DE VERKIEZINGEN VOOR DE CORTEZ.
EEN NATIONALE RAMP
t
Maandag 29 iuni 1931.
i ASPIRIN
No. 19761
BLAD.
a
'eenigopdewereki
Interc. Tel. No. 68103 en 68617.
84ste jaargang-
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103 en 68617.
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND.
Spanje's wetgevende vergadering gisteren gekozen
Overwinning der republikeinen. Het gevaar van ver
snippering. Onlusten voor en tijdens de verkiezingen.
De verkiezingen voor «Ie Cortea, d©
Spaamsch© wetgevend© vergadering, die de
jnieuwe republikeinsch© regeering aan. het
Spoamscbo volk belooM hoeft en die gis
teren werden geliouden, hebben een ru
moerig en hier en daar revolutionair voor
spel geliad. Omtrent den uitslag is op het
oogeullik, dat wij dit schrijven nog wei
nig bekend, zoodat hJet onmogelijk is een
overzicht te geven van de politiek© ver
houdingen in Spanje.
Ri den loop van, deu dog hoopt men
do moodige gegevens bijeen te hebbon om
conclusies te trekken inzake bet resultaat
der verkiezingen.
Zooals algemeen werd venvacht hebben
de verschillende republikeinsche partijen
een zoodanig© overwinning, dat er van
(oenigen invloed der monarchisten geen
sprake meer is.
Te Madrid hebben de repuWikeinsclp-
socialistan veertien zetels gewonnen, in de
Noordelijk provincies hebben de anato
mie ton groote overwinningen geboekt en
i'n Barcelona veroverde kolonel Mania on
geveer veertig zetels.
Franco, de leider der rebellen, die pas
uit zijn functie van chef van «ie 1 licht
dienst is 'Ontslagen, werd zoowol te S©vil
la als im Calalonie gekozen op de com
munistisch© lijst.
Slechts hier en daar kwamen tijdens
do verkiezingen incidenten voor.
To Barcelona schoot ©en man, toen men
hem wilde arres toeren, met een revolver,
waardoor ©en anderen man gedood en een
meisje gewond werd. Te Badaloma werden
twee personen gedood tijdens .oen vecht
partij tusschcn communisten en republi
keinen.
Te Malaga vielen eveneens ©enige doodien
bij ©en botsing tusschon militairen en com-
mvStisten.
YAn ernstigon 'aard waren -daarentegen
i'deb onlusten, 'die Zaterdag plaats hadden.
---Het toenemen 'der' revolutionnaire be
weging tengevolge valn de door Majoor
Franco gevoerde propaganda, hoeft deAn-
dalusische regeering tot soherpe maatrege
len aanleiding gegeven, welker uitvoering
is opgedragen aan de met bizöndere vol
machten voornemen generaal Sanjurgo, die
reeds te Sevilla is aangekomen.
Naar gebleken is hebben in Sevilla
grootseh opgezette plannen tot hefsabo-
teeren valn de verkiezingen bestaan. Al
leen aa'n het snelle en doortastende op
treden van generaal Sanjurio is het te
danken, dat deze plannen op het laatste
moment kondein worden verhinderd. Be lei
der van het geheole plan sohijnt majoor
Franco te »jn geweest, wiens uitlevering
door de manschappen van het vliegveld
wordt geweigerd. Eerst na arrestatie van
den commandant van het vliegveld en
andere raaddraaiers, lieten de vliegers hun
oproerige plannen varen. Te Sevilla
hcerseht, zooal niet do jure, dan toch in
feite den staat van beleg. De omliggende
dorpen hebban politie versterkingen gekre
gen. Do rust is thans hersteld en de ver
kiezingen zijn verzekerd.
Do regeering dementeert de berichten
over den opstand in Sevilla en beweert,
dat het hier slechts oefeningen van het
garnizoen betreft.
Te Oronso hoerscht© gróót© opwinding
tengevolge valn de staking van don baaa-
aamleg van Orönso naar Vigo, In een ver
gadering van vertegenwoordigers, uit Ga-
lició werd oen besluit genomen, volgens
hetwelk voor hot geval do regeering niet
onmiddellijk het werk weer zou laten op-
nomen, de algemeen© slaking zou worden
geproclameerd, terwijl dan tevens de ver
kiezingen met alle beschikbare middelen
zouden worden geboycot, Galiciê eisclit de
zelfde rechten op als Catatonic en Anda-
ltisiê.' Talrijke Galieisch© vlaggen zijn uit
de vensters gehangen. Overal wordt het
Galicischo volkslied gespoeld ten aanltoore
van enthousiast domonstreoroncLo menigten.
Zooals hieruit blijkt is het politie sec-
tarisclie en het autonomischo element tij
dens de verkiezingen nog versterkt 1 hoe
wel, volgens de jongste berichten, -• uit
slag een overwinning is voor de repuhli-
keinsche groepen, zal een versnippering in
afzonderlijke provincie-staatjes en een ver-
-•der ingrijpen valn de politieke verdeeld
heid van Spanje, de wolvaart van het land
niet ten goede komen.
DUITSCIILAND.
Besprekingen over een Duitsch-
I tali aan sche conferentie.
Bevestigd wordt, dat de Italiaansclie re
geering mot de Duitsche rogeermg onder;
handelt over een D u i ts cl i-1 tal i aansolie con
ferentie naar het voorbeeld der Duitsoh-
Fngolscho besprekingen.
Een formeelo uitnoodiging van de Ita-
liaansoh© regeering aan den rijkskanselier
en den rijksminister van buitenlandsche
zaken naar Rome te komen is tot nu toe
met. ontvangen. Het is daarom ook nog
onzeker wanneer de Duitsch-Itahaanscke
bijeenkomst zal plaats hebben.
Van Duitsche zijde wordt reeds thans
het denkbeeld van een conferentie tus
schon Duitsche en Italianasclhe staatslieden
toegejuicht.
Handelsverdrag met Roemenië
onderteekend.
Het Duitsch-Rocmeenscho handelsverdrag
is Zaterdag te Genèv© ondertcekond. Men
hoopt, dat het verdrag in den herfst van.
kracht zal worden.
P, ALK AN STATEN.
Voor de vorming van een
nieuwe Bulgaarse he
regeeri ng.
Bulgarije is thans zonder regeering, aan
gezien, naar eerst thans bekend wordt,
minister-president Liaptsjel reeds Woensdag
na zijn rapport aan den koning zijn ontslag
genomen heeft. Er was echter overeenge
komen dit aftreden mvefc onmiddellijk be
kend te maken, zoolang de onderhandelin
gen met de oppositie over de formatie
van oen nieuwe regeering waren beëin
digd.
Deze maatregel vindt haar oorzaak in
do'vrees, dat bij bekend worden van dien
regeermgstoozen toestand, of het belasten
ton van Liaptsjef mot het verder voeren
der toopentto zaken, in de provincie on
lusten zouden uitbreken, vooral in enkele
gemeenten, dio reeds ïiu de vreugde over
de ovenvmming do burgemeesters eigen
machtig hebben afgezet
Algemeen wordt aangenomen, dat Alexan
der Malinoit met de formatie van een
kabinet zal worden belast, waarin hij dan
tevens de portefeuille van buitenlandsche
zal,en op ziolt zou nemen,
POLip.
Eezjrinigingsmaafregelen.
•De riatiorioaRiemocratiscli-é'',,ABC" meldt
dat door de tot nu toe doorgevoerde be
zuinigingen op de begrooting voor het
loopende dienstjaar, guoot 2 850.000 000
Zloty, reeds 430 millioen konden worden
geschrapt.
Door salarisverlagingen en het schrap
pen van toelagen op salarissen zijn 200
mülioen Zloty bespaard. Verder zullen door
de inkrimping vaiu buitengewone uitgaven
voor de afzonderlijke ministeries en de
staatsbedrijven nog 230 mülioen Zloty
worden bezuinigd.
Er blijft dan nog ean deficit van 20
millioen Zloty, dat gedekt zal moeten wor
den. De totale bezuiniging op do begroe
ting moet, volgens een inodedeelmg vaii
den minister van financiën, 450 mülioen
Zloly bedragen.
Naar verluidt, zullen 15 pet. van allé
ambtenaren on beambten in staatsdienst
worden ontslagen,, hetgeen ten gevolge zal
hebben, dat het aantal werkloozon met
70.000 zal worden votmeerderd.
VEREEN. STATEN.
Verbod van invoer van Sovjet
goederen?
Naar uit Washington gemeld wordt, is
liet departement van financien voornemens
een streng invoerverbod voor alle waren
en grondstoffen, afkomstig uit Sovjet-Rus
land, uit te vaardigen, met ingang van
Januari 1932. Dit verbod zai gebaseerd
women op de tariefvvet. De regeering gaat
uit van de veronderstelling, dat afle ar
beiders in Sovjet-Rusland als dwangarbei
ders motten warden beschouwd.
INTERN. SAMENWERKING.
Frankrijk ©n Hoov&r's mo
ratorium.
Te Washington is men over het verloop
der besprekingen die Melon te Parijs voort,
evenals tevoren, optimistisch gestemd.
Vo'gens de New-York Herald woodt ver
wacht, dat het verdrag in zake 'liet uitstel
der betalingen binnen eon week tot stand
zal komen. Het blad verklaart dat Hoover
geenszins voornemens is tegenover Frankrijk
al te vrijgevig to ztijn.
De New-York Times verklaart opnieuw
dat de huidige Fransdh© voorwaarden voor
de Vereenigde Staten onaannemelijk zlijn.
Hoover staat, zooals te voren, op liet stand
punt, dat voor Frankrijk geen extra worst
gebraden" behoeft te worden.
Tot dusverre zijn drie groote punten bij
de bespreking naar voren gekomen. Amerika
eischt, dat het totaal bedrag der onbe
schermde betalingen renteloos aan Buitsdh-
land tor beschikking wordt gesteld, Frankrijk
eisclit daarentegen, dat ook de Ideme Mid-
den-Eiuropeasclie Staten er in purticipeeren.
Bovendien verlangt Frankrijk, dat de Rank
voor Intern. Betalingen zich garant stelt,
voo-r de leening, dio door Frankrijk met hef
onbeschermde gedeelte aan Duitsdhland ge-
gaven wordt.
Naar in Amerikaanscho kringen verluidt,
heeft Mö'lon zicih tegen dit laatste punt na
drukkelijk verzet. Ten slotte slaat Frankrijt
nog op het standpunt, dat het onmogelijk is
Duitsdhland zoo vergaande financieel© steunt
te verbenen, zonder daartegenover politie
ke en economische garanties te steülen. Het
ligt in de bedoeling van Frankrijlk een nauw
keurige controle te eiseben over liet gebruik
van do vrijkomende tribiratgciden. In dit
liöht moot ook het onderhoud van ^den
Duitsellen gezant met Laval, Brinnd,—en
Flandin beschouwd worden. Laval verlangt
van de rijkst egeering zeer bepaalde garan
ties inzake vreedzame bedoe'ingen en een
eerlijk verlangen tot samenwerking Bij dit
onderhoud zou Laval er ook otp gewezen
hebben, dat Duitsdhland moot afzien van
de doorvoering van. de taf-unie mot Oosten
rijk. Verder eischte hij, dat noch de rijks
marine, noch het rijksleger, iets van do vrij
komende gelden zou ontvangen.
De besprekingen zouden - heden hervat
worden. 1
li.LM. reisgids.
Verschenen is de eerste reisgids van
de luchtlijn AmsterdamBatavia van de
K. L. M.
De K. L. M. h-oeft er naar gestreefd
alle gegevens omtrent het vervoer ,,vain
reizigers, post en goederen zoo kortten
zakelijk mogelijk samen te vatten, opdat
iedereen die belangstelling voor het ver
voer langs dezen luchtweg koestert, door
dit hoekje volledig kan worden ingelicht.
De K. L. M. heeft verder getracht deze
uil gave, naast zakelijk, ook smakelijk te
houden, daar zij overtuigd, is, dat deze
eerste gids van eon luchtverbiinding, welke
voor de beide deelen van het Nedetland-
sch© rijk stellig van groote waarde is,
door velen oo-k als een curiosum zal wor
den beschouwd en bewaard.
GEMENGD NIEUWS,
Zondagochtend kwart voor vijf heeft oen
hovigo brand hot Noderiandisch© paviljoen
op do International» Koloniale Tentoon
stelling in het Bois do Vinoennes totaal
verwoest.
Op dat uur kwam de nachtwaker der
tentoonstelling in de vestiaire nabij den
hoofdingang van het groote pavüjoen. Toen
hij 0e deur opende sloegen hem de vlam-
Imian tegemoet. Do nachtwaker sloeg de
deur onmiddellijk weer dicht en holde naar
ttctn brandmelder ep de tentoonstelling.
Duama snelde hij naar de woning van den
lieer Moojen, den Nederlandschen gedele
geerde op do tentoonstelling, die op korten
afstimd van het Nederland sche paviljoen
is gelegen. Daar wekte hij dien hoer Moojen
en de overige bewoners van het huis om
hun het versclirikkelijk© nieuws van dien
brawl mede te deolem.
Dia brandweer der tentoonstelling was
binnen zes a zeven minuten ter plaatse
Toen stond het echter reeds vast, dat er
weinig of niets te redden viel.
De brandweer trachtte te doen, wat zij
kon ,doch kon niet voorkomen, dat hot
Iïranö in kapokfabriek.
Zaterdag brak brand uit in de Kapokfa-
briék vain do N.V. Textile en Filature te
Nijmiegen. Een groote voorraad kapok, meer
dan 20,000 IC.G., opgeslagen in z.g kapolc-
fcemers en in do kelderruimte werd een
prooi der vlammen. Do brandweer wist
het vuur tot de kapokkamers, waarvan er
eon geheel uitbrandde, te beperken. Oor
zaak is onbekend. De schade, Üio zeer
groot is, wordt door verzekering gedekt.
Aiilobotsing.
Nabij Arnhem kwam een luxe auto in
botsing met een vrachtauto. Ecsr dame werd
door de voorruit vain de luxe auto geslin
gerd1, waardoor zij een ernstige hersen
schudding bekwam.
1 Groote braml in tie Rhöu.
Het dorp Ober&lsbach in de Rh on is door
een grooten brand geteisterd. De brand brak
uit in ©cm schuur De felle wind joeg het
brandende hooi naar alle richtingen, zoo
dat in korten tijd 10 schuren, veel neven
gebouwen en oen woonhuis in brand ston
den, Slechts met groote moeite kon liet
vee uit de stallen gerod worden. Het cen
trum van hot dorp vormt ©en rookende
puinhoop. Het vermoeden bestaat, dat de
brand aan kwaadwilligheid te wijten is.
De eigenaar van den schuur, in welken
do brand uitbrak, is gearresteerd. Zijn zoon
is gevlucht.
De schade wordt op 100.000 mark ge
raamd.
Ontploffing in kruitfabiick.
Vier do oden.
De kruitfabriek der Canadeesche Indu
strie Mij. in Ontario, in het plaatsje Sud-
buiy, is door een hevige ontploffing ge
troffen, waarhij 4 mdnschen werden gedood
en verscheidene andere gewond, onder wio
6 zwaar. De materieele schade, welke door
de ontploffing, die mijlen ver in den om
trek hoorbaar was, is aangericht, is aan
zienlijk.
Hittegolf in Amerika
In de midden- en westelijke staten van
Amerika zijn ten gevolge van een hitte
golf, voor zoover bekend, 75 menschoa
om het leven gekomen.
Het Nederiandsch Paviljoen op de Internationale
Koloniale Tentoonstelling door brand vernield.
0at njem van oem onherstelbaar verlies
kaïn spreken.
Mem neemt aan, dial de oorzaak van den.'
brand) kortsluiting is.
De schuldvraag.
In een kort onderhoud verklaarde M.
Pressardl, procureur vatn de republiek, o.al
het volgende:
„He ben van meening, dat men ieder©
gedachte aam kwaadwilligheid op zij moet
zetten. Be oorzaak van den ramp moet
vieeleer aan eom ongeluk geweten woadiem.
Onder deze omstandigheden heb ik ge
meend geen instructie te moebon openen".
Oma 7 uur in dan ochtend was men nog
vlam mieeming, dat de oorzaak van do brand!
te wijten was aan kortsluiting, ondanks
het feit, dat de stroom iodaren macht werd
afgestoten. Do kortsluiting zou dan moe
tan zijn ontstaan tussehem don Itransfor-
mator en do in de cabine Mnnehkomanicte|
draden.
Be hoor E. P. iWesterveidj, /algemeen]
secretaris van het Koloniaal Instituut
doolde mede, dat wat de inzendingen van!
Jammerlijk verdronken.
Eenige jong© meisjes, die bij Throe-rivej-s,
in Quebec, aan hot roeien waren, zijn met
het bootje verongelukt.
Zeven meisjes verdronken; bot achtste
weid gered.
SPORT.
Lawntciuiis.
N. L. B.
Doelfray ISchiedam II 3i
LilaEemwijk 43.
De iWilgOversein© 62
Zomervacanfie
De besie voorzorg
legen de gevolgen
van regendagen:
Aspirin-Tabietfen.
geheeto Koderiaindsclie paviljoen tot den
grond toe afbrandde.
Te half zeven was do vernieling vol
tooid! en was van het eenmaal zoo trot-
sche Nederiandsch© paviljoen niet anders
dam een puinhoop, die door de brandweer
weid nat gehouden, over.
Wat cr verwoest is.
Het HooMpaviljoem van de Nederiand
sch© inzending met al zijn schatten en
miet te vervangen kunstvoorwerpen is ge
heel een prooi der vlammen geworden.
Ook'©enige kleinere gebouwen zijm door
het vuur verwoest. Iïet Batak-huis, het
Heine Minangkabausch huis, de Duiventil
met inhoud en eenige andere buiten het
Hoofdpavüjoen slaande inzendingen zijn
eveneens een prooi der vlammen gewor
den.
Behouden gebleven zijn liet Balineescbe
dorp, waarvan do bewoners op het laat
ste moment weiden gewaarschuwd omdat
ook deze huisjes gevaar liepen. Gelukkig
was de wind in andere richting en zijn
deze behouden. Ook de beide groote poor
tera naar het dorp zijn _niet verwoest, ter
wijl ook de beide restaurants, dio bij de
Nederiandsch© inzending beliooren, behou
den zijn.
Het vuur vond gretig voedsel in het
grootondeols van hout opgetrokken pavil
joen.
Be brandweer had bovendien tot taak
de in de nabijheid gelegen andere pavil
joens te beschermen.
Tegen zes uur arriveerde de inmiddels
telefonisch gewaarschuwde Nederlandseik©
gezant te Parijs, jhr. Loudon. Ook de
Frainsch© minister van Koloniën, Reynaud;
maarschalk Lyautey en vele andere Fran-
sche autoriteiten verschenen op de plaats
des omheils.
Do brand is vooral voor den lieer P.
A. J. Moojen, den Nederlandschen gedele
geerd^ die zoo omtzottemd veel gedaan
heeft voor het tot stand komen van do
Nederiandsch© inzending, een - geweldigen
slag. Niet alleen dat zijin werk is verwoest,
doch ook zijn vele persoonlijke bezittingen,
kunstachetten, schrifturen, een gedeelte van
een belangrijk bock, dat hij bezig is to
schrijven, zijn comptabiliteit en overige be
zittingen, die in het paviljoen onderge
bracht waren ,zijn verloren gegaan.
De schade en de oorzaak.
Be door don brand aangerichte schade
wordt op tien millioen gulden geschat.
Alleen het hoofdgebouw heeft reeds
f 1.200.000 gekost. Vete konsLscliattan, die
niet te vervangen zijn, zijn Vernietigd, zoo-
het Instituut betreft, het Koloniaal
Instituut geen onherstelbaar verlies hoeft
geleden. 1
Er* zijn verliezen, doordat modellen,
maquettes van hospitalen en andere dingen
vernield zijn. Doch al doae specimen, welk©
bovendien voor een redelijk bedrag zijn
verzekerd, kunnen opnieuw gemaakt wor
den.
Omtrent fle verzekering van do tentoon
stelling vernemen wij nog, dat het ho-ofd-
paviljoen voor G00 it 700.000 gulden ia
verzekerd.-. Het bedrag der verzekering Van
het tentoongestelde zelf kon men ons niet
snededeelen. 1
Deelneming van president
Doumer.
Be president der Fransche Republiek de
heer Doumer heeft don Nederlandschen!
gezant jhr. dr. J. Loudon zijn deelneming
betuigd met de verwoesting van het Ncdiar-
lamdsch© paviljoen.
Mr. D. Fock naar Parijs
vertrokken.
Naar wij vernemen, heeft do cornrnissaris-
generaal van de Nederlandsche inzonding
op de Internationale Koloniale Tentoon
stelling te Parijs, mr. D. Fock, die te
's Gravenhage vertoefde, Zondagochtend
telegrafisch bericht van de ramp gekre
gen. De heer Fock is daarop onmiddiollijk!
naar Parijs vertrokken.
„Een nationale ramp''.
Ook de minister van Koloniën, jhr. de
Graaff ontving Zondagochtend een tele
gram van den brand, waarin hom werd
(medegedeeld, dat het Nederiandsch pavil
joen tot den grond toe is afgebrand. De
minister verklaard© in een kart onder
houd, dat hij dan brand als een nationale
ramp beschouwt, een ramp voor de ten
toonstelling en een ramp voor ons land1.
Het werk van vele maanden is in korten,
lijd vertoren gegaan. Het zal niet meer
mogelijk zijn alios weer op te bouwen.
Ook in de officieel© telegrammen wordt
als vermoedelijke oorzaak kortsluiting op
gegeven
Prinses Juliana bij den brand.
Prinses Juliana heeft vergezeld1 van jhr.
Loudon den brand bijgewoond. Met diepe
verslagenheid aanschouwde de prinses het
vernielend werk van het Vuur.
Hulp aangeboden
Aneta seint uit Bandjermasin; Do Bor
neo Post verneemt in verband met don
brand van liet Ned. Paviljoen, dat inp
diert dit wordt gewenscht de inhoud va»
het Borneo museum (direct naar Holland
kan. worden verzonden.
Deze conranl Yereohgnl dagelflkg, met niU
«ondermg vaa Zon- es Feestdagen.
Fi ija per kwartaal i 8,—; franoo per poet
8.50. Prija per week: 15 cents. Afson.
öerlpke nummera 4 cents. Abonnemeatea
worden dagelijks aangenomen.
Adverientien co or üet 'eeretvolgend num
mer moeten Ytór eU uur aan het Bureau
beaorgd zijn, 'e Zaterdags v<Wr O uux,
Een bepaalde plaats van advertenties
Wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAM SCHE COURANT
prijs der Advertontfën: Tan 1—5 regel»
t 1.55; iedere regel meer f 0.80; in bet
Zaterdagnummer 15 regels 1 1.80, iedere
regel meer f0.35.— lteolameafO.W per regel.
Incassokosten 5 cte.; postkwitantlee 15 ets»
Taneren ran advertentiim bp abonnement
afin aan bet Bureau Yerkrpgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling
Kleine Ad verten tién opgenomen a I 050 t/m
15 woorden, f0 75 t/m 25 woorden. Elk woord
meer 5 cent tot oen maximum van 30 noorden
l*i up own!» *n Bsywknite Prljt li «H.>