Schiedamsche Courant
Oe brand van het
Nederlandsche Paviljoen.
De ramp te Parijs.
liet steeds toenemend verkeer leidt
tot ontwrichting van het verkeer;
daarom grijpe men in met spoed
TWEEDE BLAD
Dinsdag 30 Juni 1031. No. 197C2
(Van onzen Parijschen correspondent).
Het is oen groot woord, doch.' het kan on-
mogeil'ijik anders beschouwd worden dan als
een Naitonato ranip, Niets, niaar dan oidc
niets is overgebleven van do grandiose
schepping van de architecten Zweehjlk 'cm
Moojen, niets, is er aver ran al die pracht,
dio do bewondering on eerbied afdwong
van een ieder, die dit .paviljoen bloeit be
zocht. Tegen half vlijlE werd de brand ont
dekt, ei' .kan bijna niet gaziegd worden, dat
do brand ward ontdeikt, want van allo kan
ten laaide bot vuur op, do vlammen schoten
ten home!, als waro eon reusachtige krant
in brand gestoken. Do gehleele brand duurde
slecllits iets minder dan drio kwartier, want
•om 5 uur reeds stortten do 50 motor boioge
torens met een donderend gewold naai" bo
noden. En bedan is er siec|hts oen kaal
■terrein, waarop een plartij rookende ascb
ligt, dio nog steeds deer de brandweer
wordt nat gespoten.
Slechts do linkerzijde, waar bot particu
liere paviljoen, bet zee-aquarium en de toa-
n c el zaal liggen, word gespaard, overigens
bestaat er van do geboete schepping niets
meer. De kantoren, do teolcenkainers, alle
plannen, bet is alles vernield ion er zal oiok
nooit worden uitgevonden, waaraan deze
versabrikkellijike ramp is te wijlton. Er wordt
van Fransohe zijde gesproken van kortslui
ting. Hot is uitgesloten, want tot viijf uur,
liet moment, dat do torens inoonslartteinL,
brandde het licht in bot hoofdgebouw,
brandden de lichten in de restaurants, die
op enkele honderden meters van hot hoofd
gebouw ztijln gelegen, doch' die' niettemin
voor luin electrisqh licllit dpi doaelfdo cen
trale zlijn aangesloten. En bioe ware bet mo
gelijk, dat kortsluiting de oorzaak was, in
dien ziooals bet geval was, liet gebouw tegc-
llijlkcrtijid van alte Zijden brandde? Het is
•uitgesloten zeggen wij, nogmaals, afs'chlaom
wel nooit aal warden uitgevonden wat de
oorzaak was. /Vlies kan do .cierzaaik Zijin, bet
is welbeschouwd onrauntwciowlelijik om
kunstschatten, die niet to vervangen ztijln in
tentoonstellingsgebouwen van deze con
structie oen plaats te geven.
Bliji do opening ran bet gebouw wajs ik
met den architect Zwoedijk atefhtor de scher
men, zag ik do naakte constructie die aan
do ziijide,- die voor bet publiek bestemd is,
(bedekt is met pileis ter, pleisteroi'namentan,
die met gips gedoopte bundels vezel wor
den bevestigd. Achter do schermen ovenwei
ziet men niets dan bout, hout m nogmaals
bout. Do enorme torens werden geschraagd
door enoirme balken, dio van don grond
af rechtstreeks doorliepen tot bet aller
hoogste punt van do torens, Reusaqhtige
lucifers, dio eenvoudig als geleiders dienen
Moor het kleinste vonkje .vuur. Hot getbéele
dak uit Meine plankjes, do verbindingen van
bout, alles geconstrueerd uit brandbaar ma
teriaal en daarin geeft men plaats aan mu
seumstukken, die men in bruikleen hoeft
gekregen. 1
Ik weet [liet, bot beeft weinig nut, nu
eenmaal do ramp1 Voorbij) is, hierover te
sfpreken, maar wat zullen de gevolgen zijn
voor do tentcnoaisteHing. Het zal .tot naden
ken stemmen en wellicht zullen véle landen
stukicon terug trekken alvorens een tweede
onheil zich voordoet. De brand van Hei
land heeft eveneensdein brand over doen
slaan naar liet voel vorder gelegen pavil
joen van Palestina en een klein restaurant,
die in vlammen opgingon.
Gelukkig vallen er geen mienschcnlevenis
te betreuren,' cfsdhoioin de aommissiaris-gö-
neiuaï, deibeor Moojen en ztijine eqbtgenoiete,
van
Prinses Juliana bezocht Zondagmorgen [onmiddellijk na het." bekend worden
den brand in bet Niederlandsohe paviljoen te Parijs, bot toonoel van de ramp.
II. K, II. (geheel rechts) bij de verkool do. resten, in gesprek met den beer Moojen.
trotcdmische en Iiulustriedo Maatschappij
te Amsterdam, welke do clcclnschc instal
laties in het Nederlandsclic paviljoen to
Vincennos aanlegde, vernamen wij, dat een
dor leden van de directie naar Parijs is
vertrokken, om zich op do hoogte te stol
len van de oorzaak van den brand, welke
voor]oopin aan kortsluiting wordt gcwclün.
De firma Groencveld deelde ons nog mee,
dat bet geboete werk werd uitgevoerd door
haar eigen clectriciens en dat alles zoo
degelijk en goed mogelijk werd gemaakt.
Ongerustheid iit linliii.
Anela verneemt uit Batavia, dal bet In
dische Comité voor de Koloniale Tentoon
stelling en bel llalavianusch Genootschap
voor Kunsten en Wetenschappen zeer ern
stig ongerust zijn over liet lot van de in
zendingen uit Ned.-Ind'ië in liet Nederland
sclic paviljoen. Zij verklaren, dat deze
inzendingen, van de grootste waarde waren
en geheel samengesteld uit originecle stuk
ken. Hoewel geen valn deze lichamen be
richt beeft ontvangen of door do organisa
tie te Parijs voldaan is aan do hunner
zijds gestelde voorwaarde, dal alle gouden,
zilveren en bronzen voorwerpen in brand
kasten zouden wordein opgeborgen, hoopt
men dat zulks toch is geschied. Men is
in Italië gogrield ovor liet feit? dat vaï|^|
wego bet Nedcrlamlscbo Comité niet g™
seind is aan liet Indische Comité of er iets
behouden is gebleven, en, zoo ja, wat.
(liet Ancla-bureau in Nederland vernam
telefonisch uit Parijs, dat do bedoelde op
gave nog niet is te verstrekken, aangezien
nog in de puinhoopon wordt gezocht naar
eventueel behouden gcblovon voorwerpen.)
die achter bet gebouw hun woning hadden
uit bet naam moesten onfcvlLuqbten. De chauf
feur vian den lieer Moojen wist zjqb ternau
wernood to redden.
E.n do arme Baüinoezien, dio in bet dorpje
achter (hot troofdgehotuw hun slaapplaat
sen hadden, moesten ziqb in den killen
ochtend in veiligheid brengen, ofsclhoiow
deze gebouwen gelukkig niet weiden aange
tast. De wonderschoone Mendoet-tiampid, al
lo seihtatten, die door bet Balaafsclhe Genoot
schap' en bet Leidsch Museum werden afge
staan, alles ging verloren, zoo ook do prach
tige wandschilderingen van Sa.yers en Eau-
lides, de diorama's van Eland, die voor
Chicago bestemd waren en oen verzameling
van schitterende oude zeekaarten, die ziqli
in de Maritieme atdee'ing bevonden. Ook
de lieor Moojen, die taan bet Koloniaal In
stituut en bet Leidscb Museum slechts oen
godedto van de eerst toegezegde stukken
toezond, in do hial'l van bet 'hoofdgebouw
een groot gedeelte van ztijln eigen verzame
ling weefsels en krissen ton toon spreidde
is zwaar getroffen. Dei oudo boaldhioirwwerk
jes, do schitterende wapenen, meestal poe-
saka's, zullen nooit kunnen' worden g-erern;
placcerd en wat ook oen assurantie ma,ah
schappij mag vergoeden, dit a'les is nooit
goed te maken.
Een vreemde omstandigheid is nog, dat
gisteravond togen twaalf uur oen brand
alarm word-gemaakt en de pompiers" ver
geefs ziclt H'j.bel paviljoen meldden. Een
weggegooide sigaret is uitgesloten, daair bot
gebouw des avond om zes uur wordt ge
sloten en aein begin van brand dam kort
daarop; zou Zijn moeten uitgebroken.
Wat precies 'verloren is gegaan weet men
nog niet. De beer Moojen noqb één der
andere autoritoiton waren lfcdente bferei-
kên, daar ztiji doende waren vioior zoover mo
gelijk een onderzoek: in te stellen naar de
wentueeCe oorzaak, een 'Onderzoek, dat zoo
als ik reeds herhaald opmerkte, volkomen
nutteloos zal blijken. GeTukkigerwijlao bad-
den do musea in Holland nog niet alles
gezonden, dat belc'Oifd werd. De beer Moojen
was juist kort geleden nog naar Holland
gegaan om op poed aan to dringen. We'
mogen dankbaar Zijn, dat de laatste zoridin-
gen nog niet gearriveerd Zijn en dozo a!
titans gered Zijn.
Wat wederopbouw aangaat, niets is on
waarschijnlijker. De plannen Zijln verloren
gegaan, men beeft meer dan acht maanden
bard gewerkt, hoe is bet mogelijk nog wat
te [doen? De Internationale Kioüomialo Ten
toonstelling te Parijs is voor Holland be
ëindigd, beëindigd-: op de meest tragische
wijze en de tenteonstelling mist bot schoon
ste gebouw, dat te Vincennes word ge
bouwd.
Parijs, 28 Juni 1931.
BINNENLAND.
Vergadering van het uitvoerend
Contfté.
Na afloop :van de vergadering beeft het
Uitvoerend Comité liet volgende communi
qué uitgegeven:
Ilot Uitvoerend Comité voor de Nedcir-
Jiandsoho deelneming aan de Internationale
.Koloniale Tentoonstelling te Parijs, beeft
ziclh terstond na do ontvangst vain het be
richt van den brand van bet" Noderiandsch
Paviljoen naar Parijs begeven' on is on
middellijk begonnen met do noodigo Voor
bereidende besprekingen ter 'verkrijging va»
de schadevergoeding van de Franscibe assu
rantie maatsclmppiij'on, bij' welke krachtens
het tentoonstetlingsreglemieint [het gebouw
en de inzendingen' togon brand Zijn verze
kerd. I-let Comité lieaft terzake als gemacih-
tigdo aangewezen de'firma R. Moes en Zn.,,
makelaars ia assurantiën.
Ilct Comité is ten zoorste getroffen door
de deelneming, welke van allo zlijlden wordt
betuigd met het verlies "van bet sdhoone
gebouw en den kostbaren imlilaud. En in
het bizondor is bet Comité dank verschul
digd aan dc Nederlanders, die zicht spon
taan blij.h et Comité hebben aangemeld voior
bet verlioenen- van hulp', zoowel persoonlijk
als financieel. Onze Iandgonoot, de boor A.
Ilartog le> Parijs stelde aanstonds een zeer
belangrijke som ter beschikking van het
Comité, I
Hoewel do vrachten van een organisee-
renden arbeid van oenige jaren in den tijd
van een uur zijn vergaan, gevoelt bot Co
mité in do eerste plaats behoefte, ztijln diep
leedwezen .uit te spreken, met do mstellingeni
en particulieren, zoowel in Nederland als
in Nedonlandseh-ïntlidie indertijd niet hol>-
ben geaarzeld, zeldzame en dikwijls kost
bare voorwerpen aan bot Nedeilandscjli Pa
viljoen ter.beschikking te stellen, dio voor
werpen voor goed uit bun verzamelingen
moeiten missen. Al mogen die voorworpen
zlij.ri verzekerd, in veile govallen kan luier
inderdaad worden gesproken van een- on
herstelbaar verlies.
Ilot Comité beeft terstond de moigdltijHbqid
in overweging genomen, om bet verbraiuu.'
pavi'joen weer op te boiuwen.
Een weder opbouw van bet paviljoen in
den vorm van den omvang van bet ver
brande', nioot echter geheel ondoenlijk war
den geacht, omdat do tijd daartoe voel te
kort is. liet Comité is editor van oordeel,
dat hot Nederlandsche terrein in het Bois
do Vincennos gedurende do vier volgende
tcntoousLeUingsmaandem niet den aanblik
mag blijven opleveren van verlatenheid en
verslagenheid ca dat de nationale eer cisdht,
dat do verwoesting z;oo goed mogelijk wordt
hersteld. Het Comité beeft daarom una
niem besloten om in geval do assura,ntie-
ïnaatscbappiijcn- zidli van bun verplichting
tot uitbetaling kwijten, mot kracht do hor
inrichting van ccn Ncdorlandsqhe deelne
ming, zij. bot oju bescheiden sdiaal, aan
to vatten.
Do lieer Ibirtóg, in dit ootnmnniqué ge
noemd, is oml-lid van do directie der Uni
lever Maatschappij' en voorzitter van bet
Comité van ontvangst ter gelegenheid Van
deze tentoonstelling uit de Nederlandsobe
kolonie te Paiijts gevotrmd.
Hulp van Kelgië.
Gemeld wordt, dat de Belgische regeering
op voorstel van den Belgischen minister
Van koloniën aan do Nederlandsche ro-
georing baar medewerking aanbiedt om in
liet Belgische paviljoen localiteiten beschik
baar te stellen voor een Nederlaadsclio
koloniale inzending.
I)e clectrisclie installatie.
Van do firma Grocneveld dn Co., Eleo
GEMENGD NIEUWS.
Ongewone cedstillegging.
Voor liet gerechtshof te 's-GravcnhagO
is gisterochtend een civiel geding behan
deld, waarin een beslissende eed moest
worden afgelegd door een dame, die echt-
Ier zoo slecht ter been was, dat zij de
trappen van liet gerechtsgebouw niet kon
betreden. De auto, waarin deze dame zicht
bevond, is toen via do poort, van bat
huis van bewaring' in de Casuariestraai
gereden, naar de binnenplaats van bot pa
leis van justitie, waarheen ook liet Hof
zich begaf. Op deze manier was de in-
valido in staat, in deze procedure oeta
eed at to loggen.
I)c Dccnsclic Occiuuivlicgers.
De Maandagmiddag to amstreofc 54a uur
uit Kc-v id':. -■
Tijdens dit noodweer stortte oen lawinet
meer van Imbachhoun, waardoor talrijke
huizen van het dorp Kaprun, ton zuideni
va|n Zeil am- See werden verwoest.
DE PUINHOOPEN VAN HET NEDERLANDSCH PAVILJOEN TE PARIJS.
DER
g< v.a; i -
H'CrtXl »v vei1ga<J Hal CI'ÜJ,
