HET PRUUtS TE LEIPZIG.
Dr. COLIJN INITIATIEFNEMER
.iibüdQ l'o September J 933.
f
ERRES RABSO
86s.c,
No. 20449
Tel. No. 68103, 68617 'en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN); TEL, 681Ö3, 68617 en 68023.
EERSTE BLAD.
Drankwet.
Postrekening No. 5311.
HUI TEN LAN IJ.
Het verhoor van Van der Lubbe begonnen. Hij
antwoordt siechts met ,Ja" en .„Neen". Zijn
houding is weer geheel passief.
4 TL
<-4 i'-C
k< Mfi'-
GEEN BETERE.
Kag.. ,,'t lichlpunr. Hoogstraat 109, Tel 68836
Zijn reis naar Londen. De kansen voor de economische
conferentie. Dr. Coiijn's oordeel over Nederland.
Hervatting der confe
rentie?
Doze corn ant verschijnt dagelijks, uiet uit
zondering zan Zon- en Feestdagen.
Prjjs per kwartaal f 2.Ir&oco par post
f« 50. Prijs par week: 15 eta. Afzon
derlijke nummers i ots. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor liet eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het .Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór 1» uur.
jgQU bepaalde plaats van advortontiën
wordt niet gewaarborgd.
'hu**
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officicclc af- en
aankondigingen cn kennisgevingen van het
Gemeentebestuur.
dam brengen ter openbar© kennis, dat bij
hen is ingekomen oen verzoek van A.
GR'3'01 ii'iNDORST, albl'.er, om .eon verlof B
voor den verkoop uitsluitend van alcohol
vrijen drank voor gebruik tor plaatse van
verkoop in de benedon-voorlocaliteit (win
kel) van het perceel, gelegen aan het
Broersveld' 25, alhieren
herinneren, dat binnen 2 weken na deze
bekendmaking tegen het ver'.eenen van het
verlof bij hun College schriftelijk bezwa
ren kunnen worden ingebracht.
Schiedam, 20 Septmnle l m.
12 31
Prijs der Advertentiën: van i5rrgela fl.65;
Iedere regel meer fö30; in het Zaterdagnummer
15 regels f 1.80, Iedere regel meer f 0.35.
Hoela mes f 0,15 per regel. Incassokosten 5 ets.;
nostkwitantles 15 ets. Tarieven van advertentiën
tij abonnement zijn aan hot Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advortontiën opgenomen h fb.50 t/rn. 15 woor
den, f 0.15 t/m. 25 woorden. 'Elk woord meer
6 cent tot <*en maximum van 30 wooiden.
's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den Ï0.25, mits vóór Dinsdagavond G uur agn hot
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën fl.00, indien
oiot vóór Vrydagavond G uur bezorgd.
Burgemeester en Wethouders van Scivic-
1% de net opening van de zitting na de Van der Lubbe zou hierop zijn'pas pn
pauze wordt vorder gegaan met liet vastr do roode lidmaatschapskaart dor cormnu-
stellon der „Personation" vau don Bul- nislische partij uit zijn zak hebben gehaald1
gaar Taneff.
- Vervolgens begint bet tweede doel van
het proces, hot verhoor dor beklaagden.
Begonnen wordt met Van dor Lubbe.
Voorzitter: „Ik raad u thans aan, be
klaagde van der Lubbo, en ik verzoek u
irfij antwoord te geven op de vragen, die ik
u stel, op duidelijke en verstaanbare wij'ze.
Het is voor u noodjg dat u duidelijk
maakt boe de zaak ziclh hoeft afgespeeld.
U hebt vroeger o)p manlijke wij'ze op
iedere vraag antwoord gegeven. liet is niet
zoo geweest, dat men met moei'ue uit u de
antwoorden heeft moeten trokken. U bobt
uw verklaringen levendig en met belang
stelling afgelegd, ook wanneer u niets
werd gevraagd. Ilebt u me verstaan? Wilt
U dat doen?"
Van der Lubbe knikt bevestigend.
De voorzitter stelt thans gedetailleerd
vast, waar de beklaagde Van der Lubbe
sedert zijn aankomst te Berlijn op 13 Fe
bruari heeft gewoond. Volgens de vaststel
lingen van commissaris Ileiss'g, heeft hij
den nacht van 18 op 19 Februari doorge
bracht in hot tehuis voor mannen in de
Alexandrjneslrasse, den nacht van 19 op
20 Februari in het asyl voor daldoozen in
de Fröbelstrasse en den nacht op 21 Fe
bruari en op 22 Februari eveneens in de
Fröbelstrasse. Den nacht "van - 22 op-23
Februari heeft hij doorgebracht te Neuköln
bij een vrouw, op haar uitnoodigïng. In de
drie daarop volgende nachten was hij we
derom in het tehuis voor mannen in de
A1 e xan cl r i n es tra ss e.
Do voorzitter: „Is dat juist?"
Van der Lubbe: „Ja".
De voorzitter: „Is hij den Zondag daarop
naar een S.P.D.-ccmeert gegaan op de
Riilowplatz?
Van der Lubbe knikt toestemmend.
De voorzitter: „Op Woensdag 22 Febru
ari heeft de beklaagde zioh naar Neuköln
begeven. Ilij heeft daar mol verscheidene
verklcozen gesproken. Daar heeft eon werk-
loioze gezien, hoe Van der Lubbe ocin geld
stuk in de collectebus heeft geworpen.
Do werldooze zag Van der Lubbe in ge
sprek met verscheidene wcrklooznn, waar
onder zich Bingen en een zekere Zachow
bevonden. Zaohow zou verteld hebben, dat
inde SonnealleeS.A.-mannen anderen ar
beiders, do S.P.D. en Roede Front-insignes
hadden afgerukt. Ilij heeft zijn vriend Din
gen van gewelddad'igen tegenstand moeten
afhouden.
Van der Lubbo heeft gezegd„Men moet
tegenacties inzetten. Zoo is ook de Russi
sche revolutie ontslaan. Fr moet thans
i evolutie warden gemaakt. Daarvoor Is liet
nog niette laat",
Do voorzitter: „Beklaagde Van der Lub
be, is dat zoo?"
Van der Lubbe: „Dat kan rijn".
Zachow zo-u dan vorder hebben gezegd,
dat men openbare gebouwen moest in
brand steken, opdat hot volk hot begin
van de revolutie zal kunnen bemerken",0
Voorzitter: „Beklaagde van .der Lubbe,
hebt u dat gehoord?"
Van dor Lubbe: „Ja".
Voorzitter: „Dok dal van het aanste
ken
Fan dor Lubbe: „Dat niet in het bizon
der, nauwkeuriger kan ik mij de zaak niet
herinnneren."
Dingen zou vervolgens in d'en loop van
het gesprek hebben geantwoord': „dan heb
ben we ook den Rijksdag nootog, want 6f
we komen, dan aan de macht en dan zijn
ZIJ overbodig, èf de and'oren komen aan de
macht en doen zo ons er niet in. Men
moet-hot. volk doen ontvlammen, bruggen
vormen, S.A -Leden met benzine overgieten
en m brand steken."
Voorzitter: Hebt u dat geboord?"
Van der,Lubbe: „Ja/'
Ito voorzitter: „Dok dat men S.A-lie
den in brand zou willen stoken?"
Van der Lubbe: „Neen."
Zaohow hooft vorder gezegd„Men moet
mot zoo maar h'ior en d'aar gebouwen in
brand steken. Van der Lubbo zou hierop
enthousiast zijn geweest.
Bingen heeft Zachow mot de elleboog
aangostooten en gezegd1: „D'e jongen heeft
gelijk, die kunnen we gebruiken."
Van der Lubbo hooft daarop gezegd, dat
hij als communist overtuigd is van do
noodzakelijkheid, van revolutie. Ilij heeft
ook reeds eenigo ervaringen op dit' gebied
verzame d.
klaagde rCr: "Hebt U dat ff0Ze^' bo"
Van der Lubbo: „Dat kan zijn."
en er naar hebben geïnformeerd1, waar de
K.P.D. haar zetel had.1
Voorzitter: „Is'dat juist?"
Van der Lubbe„Dat kan mógelijk -zijn."
Toen Van der Lubbe informeerde waar
men kon gaan eten, hebben ,de beide an
deren hem meegenomen naar het restaurant
van Schlaffke
•Op de vraag van dep voorzitter, of hij
ook zelf eens bij het verhoor heeft toe
gegeven, to hebben verklaard', dat open
bare gebouwen in brand moesten worden
gestoken, boort men van beklaagde Van
der Lubbe eerst oen „ja", dan evenwel'
na lang aarzelen cn na vragen van-zijn
verdediger
Een getuige, "zékere Janecho, met wien
Van der Lubbe in zijn Bcrlijnsclien tijd is
bijeen geweest, herinnert zicli hem nog
goed. Van der Lubbe heeft bij Janecke
een krant gekocht en daarbij verklaard,
dat hij naar DuitscMand is gekomen om
de Diuitsche communistische toestanden te
leeretv kennen.
Voorts is geconstateerd', dat v. d. Lubbe
zich er over heeft uitgelaten, dat de Duit-
sche arbeiders niet wisten, wat zij wilden.
Do K.P.D. werkte niet intensief genoeg.
V. d'. Lubbe geeft toe, dat hij' zich ap die
wjjze heeft uitgelaten, ILij. is in d'e woning
van een zekeren Starker geweest, waar
hij heeft gegeten en verteld' heeft van zijn
reizen.
Ook hoeft hij de leiding der K.P.D. slap
genoemd'. Ilij heeft gezegd, dat er revo-
lutie moest woerden gemaakt. Iedere ar
beider zou dc leider van zich zelf moe
ten zijn. Man heeft geen and'ere leiders
noodig. Tot 5 Maart wilde hij te Berlijn
blijven. Wanneer tot dan niets zou ge
schieden, zo-u hij weer naar Holland torug-
keeren. Allen kijken naai Duitscldand'. Er
moeten uiterst radicale maatregelen won
den genomen. Op denzelfden dag heeft
hij nog een optnarscli vam d'e S.A. gezien
en opgewonden verklaard1: Hier moet iels
gebeuren. Zoo geduldig als do Duitschers,
zijn d'e Hollandse!» arbeiders niet dn ook
niet zoo laf. Betreffende do werkzaamheid
van v. d. Lubbe op Vrijdag, den dag voor
de eerste brandstichting, is nog minder
gewaar' te word'on. Mot voel moeite komt
men er achter, d'at v. d. Lubbe dien Vrij
dag tenminste een wandeling door Berlijn
in d'e richting van do Alcxcndorplalz heeft
gemaakt
De voorzitter: Wilt U ons vandaag mis
schien zeggen, wat U dien Vrijdag hebt
gedaan?
llierop wordt niet geantwoord.
V. d'. Lubbo bevcsligst slechts de werklo-
ringen vain cl'ein Obcrroichsamvalt dr. Wer
ner, d'at hij in do Prins Handjerystrasse
to Neuköln togen jonge oommunistcim
hoeft gezegd, dat iets moet gebeuren, iets
moet worden ondernomen.
Hierna verdaagde do voorzitter hot ver
dere verhoor, van verdachte v. d. Lubbo
tot boden ochtend half tien.
SOVJET-RUSLAND. -
Troepenconcentratie naar d.e
Oekraïne?
Volgens inlichtingen, aldus luidt een
bericht uit Tokio, welke Japanscho mili
taire kringen zijn geworden, verplaatst de
Sovjotregeering thans 140.000 main troepen,
d'io aan do Siberische grens zijin gecon
centreerd, westwaarts. De geleidelijke
terugneming vam Sovjettroepen uit hot
Verre Oosten wordt in Japanscho krin
gen in verband' gebracht met dan gespan
nen toestand', wolko tusschen DuitscMand
en do Sovjet Unie bestaat, ovenais met
den toestand' iln de Oekraïne.
VER. STATEN.
Ford zet den s t r iji d voort.
D'j geruciito voi'iuid't, dat Ford als tegen
zet tegen do door de N.R.A. togen hem
gerichte propaganda wegens niet ondertec-
kemng van do autocode en tevens als aan
val op de concurrentie voornemens zou
zijn. liet volgend' jaar een verbeterd mo
del in den handel te brongen on zijn pro
ducten in dit jaar zonder winst to" vór-
koopon. Bon bevestiging van deze geruch
ten is nog niet verkregen.
•- 4'j <&-■ 'Y's» f t.
"""V
v
OVERZICHT van den afsluitdijk der Zuiderzee, gemaakt van
den uitzichttoren op den dag der ofiicieele openstelling.
met Electro Dynamischen-Luidspreker
Desgewenscht gem. betaling.
ïNVENTA HAARDEN
CUI1A.
Vijandige houding jegens
v r e e md'e 1 i n g en.
Uit Havanna word't gemeld, dat de vijan
dige houding jegens de vreemdelingen -op
Cuba, in het bizonder jegens de Amen-
kanen, toeneemt. Tal van EngcLsche en
Ameriknansche families bevinden zich in
groot gevaar, aangezien zij 'door commu
nisten wonden bedreigd. Dé Amerikaan-
sche torpedohooljager Hamilton za! bij Ta-
namo lö Engelsche en Amerikaansch» on
derdanen afan boorci nemento Een Engel
sche lichte kruiser bevindt zich in dc buurt
om eventueel met de Amerikaanse!» oor
logsschepen mede te werken aan de be
scherming der Engoische onderdanen.
De Amerikaanse!» consuls op Cuba heb
ben er hij bun landgenooten op aangedron
gen zich naar de kust te begeven, om
binnen het bereik der Amerikaanse!» oor
logsschepen te zijn. Amerikaanse!» amb
tenaren onderhandelen met stakers over
do evontucole vrijlating der bedreig !e bui
tenlanders.
INT. SAMENWERKING,
Onderhandelingen tusschen
li e t V a t i c a a n en Moskou?
Uil Rome wordt gemeld
In kringen van het Vaticaan verluidt,
dat het niet buitengesloten schijnt, dat
binnenkort tusschen het Vaticaan en Sovjet
Rusland onderhandelingen zullen worden
geëntameerd met het doel de wederzijdsciie
betrekkingen te verbeteren, althans zulke
betrekkingen tot stand te brengen. Het Va
ticaan zou er den nadruk op leggen, dat
liet minder op den staatsvorm aankomt,
wanneer slechts d'e kerk, althans haar ver-
tegcnwoord'gcrs ongehinderd kunnen wer
ken. Ten andere zou Sovjet Rusland be
reid zijn, dit toe te laten op voorwaarde,
dal do kerkelijke vertegenwoordigers zich
op geen enkele wijze in de politiek zou-
denmengen. i I
VOLKENBOND.
N oder 1 and s eli voorstel inzake
Duitsohe vluchtelingen.
De Nljderlandsche rogeering heeft bij
hot presidium van de Volkenboindsvorga-
doring bet voorstel ingediend den Volbon-
bondsraad op te dragon onverwijld de
kwestie der Duitsohe vluchtelingen te be
handelen in economisch, financieel on
sociaal opzicht. Do Nedoriandsdie regae-
ring wijst er in een ko-rt voorstel op, d'at
door de emigratie der Duilscho vluchte
lingen fin. do Nederlanden een toestand is
geschapen, welke zekere maatregelen van
wege d'en Volkenband noodzakelijk maakt
De Assemblee.
Uc plenaire bijeenkomst van den Vol
kenbond hoeft gistenni&lag plaats gehad
om konnis to nemen van de vorming der
vijf groote commissies.
President, van de eerste commissie (di-o
voor juridische en constitulionoole kwes
ties), is Motta (Zwitserland)van do
tweede commissie (die voor economische
en financteele kwesties), is Carton do
Wiarl (België); van de vierde commissie
(die voor hot fmancieelc beheer van don
Volkenbond en do reorganisatie van hot
secretariaat), is Fotisch (Zuid-Slavië); pre
sidente van de vijfde commissie (die voor
sociale aangelegenheden), is mcj. Hessol-
gren (Zweden)president van de zesde
commissie (politiek), is prof. Matlariaga
(Spanje).
De derde commissie, die voor de ont
wapening, is ook dit jaar met samenge
steld in verband met do ontwapeningscoïSo-
rcntie.
De volgende—plemaire zitting zal heden
middag worden gehouden. De algemceno
beschouwingen zullen drie h vier dagen
duren.
In ons blad van gisteren meldden wij,
dat dr. Cotlijn, onze minister-president, voor
zitter van de economische commissie van
de thans rustende economische en mone
taire wereldconferentie, naar Londen was
vertrokken en dat hij in Downingstrect een
onderhoud van twee uren met den Brit-
schen premier en president der confe
rentie, MncDcunald, heeft gehad. In het
Ildb'l. lezen wij daarover het volgende:
Dr. Coilijn, die morgen uit Londen naar
Genève zal vertrekken, heeft gistermiddag
bij den Engclsclion minister-president Mac-
Donald een bezoek afgelegd, dat rnim twee
uur in beslag nam. Ilij weigerde oenigcr-
iei inlichting omtrent den aard dezer be
sprekingen te verstrekken en verwees naar
de door liet Nederlandsch Telegraaf Agent
schap gepubliceerde mededeel in gen te de
zer zake.
Aan een vertegenwoordiger van „Finan
cial Times" stond dr. Colijh evenwel een
interview toe, welk interview wij in staat
zijn hieronder tc vermelden:
Dr. Coilijn herinnerde er in de eerste
plaats aan, dat do Economise!» Wereld
conferentie bij liet verdagen der bijeen
komst don president MacDonald en het
bureau der conferentie heeft gemachtigd,
de ontwikkeling van den toestand to blij
ven gade te slaan met het oog op een
crentueeto hervatting der besprekingen,.
Dr. Codijn vervolgde: „Het is thans tijd
om na te gaan, of zich reeds een derge
lijke gunstige gelegenheid1 voor de her
vatting der besprekingen hoeft voorgedaan.
De vooruitzichten voor een hervatting der
conferentie waren in Juli reeds wat gunsti
ger geworden. De mogelijkheid van oen
hervatting dar besprekingen dient ernstig
nagegaan on in de hand gewerkt te wor
den, ook wanneer er nog verschillende
hinderpalen, die de verwezenlijking van
hot einddoel in den weg staan eerst nog
uit den weg moeten worden geruimd.
Dr. Codijn verklaarde nog altijd vol ver
trouwen to zijn, dat de wereld vroeg of
kat weer tot bezinning zal komen en dal
zij dan do belemmerende handolsgreazen,
zal afschaffen. Wanneer dit geschiedt, zal
het goederenverkeer weer in vrijere ba-
non worden geleid. De gansdie wereld zou
van oen dusdanige opruiming dor handels-
grenzen slechts voordeel trekken.
Op de vraag, of hij eenige voorstellen
Dr. II. Colijn.
voor een stabilisatie der valuta zal doen,
verklaard© dr. Colijn zeer energiek: ,„Ja,
laat do wereld naar don gouden standaard
terugfcecren".
Vervolgens bracht de interviewer opge
doken geruchten ter sprake, waarin steeds
maar weer werd beweerd, dat Nederland,
tenslotte genoodzaakt zou worden, den gou
den standaard prijs te geven. Op do vraag
aan dr. Colijn, of hij meende dat hot hier
toe zou komen, antwoordde deze: „Waar
om zouden wij van den gouden standaard
afgaan, terwijl onze bankbiljetten bijna voor
100 pCt. zijn gedokt? In de troonrede, die
verleden week Dinsdag tor gelegenheid van
do heropening van de Stateu-Generaal wend
gehouden, werd op ondubbelzinnige wijze
verklaard, dat Nederland geen monetair©
experimenten zal ondernemen, Hot is voor
ons, aldus dr, Colijn, niet noodig, den gou
den standaard prijs te geven".
Met betrokking lot den economische»
toestand van Nederland verklaarde de pre
mier, dat zijn land evenzeer van de crisis
hoeft geleden als de andore landen. Ilij
wees er echter terstond op, dat de be
grooting van Nederland voor 1934 in even
wicht is. Het economische herstel in Ne
derland hangt in hooge mate van den algo-
moenen wereldtoestand ai en in eenige
mate van de politiek van Engeland.
„Tot voor kort", aldus dr. Colijn, „heb
ben wij geen stappen ondernomen om ons
te verdedigen. Wij stonden bot langste op
de bres ter veidodiging van het beginsel
van den vrijhandel, maar wij zijn uit onze
„loopgraven" gedreven en waren genoopt
tot actie over te gaan, om ons nationaal
bedrijfsleven te beschermen. Maar stellig
zullen wij ton spoedigste een politiek van
vrijhandel gaan voeren."
Vervolgens vroeg do persman, of Neder
land veel schade ondervond van de Ja
panscho concurrentie. Dr. Colijn verklaar
de, dat Nederland niet in groote mate
werd benadeeld door de Japansche con
currentie, doch dat Ned.-Indië ten zeerste
had te lijden van die concurrentie. Do
Eng.-Indische invoerrechten zulien den Ne-
derlandscben textielhandel zeer treffen ©n
het invoerrecht van 75 pCt. maakt het wel
haast onmogelijk, goederen in Eng.-Indiö in
te voeren. Tenslotte wees dr. Colijn op do
hooge suikertarioven, die de Javaanscho
suikcr-industrio vee! nadeel berokkent.
Naar in welingelichte kringen te Londen
verluidt hebben de besprekingen van den
Nedcrlandschon minister-president met Mao
Donald in de eerste plaats betrekking op
verschillende technische vraagstukken, die
in verband staan met de economische we
reldconferentie en zou er sprake zijn van
hervatting dor conference-werkzaamheden.
Men meent te mogen onncludeorcm, dat do
kans groot is, dat binnenkort een der com
missies, en wel de economische commissie,
waarvan dr. Colija voorzitter is, bijeenge
roepen zal worden.
De Morning Rost gelooft, dat Mac Donald
voornamelijk de conferentie-machine weer
in werking wil stollen om ovontueele sto
ringen, die 'in het economisch leven kun
nen optreden tengevolge van de inflationis-
tisclio tendenzen in do Ver. Staten, op tci
heffen.
Dr. Colijn heeft zijn terugkeer naar Den
Haag tot Woensdag uitgesteld en za! ver
moedelijk daarna naar Genève vertrekken,
teneinde aldaar de mogelijkheid van voort
zetting van de werkzaamheden der econo
mische wereldconferentie eveneens met ver
schillende vooraanstaande staatslieden to
bespreken.
