m
ScliiedamscheCourant.
Brieven uit Berlijn.
üBiii
wËÊ&ÊSÊBm
m
UÊUÊÈSBKKk
IS
mi
II
m
m
^mmëSÊM
illiill
m
TWEEDE BLAD
iÜ
GEMENGD NIEUWS.
ills®
Éh
ÊsÊm
mt?§
m
i
n»
1*
mm
'!"Zi dek
Vrij .la? 8 Mol 1981 No. 19719.
O
Eiken dag bijna kan nren in tl© Berlijn-
sclie kranten lezen, dal tie een ot andere
groote óf. kleiiio onderneming failliet, ge
gaan is. Het aantal openbare 'verkoopingein
is legio-. Wie. in deze- tijdon nog over ba-ar
geld beschikt, ban werkelijk-kostbare dingen
no-g voor eon (luit in. eigend-om krijgen. 11c
ken Huitsclrers, die vrijwel" op elke ven
dutie.-fo vindien zijn. No-ódig hebben ze
eigenlijk niets. Maar zo kunnen or mot
bun iiiigcrs niet afblijven. Ze berinneren
mij aan oan goede tante van me, die" al-
tij-d- ia-ai uitverkoopon trok on daar steeds
weer volkomen cmnooodigc zaken kocht,
omdat zo zoo spoigooo-dkoop waren" Mijn
Uerlijnscho vrienden keepen lang'niet al
tijd. Zc ziften zlelf niet al te dik' in do
duiten.' Maar zjó moeten er bij zijn. Hot is
oen soort koorts gewoonten. Zc zouden
liet thuis niet kiuuren uithouden niet bet
gevoel, dat ergens in. deze groote stad
een boekenkast, die' 30Q jnark gekost heeft
voor 25 mark weggaat. Eu daarom Hekken
ze ier boon, en koopen de boekenkast niet.
Dan zijn zo tevreden.
IIoo liet loven is voor do mcnsclion, dia.
ten slotte na aftrek van gebruikelijke kos
ten deze 25 mark opsteken, willen we
licvoi. niet nagaan. Ze hebben' liet niet erg
goed. Dat wilt u. wel opm'n woord van
mij geteoven. De Duitscho middensland
ligt op apegapen'. En juist deze rnenschem)
waren de beste elementen van bet volk.
Men denkt er niet gaarne dieper over na.
Intusschen, ik bedoel niet de klanten
uit den burgerstand" alleen, maar ook
de bandeldiijvoiidcn onder ben. Ik denk
aan de vele tienduizenden kleine en groo-
le neringdoenden in Berlijn, die niet mocii
over voldoende kapitaal beschikken om
liet eoiiige jaren te kunnen uitzingen.
Hoe 't htm gaal, kunt u op oen wan
deling door ecinige stadswijken bcoordeclou.
Ze gaan, om bet eens populair uit to druk
ken, „l/ij ris-jes op de flacon". Hun win
kels staan leeg. Hun woningen zijn te
buur. Er is geen 'uitgaand publiek mecil
in de rijkshoofdstad.
Ik boo-r mijn bereisde Roeien in Neder
land, tlic wellicht elke week ot' elke
[maand, zeker een paar malen- in 't jaar
voor zaken naar Berlijn komen, met do
noodigc heftigheid protesteereu. „W,at!"
roepen ze uit, „geen uitgaand publiek!
Nu, dan weet die correspondent van u er
geen sikkepit van. Ik ben do vorige week
nog drie dagen in Berlijn geweest en ik
geef u do verzekering, dal Het Deutsche
Theater, liet Grosse Sehauspioihaus gil
bet Ufa-Palnst al die "dagen uitverkocht
waren, dat ik voor die opera's geen plaats
kon krijgen, en dat bij Ivcinpi.uski en
vooral in zijn ,;llaus 'Valcrlatul" aan do
Potz.damerplalz geen inkomen meer aan
was!"
En ik kan den verontwaardigen lezer
niet eons tegenspreken. Ik neem gaarne
aan ,dat bij gelijk- hoeft. Maar ik vertel
er hem onmiddellijk bij, dat hij' geen Pa
lais "do Dance, geen Weinha.us Rhcingoidl
moer zal open vinden, ais hij straks naar
bier' terugkomt. Om de eenvoudigs reden,
dat idezo 'eens wereldberoemde cln.blisse-
imeni'on nu ook .al wegens gebrek aan klan
ten. gesloten zijn.
Jawel 'wegens gebrek aait klanten.
Laten wo eens even- nagaan, van'wie
Berlijn bot hebban moot. In de eerste
plants van vreemdelingen uit binnen- en
buitenland. Hoeveel komen er zoowat per
dag? Laten we veel zeggen: tienduizend.
Nemen ivo aan, dat deze 'IQ,000 drie da
gen gomiddi'M blijvoöi 'en zich 's-middags
en 's .avonds over t concert- en" tlicaier,
cabaret on koffiehuis, lunchroom - en bier
lokaal verdoelen. Gemiddeld honderd man
o'vor honderd lokalen. Wat beieokent dat
in deze reusachtige stad? De beroemde
druppel op den gloeiendcn - steen. Daar
kunnen do lieu/talten 'schomvbiir/'oib 'do
honderden groote en kleine bioscoopen na
tuurlijk niet van. ie ven. Slechts deze vree nu-
delingen betalen volle-prijzen. Do DeiTijuiei',
die over bet algemeen geen geld meer heeft
en o-ck, omdat, hij- zijn woning lot zijn
beschikking Jiee.fi:, niet eiken dag de be
hoefte voelt naar verstrooiing builen do
deur, wceL maar al te goed, dat hel niet
noodig is, veel gckl uit ie geven. Na kor-
ler of langer tijd .vindt hij tbeateri/ilejiteu
in zijn brievenbus. Dip geven hein' lief
recht voor 50 pCt. .<eu zelfs- 25 pCf.- van
de officieelo prijzen een go-ed loóiveelsUï»
te zien. Zulke biljetten vindt hij ook bij"
zijn barbier, zijn sigarenhandelaar, zijn
bakker. En desondanks blijft liij nog
in ces lal thuis.
Dan zijn daar de ..gro-ote '.'-groepen, die
voor werkelijk weinig-geld liet geheel® ja.a.r
door -abon-nemenlskaarteii hebben en dus
wei moeten uilga.au, om do kaarten nie
Ie laten verloop-en. Dut zijn dc menschen,
die «do zalen vullen zander dat ilcllioalor
directies er zich hizo-mi-cr over.verheugen
Naar do concerten vc-or eigen gelti' gaaf
bier ongeveer niemand.' Menwacht.op ik
vrijkaaatjes,- die metmeer -dan jni-itfó-.hanil
•worden- ronulgeslroojdj -obpilnt iu 's .Jipnveïs-
autóin, de zaal.er niet.--zoo ongezellig leeg
'uil/iet."7,
dapde koffiehuizen, aio liindi-
I r L'
L Z WT - Va
II ET LEEUWEN-AANDEEL
van de koloniale tentoonstelling te Vincenncs. Dp koningen dei-
slootje, dat' de grens vormt van hun verblijfplaats.
dieren voor liet droge
rooms, de Haamhuizen, de restaurants, do
kleine iaioscopenJa, lieve hamel. Er
wonen '/hier. 4.4 Hii'iiieen monschen. Daar
vanvallen- toch zeker 1 milliixj» iu de.
termen om ten. minste éénmaal per
maand mét yrö-inv en kin eieren uit tc -gaan;
Dat zijn er dus -eau 50.000 por avond
Niet vo-o-r 5 pCt. niensch-en, die werkelijk
geld uilgeven. Maar wel voor 95 pCt. luidl-
jes, die drie.uren o-p één potje bier zitten
en. zich niet laten wegjagen.
Do nieuwe burgemeester schijnt zijn
toestemming ie willen geven, dat 'do roods
zeer .ho-o-go belasting op bier dezer dagen,
verdubbeld! wordt. Let u straks eens op,
-wat.- do kranten zullen berichten,' dat weer
öcnige honderden Bcrl'ijmscho bierlokalon
bun deuren gesloten hébben!
Noen: liet aanbod is hier zeker liet
tienvoudige van die vraag geworden. En
do modelokalen, die de kundige lezer hier
bezoekt, zitten vol niet spaarzame klanten,
aan wié do ondernemer nauwelijks ver
dient omdat zo ven werkelijk verteren niets
welen willen. Die theaters zijn bezet met
mcnscbem die voor drie-kwart uiterst ma
tige prijzen betaald hebben. In de groote
restaurants wordt bij-pen half potje bier
een broodje niet ró-slbcaf gegoten in plaats
van vroeger bij won flesch Rijnwijn, een
dozijn -oesters en een geheel riiPmt
."Waarbij nog komt, dat ook do natuur
bet met den R or! ij nor slecht meent, de
werkelijk warm® zomers uitzondering wor
den, ditmaal bijv. in d.-ez<& stad op 1 Mei
nog alle bon mien kaal staan en de Ihenno
meier 's -nachts nabij-bet vriespunt, wijst,
zoodat 0e buitentuinen bijna, zonder uitzon
dering opschorting van'betaling hunner
schulden bPbben moeien aanvragen.
Werkelijk uitgaan m geld uitgeven doen
bier, behalve rijke vreemdelingen, alleen
nog de letten. Mén kaïn zo 's middags en
's avonds bij duizend-en op en om kkin
Kurfürsfendnmm aantreffen. Ze geve-u deze
stadswijk dan ook een geheel eigen ka
rakter. Zo verdienen snel en veel, en
geven het snol verdiende gc-kl even zor
geloos weer uit. Zo verliezen ook snel,
.oir verdwijnen dan zonder sporen achter
te laten naar. hot „lo-mpenprolctariaat" om
den Aloxamidierplalz en do Grcnadicrstrasse.
Tot .ze na maanden of jaren weer op
duiken, luim 12-cylind'CrMaybach-auto- la.
ten voorrijden en 'den armen restaurateur
of cabaretdirGCimii' weer verdienen laten
Alles, wat zich liter- - „nationaal'.' noemt,
zou dit eigenaardig volkje wol over de
grenzen willen jagen. Zonder daarbij te
bedenken, dal do Jolen de cenigen zijn,
die dte jnmden niet in den schoot leggen
en der niionschheid' no-g wat winst- en
levensvreugde bezoi'gen.
Wie in deze lentedagen haar Berlijn
komt,- zal bet in uiterlijke dingen moeten
zoeken, die niet -door .fte tijdsomstandig
heden bedorven kunnen 'kvorden. 'Do groo
te architpctoaiscbo tentponstclliiig opent
binnenkort iiaar poorten. Eh" róixls binnen
enkele dagen zal rondom do. sla,dj vooral
olm liet stadje Wierder, do „Bauhiblute",
debloesempracht met bijbebooronden roes-
van-vTuchtenwijn te genieten zijn, die cv'on
beroemd is als onze byacintenveldcm. En
dan is or liet Pergamon-museum, dat in
liet af gel o-op-en jaar reeds cenige lion-dead-
duizemlen bezoekers■- getrokken beeft.
Slechts iu de lente mils er een leute
kómt, wat nog volsterkt niet vaststaait!
-is deze -onorni-o staid Sverketijk een genot
dm te' .aanscltotiivon.En do bezoeker van
builen moge dan vooral de moren in de
onmiddellijke omgeving 'niet verzuimen,
die 'oen z-ecr bizonidere attractie vo-rmen
en voor die iu Noord-Ra,Tië in velerlei op
zicht niet behoeven, onder, Ie doen. Hij
zal dan ook tot do volgtrekkiug komen,
dat BeHIjns joiig-d' spöirtKevend is en don
tccscliouwer bewijst, dal sport en atble-
ticfc van den ni ode rn-en ;B erli jncr iels an
ders gemaakt hoeft dan de harde oorlogs
jaren niet 'do erbarmelijk-ondcrvoede kin
deren van toen vcrm.oedou. -liet.
Deze jeugd weet'eigenlijk weinig van
de slechte tijden, omdat zij immers niet
verge-]ijken kan. En niet cenige verbazing
stelten wij ouderen vast, hbo goed baar
bet leven, dat wij zo-o weinig aantrekke
-lijk vinden, bevalt! Duitsclrland beeft, sinds
liet geen volksleger en dienstplicht meer
kent, den juisten weg ingestegen, bet*
beeft d-e sport, bot leven in 'de -open lucht,
als aflossing gekozen. Mét geestdrift is
bet jongo vclk daarop, ingegaan. Maar ten
deele o-ok met een vrijmoedigheid, tlio ons
tocli even verbaasd doet slaan. Beide
geslachten verboeren met elkander zoo vrij
en' zorgeloos, dat oudere generaties de
handen van verba,zing inoon slaan.
Weekend''-locliij-os van jonge mannen en
jonge meisojs, di-o tezamen ook de nach
ten do-orbrangon, vindt men hier in vele
kringen niets bizomdérs m-ecr. In liet toe
ken van sport" schijnt nu eensklaps alles
geoorloofd te zijn. Is bet eon ^vergoeding"
die der jeugd géscbp-nkön wordt 'ais Er
satz" vo-o-r meer of mindere weoTde, dio
de meeste owders bun kinderen;tegenwoor
dig niet meer. bieden kunnen?
In liet bizo-nder do Bcrlijnsclic jeugd
is in vel-e opzichten overgegaan to-L een.
bandeloosheid, die natuurlijk aan de on
gunstige inwerking van een wereldstad,
waartegen, de zeer afgenomen autoriteit
der ónder zorg-eii gebukt gaande ouders
geen normaal.tegongcwiclit meer vormt,
geweten moet w-o-rdeu. De schoolkinderen-
zijn liter 'no>g goed gedisciplineerd, vooral
in de volk-swijkeu. Do jeugd tusschon 1.4
on 20 jaar daarentegen ko-mt ons onderen
vreemd vo-o-r -en is hoogstens uiterlijk aan
trekkelijk. Wil tn-en beleefde, welopgevoe
de Dkiilscbe 'j-ougd' zien, dan moet men
ze niet in deze wereldstad zoeken.
Hier groeten de, jonge mcnschen op tc
'mid-den van misdaad -en zedeloosheid. Elke
kiosk niet dé daar uitgestalde seh and-el ij ke
tijdschriften, di-o liet „nouveau régime" be
laas blijft toelaten, elk in de kranten broedt
uilgcspo-imen s-exueel proces, elke moord
en zelfmoord, die tot een, kraniensehsatte
gemaakt wordt, kan zonder beperking op
die jonge zielen inwerken.
Het resultaat is droevig.
.DcuLscliland" hoeft •Iïeinrich' Ifeine go-
ist 'ein korngesun'dos Land".
ROLAND.
zongen,
lbs „GnU KeppoUn'' «aai" de iV'oordpool.
D o c 1 n c m i n g aan ecn w e l e n-
s c b a p p o 1 ij k o expeditie.
Omtrent do overeenkomst tusschen de
luchLschepenwerf „Graf Zeppelin" en -d-e
Hen.rstpers inzake een vlucht naar de Pool
streek, wordt nog gemeld, dat deze vlucht
een dool.zal zijn van de wetcnscliappelijkö
expeditie naar de Poolstreek, welke reeds
eeiiigen tijd ia het voornemen, lag. Het plan
is le onderzoeken of liet luchtschip een ge
schikt middel is voor onderzockings-expc-
dilies in liet Poolgebied, de verbinding te
onderhouden met andere expedities of le
vensmiddelen, enz. te brengen naar expe
dities, die zich in Het Poolgebied bevinden.
De „Graf Zeppelin" zal een volledig®
Pooluitrusting medetiomen met sleden, boo
ten, kicoding, voorraden, enz.
Acht of negpn vooraaiuslnand-o geleerden
en Pool-onderzoekers, onder wie ook,, oen
vrouw, zuilen aan de vlucht deeénemeu.
Duilscbla.nd,- Amerika, Engeland en do Sov-
jel-rcgeering zullen op dezen tocht vertegem-
.vóordigit zijn.
Alqt- inbegrip van de bcinanning, zullen
vaiii'schijiiiijk 45 personen aan boord van
do „Graf Zeppelin" zijn. De start van do
„Graf Zeppelin" hangt af van bet tijdstip,
waarop sir Hubert Willdns met do duik
boot '„Nautilus" vertrekt. Daar lief luclit-
schip voel sneller is ditn de onderzeeboof,
zal liet eerst' 'van don basis op Eranz Josef-
la.nd vertrckJcen, wanneer <te' „Nautilus", nog
lwee;dngen van do Pool verwijderd is. Men
ge-looft, dat dit eerst tegen midlen-lul; het
geval 'zaï zijn.
Dc New-Vorkscbo kranlc-nkoniug .Williams
lleavsL békosfigt de oxpolil'-o. i
(Tiaugcnicnt tic dame
Do gevallen (duo) ongel.
Op den Loi-ilsclion weg rijdt een motor
rijder met een engel achterop. Dat is niets
bijzonders. Op een twintig inel.er afstand
rijdt een tweede inotorengel. Dat gebeurt
ook meer.
Het tweetal rijdt hot aardige va-mtje,
dal. zoo bij motorrijders gebruikelijk is, lot
opeens bet aspect verandert. Do ongel van
No. 1 begint te waggelen; een der voet
steunen schijnt losgeraakt te zijn, zoodat
zo niet stevig -meer zit. Op een onzalig
oogonblik breekt liet ding eraf. do dame
raakt mot haar teen don grond, en rrr...t
schuift zo van de duo af en va.lt op- demi
weg.
Haar parinor, incde door de groote zwaar
te en liet gedonder van de machine, merkt
niet eens, dat hij hel vrachtje van pi.nr.
70 kilo kwijl is en rijdt „kalm" verder.
No. 2 ziet bet en stopt. Do juffrouw krab
belt overeind en,; po-etst wat aan haai
kjoeren. „Niet bezeerd, juffrouw?"
„Neen," zegt zij, „alleen mijn luimden
wat ontveld, maar... m'n verloofde is weg.
0, dat is niet erg, klim maar bij mij
achterop, stelt No. 2 vc-or, dan zullen wij
hem wel inhalen. Dc juffrouw bedenkt
zich niet lang en eén oogonblik later vliegt
het tweetal den ontrouwen verloofde ach
terna; Zij winncm zichtbaar terrein op
hem en voorbij den Deijl zijn zc hem
op- de hielen.
Nu zou men denken, dat liet avontuur
uit, is,noen, nog -niet. Hot geoefende oor
van No. 1 hoort, dat er vlak achter hom'
een rijder zit, die hom blijkbaar voorbij:
wil. Dat kan bij niet hebben, za.l niet
gebeuren, neen, nooit. En daarom zet bij
de gaskraan nog wat verder op-en c-n gaaf
er ais -een bezetene van door. No. '2,
plus engel, ook niet van gistere:/, gooit,
or ook een extra schepje" óp en als twee
razende Rolands, vliegen de twee motoren
do Haa.gscho Schouw voorbij, razen rechts-
om - on bereiken in een minimum 'van.;
tijd den spoorwegovergang' bij de Vink,
waar 'do boom net dicht gaat. No-. 1 moet
nu sloppen, No. 2 is dadelijk bij hein.
„Pardon mijnheer, is uniet iets kwijt?"
No. 1 kijkt naar zijn ledige duo. „Ja, zegt
hij stomverwonderd,1 m'n... meisje...", waar
op No. 2: „Ik hob onderweg iels gevon
den, is het dit?"
Onder n.lgemeene vroolijkhekl wisselt de
ongel weer van plaats en de bei-de par
tijen nemen' tevreden afscheid. (Vad,).
Zonderlinge nalatenschap.
In 1529 stierf in het Groo-t Gasthuis te'
's H-crfogenbosch ziekere Daniël de Schoen
lapper, die bot Iteiligcngceslhuis on het
Gasthuis tot zijn erfgenamen gemaakt had.
Zijn gebed© nalatenschap bestond in een'
verbazend® hoeveelheid oude schoenen en
laarzen. Zij worden na „zijm doocl uit zijn
huisje, dat in de Oud Gasthuisstraat.stond',
root tien of twaalf .wagons met twee paar
den vervoerd- -on brachten hij Verko-ap meer,
En
w
»..r
.n>ey T
«r"
t i
*55"i1.
■"'"wMsS
W
W oons'.kiiï
i en tg
is lei! mg
Ko'Joniiüc
Franse lie rep it 1>1 i elc G as 0:1; Doia ïi tó rg tie is geopo iui.
