MET Dr. VAN DER SLEEN OP REIS.
ADVERTENTIËN.
E'
mspm
Sanïtaó
Hoe kan dat?
I
Maison Para
VERSCHENEN:
DER GEMEENTE SCHIEDAM
PRIJS f 3.25
M. de Roan's Sigarenmag.
,^DE ALKMAARSCHE
COURANT
B. H. Schiedammers 1
SIGAREN
SPAARBANK SCHIEDAM ammo 1820 I
Door ons Bureau
RECHTZAKEN.
UITGAVE 1929
Gaat U uit te Rotterdam?
DE LA PAIX
EI.A51 KOUSEN®
t
Lange Haven 141hoek Korte Haven,
worden advertentien voor ALLE bladen
is het meest gelezen DAG B LAD
in de steeds vooruitgaande
'Kaasstad en in hare
zeer welvarende
Omstreken. t_
Vraagt proefnummersl
GARAGE „HOOGE BOOMEN"
H. HOMAM (v/h. M. A. Booisma).
«T Oud-Hollandse*! Koperwerk H
In den boekhandel verkrijgbaar en bij de firma
H. A. M. Roèlants, Lange Haven, hoek K. Haven.
Telef: 68103 68617
-51-
Iets uit de geschiedenis van den Vulcaan. Zijn planten
groei en dierenwereld Anak Krakatau.
XVI.
Krakatau! Een rilling gaat door de oude
ren, d© jongeren spitsen nieuwsgierig de
ooren bij het hooien van deai naam van
een de rmeest gevreesde vulkanen van on
zen archipel. En er is een beetje reden
voor die vrees. Een kleine vijftig jaar ge
leden, in 18S3, heeft hier immers een
uitbarsting plaats gehad, diio onder de
wereldrampen een belangrijke en ook een
bijzondere plaats inneemt. En terecht, de
explosie, die Krakatau woreldberucht maak
te, eischte tienduizenden mensehenlevens
en*de werking van den onzerzeeschen vul
kaan to midden der Krakataugroop in 1928
was eigenlijk iets nieuws op het gebied
der vulkaanwetenschap.
Wie een behoorlijke kaart van deze
eilandengroep raadpleegt, zal daarop drie
eilanden vinden, ten eerste Rakata, zoo
als Krakatau eigenlijk heet, dan Verlaten
eiland, en eindelijk Lamg-eiÊand, waarop
verleden jaar de waarnemingspost van den
vulkanologischen dienst geve&tigd was.
klaar zoo is het nog slechts kort," pas 50
jaar en dat is in de geologie niets. Vijf
tig jaar geloden was Rakata veel _grooier,
het vulde hijna de geheele ruimte tus-
sckeu de beide andere eilanden op en
was daarvan slechts door smalle zeestra
ten gescheiden. Middenop lagen twee an
dere vulkaantoppen, de Dianain en de Per-
boewatan, de hoogste was echter piek Ra
kata zelf, welke zich ruim 800 M. boven
den zeespiegel verheft. Nog vroeger moe
ten de beide 'eerstgenoemde kraters onder-
zeesche vulkanen zijn geweest, die net zoo
lang gewerkt hebben tot zo met Rakata
waxen vereenigd. En nog weer veel langer
geleden moeten Rakata, Lang-eilaind en
Verlaten-eiland met hun drieön een reuzen
vulkaan ^gevormd hebben, welke door een
explosie moet zijn vernield, waarschijnlijk
door het binnendringen van zeewater in
den Krater, Maar een vulkaan word' zelfs
door zeewater niet gebluscht. En middenin
het kratermeer, waar de zee in golfde,
ontstonden nog in voorhistorisch en tijd
eexst onder zee, later zien nooger en lioo-
gar opwerkend de Dan an ea Perboewa-
tan, zoo was de toestand in de 17e eeuw,
toen onze eerste kaarten van den archi
pel werden vervaardigd en zoo bleef het
tot 1883. De Dianan begon, de Perboe-
watan volgde, maar Rakata hooft waar
schijnlijk niet meer gewerkt. Misschien wais
de prop, welke zich onder den ouden kra
ter had gevoimd, te dik om geregeld te
smelten en dus werden de spa Inning en
daaronder in do aardschors al grooter en
grooter, tot op 27 Augustus 1883 een groote
scheur ontstond juist dwars door Piek Ra
kata heen. Een grooto bergmassa stortte
in zee en een explosie volgde, die met
alleen geweldige rook en ast1 wolken deed
omhoog vliegen, maar ook een vloedgolf
deed ontstaan, welke ver inloopand over
de lage kustgédoeiten van Java en Suma
tra duizenden en tienduizenden slachtof
fers eischte 's Morgens om 10 uur had
do explosie plaats, de asch en rook ver
oorzaakten nachtelijk duister in Straat
Soonda en den volgenden morgen lew am
do zon niet op. Pas tegen den middag
bescheen een door stof roodgekleurde zon
do plek, waar liet grootste deel van Ra
kata met twee werkende vulkanen onder
den zeebodem verdwenen was en waar
nog slechts wat schuimen en stoomen de
hefjige onderzeesclie beroering verrieden.
De breuk over driekwart van het eiland
liep juist door de Piek van Rakata, zoo
dat een ideale doorsnede van een vulkaan
zichtbaar was geworden. En toen een paar
maanden later de eerste wetenschappelijke
onderzoekers voet aan wal zetten, was op
Krakatau geen levend wezen, mensohnoch
dier, meer te bekennen. De ideale vulkaam-
dOorsnede is er nog, maar de planten
en dierenwereld hoeft zich wogt hersteld
en dat is een der interessantste punten
van Krakatau. En verloden jaar heeft Kra
katau weer gespookt. Juist op de plaats,
waar indertijd de hoofdkrater van den Da-
nan is geweest, is er weer beweging ge
komen in den zeebodem, eerst in den
vorm van opborrelend gas, daarna als
stoom-, rook- en aschzuilen, die door ont
ploffingen de een ïia den ander opste
gen, vrijwel midden in het zeebekken/tus
schen Rakata, Lang-eiland en Verlaten-
euand De geschiedenis van deze telkens
w-eer herhaalde uitbarstingen, die bijna een
vol jaar hebben geduurd, hebben onze
couranten gemeld. Eindelijk is er een nieuw
eiland, eigenlijk een hoop asch, tot bo
ven den watersppiegel verrezen en dit
nieuwe eiland heeft in den volksmond da
delijk den naam Anak Rakata, het kind
van Krakatau, verkregen.
Tusschen do Piek van Rakata, die zich
ruim 800 M. boven zoo verheft en Anak
Krakatau, dat slechts 40 SI. hoog is, liet
de Wega Zondagmorgen 12 Mei al ram
melend den ankerketting aflo-open. Wij lig
gen vrij dicht bij de oude kraterpijp en zien
aan weerskanten de asch en puimsteen-
lagen af en toe schots en scheef door-
sneden, waar hazaitaderen uit het bmnen-
sto vandaan door spleten en kloven hun
vloeibare gesteente omhoog hadden ge
stuwd. Een weelderige plantengroei bedekt
vrijwel het heele eiland, behalve liet steil
ste gedeelte juist onder den top. Al spoe
dig brengen de -booten ons naar den wal
on de meosten springen te vroeg in de
natte puimstecnlagen, waar ge diep inzinkt
en die zulk heerlijk scherp goedje bo
ven in je schoenen vormen. Puimsteen
en nog eens puimsteoncn in keien van
15 c.M. tot k mM. En elko brandingsgolf
werpt nog meer op het strand. De tweede
opvallende figuur na tie puimsteen is er
iponioea pes caprae, een prachtig violette
w'indo-achtigo bloem, met een geitehoef-
aclitig blad. En dan een rand van strui
ken en boomen van allerlei soort. Wij
loop en over het puims teens trand naai' eon
plek die mij uit de' verte al was opge
vallen, waar telens weer groote aardstortin
gen plaats grijpen. Daar komt elk jaar
nieuwe aschmassa omhoog, die nog geen
plantengroei draagt. En daar biecu zich
een prachtige gelegenheid aan om de ma
nier, waarop liet eiland weer begroeit is
geraakt, te bestudeeren. Hier op dezen
iioek zijn puinheLLingen van verleden week,
van 1 jaar, 5 'jaar, 10 jaar en 50 jaar
oud. De eerste zijn nog geheel kaal. Op
do iets oudere groeien alleen varentjes,
dan komt het hooge gras, de beroemde
alang-alang en pas daarna treedt de Tje-
mara op, een Casuarina, die veel op "den
langnaaldigen den lijkt, maar geen den is
en heel voel op zandstranden voorkomt
En in deze volgorde moet de herbebos-
scliing van Krakatau heelemaal hebben
plaats gehad in den loop der 50 jaren, die
sedert de uitbarsting van '83 verloopen
zijn en jiier zien wij dat allemaal naast
elkaar, wat in den loop der tijden over
het heele eiland het geval moet zijn ge
weest Grootendeels is dat photografisch
vastgelegd, het kale eiland in '83, de eer
ste grassen tin '86, en verder de lang
zaam aan dichter wordende begroeiing.
Want met de Tjemara is het nog niet af-
geloopen. Dan begint het zelfs eigenlijk
pas, maar de manier waarop de planten
groei zich nu verder ontwikkelt, is een
zeer merkwaardige., De Casuarina laat on
der en naast zich niet veel opkomen, ver
stikt alles, behalve een paar heel snel
groeiende klimplanten en Ipomoea, een
winde-achtiga dus en een wingerdsoort.
Deze slingeren zich in dichte massa's om
de takken heen, benemen ze alle licht en
lucht en sleuren ze oorialagJ-Door het go-
wicht der slingerplanten, met tropische re
gens bezwaard, breken de' takken af. Do
stam staat als een breed© groene zuil,
geheel met slingerplanten omhuld, enkele
takken in de kruin zijfii nog vrij, maar
de zoekende slingers nacreran, bedekken
ze, rukken ze neer en alleen een stomp
staat nog, die gauw verweert en neerstort,
in zijn val natuurlijk a'les meesleepende.
Ondertusschen is er licht en ruimte geko
men in. het Tjemarabosch. Allerlei boom
zaden, door vogels aangebracht, schieten
welig op. Meest eerst Barrmgfonia, dan van
allerlei woudboomen, vaak met epiphyten
en slingerplanten, 'bedekt, die in groote
slingers neerhangen, en liet oerwoud zoo
moeilijk begaanbaar maken, dat dokter van
Leeuwen, een der onderzoekers, dezer eilan
dengroep, eens met behulp van een paar
inlanders met kapmessen toch slechts één
kilometer in een heeleru dag kom afleggen.
Voor ons was een pad gekapt, dat ver
het oerwoud invoerde, en gelegenheid gaf
plantengroei en dierenwereld te bestudee
ren. Velen verzamelden ijverig wormen,
spinnen, slakjes, enz. Ik moet bekennen,
dat ik veel meer genoot van de hand-
groote vlinders, meest Papiho's (Ko-
ninginnepagej, zwart met rood, zwart met
geel, en.z, die als zwaulwen door hot
bosoli en over de bloemen scheerden. En
toch is ook al dat kleinere goed wd heel
interessant en belangrijk. Immers vrijwel
olie pTont- en dierkundigen nemen aan,
dat bij de uitbarsting van '83 alle leven
is gedood. Al wat er nu loopt of kruipt
of groeit, moet er dus na .dien gekomen
zijn. Vele planten door don wind, door vo
gels, die de bessen aten, sommigen ook
drijvende over zee. Vele dieren kwamen
overvliegen, andere kwamen op drijvende
boomstammen, zoo hagedissen en slangen
en aardwormen en Inu is het natuurlijk
heel interessant om na "te gaaln, hoe het
bevolkt raken van zoo'n eiland eigenlijk
gebeurt, vandaar dat zorgvuldige onder
zoek.
Maar er was nog een interessant punt:
Anak Krakatau, het kleine eilandje midden
in zee; waarheen onze pogen telkens af
dwaalden van af het strand of uit het
bosch Motorboot en vlnt'ziju weer noo-
dig om ons er heen te brengen. Eerst wa
ren wij het in ©en wijden boog rond om
even te verkennen, want. het is daar nog
niet pluis. Van den zuidkant borrelt en
bruist het water telkens op en dan waait
een zwavel waterstof stank naar ons toe. Ge
lukkig ligt die pfesk juist boven den wind,
zoodat wij veilig kunnen landen en den
Ijs
'——O—'I
voet zetten op een asch- en puimhoon
die wel niet lang meer zail leven De bratt
ding knaagt er aan van alle kanten." Het
is nu nog 40 meter hoog en, een 150 M
lang, Als wij den steilten kant naderen
die de Zuidzijde vormt, waait de zwavel,
stank ons vyeer tegemoet en doet pro/,
ton en niezen. Eindelijk" kunnen wij neer
zien in de bonelende schuimende ma/
sa, die nu vrij rustig schijnt te koker
maar nog een paar maanden geleden «jé
asch- en vuurmassa's 500 er/zelfs 1000
M hoog de lucht inslingerde.
Wij blijven niet lang boven. Het is of
iedereen denkt: „De prop kon hem eens
uit de keel schieten." Aan het strand
raap ik nog een nipahpalrnno-jt op en e®
Nautilus, een inktvischscnaaJ, dte drijft
als het dier dood is. Wel km
dat is de eonigste schelp, die ik' vond.
In het heele bokken tusschen de drie
eilanden is de rijke flora en fauna der
zee geheel godood door hitte, zwavelzuur
maai' vooral ook wal door de asch, dié
kieuwen en poriën verstopt. Die heeft ooi-
op de omliggende eilanden zooveel kwaad
gedaan. Op Sebesi, waar do menschen
•loven leven, is aiile plantengroei gedood
althans boven den grond, door de zwavel'
zuurregens en door de fijne asch, die overal
binnen drong en alles verstopte. Geen won
dei*, dat men nog veel over Krakatau praat
in Holland over de mooie luchten, in Indie
over do vroeselijke rampen, die uit vul
kanen kunnen voorkomen,
VAN DiER SLEEN.
Faillissementen. i
Opgegeven door Van der Graaf en Co.
(Afd. Handelsinformatie.)
Uitgesproken:
Rotterdam, 15 Januari: M. II. Droyer,
rijwielhandelaar, te Rotterdam, Rltcditeiv
comm. mr. dr. J. Wjjdveldt; cur. mr. L.
J. R, Kulm,
J, Kraan, adverte-mtieeo] p ortcur, te Rot
terdam Rechter-coram, alsvoren; cur. mr.
W. van Ilfcersum,
N.V. Oudijk's ScJiilderbedrijf, gevestigd
te Rotterdam. Rechter comm. mr. D. M
Paré; cur.: mr. J. W Huijser.
Geendigd:
A. II. Wi. do Bruijin, winkelier te Rot
terdam.
N.V. Eoerste Nederl. Fabriek van Lijkkis-
tenbeslag v.h. J. H. Veldhoven, gevestigd
te Rotedam,
Op goh even:
L. Klootwijk, dameskapper, wonende te
Rotterdam.
^nsllancjg
Gebitten
SPECIAAL PIJNLOOZE
BEHANDELING
Betaling desgewenscht in
12- maandelljksche termijnen
ook voor Ziekenfondsleden.
Bureau v. Tandheelkundige
Middenstands - Verzekering.
Adm. G/OE WAARD,
Van Heusdestr. 13b
TELEFOON 3001 3
tramlijn 4, 15, 16 en 17
Geopend van 9-4 en 7-9 uur
Agentschappen
li
VANAF 1 GULDEN.
GROOTE FEESIf- OF
VERGADERZAAL disponibel
3748 20
A.A. KOPPERS
Bergweg 367 A.
ROTTERDAM
Tel. 43894.
'A\
In het westelijk stads
deel van ROTTERDAM
wordt U voor betere
merken
en CIGARETTEN
ciaal aanbevolen
spe-
Mathenesserplein 18, ROTTERDAM
Tel 36983 recht taper
over „CORNER HOUSE"
Speciale verpakkingen
voor feestgeschenken.
3799 20
WIE "I VERSTANDIGS?
t*WA5. KOCHT I
AUEEW
GElDtRSCHEKADE 7[
HOOFDKANTOOR: LANGE HAVEN 80.
Sffet gaai alteen dee'z stad
maar goed,
Slis elR inwoner aan sparen doet.
Door middel van:
GIRO OVERBOEKINGEN.
5505 60
SPHRZHMHEIB.
VOLKSWELVAART.
bev0'
zaV-eteV
®o T,. a\s ®c°
,téc ,.o0s\® r -
&oC®too*Votnrt
RooVet t,b\eUcS 35 Cl
voot das® aaaV-. e iQbaat
(Telef. 68103 en 68617)
zonder prljsverhooging aangenomen.
VERSCHIJNT SINDS 1798 TE ALKMAAR,
Gratis,adviezen Alle:processen Acten - Koop - Verhoop
Bruikleen incassi Echtscheidingen Verdedigen
»- - Faillissementen Belastingzaken.
Tel. 43192. Noordmolenslraat 72. Rotterdam.
HALLO TT 36888, ROTTERDAM
Stalling, Vakkundige Reparatie- en luxe Verhuur-
inrichting.
Banden, Benzine, Oliën en Vetten.
2576 20
Hoofdsteeg 7, iel. 50786 Rotterdam.
Vtrplagiagitrtlkeisa, Corwt, asmmlkoate*. Brtakbaadet
IB Mdtrt Baelagai. 3026 20 6alll. prijteearaat gratia
Oudste Speciaal huis te dezer stede.
ncmgstc speciaal-zaak in
is en blijft gevestigd KBIII8HTBAAT 4S, KklTHtD *31.
Enorme sorteering, zeer lage prijzen. Schitterende gelegenheid voor
fraaie cadeaux. 7de de s ialage. 1 Minuut vanaf station D.P.
Vrij toegang, geen koopverplichting. H rulNatrnat 48.
Bezoekt dan CAFÉ-RESTAURANT
10ÊF* B COOLSINGEL 1Q3 fij
PJRBlA KEUKEN. LUNCH» on UAGSCH01ELS vanaf 11.—
Aanbevalend, P d. BLUKZEIJL,
BRUSSAARD, N au aula an 20.
KREUKNIET. Stri)toidiau»t*54'
Schiedam,
GRAND CAFE RESTAURANT
IJ
MATHENESSERPLE1N
ROTTERDAM
'is
ZELF GEDANE STORTINGEN.
SPAARBUSJES.
SPAARZEGELS.
•t BELASTINGSPAREN.
SCHIEDAMSCHt XV O 324 :t HÜDSONSTRAAT 3691371
t—.
ii
OFFICIEEL
MIDDAG- EN AVONDCONCERT - BILLARDZAAL
26
