LOVC ME
TO-NMHT
FROLO^QEE^EM
NOG SLECHTS 7 DAGEN
MAURICE CHEVALIER
JEAHETTE MAC-DONALD
a
STRAATVERLICHTING IN VROEGERE TIJDEN
IN SCHIEDAM.
DRINGEND AANGERADEN
REPRISE
SE MISSTAP
vanMAOELGN
CLAUDE!
®J|KJ©8 s&s©ees is overweldigend 1
Het publiek dwingt ons te
HELEN HAYES
Een
geweldige
sensatie
film
LEWIS STONE
NEIL HAMILTON
CLiFF EDWARDS
MARIE PREVOST
DE PRINSES EN DE LOODGIETER
GEMENGD NIEUWS.
Jongetje verdronken
Enmlboiiw en Veeteelt»
BINNENLAND.
i
EN
in liet prachtige filmwerk
vervaardigd voor de „Paramount"
door den beroemden regisseur
ROUBEN EV1AMOUL.SAN
Laat U deze film WIET ontgaan!
WACHT MET TOT MORGEN
zich een dag te voren
van plaatsen te voorzien.
Toegang eiken leeftijd
Presenteert van Vr«ëjs3as3 3ï> Sepiemben al
EEN BOEIEND EN PRIMA GESPEELD FILMWERK
Van Vrijdag 30 September af
Van Vrijdag 30 September af
van een buitengewoon filmwerk
in
CARL
LAEMMLf
'n Meiro-GüMwy n-May er
film, -vervaardigd oud or
roRie ran
dhilversal.Plctmel
naar net werk van denbekenden schrijver
EDGAR ALLAN POE
Zeep sensationeel eageheimrïnnïg
Als 2de attractie:
CHARLES FARREL en
MAUREEN O'SULLIVAN
in een amusante iilm
Groot lachsucces
Toegang boven 18 jaar
EOBRR SELWH
Een grootsch opgezette Iilm met
SCHITTERENDE MUZIEK
PRACHTIGE ZANG
AKKENDEN INHOUD
De mooiste film, die RICHARD
TAU&ER tot beden toe gespeeld heelt
Uitgebreid Bijprogramma
Toegang eiken teeltijd
.He spannende inhoud
van dit iilmwerk zal U
doen jnedoleveu met de
geneurtenisben op het
witte doek.
oh. de nieuwste Inter
nationale Journaals
TOEGANG BOVEN 18 JAAR
De hummetjes
Do Avondpost schrijft
Do bommetjes zijn woer bij de Slalen-
Generaal gearriveerd.
Men weet lach wat de bommetjes zïj'n'?
Telken jare, bij don ingang van liet parle
mentaire seizoen, krijgen do wetsontwer
pen, die nog niet door de Tweede Kamer
zijn afgedaan, die dus nog behandeld moe
ien 'worden, een sclioouen omslag.
Deze omslagen heetten in het parle
mentaire leven „De bommetjes".
Dus: hoc danger een wetsontwerp blijft
liggen, boa meer bommetjes liet heeft aan
getrokken.
Het is de gewoonte Van do meeste le
den, otm, als het nieuwe, frissche hem*
inetje arriveert, bet oudo,®aIgedragenc, weg
io gooien. Maai' wij bobben leden gekend,
die alle ouwe hemmeljes lieten zitLou, en
sommige patiënten, haddon zoodoende door
do rustkuur een geweldige corpulentie go-
kregen.
Wij hebben eens nagegaan, welke ont
worpen de moeste liemmoljes bobben ge
kregen.
De hemmotjes kampioen is liet webont
werp houdende maatregelen tot regeling
van de administratieve rechtspraak. Dit
draagt 30 hemmeljes: het werd dus onge
veer 30 jaar geleden ingediend. De kam
pioen wordt op den voet gevolgd' door
een ander ontwerp inzake do invoering
van do administratieve rechtspraak met 27
hammetjes. En da:n kamen de wijziging van
de Hinderwet (25 kommetjes); de voor
ziening legen waterverontreiniging (22 hem
meljes); de Zondags-wet (14 hemmeljes);
de wijziging van do Begrafeniswet (14 hom-
motjes); do instelling van Gezondheids
diensten (13 hemmeljes); de ratificatie van
Washington, inzake den arbeidsduur (13
bommetjes)de wijziging van de Zoo on
gevallenwet (12 hemmotjes); De rest la
ten wij nu maar sluimeren.
Er zijn er ander deze verpleegden in
het sanatorium der Tweede Kamer oonigo
van. behing weideenden aard.
De nieuwe Zondagswet bijvoorbeeld, die
al een rustkuur van 14 jaar doiet; en de
wijziging van de Begrafeniswet, die al even-
lang wordt vetgemest.
Deze twee patiënten hadden or eigenlijk
al-long uit moeten zijn, en er is dan ook
dikwijls door alleilei kennissen naar hen
gevraagd, maar do naaste familie heeft
zo liever niet thuis, omdat ze ba tig is he
vige onderlinge ruzie te verkrijgen over
do verdere lotsbestemming van de beide
bloedverwanten, en dus blijven zo maar
rustig in het pension-Binnenhof.
En: het volgend jaar krijgen ze fijn weer
een nieuw, friscb bommetje aan
Gistermiddag werd liet vierjarig zoontje
van den lieer H. ten Hago uit Tijmje, alda u\
vermist. Toen men ging Moeken werden do
klompjes van het ventje drijvende gewon
den. in liet Stroomkanaal. Ra oenige uren
dreggen is het lijkje opgehaald'. Be jcwig-cn
is vcot de ouderlijke woning van een brug
getje gevallen, zonder dat het ongeval weid
opgemerkt.
Ongeluk met doodelijken afloop
G is toren is op do Groot© Markt te Gro
ningen, do 46-jarige J. W., verpleegde in
hot Verzorgingshuis, toen hij overstak, door
een auto overreden. Do man liep een sche-
ddbnsisfractuur op eu is des avonds in het
academisch z teken lm is overleden. De po-
liüo heeft de zaak in onderzoek.
De Griekselie aardbeving
Nog een groot aantal lijken
onder de puinhoopen.
In een ziekenhuis te Nea Moudana be
vinden zich 150 gewonden van do aard
beving. Deze verklaren, dat te Koa ireros
en to Nea Roda alle huizen ingestort zijn.
Een groot aantal dooden ligt nog onder
do puinhoopen bedolven. 23 andere dor
pen werden eveneens ernstig verwoest. Do
bevolking van de geteisterde streken bidt
in de open lu<Jht tot het afwenden van
de ramp.
Voortdurend komea nog berichten bin*
II* (Slot.)
liet zou tot 1780 duren, voordat de lijd
van het branden dor lantarens werd ver
lengd. We lezen in Je resolutie der Vroed
schap van 4 Februari van dat jaar:
„Heeran B urge mees leren hebben ter ver
gadering voorgedragen, dat ©ven ais vor-
scheijdo der i.ngeseetaicn dezer stad' zicli
zcadert al cone geruijmo tijd beklaagt had
den over do enge bepaling, waar aan 't
btandon der lantarens binnen de-solvo ge
bonden was, even zoo ook verschcijdo toe-
den doezor vergadering, gelijk desclvo
gaarne zouden advouccrcm, hun, Burge
meester daarover hunne klagton hadden
gedaan, met versoek van indicia mogelijk,
daar in voorsienlngc te willen daar stel
len. Dat dit hun, Burgemeesters®, 'na on
dersoek van saken en uil overluijging der
hoogste noodsakclijkheijd had gepunno-
veert, om den locden in bcdenkingc te
gocven of desclvo niet zouden kunnen
goedvinden, hun, Biugemecsteren, to qltali-
ficeercn, om daarmne dusdanige verschik-
kingo te maken, dat de tijd, daartoe ge
fixeerd eone maand wier(1c geprolongeert,
ten dien effocte, dat met het nam na derend'
najaar, wanneer do lantarens gewoonlijk
wierden ontstoken, 14 dagcin vioeger wlerd
begonnen, eu met het voorjaar, wanneer
men gewoon was, de lantarens niet langer
te doen branden, nog veerthi-en dagan gc-
I in het nummer van Zaterdag 29
September j.l.
continueert". Iloercn Burgemeosteron wer
den voor hun attentie bedankt en kregen
vol macht om overeenkomstig hun voor-
stol te handelen „als zijnde van de uij tor
ste noodsakclijkheijd, maar oofc, om wan
neer door de vulders en aanstekers dor
lantarens, weegems do door hun daartoe
meerder vereijst wordende moeijto, eentgo
meerdere besoldiging mogte worden ge-
vordert, deswoegens mot desclvo sodani-
do schikkingen te maken, als zij in cvon-
reediglieij'd van dersclver mccidere last
zulten otordeelon en bevinden te belmo
ren". Het ging in dio dagan in do stede
lijke regeoring aardig en gemoedelijk toe,
maar, waar tiet narr onze waardoeriog,
zulk oon eenvoudige zaak gold, toch oek
wel omslachtig.
Over bet aanlal lantarens in do straten
der stad, naar plaatsing on ouderlingen
afstand, geven do oudere bronnen der ge
schiedenis onzer stad on haar verlichting
geen aanwijzingen. Een uitbreiding van
de toenmaals bestaande stadsveilichting,
welke uitbreiding zich uitstrekte buiten
de oude stadswallen en grachten, kwam
lol stand in 1725, toon do Vioedschap
besloot om do huizen en ervan op hel
Kieuw-werk (Lange Nicinvstranl) en liet
Hoofd medo op „dezelfde voet als in do
stad op lantarengeld te soltan". Een groo-
lo voorstelling van die verlichting moet
mei zich evenwel 'niul maken, zelfs al zou
men het wagen in dal opzicht in gevoe-
nen over de gevolgen van do aardbeving.
De verbinding met den berg Atos is
verbroken.
Omtrent bet lot van het historische kloos
ter op den berg tast men nog in het
duister.
Het seismologisch inst tuut te Belgrado
deelt mede, dat gedurende do laatste 24
uur hevige aardschokken zijn geregistreerd.
Er wordl geen melding gemaakt van slacht
offers.
In totaal zijn 2GOO huizen verwoest. Het
aantal dooden bedraagt 141. Er zijn 403
gewonden.
Hevige brand iu «loeuischo centrale
te Brussel
Gistermiddag te ongeveer 1.20 u. is in de
oilcctrische centialo van Biussel een kort
sluiting ontstaan. Er ontstemd een brand,
welke onmiddellijk lOveislocg op de twaalf
lui bines die zich daar be\ inden. Het dak
van de centrale is ingestort. Een arbeider
werd levensgevaarlijk gekwetst. De gevol
gen well js deze brand mot zich sleept
ziijn nog niet te ©verzien daar slechts eetn
■enkel bijstation van 36.003 J'.K. behouden
is gebleven. Als er geen wijziging in den
den toestand kouni, zal lieden geen tcle
foionverkeer mot de' hoofdstad meer ino-
geüjk slijm De geliceJo stad is zonder etoc-
trisclien stroom, zoadat liet openbare te
ven zoo goed als geheel stil ligt. Da schar
do wordt geraamd op 100 mill icon franken.
Nader wordt gemaldDo bladen konden
gisteravond niet verschijnen. Eon ontzag
lijk© menschenincnig!© bevond zich langs
liet kanaal van Wiltobrook bij de Praot-
brug, waar do electrisdi© centrale is go-
legen.
D© elcctrischo centrale welko door hot
vuur totaal werd vernield, was oen gebouw
van ongeveer 100 AI. lèngte, 25 AL breedte
en 20 AI. hoogte. De centrale ointving stroom
van do Interbrabant op een sterkte van
3G0Q0 volt en meest dezio herleiden tot
5000 volt. I>aarc|p weid dio straom door
middel van feeders verdeeld over de ver
schillende bijsta (ions van d'e stad op ©;n
sterkte van 220 en 110 volt. Daar nu deze
feeders van de centrale uitgaande, door don
brand werden vernield, zit gebod Brussel
zonder licht. Alen behelpt zicli met kaarsen
en petroleumlampen. Bioscooptheaters en
schouwburgen zijn gesloten; avondbladen
zlijn niet verschenen, met uitzondering van
Jre Soir.
Ook 73 van de gemeenten in de provincie
Brabant zijn zonder stroom, De schade
doc-r liet vuur veroorzaakt wordt thans ge
schat op 150 millicen banken.
Ion te verschillen van de lantaren aansto
kers in 1754, die in een adres aaïi de
Vroedschap te kennen gaven „dat naar
proportie van do meenigvuldige lantaarns,
sijndo 207 in getal, seij mot kun baijden
te weinigh, en niet in staat waren oon
die behoorlijk aan te steken on van olie
te voorsien, hebbende de een 104 en do
andere 103 waar te ncmon on te vcr-
sorgen". We gelooven gaarne, dat zo aan
dit werk hun bandon vol hadden ca be
grijpen, dat ze oen derden man aangesteld'
wildon hebben. Hun verzoek werd ingewil
ligd en een derde vuiler en aansteker
werd benoemd op een tiactemont van 100
guldon 's jaars, „zooals de twee anderen
vuUcrs en aanstekers sij'n genietende".
Ruim twintig jaar later stellen Burgo
meesleren voor om „wegens liet van tijd
tot tijd geaccumuleerde aanlal van lan-
taarnen het salaris van do vier thans
fungeerendo lamtaarnaanstekers met f 40
te zamon te veiboogen". Er was dus oen
vierde funcliomnaris bijgekomen; want om
onder dien vierden man d'en bakon-lanta-
ron-nnnsteker op het Hoofd te verslaan,
dio altijd een afzonderlijke positio had'
bekleed, daartoe zijn we niet gerechtigd,
liet voorstel void aangenomen cin tevens
goedgevonden dat nog oon vijfde functiom-
naris, zij het op lager bezoldiging, werd
aangesteld. Tenslotte hooron we voor het
eerst van een oppasser van de olie, dio
toezicht moest houden by hot ledigen en
uitlekken der olievaten in de oliopullen
en deze schoon houden.
Du laatste decennia van do ISe eeuw,
den lijd van vooruitgang en verlichting
op elk gebied, zouden ook hun Invloed
uitoefenen op do slaJsvcrlicliting van
Schiedam. Op voorstel van Burgem cc slo
ren, besloot de Vroedschap in AI aart 17S3
Oog.stvooruitzichten bij den landbouw
Het onderstaand overzicht betreffende
don stand der landbouwgewassen op 20
20 September j.l. is, onder medewerking
dor Rijksiandbóuwconsutonlen, samenge
steld naar gegevens, verstrekt door de
correspondenten der directie van den
Landbouw.
Bij bet fraaie weer in Augustus ©ai de
voortzetting daarvan iu September kon de
oogst goed binncingehaahl wordcin. Over
bet algemeen zijn zoowel kwantiteit als
kwaliteit der geoogste producten zeer be
vredigend te noemen. De gevolgen van
het legeren van vele graanvelden zijn door
dc gunstige weeisgestoldbeid van beperk
ten -omvang gebleven.
Da tarwe geeft goede opbrengsten van
goede kwaliteit, behalve op do gelegerde
perceel en, waar do korrels te smal zijn
gebleven, fn verschillende streken werd
schade van voelziekto ondervonden.
De opbrengst van do liaver is eveneens
goed, hoewel men vreest, dat ook deze
op do gelegerde perocelen zal tegenval
len.
Do veldbomen zijn goed. tot vrij goed.
De kwaliteit van erwten is slecht ten
gevolge van aantasting door insecten: ook
do opbrengst liet daardoor te wenschea
over.
Op verschillende plaatsen hebben do
bruine en witte booneu zich al to welig
ontwikkeld, zoodat schade werd ondervon
den van zomerrot. Gemiddeld' was de stand
echter goed.
BLauwmaanzaad en klaverzaad leveren
©en vrij goede opbrengst. In Friesland heeft
do witto klaverbloem door regen geleden.
Het spina/.iezaad is goed
Het snikerbieionzaad belooft oen groe
ten oogsL
Do consumptie aardappelen gevein hoo-
go opbrengsten. Over liet algemeen goed
tot zeer goed. Slechts in Noord-Holland
laat de kwaliteit soms te wonschcn over
in verband met bet optreden van de
aardappelziekte.
Do oogst van de fabrieksaardappelen
mag vrijwel normaal lieelen, alsook het
zetmeclgehalte.
De suikerbieten slaan goed tot zoor
goed.
Do stand van de uien loopt wij sterk
uiteen en kan gemiddeld goed' tot vrij
goed worden genoemd.
Evenals do suikerbieten staan de voe
derbieten goed tot zeer goedd'o paarden
peen staan goed. Behalve korten tijd ge
durende de warmtoperiod'e was het weder
gunstig voor het grasland. Er is thains
nog overvloed van gras in de weidein. De
tweede snede gaf een goede opbrengst Cn
word voor hot nicerendioel goed gewon
nen. Het inmaken van gras noemt nog
steeds toe.
wegens de schaarschheid der beslaand© lan
tarens, vooral langs de Vesten der stad
en ter voorkoming van onheilen, welk© ge
boren zouden kunnen worden uit gebrek aan
lantarens, het aantal met (en minste 160
to vermeerderen", te stellen op zoodanig©
plaatsen als zij, E.II. Burgemec-ste-ren, nood
zakelijk en meest geschikt zouden ooxdee-
len: mits nogthans dat er bij deze
gelegenheid een© algemeen© verplaatsing
der lantarens weide geobserveerd; en dat
zowel die goonen, weikan er bereids wa
ren, als die, welk© nicuwlings zoolden
worden gemaakt, op eene ©egale of ge
lijke distantie van elkander zouden moe
ten worden gesteld". Van die onderling©
„distantie" vernemen we verder niets; al
leen hoioren we van een genomen proèf
op de Korte Haven, die de goedkeuring
mocht wegdragen van oen der Burgemees
ters. Inlusschen en in afwachting van de
uitwerking der bestaande plannen kreeg
de stadsarchitect toen Fabriocq genaamd
volmacht om burgers, die er om ver
zochten, 1e hunnen kosten vóór hun hui
zen oif erven, hetzij voor hun privé reke
ning, hetzij gemeenschappelijk met him
buren, buiten liet ordinair getal vn'ft slad-
lat)larens, een lantaren te leveren, togen
een recognitie van tien gulden 's jaars.
Den 29cn Juli 1783 kwamen Burgemoes-
teren met uitgewerkte plannon boircffunde
het in Sluart aangenomen voorstel.
Nu was goedgevonden het aantal lan
tarens, dat lot op dien tijd 314 bedroeg met
ton minste 160 te vermeerderen, stekten
voor cu de Vroedschap aanvaardde
hun voorstel onmiddellijk om oak het
personeel 1e vermeerderen om iu dien uit-
gobrciden dienst 1e voorzien. De diensten
van bet vullen eu aanstoken werden ge
scheiden; er werden zes vullers en 12
aanstekers benoemd en de geheel e dienst,
Vrijzinnig Democratische Bond.
In de vergadering van den partijraad
van den Vrijzinnig Dcmootaiischen Bond
word besloten aan do algemoenc vergade
ring voor te stellen, den leden bij het
referendum over do samenstelling van de
candidatenlijslen voor do a.s. Tweede Ka
merverkiezingen te adviseeren <lo eerste
acht plaatsen op alle lijsten te doen in
nemen door de volgende personen:
1. Air. II. F. Alarcliant, Den Haag; 2.
mr. P. J. 'Oud, Den Haag; 3. F. E, II..
F bels, Nieuw Beerla; 4. mevr. mr. B.
BakkerNort, Den Haag; 5. Th. Al. Kete
laar, Amsterdam; 6. mr. A. M. Joekes,
Den Haag; 7. Jan Schildluis, Rotterdam;
8. D. Kooiman, Puxmerend.
De plaatsen 9 tot en met 20 zullen wor
den ingenomen door candidafcen voorko
mende op de gewestelijke lijsten.
die te groot was geworden, da,n dat hij di
rect onder liet beheer van Burgomeostewn
kon blijven, gebracht onder ©en Coimmissai-
ris uit hot personeel, die daarvoor een
jaarlij'fcscho bolooning voor meerdere moei
te zou ontvtmgen van f75, twintig pand
kaarsen, vijf stoer» olie en do noodiga
katoen. D© nieuw benoemde functionaris
sen werden in de kamer van Burgem-cesto
ren plechtig beécdigd.
Deze organisatie der stadsverlichting, dio
in hoofdzaak is blijven bestaan tot den tijd
dat c»e verlichting door gas haar tank
overnam, is tot in kleinigheden belichaamd
in drie ordonnantiën, alle „gearresteert tca'
Raadkamer van Ileeren Burgemeesteren,
den 29 Juli 1783 .opgenomen in Keurboek
no. 10" en gedrukt bij Abraham Bakker,
.stadsdrukker. De tileJs ervan zlijh: 1.
Instructie voor den Commissaris van d©
volders en aanstekers van de lampen in
de stadslantarens, binnen de stad Schie
dam. 2. Instructie voor de volders van
de lampen enz. 3. Instructie voor de aan
stekers van do lampen enz. Deze instruc
ties geven dengene. die liet Jevm onzior
vaderen ook in kleinigheden weet te waar-
deorcn, aardige lectuur; voor ons doel zlij
nog uit do instructie van den Commissaris
aangestipt, dat in de maanden Abri, Juni
en Juli m het geheel gom lantarens mogen
branden; zo worden dan nagezien, hersteld
en geveifd onder den Toren; dat ze moeten
worden ontstoken primo Augustus, als liet
dan donkere maan is, anders bij eerstvol
gende donkere maan on voor het laatst
mogen biandcn ultimo April, als bet dan
donkere maan is, anders met de laatst
voorafgaande do-nkero maan.
Blij lichte maan worden ze niet aange
stoken. Ze worden gevuld nfwissetond naai'
den vercischten brandtijU, dien z© in de
verschillende maanden per nacht moto cm
branden, en die wisselt van S uur iu Vp il
en Augustus tot 14 uur in December.
V.
