M
Radioprogramma's.
m
m
Wielewaal.
Raadselhoekje.
Het eigenwijze Muisje.
v
„Nu vreet ik! welke vogel mSjn lieve-
ngsvogel heeten mag", zegt Fredenik va.a
Eeden m een gedicht aan. den l^dlecuwerik
gewijd. En welsprekend getuigt, hij van
zijn liefde vpor dezen onaanziendnken, qan-
youdigen v,oge3 met zdjn opgetogen iied,
'dat klinkt op den winterdag en in do zo
meruren en dan, wanneer da Aprdmaan
schijnt m den lentenadat en do dichter mot
zijn liefste gaat langs weiden, stil en nevel-
Wit, wandelend hand aan 'lyxnd
De morgenzon, do zomer nacht,
de Wind, do vrijheid zonder maai,
de lust, die niuunerineer vergaat
die heeft Ihjij in zijn lied gebracht
Het kl,n.kt van uit de vage verte
alsof hjiji midden in 't gesternte
zyh zilv'ren klokje luidt
Zoo heeft elk Zijn hevelingsvogels min
of meer. Ik heb er dne>, nioeir nog wel
misschien, maar drie to<Jh wel, die ik om
geluid of verschijning prefereer. II: bxlcel
de fuut, de wulp en de bonte, kleurige
vogel met zij'n pradhtigen, melodieusen roép
Wiens karakteristieke naam hierboven staal
•Waarschijnlijk zijn veel van onze voioi-
keuren ons gebleven, mt onze vroege jeugd.
AVat op het kmd, den opgroeiendeii jongen
fit het meisje ui thet land en de omgeving
van hun jeugdjaren indruk maakt, dat blijli
hen bij ook m later dagen en wordt met
gemakkelijk uitgewiöcht.
Zoo Zijn ook alle drie, de fuut, de wulp
en de wielewaal gestallen uit mhjn jongens
jaren in het Overijsselse!!,e waterland. Do
fuut, de interessante, ietwat vreemde breed'-
gekmfde bewoner der voemplassen, do wulp,
die ontroerend mooie flinter, van ranke,
Moege gestalte m de Wijde moerasge
bieden., in lentedagen als do gagel geurt
en onder de najaarsluchten op de trek en
tenslotte de wielewaal, de „gele gouwe",
zooalst we hem noemden, die weliswaar
een bewoner van bcsehjes en Ihooger ge
boomte is, maar die daarbij toch oo liefst
ia de nabijheid van Ihet water zijn woon
gebied zoekt.
De wielewaal dus. De meestem zullen
Zijn geluid beter kennen dan zijn gestalte.
Bj is een nogal schuwe vogel, die zich
graag in 't groene loof verschuilt klaar
Zijn malsehe, wonder bekorende roepwilo,
Wilo, telkens henliaald, is veel te noorem,
overal waar behoorlijk wat geboomte is,
hojcg af laag en dan liefst zooals ik al
zei, niet al te ver van water, m de boschjes
langs de rivieren, in buitenplaatsen en
parken, m boomgaarden, in duinboschjes
pok wel.
De vogel zelf, die dit opvallende en
bizonder aantrekkelijke geluid maakt, is
flink groot, als een merel wel, goed van
kleur met zwarte vleugels en rpoda snavel,
terwijl het wijfje die sdhitterend gele kleur
mist, maar groenachtig met bruine lengte
strepen is, een mooie schutkleur tussclhcm
't zondcorspeeldo gebladerte
Hy ziet eruit, zegt nermann Lötis, do
groeie Duits'cke naluurscl'irijVer, die in 1914
by Reims sneuvelde en wiens boeken vol
fijnzinnige natuurschetsen zqowele lezers
vonden en vmden, hij! ziet eruit „de wiele
waal", alsof een stuk zonlicht do gestalte
van een vogel had aangenomen, zoo diep-
geel, met donkere zwarte schaduwen af
gezet, is hij geteekend. Zijn saortgemoo'ien
wonen alle m do bosseheai van Midden-
Azië aan den voet van de Himalaya, in
kleurig, tropisch land. Hij die in het La
tijn drie keer do klanknabootsende naam
Oriolus draagt, is in onze gebieden, de
eemge van Zijn familie, de Oriol dae. Gol
den Onole noemen de Engels'clicin ShjCm,
Pirol de Duüscheis, Loriot de Fransclhen,
alle namen die evenals onze Hoillandsehe
eiep Wijzen, hoe 'het vooral dei welluidende
klank vau zijn gefluit is geweest, die aller
meest de aandacht heeft getrokken.
Van Mei tot den vroegen herfst kunnen
wij aan dezen mpoicn vogel, wiens kunstig
nest sierlijk en slevig in een takvork hangt,
onze vreugde beleven. In September zijn
deze zomervogels weer wcig naar het land,
waar wrmaer zonnegloed heil beschijnt,
Ons heifsüaudscóap met al Zijn hccilyke
schoonheid, mist aan zomersohallen ook
de felle kleur en het weldadig lied van
den onvolprezen gele gouwe.
A. L. B.
GEMENGD NIEUWS,
Wie heeft de brillen uitgevonden?
bi de stad Treviso vei heft zich de kerk
van Saln Nicdo, die Paus Benedictus XI
in de 13e eeuw liet bouwen. In de ka
pittelzaal van het aangrenzende Bomini-
canerklooster bevinden zich wanJbesehil-
deringen, Idie Tomaso da Modena in 1352
vervaardigde, waaronder er zijn, die dien
eersten kardinaal der Orde Ugono e Pro-
venza, Voorstellen.
Deze geestelijke hoogwaardigheiJsbekle©
der, die juist op het punt staat te gaan
schrijven draagt eeu mooien grooton bril
op den neus. Het fresco in Treviso is de
eerste afbeelding van een optisch instru
ment waarmede een goed. deel der tegen
woordige menschheid zich vroeger of la
ter „wapent". Zooals rer Is vermeld1, is
een oopie van dit schilderwerk door den
Italiaanschen nati analen raad voor on
derzoekingen met andere wetenschappelijke
en technische gedenkwaardigheden naard©
wereldtentoonstelling in Qücago gestuurd'
om te bewijzen, dat de bril in Italië uit
gevonden is.
De „Gorriere della Sera" bbvat ©en
artikel over den onbekenden uitvinder der
brillen. De schrijver is van mecning, dat
liet bedoeld fresco de verbreiding der bril
len itt de eerste-Welft dier 14de eeuw bta-
wly'st terwijl het nog intet beteekeint,;
dat Ugone da Provclnza, die 100 jaar vroe
ger geleefd heeft den eersten, bril dgöeg],
Er zijn immers voorstellingen waarin Vir-
gilius en Pythagoras met eeu bril gjejwa-
pend zijn!
iWanneer do philisoof Seneca beweert,
dat een miniatuurschil!! idoor een met
water gevulden glazen bol beter to lezen
was, schrijft hij dit toch aan do uitwer
king va!n het water toe. De lonsjvormjga
stukken glas en kwarts die men bij do
opgravingen van voorwerpen uit de oud
heid gevonden heeft zyn piet voor ver-
grootmge'n ,maar als eenvoudige Versier
selen gebruikt wat bewezen is door gaat
jes die ei' in het midden door hoen go-
boord waren.
'Abusievelijk is even coins de vei onder
stelling dat de brillen door kloosleilingem
uit China weggevoerd werden in do 14e
eeuw; ©venmiu zijn zij ©on uitvinding dter
Arabieren. Toch was de Arabische mathe
maticus Alhazan, die omstreeks het jaar
1000 leefde, zeer dicht bij de uitvinding,
toon hij in het 3e deel van zijn beroemd'
tractaat over de optiek zei1 Je dat men
door middel van eeln splierisch segment
van glas vergroote afbeeldingen van voor
werpen kon. krijgen. liet schynt echter,
dat deze kennis noch door Alhazan noch
door Roger Bacon, die dielns werk kond©,
practiseh gebruikt is, ofschoon deze ge
leerde Engelsch© Franciscaner monnik in
zijn Opgts majlujs, dat luj in 120? op
bevel Van Paus Clemens vervaardigd©, er
over spreekt ,dat zoo'n splierisch segment
een voortreffelijk middel was om het ver
zwakt gezichtsvermogen van oude men
sdien te hulp te kamen. Want van het
vergrootglas dat in de nabijheid van het
te beschouwen voorwerp gebracht vorul
tot het paar lenzen, dat voor de oogen
gehouden woïJt, is nog een lange weg.
Een brillenmaker uit Gent, F. de Ca.es©
niacher, publiceeide in 1845 een werkje
mot de beschrijving der Romereis van.
den theoloog EDetnri do Gand, G oelhals
genaamd, die deze in 1285 gemaakt heeft.
Deze had door zijn vriend Bacon de bril
len leeren kennen en in Pisa dein moia-
mk 'All ess and ro Üella Spina daarvan ver
teld en op deze lezing raakt© do biil in
Italië bekend. Deze lezing is echter on
geveer veertig jaar geleden door eein, Ita-
liaanêclio geleerde professor Alberotti, als
valsch bewezen. De mdnnik 'Alessandro
della Spina beeft echter werkelijk geleefd
en brillen vervaardigd, naar een kroniek
van het jaar 1313 uit Pisa meldt. De uit
vinding moot echte® redds vjoor hem ge
daan, zijlm, want ini een preek van, liet jaar
1305 heet het, dat het nog geen 20 jaali
geleden is sinds do kunst va'u bïriÊMi
maken uitgevonden was. Eindelijk bfezit-
ten wij een geschrift van dein1 Floaientiijin!-
schen geleerde Domjeinnioo Maitni uit het
jaar 1378 onder den1 titel „Historisch! trac
taat over neusbrilksn". j
Hiciin werd ©dn grafsfcdem Ider kerk Saln
Maria Maggioze vermeld, die jammer ge
noeg iniet moer bestaat, met ©en inscriptie,
dat daar in 1317 de Fioreintijner Salvias!
degli A'rmaii de uitvinder van d'en bril,
begraven was.
Maar helaas ook dit bericht heeft late
re and c-rz oeking en piet meer kunnen door-
Staan. Zeker is, dat reeds vcior het jaar
fLGÖfO de vervalschors van kristalbriïleln;
bestraft werden, zotoals piofessor 'Alberot
ti van het rijksarchief in Vienetié an,am-
stootchjk kon aantoonöni. Een kunst waar
bij verval setringen en misbruiken voor
kwamen, moest hoogst ontwikkeld zijn;
men kaïn dus aanlnemen, dat de bril reteds
lang voor 1300 in Venolie bekend was.
Al is er nu ook niets definitiefs omtrdut
den uitvinder vast te stellen, toch troost
do sclirijver van het artikel zich hfermfe©,
dat het toch in ieder geval stellig ©eto
Italiaansche uitvinding is.
Zondag, 6 Augustus 1933.
Hilversum, 1875 M.
9 u. VARA.
10 u. VPRO.
12 u. AVRO.
5 n. VARA.
8 u. AVRO.
9 u. Tuinbouwpraatje S. S. Lantingai
9.30 u, Gramofoonplaten. 10 n. Kerkdienst
uit den N.PB te Utrecht- Spieker: ds. H.
W. Bloiemhoff. 12 u. Gramofoonplaten.
12.30 u. Orgelconcert R. Balla mmv. H.
Viskil (tenor) en Boris Lensky (viool). 2
u. Bo'eh'enhaifuur. 2 30 u. Uit ltet Kurhaus
te SdieveningenResidentie orkest o.l y.
I, Neumaxk, mm) Martha Stam (zang).
In de pauze ©n na afloop: gramofooninu-
zi[akj. 5 u. Concert door het StrijkemsemMe
„Tivoh" o.l.v, H. O. v. Helden en. gra
mofoonplaten. 6 u. Kamerorkest „Amici-
tia ©t musica" o.lv. Drukker. 6 50 u „Wak
ker en Tropondnit". 7.10 u Vervolg orkest-
conoert. 8 u. Vaz Dias. 815 u. Concert
door het Wiener Bohème orkest. 9 u. Gra-
mofoonphiteix. 9 20 u. Bohème orkest. 10
n, Gramofoonplaten!. 10.30 ui. Kovacs 2a)
jos kan zijln, orkest.
Huizen, ,296 Ml
'8.30 ju!. NCRV,
9.30 ,u'. KRO.
5 u. NCRV.
7.45-11' u. KRO.
8.30 ,n'. Morgenwijding ol V. J. N. VPowl
hoeve mi.m.v. voöaal kwartet en orgel. 9'Sfl!
u. Volkszangmis. 10.30 u. GramofoönplajJ
ton. 12 u.' Causerie. 12 15 u,'. Orkc-stdorri
dert. Gramofoonplaten. 2,10 ui. Voordracht.
'2,30 n. Orktestootnoert ©n Mannenkoor1.
u'. Zieldenlof. 5 ui. Kerkdienst uit de Gelet.'
Klerk to Leiden o.l.v. ds. W. Bouwman.
HiernaGewijd© muziek!. 7.45 u'. Lez'
8.15 u. Orkiestooncert ©n voordra'chfen i
9—9.15 u. Vaz Dias. 10.40—11 u Ei i-
loog.
Maandag, 7 Augustus 1933.
Hilversum, 1875 M.
'Algemeen programma, verzorgd' dool' de
VAiRlA'.
8 n'. Gramofoonplaten. 10 u. Morgenwij-
ling VPRO. 10.15 u. Declamatie F. Neln-
liuys, 10.30 u1. Amsterdamsah Trid o 1 va
Bleekrode. 11' u. Vervolg declamatie. 11.15'
u. Vervolg Trioconoert. 12 u. Th© Ram
blers ori.v. Theo Uden Masman en gra
mofoonplaten. 2 u. Declamatie F. Nien-
Spys. 230 u. Gramofoonplaten. 415 nj.
Voor de kinderen). 5 u. Ensemble „Pro Ar
te" o.l.v. J. Helden. 5 40 u. Voordracht
Jaany v. Oogen. 6 u. Vervolg orktestcon-
c'ert. 7.30 u. Gramofoonplaten. 8 ui. S0S-
bëricihten. 8.02 u. Vaz Dias 815 u. De
H0V o.l.v. F, Schuurman. 9 u. „De me
neer van zoo'even", spel van Lichtenborg,
VARA-tooneel o.lv. W. v. Cappellen. 9.20
u. Vervolg HOV-Concert. 10 05 u Gramo-
foonplalen. 10 20 n. Vervolg IlOV-con-
ctert. 11.'12 u. Gramofoonplaten.
Huizen, 296 M.
8 it. Schriftlezing en declamatie 8.15I
9.300 u. Gramofoonplaten. 10 30 xt Morgen
dienst o 1 v. dr. F W. 0. I Schulte. LU
li. Cbr Lectuur. 1130 n Gramofoonpla
ten. 12 30 n. Orgelconcert J. Zwart.
ii, Gramofoonplaten. 2 35 xt. Causerie Ai
J. Hervvig 3153 45 u. GramofoOnpla-
ilenl. 4 u. Bijbellezing door ds. Prins m m W
baritdn ©n orgel. 5 u. Concert. Al Her
mes (alt), G. Betlis (viool) en P. Halslei.
ma' (piano). 6 u. De „Noriand-Castld-1
Band" (uit Londen). 7.15 n'. Ned. Clir^
Persbureau1. 7.30 n. Vragenuurtje 8 30 m
Mannenkwartet „ICixUstganofc O.l.v. W. B09-
rendenk. 9.15 u. Causerie door J W-x-ir
9 45 u. Orgelspel L. Laxienroth'. Ca. ÏO.1,0
u. Vaz Dias. Hierna vervolg orgelspel,
100.45—11.30 u. Gramofoonplaten. 1
fleed toen de braadvork moeite, zich uit het rek
los te wnagen. Hij stootte daarbij tegen zyn twee
buurJepels, die, daardoor verschrikt, weer tegen
senige andere lepels stootten, welk© iot elkander
ïjnkelden: „Mat'gebeurt er toch allemaal?"
Niemand antwoordde op deze vraag Doch ©en
vloerbezem, die met zijn langen steel vlak. tegen
het lepelrek leunde, begon nu ook op c-iens te
Slagen, dat hy, meelemaal niet werd geleid. „,Ifc
snoet mij maar dag m dag uit, dqar stof en vuil
wentelen", klaagde hijl „Altxjl meet ik allerlei
rommel bijeenvegen m deze keuken, "s Morgens
niets dan stof en asch, daarna zand en melder
floor schoenen hier binnengedragen. En kijk daar
nu toch weer eens op den vloer. Al dat wortel
loof. Ja, en dan nog zooveel schraapsel, dat daar
bij telkens weer vali En straks zal ik dat alles
weer moeten opvegen, en daarna zetten zie mij, als
een stoute jongen, in ©en of anderen hoek neer,
totdat ze mij weer noodig hebben, om ander vuil
bijeen, te vegen, waarvoor natuurlijk de stofzuiger
'die zóó deftig is, fij'n bedankt Ach, acfA hoe hard
iS toch (bet lot van mijj, arme vloerbezem. Neen,
jk bijt hier niet langer......"
De bezem scheen waarlijk van plan, weg te lom
pen, Hij probeerde het tenminste Maar hij had
helaas geen voeten en zoo viel hij dan ook roeds
dadelijk oin.
Hè, wat was dat. Margreetje, di© den vlwxrbezeim-
steel op den steenen vloer hoorde neerkomen,
schroK er zoo van dat ze 'het worteltje half g©
schraapt, in 't water xvierp en vlug van den steil
Sprong Daar zag ze toen den bezem liggen. Maar
juist toen ze hem weer tegen dein. muur xvilde zet
ten, hoorde zfij een melkkookpan mopperen over
het stof, dat m de melk was gevallen.
„Ze zijn te lui om het deksel Mboorlijk te
sluiten", morde de pan tot een kleinen water
ketel, die ^roolijk op het gas stond 'o zingen.
Neen, daar begreep Margreetja nu torh heelc-
maal mets van.
„Waarom mopperen toch al die lepels, vorken,
en al het andere keukengerei?" vroeg zij ziclh
af. „Waarom x\as dat mooie theepotje zoo onte
vreden? En waarom wilde zelfs da vloerbezem
weglcopen? En die kleine waterketel staat daar
toch zoo vroolyk te zingen, aisof 'Ijij het liier heel
genoeglijk en erg naar zyn zin heeftHoe is
dat nu toch mogelijk?"
(Nadruk verboden).
(Slot volgt).
Moeder Muis heeft aan haar kinders
Telkens weer opnieuw verteld,
Hoe het in. de wereld buiten
't Muizenholle# is gesteld.
■J
Kindertjes zei moeder Muis dan,
Ga alleen niet uit het nesl
Maar klein, eigenzinnig Vaal.je
Dacht: Ik kan tocin eig'lijk best
Van de wereld eens wat zien, hoor,
'k Ben voorzichtig, pas goed op.
En ja, als de vijand nadert,
Reken maar. dat 'kme verstop
Dom en eigenzinnig Vaaltje
Gmg alleen er dus op uit
't Scheelde maar een. 'haar, of Vaaltje
Werd van meester Uil do buit.
Meester Uil kwam aangevlogen,
Vaaltje wipte 'tnesl weer in.
Hè, kraste de slimme vogel',
In zoo'n muisje heb 'kjujst zin
.Want het arme, domme Vaaltje
Dacht er heek-maal niet aan,
Dat zfijn staartje gluuxd' mt 't nestje.
Maar gelukkig zag 'tde Maan.
Niet zijn stralen kriebelt Maantje
Nu'den Uil. Die niest: Apsjee.
ïn toen Vaaltje 'tsidd'rend' hooide,
Kwam liij op een goed idea 1
Plots'Jmg haalde hij zfnn staart in
En bjy fluisterde !beel zacht:
Moes, 'k zal voortaan naar je luist'ren
'tMaantje hoort !het en... het lacht.
CARLA HOOG.
(Nadruk verboden).
Dat de vijanden daar loeren.
Nergens, nergens is Let plujSj
iWant de Ic^en en de uilen. 1
Vangen g aag zop'n arme muist
Opiossingen der Raadsels uit het
vorige nummer
VOOR GROOTEREN.
1. Oor, sprong; oorsprong.
2. MUURBLOEM!
AI
d U n
H r U i n
S h R' a a g
M U TJ R! B L Q E Mj
z e e L a n d
t r ,0 m p
p B a
M
3. Zjij zal tante CO MOrgenmiddagj een' bezoek
brengen. (Coma).
Jan kan maar niet bedenken, waaHO Eicnb
ge vrienden niets moer van zich laten!
1 hoeren. (Rome),
Laat BoB ER Nietó van merken alsjeblieft,
1 i (Bern);
Ik dacht niet, dat ©|0tai JaaPl ER] Pleegf
1 'dronken had. f (Peröb-j.
4 Sprce, sprei.
VOOR KLEINEREN.
1. Kalk, zalk, valk, balk.
2 HANDSCHOEN.
Hark.
m A a s.
m o N d.
1 0 o D
1 i S 1
a C h a.
f H i"o n d.
b O o t.
g i E r
m a a N.
3. Hei blij.
(bou)quet zei
'4. Het haantje op den tore®.
Een peer van een lamp.
Een elleboog.
Om op te lossen,
VOOR GROOTEREN 1 1
1. Afijn geheel wordt met 9 letters geecteeve®,
en noemt een groente.
5, 7, 8, 0. iS een plaats jjn Limburg
6, 3, 4, 2, jS niet warm. 1
Een 1, 8, 4, 6, kan ons niet alleen Veel
genot verschaffen, maar oiok 'bjeel üïuttigj
ziyn, 1
De 9, 4, 6, strpoont door ons Land.
5, '4, 2, 6. iS een. voedzame drank.
2. Vul deze iö Vakjes in met:
^(vw«r
iM GJ
