DE NIEUWE RIJKSREGEERING.
ffi eetivad
'c/jeeps/vrnjjaêl,.
Woensdag V Februari 1933,
STADSNIEUWS
85ste Jaargang.
No. 20251
Tel. No. 68103, 68617 err 68923.
BUREAU* LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68823.
Postreken'nn No. 5311.
Bij of krachtens tvetteu of verordeningen
voorgeschreven en andere officicclo af- en
aankondigingen en kennisgevingen van ket
Gemeentebestuur.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam hebben bij Iran besluit van 26 Januari
1933 vergunning verleend aan de N.V.
BROOMABRIEK „DE NIJVERHEID" tot
oprichting van een benzinebewaarplaats, be
staande uit:
le. een ondergrondscho tank innou-
dendo 6000 L. en een bovengrondsclie
electrisolie aftaphiricihting in liet pand
Nicmve Haven 233;
2e. een ondergrondsche tank inhou
dende 4000 L. en een bovengrondsehe
eleetrische aftapinriebting in on op het
trottoir van de Nieuwe Haven, vóór het
pand Nieuwe Haven 237.
Schiedam, 1 Februari 1933.
3025 33
BUITENLAND.
Hitier zal vérgaande volmachten aan dtn Rijksdag
vraeen. Dr. Frick In den Rijksraad. Het communis
tische stakingsparool niet opgevolgd Botsingen met
bloedigen afloop Het Centrum en de regeering.
Jn de gistermiddag gehouden zitting van
het ïijkskabineat werd1 besloten don njks-
president een verordening voor to stel
len met betrekking tot het rijkscommissa
riaat voor Pruisen, waarbij de bij de ver
ordening van den rijkspresident tot herstel
van de openbare veiligheid en orde in
het gebied van Pruisen dtl. 20 Juli 1932,
den rijkskanselier in zijn kwaliteit van
rijkscommissaris voor het land Pruisen toe
gekende bevoegdheden worden overgedra
gen aan den plaatsvervanger van den rijks
kanselier en rijkscommissaris voor het land
Pruisen, den vroogeren rijkskanselier Von
Papen.
De den rijkspresident voor te stellen
verordening zou met terugwerkende kracht
van 30 Januari in werking treden. Voorts
heeft het kabinet zijn bespreking over den
politieken toestand voortgezet. De rijkskan-
solier bracht rapport uit over de onder
handelingen met het Centrum,
De nieuwe rijksminister van binnenland-
sche zaken, dr. Frick, hoeft gistermiddag
voer de eerste maal in zijn nieuwe func
tie de zitting van den rijksraad bijge
woond. In een toespraak zeid'o dr. Frick
om., dat hij het van groot belang acht
in vertrouwen met de landen samen te
werken. Hij herinnerde er aan van huis
uit Beier te zijn en als zoodanig reeds
begrip te hebben van den federalistischen
opbouw van het rijk. Hij wèet, dat 'niet
alles van Berlijn uit kati worden 'gecen
traliseerd. Blijkens onze politieke opvat
ting zijn wij de voorstanders van een
krachtige eenheid van het rijlk. Wij vven-
schen, dat het rijk naar buiten de eenheid
vormt en onaantastbaar zij, opdat het zich
kan verweren tegen de aanvallen van bui
ten ai. Zulks sluit evenwel niet uit, dat
ook de afzonderlijke leden van het rijk
do noodige vrijheid, in het bizondor ook
op cultureel gebied, moeten hebben, om
do taak te vervullen, welke hier don lan
den wordt gesteld. Ik kan u derhalve ver
zekeren, dat u vertrouwen kunt hebben
in do leiding der rijksbestuurszaken. Ik
zou van de gelegenheid willen gebruik ma
ken op te merken, dat de rijkskanselier
zelf Donderdag zich persoonlijk zal komen
voorstellen.
Namens den rijksraad weid dr. Frick ver
welkomd doo-r dr, Brecht, die verzekerde,
dat de rijksraad ondanks alle politieke tegen
stellingen, welke op afzonderlijke punten
bestaan, getrouw aan zijn lange traditie
streng zakelijk met u als nieuwen voor
zitter zal samenwerken. Wij hopen, dat u
onzen arbeid spoedig weer binnen norma
len, constitulioneele banen zult leiden.
Thans blijkt, dat de communistische op
roep tot algemeen© staking als protesümd-
del togen de regeering geen govodgen heeft
gehad, althans niet in de bedrijven. Wel
zijln in verschillende deden des lands
bloedige botsingen voorgevallen tusschen
communisten en nationaal socialisten. Ooli
werden liier en daar door communisten
laffe aanslagen gepleegd, waarbij1 vanuit
hinderlagen werd geschoten, zoodat elke
poging om de daders te arresteereu vruch
teloos was.
In. Breslau zijn alle communistische ver
gaderingen en optochten verboden. Bij een,
optocht van nat socialisten en Stahlhelmera
in Moers (Beneden Rijngebied) word door
ombekenden op den stoot geschoten- Eenige
betoogers werden ernstig gewomdi. Bij
Zittau werd edn nat. socialist vermoord!
en uitgeschud in het struikgewas gevon-
de|n. Te TIarburg vielen twee zwaarges
wioinden, te PfoTzheim acht. Te Vel'bert
kwam het tot een geregeld gevecht, waarbij
S.A. on S.S. zich bij do politie aainsleteni
tegön de communisten. Hier vielen oen!
doode dn twee zwaar gewonden,
Bij de gisteren gehouden besprekingen
tusschc|n Hlitler, Kaas en dr. Berlitius,
zouden van Cenrrumszijde de volgend1©'vra
gen zijn gesteld
Ligt de afkondiging van den noodtoe
stand vain den slaat in het voornemen?
Worden in Pruisen de constitutioneel©
grondslagen hersteld?
Wordt het kolonisatiewerk krachtig aam-
gepakt?
Wordt het Rijksministerie van arbeid
opgeheven?
door politiebeambten bewaakt, die met go-
weren zijn uitgerust.
FRANKRIJK.
De regeering Daladier.
Do definitieve samenstelling van hot ka
binet Daladier is als volgt:
premier en oorlog, Daladier; buitenland»-
sclie zaken, Paul Boncour; binnonlandscho
zaken, Chautomps; financiën, Georges Bon
net; begiooiing, Lamouroux; marine, Ley-
gues; koopvaardij, Frot; onderwijs, De
Monzie; arbeid, Francois Albert; koloniën,
Sarraut; luchtvaart, Piert© Cot; pensioe
nen, Miellet; openbare gezondheid, Danie-
lon; P.TT, Laurent Eynac; handel, Serre;
MIDDEN- EN ZUID-AMERIKA.
Japan mengt zich niet in de
kwestie Leticia.
De Japansche regeoring zal haar ambas
sadeur te Washington Katsoeki Deboefsji
er van in kennis stollen, dat Japan niet wil
deelnemen aan do gemeenschappelijke actie
om het geschil in zake Leticia tusschen
Columbia en Peru bij te loggen, omdat het
onmogelijk is te Tokio de juiste toedracht
te weten en het niet nooJig wordt geacht
behalve de actie van den Volkenbond nóg
een actie op touw te zeiton.
ON J 7 PEN IX (5 SCO X FE R ENTIB.
Britsche p rog ra m-v o o r s t e 11 en
De tekst der voorstellen, welke door de
Britsche delegatie ter ontwaj euingscorife-
i en lie zullen worden overhandigd aan don
president, der conferentie, Henderson, en
de vertegenwoordigers der vijf groote tuo-
-gendheden, is te Londen gepubliceeid.
Het program der werkzaamheden, zooals
door de Britsche regeering voorgesteld,
streeft er naar do conferentie mogelijk te
raakeni n een conventie de voorstellen te
belichamen, welke door de verschillende
delegaties sinds den aanvang der confe
rentie zijn gedaan. De leiding der werk
zaamheden zou geplaalst moeien woulon
.in handen van hot bureau der conferentie,
dat zonder verwijl do beraadslaging over
de politieke aspecten der problemen betref
fende de veiligheid en de rechtsgelijkheid
rfOOFDP/jMf
moeten leiden langs aangegeven lijnen.
De politieke commissie zou de mogelijk
heid moeten bestudoeron in de conventie
le belichamen de plechtige bevestiging dat
do Europeeschc mogendheden er van af
zien naar geweld te grijpen, terwijl een
speciale commissie voor continentale Euro
peeschc aangelegenheden de mogelijkheid
zou moeten onderzoeken politieke over
eenkomsten te treffen, waarbij de voorwaar
den zouden moeten worden vaslgc'egd, no
pens de samenwerking dor coulr.tclcerendo
partijen op het Europeeschc continent.
II o t bureau b ij e e n.
Het bureau der ontwapeningsconferentie
heeft gistermorgen nogmaals, zonder tot
oen oplossing te komen, liet ptobieoin be
spreken dor publicatie oE bekendmaking
van ovontuoole inbreuken op de toekom
stige ontwapeningsconferentie. De kwestie
der immuniteiten vond nog sfoods de tneo-
ningen verdeeld in het bureau, welks ver
daging door do Madariaga scherp beeriti-
soerd werd.
IERLAND.
De staking der spoorweg
arbeiders.
De staking dor spoorwegarbeiders in Ier
land is gisteren in vollen omvang inge
zet. Met uitzondering van eenige d'oor stu
denten en ingenieurs gereden hulptroinen
was het geheelo spoorwegverkeer in Ulster
en ten doele ook in het Noorden van den
loischen Vrijstaat stilgelegd. In het geheel
zijn 6000 A 7000 arbeiders bij deze sta
king betrokken. De stakers hebben op tal
van plaatsen de treinen midden op het
traject laten staan. De locomotieven der
hulptremen worden, evenals do stations,
XIII.
DERDE REIS.
Met het oorlogsschip „De Glinlhorst",
onder commando van Kapitein J.
Ilmlopcn, naar Lissabon en Cadix.
1761, In den morgen van 5 Augustus
zeilden wij uit Texel en kwamen in de
Noordzee. Drie dagen later kregen wij En
geland in het zicht en in den avond van
8 Augustus waren wij ter hoogte van Calais
en zagen do Fransche kust voor ons. Tegen
don nacht lieten wij hot anker vallen en
gingen den volgenden morgen weer ver
der. Wij kwamen nu in het Kanaal cn voe
ren langs Albion's witte krijtbergen. In
middels naderden wij liet Iberisch Schier
eiland. 'Op 14 Augustus kwamen wij voor
de rivier de Taag, welke wij op/eiklen. Wij
passeerden verscheidene kasteden en gin
gen bij liet kasteel „Boelyn" voor anker.
Dien avond was de heide stad en waien
ook do kasteden langs de rivier geïllumi
neerd, terwijl overal kanongebulder weer
klonk. Pd was allemaal lor eere van de
gebo' v i van een prinsje, namelijk een
Jumlje van de kroonprinses. Op 2t Augus
ta, weid 'savonds weer alles \erlichl, ter-
Daiadier.
openbare werken, Paganom; landbouw,
Qucille.
De vorming der nieuwe Fransche re
geering is in parlementaire kringen met
eenige verrassing opgenomen. Zelfs in krin
gen der regoeringspartijen "heeft men ge
meend, dat Daladier op grotnd van de wei
gering der socialisten de opdracht zou te
ruggeven. Onder deze omstandigheden
neemt men voorloopig eeri gereserveerde
houding aan.
Men staat tamelijk sceptisch tegenover de
„levensvatbaarheid" van het kabinet Dalar
dier, al ontkent men de capaciteiten en de
energie van den nieuwen premier geens
zins
Het twaalfde deel der hegroo
ting.
De Fransche Kamer heeft gisteren het
voorloopig© - twaalfde deel der begroeting,
dat voor de maand Februari, toegestaan.
SCANDINAVISCHE LANDEN.
De we+ op den arbeidsvrede in
Dene m a r ken.
Do wet op den arbeidsvrei© werd Dins
dag door den Doenschon Land lag aange
nomen mot 34 tegen 12 stemmen en direct
daarna door den koning geieekend, In
Denemarken za! nn tot Februari 1934 sta
ken of uitsluiten onmogelijk zijn
CHINA.
Chineeze'n uit liet buitenland,
terug.
Naar officieel wordt medogeleeld, zijn
in de laatste dagen meer dan 281000 Clii-
neozon in China teruggekeerd, die in het
buitenland zonder werk waren gekomen.
De meesten zijn uit de VcroemigcJe Stalen
en uit Zuid Amerika gerepatrieerd.
Comité ter herdenking van Willem den
Zwijger.
Als eerste in een reeks van lezingen,
ingericht door do hij het Iloidenkings-Co
mité aangesloten veroenigingen, zal dr. R,
van Rooshroeok uit Antwerpen op uilnoo
diging vam het Algemeen Neder'. Verbond
en het Nutsdepaxtoment Schiedam, op
Dinsdag 7 Februari in Musis Saorum oen
vooixlracht houden over: „Oranje 1533
'67.
Robert van Roosbroeck, wiens portret
hiernevens gaat, werd geboren in 1898,
was eerst onderwijzer en is thans leoraar
aan de lagere en middelbare kweekschool
te Antwerpen, Hij promoveerde in 1930
tot doctor in d© historische wetenschappen
op proefschrift: „Het wonderjaar to Ant
werpen 1566". Naderhand verschenen nog
verschillend© groote re en kleinere werken
van zijn hand. Van zijn studies noemen
wij: Alva en Antwerpen; De tocht van
Oranje in 1568; Over de Belgische om
wenteling van 1830; Over de gedenkschrif
ten van Von Bulow, enz. enz. Zijn hoofd
werk: „Hot Wonderjaar" werd bekroond
door Antwerpen en beloond door de re
geering met oen reisbeurs. Tijdens zijn ver
blijf te Keulen stelde hij een onderzoek
in naar de Nederlandse!)© Uitwijkelingen in
de 16e eeuw.
Ook hier te lande is deze jonge Vla
ming, strijder voor het ontwaakt© stambe-
wustzijn vam liet nieuwe Vlaanderen, geen
onbekende. Spreker op de Delta conferen
ties, lid van hot Historisch Genootschap
te Utrecht, sprak hij kort geleden op de
eerst© bijeenkomst vam hot Haagsche Her-
denkings Comité, daartoe uitgenooJigd,
evenals hier ter stede, door de plaatse
lijke afdeding van het Algemeen NeJer-
landsch Verbond Met groote aandacht werd
bij aangehoord.
Toegangsbewijzen zijn te verkrijgen bij
de besturen der bij hot Comité aa.ngeslo.en
veroenigingen. Ter inlichting moge liioD
thans oen beknopte lijst der veroenigingen
volgen.
wijl ook op alle kasteelen weer saluutscho
ten werden gelost. Wij losten ook driemaal
een en twintig schoten.
Lissabon,
Den 25stcn Augustus zeilden wjj do ri
vier op tot Lissabon, alwaar wij 's mid
dags ons anker lieten vallen.
Er lagen hier verscheidene Engolscihe oor
logsschepen, waaronder do „Belande" cn
de „Brilland", die oen Fransch oorlogsschip
veroverd hadden, genaamd La Coutrageuso;
dit laatste schip was zeer gehavend
en had van de Engelsc'h'cn do volle laag
van achteren gehad, waardoor er velen ge
sneuveld waren. Vooral tussehendeks, daar
de Engelschc kogels achter langs do bat
terijen vlogen. De Fiansclio kapitein was
zwaar gekwetst; aan den eenoti kant was
zijn onderkaak met oen gedeelte van liet
oor weggeschoten ©n hij overleed nog dien
zelfden dag, dat wij voor do stad waren
gekomen. De Fxanschen en Engolsohon had
don hun hospitalen in Ond-Lissabon; ik zag
hier verscheidene zwaar gekwetsten, o.a.
een twintigtal waarvan de beide boenen
onder de knie afgeschoten waren. Zij wa
ren neljes verbonden en. lagen met die
stompjes omhoog op een speciaal daaitoo
gemaakte bank met kussens. Er waren er
ook twee, die over hun geheel o lichaam
brandwonden hadden; zij waren geheel
naakt en er stonden twe© oppassers bij, die
met een groote kwast of oen bos voeren
de verbrande lichamen mot zalf bestre
ken en tevens de vliegen en vlooien weg
hielden.
Ecu koopvaart!ij-kapitein kwam bij ons
klagen, dat hij 's avonds, toen hij naar
zijn schip wilde terugkeeren, door oen
kerel met een ponjaard was gestoken. Daar
hij achterover viel, meende de kerel zeker,
dat hij! ihlem gedood had en ging er van
door? Gelukkig was de ponjaard echter
op een hollen koperen knoop, dien hij' aan
zijn jak had, afgestuit; men kon aan dien
knoop wel zien, dat de stoot flink aange
komen was, want hij was bijna door mid
den.
In do slad Lissabon, waren al weer vele
nieuwe hulzen gebouwd en men was nog
druk bezig met hot opgraven van hetgeen
door de aardbeving van 1755 in den grond
was verdwenen. Veel koper, tin, z.ilver
en ijzer werd omhoog gebracht, alsook geld,
dat met ijzeren zeven wordt gezift; ver
der rollen met zijden en wollen stoffen,
R. van Roosbroeck.
Algemeen Nederlandsch Verbond, Mij.
tot Nut van 't Algemeen, Prat Christ- Be
sturenbond met aangesloten organisaties,
Kalh, Sociaie Actio met aangeslo.en orgar
nisaties, Oranje Vereeniging, Algemeen»,
Chr. en R.-K Middenstandsvoreenigingen,
R.-K. en Chr. Vrouwenbond, Openbare
Leeszaal, Ned. Onderwijzers Genootschap,
Bond van Ned. Onderwijzers, Chr. Onder
wijzers, R K. Ondenvijzcrsvereeniging, Ver
eeniging „Maarten Luther", Ned. Chr. Ge
heel Ontlondorsvereoniging, Gercf. Jeugd
raad en Patrimonium.
Dozo aardbeving was één van de
verschrikkelijkste rampen van do 18c eeuw.
De aardbeving ging vergezeld van een
zeebeving cn een orkaan De zeebeving
had een cnoimen vloedgolf ton gevolge
Tegelijkertijd brak er in Lissabon een he
vige brand uit en in do algemeen© ver
warring ontsnapten (alloo/e misdadigers uit
de gevangenissen, die, gebruikmakend van
do situatie, roofden cn plunderden, waar
ze konden. Een dertigduizend menschcn
hebben bij dezen ramp liet leven verloren,
liet was vooral aan het krachtige optreden
van minister Pombal, ten tijde de man in
Portugal, te danken, dat men vrij spoedig
de ellende van do ramp to boven kwam.
die nog om plankjes en stokken gewik
keld zitten, doch zoo gauw men er aan
raakt, als stof uiteenvallen.
Het grootste geldstuk, dat hier in om
loop is, is een gouden Johannes, die een
waarde heeft van meer clan 20 Holland-
sche guldens Het kleinste geldstuk is oen
koperen munt, waarvan de waarde 5 reis
is. De waarde van do muntstukken wordt
hier uitgedrukt m reis, doch er is in heel
Portugal geen munt van één reis te vin
den, evenmin als bij ons een penning
Eeisl schrok ik oen beetje, toen men, als
ik wal kocht, steeds betaling in reis vroeg,
want als zij van geld spreken, is het steeds
een tnilreis (duizend icis f2.72).
Cadix.
Den 31slon Augustus gmgen wij in de
baai van Cadix voor anker.
Op 12 September liep hier de Zilver
vloot uil Spaunsch Wcst-Inrliê binnen. Eeni
ge dagen later werd met veel vertoon en
onder bet gebulder van de kanonnen het
Lieve Vrouwen Beeld van oen der Spnan-
sche oorlogsschepen gehaald en weer naar
oen van de kerken gebracht, die het ter
bescherming van de vloot zoolang haal al-
gestaan De sloep, waarin dit beeld werd
vervoerd, werd door kapiteins geroeid, ecu
vicc-admiraal stond aan het roer en een
scliout-bij-nacht liep niet de bootshaak heen
en weer, om te voorkomen, dat de sloep
eigens tegen aan zou stoeten. Vier „muti
niken" ol priesters zaten achter in do
sloep ondci een groen zijden hemel met hel
beeld op hun knieen. Die priesters en
do kerk, die hot beeld meegegeven had
zullen wel een flinke beloomnq hebben
ontvangen, omdat bet beeld de Zilvervloot
zoo goed had bcsdteimd en veilig weer
in Cadix had toiuggebraoht.
Van deze Zilvervloot kregen wij hon
derd en tien kisten met Spaausche mat
ten, gouden staven en juweolen aan boord'.
Het kistje, waarin zich de gouden staven
en gouden doozen met juweolen bevon
den, was meer waard dan do overige 109
kisten, bij elkaar, waarin de zilveren stuk
ken waren Dit geld, zoowel als het goud
cn do jmveeJen, werd groolendeels bij ons
aan boord gesmokkeld, behalve 11 kislen,
die van den koning waren en die door
soldaten aan boord weiden gebracht. Dit
smokkelen geschiedde meestal door dames
en „ïnunmken", die steeds door twee gees
telijken vergezeld waren en met een jachtje
of schuitje aan boord kwamen, zoogenaamd
om het schip eens te bekijken. Zoodra zij
aan boord waren, werden zij naar de slaap
kamer van den kapitein geleid, waar zij
zich dan ontklcodon, terwijl de „munni-
ken" intussclien mot den kapitein of een
van de officieren een glaasje wijn dron
ken. De dames droegen do juweolen en
liet goud meestal in grof linnen genaaid
als een gordel om haar bloole lichaam.
Het groote geld werd 's nachts aan booid
gelnacht, wanneer het goed donker was.
Al dit gesmokkol diende om de vijf pro
cent tol to ontloopen. Er wordt zeer streng
op het smokkelen gelet; er zijn twee poor
ten naast elkaar, do een voor hen, die de
stad verlaten en do ander voor diegenen,
die do stad binnen komen, terwijl tic ge
heelo baai omsingeld is door overdekte
bootjes, waarin oppassers zitten, die „pi-
caios" genoemd worden
Den 23slen September vertrokken wij
uit Cadix; in de Spnanseho Zee, in hel
Kanaal en in de Noord/oo viel mets mcilc-
waardigs voor.
Diende waarschijnlijk als betaling van
goederen door de Hollandsche koopheden
aan de Portuge-ezcn geleverd.
(Wordt vervolgd).
Deze courant rerscliijut dagelijks, mot nit>
iondermg van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal f2.franco per post
f2.60. Prijs per week: 15 cta. Afzon
derlijke nummers 4 cta. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adyertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóir elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 'a Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advertentiSa
wordt niet gewaarborgd.
Prfls der AdvodentUnv. van t5 regels 11A-a
Iedere regel meer f030; fn het Zaterdagnumrner
i5 rogole f 1.80, iedere regel meer f 0.85.
Reclames f0.75 por regel. Incassokosten 5 ets.;
postkuitantiesl5 ets. 'lalloven van advoriontiéo
bil
pQbtKWItllimtia t" bW>. atUIVIVU
bh abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks wordon tegen vooruiUKStiliiig ltlmne
Advertontiön opgenomen 5 f 0.50 t/rn. 15 woor
den, t 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
vmm
'"MMMarffrr'T ~-~raMH -.Tr—- -
Uvll) 1 b. i v t/ut. '*u
5 cent tot eon maximum van SO woorüon.
's Woensdags: Kleine Aclvertentibn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan hot
Bureau bezorgd.
's 'Zaterdags: Kleine Advertentiën H.00,lndi6tt
niet vóór Vrydagavond 0 uur bezorgd.
Uitsluitend verkrijgbaar in de oranjo-bandbuisjes van
20 tab). 70 ets. en oranjezakjes van 2 tab)* 10 ets.
f
