t
mr het
Hijmerirggen.
Uif Rusland.
i Vrije tijd.
De luttele voorjaarsvacuntiedagen, die
nu voor de moesten onzer weer achter ons
liggen, hebben het probleem levend' ge
maakt: Wat doen wij met onzen vriien
tij*}? +-
De maatschappelijke men sell van onze
dagen loopt in een tredmolen, meer dan
ooit. vroeger in de wereldgeschiedenis wel
licht. Wij leven niet, maar worden geleefd.
Do afgepaste, vaste uren van werken, sla
pen, eten, en de rest dooien ons bestaan
in in een regelmatig voortloopcnd media-
nisme, en wij hebben eenvoudig mee te
draven in het gareel.
Dan komt de Zon dag, en daar zitten
we veelal mee. Er zijn cr wel dio de
vrije Zondag do vervelendste dag van do
week achten. Want dan zijn ze uit hun
gewone doen, dan wordt hun niet alles
van uur tot uur punctueel voargesclne-
ven door de levensmacht, waaraan ze zich
hebben onderworpen, maar ze moeten zelf
ten deelo kiezen. Zullen we zus doen of
zoo? Zullen we gaan wandelen? Of zul
len we thuis gaan zitten, voor het raam,
of met 'een sigaar in een luie stool' bij
de kachel? Zullen we een partijtje spe
len? Of zullen we muziek maken? Of
een mooi bock lezen? Of zullen we wat
gaan zitten praten?
Misschien liever uitgaan? Naar het stam
café? Of naar de bioscoop, het voetbal'
veld, naar de een of andere publieke
vermakelijkheid? Je kimt ook langs de
straat gaan fianeeren, in je beste bullen,
piek' de hoeren, prouk-mooi de dames,
en dan mekaar bekijken. Hier en daar
eens groeten en een praatje maken. En
wat zullen we clan gaan doen? Op do
gewone Zondagen is het al voor velen
een moeilijk probleem, om den dag behoor
lijk door te komen, zonder te veel ver
veling, te veel ergernissen, te veel ieegtó.
Maar als er eenige vrije dagen achter
elkaar komen, dan wordt het een crime.
Twee Paaselulagen, en nog een dag er voor
en er na en soms nog meer. Wat een
zee van tijd. Wat dan aldoor te doen
Je hebt het gewone Zondagsprogramma
af spoedig genoeg afgewerkt, en altijd' maar
weer het zelfde van voren af aan wordt
toch ook een beetje o-nnoozel. Dag aan
dag in de bioscoop, altijd door naar het
voetbalveld, altijd maar lezen, altijd maar
wandelen...
Voor menig onzer zijn vrije dagen, vooral
in ietwat langere reeks achter elkander,
feitelijk een bezoeking, al zullen zij dat
misschien niet hardop zeggen, ja zelfs
wellicht niet durven denken. Maar met
een zucht van verachting trekt men dan
na de vacantiedagen de huisdeur weer ach
ter zich toe, om naar zijn werk te gaan:
oef, dat is weer voorbij!
Het probleem van het goed gebruik van
onzen vrijen tijd is een actueel probleem.
De moeilijkheid zit hem hierin, dat een
mensch dikwijls niet weet waarvoor hij
leeft
Het levensroechnnisme van tegenwoor
dig werkt dat in de hand.
Er zit een gevoel van doelloosheid en
van vruchteloosheid in de lucht. Waar
om is het eigenlijk allemaal? Ja, en als
je dat niet weet, dan kun je nog wel
goedschiks of kwaadschiks voortjakkeren
over de aarde, met de massa mee, die
wordt voortgejaagd door de harde nood
zaak van het leven. Maar a's je voor
langer of korter tijd op je zelf bent ge
steld, dan weet je het niet meer: Waar
heen? Waarom? Waartoe? Het is triest
en vaal.
Ik wil een voorslag doen aan onze
medemenschen die hiermee zitten. Zou
jullie je eerstvolgende vrije dag of vrije
dagen niet eens mee gebruiken om om
trent het doel van jullie leven tot klaar
heid te komen? Neem daarom nu eens
een uurtje af van die velo doellooze uren.
Ga eens alleen wandelen, om daarover
te peinzen. Ga er eens wat over lezen,
en dat dan innerlijk verwerken, een boek
van levenswijsheid, van roepingsbesef, van
menschenliefde. Zoek in uw omgeving eens
een mensch met wien je er over praten
leunt,, rustig, te zamen. Misschien is er
ergens een kerk, of een andere roligieuse
ethische samenkomst, waar je eens kunt
binnenvallen, of langzaam aan thuis kunt
raken, en waar juist aldoor over hot le
vensdoel en de bestemming des mensclien
wordt gehandeld. Er is in elk geval een
kans, dat je door anderor hulp en door
eigen overwegend ont'eJen langzamerhand
op het goede spoor kunt komen. Voor
ieder is 'het weer anders. Het is zeer
persoonlijk. Maar clan doenit er toch mis
schien iets op in het verschiet... Zou het
m
„Goeie 'nemel. En morgen moet Ik terug zijn óp net
kantoor." (Life),
„Dit Is nog van voor den oorlog."
„Van voor den Japansch-Ckineesehen .(Judge).
Plaatselijk Crisis-Comité.
Vei antwoord ing-
Na do vorige opgave kwamen bij dm
algfïii on prnnjngm est t de volgende- s'er-
tingeu b'rmen.
Mij. H. U. v. d. S f25. J. v .1 V. f0.5\
Fcisoire! Nat. Olie en \'ef Ind. fG\ 1'. fl'
H. K. Middensiand-a-ereen. De II,an-'to f50,
G. G. f 5. 0. v. Z. 13, Dr. fff
Mej. II. M. v. d. S. f25. Totaal f 11G bi,
makende uit met de vorige verantwoording
een lohud ad f13.594.23
Bijdragen kunnen worden gestort ten kan
tore der NA'Provinciale Crediol en Depo-
silobanfc, Lang* Haven 103 (Postrekening
24900) en bij het Bureau van de Sdhio-
dam sol ie Courant, Lango Haven hoek Kor to
Ha,von (Postrekening 5311), met vermelding
,Yoicwr Crisis-Comité".
9
De schoorsteenveger probeerde een mot te doodetf.
(Gutierrez Maand),
„Je weet toch, Alexander, dat drank een langzaam
vergif is."
„Nou, ik heb ook geen haast." {Passing Show).
ist eine Lust, zu leben 1 Het probleem
van den vrijen tijd is opgelost.
.JACOBUS DE KLEINE.
daar of daarom zijn,
de wereld leven?
dat wij hier op
En clan wil ik ten slotte een geheim
vei klapen.
Weel go wat al die wijze en ernstige
en vrome mensclien clan als levensdoel
hebben gevonden?
Ieder formuleert het weer andere. Doch
het komt hierop neer: Het doe! des le
vens is liet leven zelf. Leef het leven,
intens, oveigegeven, met heel uw hart.
met al uw krachten, met vo le toewij
ding. Daarom is het begonnen. Een le
vend mensch te zijn, vol be'angrielling in
de wereld random, en in de menschen
rondom. Te leven met open oog, met open
hart, met open lianrl. Doe wat uw hand
vindt om te doen; heb lief zoolang gij
liefhebbeu kunt; vod u deel van bet
groot geheel, rr"' cit'en taak en eigen
verantwoordelijkheid. En dan zult gij tt
geven, op de gewone levensdagen, met
uw volle nvuischelijklieid. En komt er een
vrije dag, tfc eenige dagen, dan is er tijd
te kort Voor al wat gij dan in die groofo
wereld en onder do menschen en voor u
zelveri wdt gaan doen. Dan is alles inte-
xess-it, is ailes aanlokkelijk, en alles vol
emotie.
Met den modernen werekl'ing Pallieter
zegt ge: p'.uk den dag! En niet den vro-
(Nadruk verboden.)
Hoe het gebeurde.
Veel schrijvers, Rusrische en buitenland»
landsche, hebben getracht een beeld te ge
ven van de ineenstorting van Rusland en
van clo daarop vo'genie gebeurtenissen,
waarvan wij de voortzetting nu nog aan
schouwen. De meeste dier hoeken laten
echter den lezer onbevredigd. Ge voelt er
óf partijdigheid, het streven om de eene
partij als een afgrijselijken duivel en do
andere als een groep blanke duiven voor
te stellen, öf volkomen machteloosheid om
een aannemelijk tafereel te geven, óf afge
zaagde, nietszeggende beelden. Een der
zeer weinige uitzonderingen vormt het boek
van Osorgiu „Siwlsow Wrazjok" (in de Ne-
derlandscfie vertaling ,,De Stille Straat"
genoemd). Het is een dier boeken, die den
lezer aangrijpen, hem in liun macht hou
den.
De meeste schrijvers, die een roman uit
de periode van de Russische ineenstorting
en de revolutiedagen schrijven, kunnen Ie
verleiding niet weerstaan, om de lei lende
figuren van de revolutie (Lenin, T.oésky,
Stalin, enz.) uit te beelden; sommigen ge
ven alleen deze leiders en schilleren een
strijd van titanen, hetgeen hun werk on
historisch en onleesbaar maakt.
Osorgin geeft in zijn roman geen enkele
historische figuur (met uitzondering van
Sawii.kow, die overigens geen leidende rol
heeft gespeeld). Alle personen die hij in
z'n roman beschrijft zijn heel gewone men
sclien, zcouls u er veel kent. Een Rus hoeft
bij het lezen van liet boek den indruk, dat
het zijn persoonlijke kennissen zijn, dat
hij hen ergens heeft leeren kennen, met
sommige zelfs bevriend is geweest. En
aan het leven van deze gewone mensohen
tcont de schrijver ons hot roweldige Rus-
nische drama, da.t zijn avemga in de ge
schiedenis van ae laaFri© eeuwen niet
kent. Daarbij geeft 'T^ schrijver niet aan de
verleiding toe, on deze eigenaardigheid te
onderstrepen, er u opmerkzaam op te ma
ken, dat hij tot helden van de tragedie
all'cdaagsche mensclien heeft gemaakt. Mis
schien vond hij het zelf ook volkomen nor
maal. dat de dcor hem beschreven ge
beurtenissen zco overweldigend, terwijl de
menschen zco klein, zoo heel gewoon zijn.
In het Werkelijk© leven is het altijd zoo.
Maar men moet C"\n meesier zijii on dat
in een boek weer te geven en het op znlk
een wijze te dom
Een bizcuder slcrke.i, onverge'.elijke.a in
druk maken op den lezer de oveiguigen
v.m het gewone, alielaagsdic tot het
gioolsche en ontzettende. Dezelfde nu-a-
seben, die ge als heel gewone en onbe
langrijke wezens hebt l-eeren kennen, wor
den dcor den gang van zaken en op een
heel natuurlijke wijze tot tragische figu
ren gemaakt, zonder dat z.ij liet zelf goel
Le=effcn.
Nemen wij bijv. den soldaat Koltsjigin,
den, broer van het dienstmeisje Doenjasja.
Het is een gewone Russische boerenjon
gen, zooals elke Ras er tientallen heeft
gekend. De schrijver van deze regelen
heeft bij het lezen telkens den indruk ge
had, alsof hij een van zijn jciigdvricn lea
zag afgebeeld. Krilsjagin, en aardige, iet
waf sluwige jongen, die zijn werk op fic
he©:*!',;Le wijze vervuld, dienstmeisje-, het
hof mankt, een beetje opsnijll. Eu nu zien
wij, hoe deze hoerenjongen onmerkbaar
men middeleeuwer Eindigen Hullen: Es verandert. Hij wordt door de politieke ge
beurtenissen meegesleept, sluit zich bij de
balsjowiki aan, zon der precies te weten,
wat zij eigenlijk willen, neemt deel aan do
bolsjewistische revolutie, wordt chef van
een groep soldaten, daarna commandant en
sterft tenslotte den dool der helden. En
ge voelt, dat dit alles juist zóó heeft moe
ten gebeuren.
Een ander voorbeeld. De arbeider Za-
walisjin, een dier menschen uit liet volk,
in wier ziel do Russisdie „toska" (een
soort zwaarmoedigheid) knaagt. In vroe
gere lijden zou zulk een Zawnlisjin een
zwerver geworden zijn, noj vroeger een
heremiet wellicht. En nu wordt hij, en al
weer onmerkbaar en op volkomen een
voudige en begrijpelijke wijze, heul ea
majikt hij in een keider van de Tsje-Ka
honderden, menschen af, zonder te weten,
waarom en waarvoor. En opnieuw voelt
ge, dat het zoo moest geweest' zijn, dat
aiies natuurgetrouw weergegeven, is.
En naast deze ontzettingen, in een we
reld, waar een menschenkwen geen waar
de meer heeft, waar de dronkaard Zawa-
lisjin de doolvonnissen van de Tsje-Ka
uitvoert waar het tró'.sche Kremlin vreem
de menschen herbergt, waar Koltsjagiti's,
die met moeite hun naam in hanepoo'.en
kunnen neerschrijven, hooge ambten be-
klecden en legers aanvoeren, waar de ge
wezen hoogleeraar en ptniosoof zich als een
hansworst moet aanstellen om een paar
haringc'n te verdienen in deze vreemd
soortige wereld, waar alios op zijn kop
staat, leven de oude professor en zijii
kleindochter Tanjoesja, die liet aroma van
het oude Russische leven hebben weten
te bewaren. Bizon der sterk is hierin de
oude ornitholoog. Hij vermijdt elk gesprek
over do gebeurtenissen, sluit zich in zijn
oud" huis op, verzet zich met alle macht
tegen liet aanstormende nieuwe leven met
al zijn afgrijselijkheden en volkomen ge
mis aan eenige beschaving. De oude pio
fessor, die zijn gehesle leven aan liet be-
studceren der vogels hoeft gewijd, zag
de gebeurtenissen aankomen; toen allen,
door do revolutie meegesleept, in de eersie
maanden van 1917 geloofden, dat er een
periode van blijheid en geluk was gekomen,
dat de ontketen le machten zo uier moeite
zich aan de leiding der beschaafden zou
den onderwerpen en de instelling jn Rus
land van een geordenien staat op Wes-
terseh model zouden verwelkomen, begreep
de oude ornitholoog, dat dit ijdefe hoop
was, dat de gevolgen van de revoluties
ontzettend zullen zijn. Maar hij behoorde
cok niet tot hen, die het volk veroordeel
den. De oude proVsor begrijpt alles, ver
oordeelt niemand en draagt mot bowon 1c
renswaardige kalmte en resignatie liet
'.wam kruis, dat hel lot op zn.i zwakke
schouders heeft neergelegd.
En zijn lieve kleimlochler. Tantoesja, 'n
dor aantrekkelijkste meisjesfiguren uit de
Russische literatuur! Zij is een rechtstre"k-
sche afstammelinge van do Russische meis
jes, die Toergenjew op znlk een onverge
telijke wijze wi a lit le heelden, k'a
dat Toergenjcw-meisje is geplaatst in hot
ruwe milieu van de Yovolutiejaren. Zij weet
zicli aan te passen. Gelaten geeft zij haar
muziekstudie op, die haar tot oen beroem
de pianiste zou maken on wijdt zich aan
de verpleging van luar ouden groolva Ier.
De liefde van doze twee mciwchcn is zoo
ontroerend, zoo aandoenlijk, en toch is gr
geen zweem van sentimentaliteit in te vin
den. Ook dit, hel o'for van Tanjoesja, haar
zwaar werken, h'et bezuinigen op alles om
iets voor Hen oilden grootvader te kunnen
koopert, de gelatenheid waarineJo zij1 dit
alles doet dat alles is zoo natuurlijk,
zoo gewoon! En de ontroerende wijze
waarop zij" den gewonen, alleclaagschen,
mm: bemint, hem luaar leven wijdt en dat
alles zonder omhaal van woorden, die ge
woonlijk het ontluiken van de liefde in
een Westers dien roman zoo ontsieren. Al
les geschiedt liier op dezelfde wijze als
vóór de ineenstorting, voor den oorlog bij
Russisdie intellectueelen gebeurde. Er zijn
nog veel andere menschen in het boek,
allen zoo levend, zoo ontroerend echt en
zoo zuiver-Russisch 1
Al deze brokstukken van do Russische
maatschappij leiden een moeilijk leven, vol
ontberingen en gevaren. Teikens wordt een
hunner kennissen of vrienden door den ga
penden afgrond verslonden, dood ca on
dergang loeren op lien, maai- zij zetten
hun leven voort en in erken niet eens, hoe
tragisch hun leven geworden is. Zij slui
ten zich in hun kamers op en dio kamera
worden voor he'n het centrum van de we
reld. Daarbuiten woedt en raast een or
kaan, de wereld beeft cm dreigt elk oogen-
blik geheel te gronde te gaan, en de „hel
den" van den roman horden zieh kramp
achtig aan een strootje vast, °luifen zoo
lang als het maar ecnigszïns kan, de bui
tenwereld uit en trachten hun leven van
beschaafde wezens voort te zotten. En on
der het gehuil van den storm, terwijl do
beul elk oogenhük hen naar den kelder
van Zawalisjin kan sloepen, voeren zij een
voudige, mensclielijke gesprekken. De
auteur hoeft de verleiding weerstaan zijn
helden in die dagen iets bizonders, iets
„geweldigs" te laten zeggen. Dat gebeurt
alleen in romans, in het werkelijke leven
gaat alles heel gewoon toe, zóó als Osor
gin iin zijn aangrijpenden en ontróerenden
roman heeft beschreven.
Wie echter denkt, dat Ororgin slechts
onverschillige getuige van al deze gebeur
tenissen is, die vergist zich. In elk hoofd
stuk, in eiken volzin voelt ge zijn hart
stochtelijke liefde tot het Russische volk,
zijn meegevoel met die armo verschrikte
kinderen, en oo'c zijn gramschap. In de
meeste gevallen kunnen dio gevoelens al
leen door den aandachtig® lezer bemerkt
worden, maar 'nu on clan laait zijn gevoel
op en komt tot uiting in woorden, sterk
en indrukwekkend in a! lion eenvoud. Maar
noch zijn liefde, noch zijn toom hebben
sleclils op één partij of groep betrekking.
Voor hem zijn alle partije'n onderdeden
van het geheel. Wanneer hij in verzet
komt, dan is dat niet tegen een bepaalde
greep, maar legen de ontzettingen, aange
richt door het losgebarsten beest- In het
aangezicht van dc verschrikkingen, die om
hom heen plaats vinden, verdwijnen in
het niet alle parlijoneenigheden, al het
gcliwst dor menschen, die zich wanen lei
ders Le zijn en die in werkelijkheid dooi
de woeste golven van de stormende men-
sclicnzcc meegesleurd worden. Trouwens
de opstand lio iH zich niet alleen tot de
menschen. oo'c uc dieren komen in verzet.
Dut betrekken van de dieren in liet ver
haal vormt in hel algemeen een der meest
typische eigenaardigheden van den roman.
Het is dwaas tijdens zulk een orkaan
lo zoeken naar do schuldigen en te twis
ten, wie gelijk dn wie ongelijk heeft ge
had. Even onzinnig is het tegm iemnml
te prolestcercn, iemand to veroordeclen,
to vervloeken. Er gebeurt, wal gebeuren
snoet Het leven kan van de moest onschul
dige menschen werktuigen van de sociale
ineenstorting, boweikers van don chaos,
heulen en moordenaars maken. En geen.
enkele mensch heelt het recht hen te be-
oordcelen, laat staan te veroovdoelon.
Dat is de phiiorophischc conceptie van
den schrijver, die wij, wat ons betreft, in
het algemeen kunnen onderschrijven. Dat
in toekent echter niet, dat do ontzettingen
duur de menschen even gelaten aanvaar!
nmalen. Neen, de mensclien en dieren
vervloeken het leven, dat een op-eenhoo-
ping van gruwelen is geworden. Zelfs do
philosoof Asfafjew, die oogensdiijhlijk zoo
kab*» blijft, dio onverschrokken hot nood
lot tegemoet gaat, zelfs hij vervloekt zijn
lot. De overigen komen in verzet toen het
leven, prolestoeren tegen zijii cnrechtvaar-
digheid, tegen hot zware krais dat zij tor
sen moeten. En alleen in liet huisje van
den ouden professor weerklinken geen ver-
vonsclnngon, alleen dnar is cr serene aan
vaarding va'n liet leven. In dat lmis woout
een mooi meisje, dat triestig naar de in
eenstorting kijlct, overal helpt, waar zij
maar he pen kaïn, met weemoed en mede-
1 jden amn lien denkt, avion niets moor
helpen kan, en niemand veroordeelt, nie
mand vervloekt. Zij, Tanjoesja.. is do cen
trale figuur van den'roman, zij geeft hoop
voor do toekomst van Rusland.
Dr. BORIS RAPT3CHINSKY.
RECHTSZAKEN.
Do tooiH'oicrisïs te Amsterdam.
Do derde kamer der Amsterdamsclio ar
rondissementsrechtbank behandelde gisteren
<io door de N.Y. lioll.indsche Schouwburg
ingediende aanvrage tot het in staat van
faillissement verklaren van do Kon. Ver.
Het Nederlandsch Toemeet.
Voor do N.V. Hollandsche Schouwburg
trad op nu-. A. B. Gom ports en voor do
Kon. Ver. mr. H, G. Stibbe.
Da rechtbank uitspraak doende verklaar
de de Kon. Ver. Het Nederlandsch Toonool
in staat van faillissement en benoemde tot
rechlier-commissaris mr. D. K. S. van Lier
en tot curator mr. A. J. Hesberg.
Poging tot doodslag
Voor do rechtbank to Assen stond terecht
J. KL, fabrieksarbeider to Hoogoveen, Uians
gedetineerd, die op -f Januari 19152 te
Meppol opzettelijk en met voorbedachten,
rade gepoogd heeft zijn vroegere Verloof
de Jaantj'o Slakelbeek van liet leven te be
roowen door met een scherp mes Turnt
herhaaldelijk (o slaan en te steken, waar
door zij ernstige verwondingen in de buik
en de borststrook kreeg.
Doodelijke verwondingen aa'erden voor-
komen doordat zekere Carst Haazclaar haar
to hulp kwam.
Vcrd. verklaarde voor de rechtbank, dat
hij niet het voornemen had. om h'et meisjd
to dooden. liet O.M. eischic avegens poging
tot moord drie jaar gevangenisstraf.
Verduistering.
De slagersknecht F. J. V., thans te Haar
lem, is door de Haagsclie rechtbank hij
verstek veroordeeld tot tien maanden ge
vangenisstraf, wegens verduistering van
ongeveer f700, ten nadeele van zijn vroo-
geren patroon, den slager M., te Den
Haag.
De rechtbank bekrachtigde liet bij ver
stek gewezen vonnis.
V rij huktsberoo vin g.
De 24-jarige jufrouw F. H. P., oelit-
genoote van F., te 's-Gravenhago, heeft
terecht gestaan avegens overtreding van art.
282 W. v. S. (vrijheidslierooving). Ifet O. M.
heeft tegen deze verdachte acht maanden
gevangenisstraf gcéiseht.
Do Ilnagsclie rechtbank sprak arerdachte
vi ij.
Uitlokken van misdrijf.
Do 50-jarige koopman A. L. de G.
heeft terecht gestaan avegens liet misdrijf,
omschreven in art. llilbis W. v. S. (het
uitlokken van misdrijf), Verdachte zou aan
eenige personen, o.a, zekeren, do B., een
voetstel hebben gedaan om hot hein loe-
bohoorenue buitengoed „Angelbeek" te Af
leiden (Ij.) in brand te steken, tonen ulo
in het bezit le komen van de verzekcrings-
som.
De Haagsclie rechtbank heeft de G. vrij
gesproken.
GEMENGD NIEUWS.
Bedreiging der LimburgscUe
mijnindustrie.
Hit Heerlen avorelt ons gemeld, dat gis
teren to Brussel besprekingen liebbcn plaats
gehad tussclwn vertegenwoordigers dor Bel
gische rcgocring en amn de Limburgsehe
inijm-n. Bij deze besprekingen bleek, dat
Belgic don invoer van Nederlaiulsche steen
kolen verder ernstig wil beperken. In ver
band liieimede vieest men, dat in de f.iiu-
burgselio mijnindustrie op grooto schaal
arbeidois zullen moeten av orden ontslagen
en dat nieuwe „FeierscliicliLen" moeten
worden verwacht.
J
