liLlTAlBE DICTATUUR IN JAPAN
NOODLOTTIGE VLIEGTUIGBOTSING.
DE BRANDSTICHTING IN DEN RIJKSD AG
Donderdag 12 October 1933.
EL i l D.
ERRES RADIO
No. 20463
Tel. No. 68103, 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68IQ3, 68617 en 68923.
Postrekening No. 53ii.
BUITEN LA NI).
De minister van ko onien Nagai stelt wjziging van het
parlementaire systeem voor. Tegenover Sovjet-Rusland
wordt een afwachtende houding aangenomen.
GEEN BETERE.
Mag. ,,'t Lichtpunt'*, Hoogstraat 109, Iel. G8B36
Twee militaire toestellen storten bij Lienden in
de Betuwe neer. Vier dooden te betreuren. Luit
Jhr. van Asch van Wijk, Nederlands hoogterecord
houder, een der slachtoffers.
Van der Lubbe's stereotiepe uitdrukking:
„Dat kan ik niet zeggen". Er is niets
met hem aan te vangen.
De verwijdering van
Dimitroff.
Oe besprekingen te Genève.
Duitschland mag niet her
bewapenen.
Een ramp voor onze mili
taire luchtvaart.
ïUNNENLAm
Hoogere heffingen op het
rundvleesch.
Deze courant versclnjnt dagelyka, met uit- pp lasman»
zondorillg van Zon- en Feestdagen. ÜÖSte Jaargang.
Prijs por kwartaal f2.— franco per post -
f2.50. FriJ» Per week: 15 ets. Afzon
derlijke JUiimiiors 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenoinon.
Advoi ten tien voor het eerstvolgend num
mer mooten vóór elf uur aan bet Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Ken bepaalde plaats van advertentiün
wordt niet gowaarborgd. t
GCHMSCHE COURANT
PrJja dor Advertentlön: vnn t5 regels MA"*
ledero iagel moer f0 30, In hei Zalcrdaguuuimer
15 rogela f t.80, ledore relet meei 0-S5.
Reclames f0.7B psr regel. incassokosten Beta,
Eostkwlüintleslö ets. Iarieven van sdvertentiöl
ij abonnement t^Jn aan het Bureau verkrygbaaa
Dagelijks worden tegen yoo ruit betaling Klein#
Advei ten tién opgekomen A f 0.50 t/m. 15 woor.
don, f 0.75 t/m. 25 oorden. Elk wooid moer
5 cent tot een maximum van 30 woorden
's Woensdag»: Kleine Advertentiön tot 25 woor*
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bM
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentién f 1.00,indien
niet vóór Vi ijdagavond 6 uur bezorgd.
Het schijnt in Japan de richting van
eon militaire cl c ia tuur uitte gaan. Gisteren
melden we, dat belangrijke skooiningen
in do Japansclic politiek een verplaatsing
van de verantwoordelijkheid voorstaan au
dc bürgeri'ij'ke politici naar de generale Sta
ven. De Japansclic minister van koloniën.
Nagai. heefl zic|h thans opgeworpen tot
promotor van deze politieke mnvorming.
Ilij heeft het kabinet een ontwerp voorge
legd tot wijziging van tiet parlementaire
systeem.
Nagai stelt liet volgende voor:
1. De zit'irigspericde van hot pailemcnt
wordt voor orbepaalden tijd verlengd.
2. Slechts do keizer krijgt de bevoegd
heid tot grondwetswijziging
3. Het kiessysteem wordt gewijzigd.
4. De verkiezingen worden gehouden
volgens liet standensysteem. Slechts natio
nale elementen krijgen kiesrecht, flus com
munisten en marxisten worden uitgesloten.
5. De rogeering krijgt groo'.ere volmach
ten voor de ui'voering van groote wijzigin
gen on hervormingen op hot gebied der
binnen- en buitenïandsclie politiek.
Nagai's voorstellen hebben in politieke
kringen in Japan ten zeerste de aandacht
getrokken. Vooral bij bet leger en do vloot
zlijln de voorstellen met sympathie begroot
In afwachting van de ontvangst \an uit
voerige rapporten van don Japansclien am
bassadeur te Moskou hoef,, bet Japausche
ministerie van lm tenlandsclic zaken nog
niet definitief beslist welke houding Ja
pan tegenover SovjoL-Rusland zat aanne
men in verband met de publicatie der door
üapan bestreden rapporten van den Japan
sclien ambassadeur Itashikaii aan de re
geering te Tokio.
Van do zijde van het Japamche mini-
slerie van buitenïandsclie zaken wordt ver
klaard, dat men zich geen denkbeeld kan
vormen van de bedoelingen de-r Sovjet-
regecring De toskoms'ige betrekkingen tus-
schen die Sovjet-Unie cn Japan hangen
geheel van de hunding der Russen af. Af
gezien van de kwestie der authentic- teil der
docunmnien eisohl de diplomatieke f-
koüe tusschcn in vriendschappelijke ver-
houding tot elkaar staande mogeiulbeden
dat een regeering, die in licit bez t komt
van vertrouwelijke documenten van oom
andere regeering, deze andere regeeiiog
hiervan op do hoogte zo|u stellen en de
documenten zou toonen alvorens tot publi
catie ervan over te gaan.
De S.ovjet-rcgeering dacht hier echter niet
aan en beweert bovendien dat de docu
menten officieel cn veitrouweJijk waren.
Do eenige mogelijkheid, die men in Japan
achter de bedoelingen dar Sovjotregeering
kan veronderstellen is. dat de Russen door
publicatie dezer documenten de nationa
listische sentimenten in Japan willen be
vorderen teneinde in Rusland zelf hier
van gebruik te kunnen maken voor hel
opwekken van bepaalde stemmingen jegens
Japan.
Naar uit Moskou wordt gemeld, verkla
ren Russische officieele instan'ies. dat do
-op f) October gepubliceerde documentem
betreffende den Oostenspoorwcig in strijd
mot de verklaringen van Japausche zij la
echt zlijn. De Japanstlhe regeering kan der
halve niet oisdhen, dat Rusland deze docu
menten vorvalsohl noemt.
Dc Matidsjo-orijsche rogeering heeft met
het -oog op do Russische houding jegens
Mandsjoekwn besloten het. goederenverkeer
met Rusland te belemmeren. Dc«e maatre
gel wordt noodzakelijk genoemd om de.
Sovjet Unie eindelijk te dwingen tegenover
z'ijn nabuurstaien op de gepaste wyzo op
te treden. 1
gezet. Gedacht zofu zijn aan oen vijfmo-
gcindhedeubespreking.
Nadolny heeft besprekingen gevoerd' met
Henderson en Benosj, don algemconeti rap
porteur der ointwaponingsoonfereintie.
Volgens Matin is Lusschen Engeland,
Frankrijk em Amerika slechts op twee pun
ten overeenstemming bereikt, waarmede
bovendien ook Italië accoord gaat.
lo. Elke uitbreiding der bewapening van
Duitschland'is ontoelaatbaar.
2o. Zoolang Duitschland met dit principe
niet accooird gaat zal in de algcmoenc ont
wapeningscommissie niet met de algcmoeno
beschouwingen worden begonnen.
Waarmee dus, practised gesproken, do
vier groote mogendheden het er op aain
laten komen, dat, indien aan deze cischen
iniel wordt voldaan, aain Duitschland de
schuld' van het mislukken der conferentie
geweien kan worden.
BELGIE.
De versterking dor Oostgrens.
De minister van defensie, Devcze, heeft
gisteren zijn plannen aan den onder voor
zitterschap van den koning gehouden ka
binclsraac! voorgelegd.
Deze plannen zijn met algemeeno stem
men goedgekeurd.
rnet Electro Dynamischen-Luidspreker
Desgewcnscht gem. betaling.
l.WKATA HAARDEN
Het betreft in hoofdzaak verdedigings
werken aan de Duitsche grens 0n op de
hoogvlakte van Hervé bij Luik, de uitbrei
ding dor -eskaders, jacht- en bombarde
mentsvliegtuigen, versterking dor zware ar
tillerie, aanmaak van munitie en de op
voering van het aantal der automatisch©
wapenen.
Do kosten zullen ongeveer 750 millioen
franken bodragen.
De plannen zullen binnenkort aan de
Kamer worden voorgelegd.
Staking in de haven van
Antwerpen.
Do sclicepsherstclIers der Antwerpsche
haven hebl-ert tot de algemeeno staking
besloten na een groot referendum.
Vandaag gaat do staking in. Zij gaat
om een loonsvermindering met 5 pCt.,
waarmede
gaan.
de werkli-edeh niet accoord
HONGARIJE.
scho hof. Men is van mcening, dat dit
bezoek van ex-keizerin Zita een politieke
achtergrond heeft; ofschoon naar buiten
als reden voor tiet bezoek van de ex-kei
zerin aan Italië het Heilige Jaar genoemd
wordt, meent men toch, dat de langdurige
gedachten wisseling met Mussolini en het
bezoek aan bet IlaJiaansche koningspaar
een politieke beteckenis hebben gehad.
SPANJE.
A n t i-m a i' x i s t i s c h front
Do reclitscho partijen van diverse scha-
keering hebben besloten voor don vcrldo-
zlingsslrijd een anli-marxisliscli front te
vormen.
VEREEN. STATEN.
Do stakingsbeweging
In Pittsburg, waar 40.000 mijnwerkers
in staking zijn is oen brug met dynamiet
opgeblazen en een schacht van een mijn
in brand gestoken.
Er werden ook pogingen in bet werk ge
steld een kolantrein tot ontsporing te
brengon.
tn Hazelton in Peansylvaniê zijn nog
1000 mijn-werkers in staking gegaan. Vier
peisonen werdcin gewond bij ongeregeld
heden te Soranlon.
De arbeiders van de veerbootöicnst cn
de scbcepssjouwerti eden in San Francisea
lieblnm Het werk neergelegd'.
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Nadolny bij Simon.
Ambassadeur Nadolny beeft gisteravond
een bezoek gebracht aan dein Rritsclie-a
minister van buitenïandsclie zaken, sir
John Simon, Deze heelt Nadolny het Engel-
sctie- standpunt uiteengezet.
Bij bet onderzoek zijn de diepgaande
tegenstellingen lussolian de Engelscbe en
do Duitsche opvatting in volle duidelijk
heid tot uiting gekomen. Overeengekomen
is de directe besprekingen voor te zetten.
Hot verluidt, dat de hoofdcommissie
Maandag na een formeele bijeenkomst, voor
een weck zal uiteengaan.
Ben es j, dc algemc-one rapporteur, zou
bezig zijn nieuwe voorstellen uit te werko'n.
Ex-koizerin Zita in Boedapest.
Ex-keizerin Zita is gisteren uit Rome te
Boedapest aangekomen. In haar hotel heeft
zij oen deputatie van monarchisten onder
leiding van hertog ITohenberg ontvangen.
De ex-keizerin verleende audiëntie aan 75
monarchistische aristocraten die haar in
de volgorde van bun rang werden voor-
gestold volgens bet strenge ceremonieel
van bet voormalige Weensche tlabsburg-
Na do pauze wordt bet verhoor van
den politie luitenant Laieit voortgezet,
waarin, deze medocleettngen deed over den
stand van den brand, toen hij direct na
den eersten oproep bet Ilijksdaggebouw in
specteerde.
De president wendt zich vervolgens tot
Van der Lubbo. Deze gaat staan, doch blijft
in elkaar gebogen. Zijn verdediger snuit
hem weer don neus.
President: „U hebt de verklaring van
getuige Buwert gehoord? Hebt U daarom
trent nog iets i'C zeggen?
Van der Lubb-e (na lang aarzelen):
„Nee".
President: „Deze verklaring is dus juist".
Van der Lubbe: „Dat kan ik niet zeg
gen".
Dr. Sack vraagt of dit stereotiep terug-
koerende: „Dat kan ik niet zeggen", mis
schien betcckenen moet: „Dat wil ik niet
zeggen
Op de vraag van den tolk zwijgt Van
der Lnbbe.
De president verklaart dan, dat hij niets
meer verwacht van dergelijke pogingen om
Van der Lubbe aan het spreken te krijgen.
Vervolgens deelt de president mode, dat
hedenavond 8 uur voor het gebouw van
den Rijksdag do Senaat bijeen zat komen
om vast te stellen of gezichtsbedrog mo- er dan goed aan, als hij het niet hoort.
gelijk is bij het binnendringen van één of
twee personen.
Na ocia korte beraadslaging dealt de pre
sident vervolgens mede, dat Dimitroff niet
zal worden toegelaten tot de bijeenkomst
voor tiet gebouw.
De zitting wordt dan verdaagd tot Vrij-
dag.
De Berlijnscho correspondent van het
Vnd. schrijft over tie uitwijzing van Dimi
troff nog het volgende:
Hoe men over de verwijdering van Di
mitroff wil denken, is een kwestie van
opvatting. De voorzitter van bet hof is
naar de wettelijke vooischriften tegenover
de bokkesprongcii van dezen Bulgaar vol
maakt in zijn recht. Volgens deze voor
schriften mag een beklaagde in een der
gelijke zaak voor het hot zich niet zelf
veulcdigen.
Formeel gezien heeft hij dit recht in
geenen deele, maar een gioot deel dor
publieke opinie in de Westorselio wereld
zal bom stellig een zeker moreel recht
op eigen vcrded.ging willen toekennen.
Daarbij moet men in aanmerking ne
men, dat Dimitroff uit een omgeving komt,
die een wereld ver af ligt van de at
mosfeer, waarin men achting voor de letter
van de wet heeft. Gistciochtend was de
opmeiking over het voeien van zijn eigen
verdediging inderdaad een insubordinatie
tegen het gezag van den voorzitter. .Maar
bet was tc volgelijken met liet bekende
allerlaatste woord van een halsslnrrigen
schooljongen en een goed paedagoog doet
Eon bespreking vaia vertegenwoordigers
Van Engeland, Amerika en Frankrijk, welke
bijna twee uren lioeft geduurd, beeft gister
middag plaats gevonden op voorstel van
sir John Simon. Aam het onderhoud werd
deelgenomen v«jn Engelsclio zijde door
Simon on Ed'en, Inamens de Framsctie dele
gatie d'oor Paul Boncour en Massigli cm
dooir do Amerikanen Norman Davis, Wil
ts on on Allen Dulles. Direct nn afloop
dor bijeenkomst begaf Simon, zich naai
den president der conferentie, Henderson,
ton einde deze rapport uit te brengen over
bet resultaat der besprekingen.
Van Engelscbe officieele zijde wordt ver
klaard', dat de algemeeno toestand is be
sproken. en algemeen© piincipieele over
eenstemming is bereikt inzake liet verbod
van herbewapening door Duitschland
Van Amerikannscbo zijde daaionlcgeni
wordt er de nadruk op gelegd, dat van
■een eensgezind JTont der drie mogend
heden op geen enkele wijze kan worden
gesproken, dat geen besluiten zijn genot
men of verbintenissen zijn aangegaan.
In bot middenpunt der bespreking zou
[Weleer hebben geslaan do kwestie op
welke wij zo de conferentie, welke op 10
October zal bijeenkomen, zal worden voort-
Twee getuigen in het Rijksdagbrandproccs, de politiebeambten Kart Buwert en ITalmUt
PoosclieJ, worden geboord tijdens de zitting, die thans in bet Rijksdagge-
gebouw te Berlijn plaats heeft.
Een vliegongeval van grooten omvang
zooals do Nederlandsche militaire lucht
vaart in langen tijd niet heeft gekend,
Heeft vanmorgen bij Lienden plaats gehad.
Omstreeks half elf cirkelden vier mili
taire vliegtuigen, afkomstig van hol vlieg
kamp Soestcrlierg, boven de gemeente Lien
den. Plotseling vlogen twee toestellen met
groote vaart tegen elkaar op. Stukken van
vleugels vlogen door de lucht en bijna
onmiddellijk stortten de bei te toestellen van
ongeveer 500 meter hoogte mot een ge
weldige .snelheid ter aarde.
Op ongeveer 1 K.M, afstand van den
Itijn op oen weiland in den Marspolder,'
nabij do steenfabriek van do N.V. S. teut
Cate en Co., zijn do beide vliegtuigen op
ongeveer 100 meter afstand van elkaar
neergekomen. Met den neus drongen do
toestellen in cle vette klei van het wei
land, juist naast een boomgaard vau den
hoer De Kok.
Tal van inwoners van Lienden en om
geving, zelfs tot op vrij verren afstandl
aan den overkant van de rivier in Rhenen,
hadden bet ongeval zien gebeuren.
Hoewel meermalen militaire vliegtuigen
boven deze streken vliegen, hebben zij
toch steeds op hun vluchten do belang
stelling, zooJat velen naar de toeren van
de vliegers keken en daardoor ooggetuigen
waren van bet vreesehjke ongeluk. Van
alle kanten melden de omwonenden waar
de plaats waar de vliegtuigen ais wrak
stukken lagen.
De beide toestellen waren totaal ver
nield cn lioop op bel behoud v'an do vlie
gers kon men niet koesteren.
Onder de velen, die 'naar de plaats van
de ramp waren gesneld bevond zich de
burgemeester van Lienden.
Bijna gelijktijdig arrrivcerdo ook dr. II.
Messets. Ilij lieeft echter geen hulp moei'
kunnen, vcrloeinen. De politie, die intus-
sclien op het weiland was aangekomen,
zette onmiddellijk cle omgeving af om het
"terrein vrij tc houden. Terwijl door de
autoriteiten terstond dc commandant van
het vliegveld Soeslerberg van de ramp in
kennis word gesteld, werd een aanvang
gemaakt met de pogingen de slachtoffers
te bergen. liet schijnt wel zeker te zijn,
dat beide vliegtuigen bemand waren met
een officier-vlieger en een sorgeamt-waar
nemer en dat dus vier personen bij' deze
vliegramp bot leven hebben gelaten.
Uit do totaal vernielde vliegtuigen wer-
1 don zoo spoedig mogelijk de totaal ver
minkte lijken tevoorschijn gebaald.
Bij liet afzenden van dit bericht waren
twee lijken geborgen en was men bezig
het derde slachlolfcr te bevrijden.
Hoewel van officieele zijde nog geen
mededcelingon konden worden verstrekt,
vernemen «ij, dal do slachtoffers van de
vliegtuigramp b'ij Lienden zijn: de .off cicr
vlieger, luitenant jhr. II. J. M van Asch
van Wijk, en cle officier vlieger A. U. J.
van Coehoom van Swinia.
De beide omgekomen sergeant-waarne
mers ziiju Vermeulen cn Ilardevohl.
De Nwlerlandscho militaire luchtvaart
heeft door deze ramp een zeer groot ver-
tics geleden. Jhr. van Asch van Wijk was
een eter bekwaamste vliegt ore en was hou
der van bot Nederlandsche hoogte-moord
Op 8 uiii j.l. startte hij van Soeslerberg
met een Fokker-Jager type- D XVI ui'go-
rust mot een Armstrong Siddely Panter mo
tor, voor een meteorologische hoogte-vlucht,
Op deze vlucht bereikte hij' een lioogle van
9587 meter, waarmede hij' 'hot Nederland
sche hoogterecord op z'ijn naam bracht.
De vliegramp bij Lienden heeft in dein
wekt. Van allo kanten sin-omden de nieuws
gicrigen naar Lienden i|n op dc pluals
van de ïamp liet overschot der beide vlieg
tuigen waar te nemen
Do eerste, die bij de neerges'orlte vlieg
tuigen aankwam was de veeko-opor J. van
Itatlem uil Lienden, die op zeer koitcin
afstond op bel veld stond. Hij hoorde den
geweldigen slag, waarmede de vli gluigen
ko-rt achter elkaar neerkwamen. IR snelde
naar de piek waar een der toestellen was
neergekomen.
Met een andere persoon, die eveneens
dadelijk ter plaatee was, hadden wij oen
onderhond, namelijk met dan heer A. Al-
bers, baas op cle steenfabriek van de N.V.
Ten Cate en Co. Deze beeft bet ongeluk
van zeer dichtbij gadegeslagen. Hij stond
op een terrein van de fabriek le kijken
naar do vier vliegtuigen, die boven bet
dorpje manoeuvreerden. De vliegtuigen
vlogen dan weer over cn dan weer onder
elkaar. Plotseling, aldus onze, zegsman,
vlogen twee der toestellen mei de vleu
gels legen elkaar. Eén vloog horizonten],
bet andere schuin van onder naar boten.
De vleugels raakten elkaar en stukken or
van vlogen ver door liet luchtruim. Beide
toestelten, die veei snelheid hadden, stort
ten ter aarde. 'Op ongeveer 100 meter
boven den grond sloeg het ecne toestel
nog eens over den kop en kwam toen
op slechts eenige handelden meters van
onzen zegsman verwijderd op het weiand
neer. Het andere toestel viel loodrecht naar
beneden, direct met den kop in den grond.
Accijns van 30 pet. van het
levend gewicht.
Naar de N. R. C. meldt, zal Maandag
a.s. do boogero beffing op liet rundvleesch,
welke heffing moet dienen tot delging van
liet verlies, dat zal geloden worden óp do
in verband met de inkrimping van den
veestapel af te slachten runderen, in wer
king treden. Daartoe zal een accijns van
30 pet. van het levend gewicht worden
geheven. Deze accijns bedraagt thans 10
pet.
Moleslceren van wcrkloozcn.
In den gemeenteraad van Amsterdam'
beeft de heer Sobalker (c. p.) een motie
ingediend, welke protesteert tegen mishan
deling van werklooze nrbeideis door dö
politie en waarin do burgemeester uitgc-
noodigd wordt dit molestecren door.de
politie te verbieden. Met 21 legen 20
stemmen werd het voorstel van den voor
zitter, om deze motie niet in behandeling
te nemen, verworpen. Met dezelfde stem
menverhouding werd een voorstel-Dc Mb
randa aangenomen,.om deze motie op een
volgende agenda te plaatsen.
De heer De Miranda (s.-d was n.l. de'
mcening toegedaan, dat deze motie niet
in stemming moet komen omdat ze met
dc aan do orde zijnde zaken niets te
maken beeft. Hij is van oordeel dat de
motie te zijner tijd op de agenda, moet
worden geplaatst. Ilij ontkende, dat do
voorzitter op grond van ik forinuleering
van een voorstel den raad kan voorstellen
om bet niet in behandeling te brengen.
Acht cle voorzitter een voorstel in slriid
met do wet, dan kan hij, wordt het aan
genomen, bet desbetreffende raadsbesluit
ter vernietiging vooulragen.
Nn aanneming van bet voorslcl-De Mi
randa, doelde de voorzitter mede, dat hij
bel besluit ter vernietiging aan de Kroon
zal voordragen.
Tijdens de raadsvergadering waren vele
weikloozen in de omgevinf van den Dam
op do been. Verscheidene malen moe-si
de politie optreden en de demonstranten
met den gummistok uiteen jagen. Het
gebeden omtrek groote ontsteltenis ver- den gebeden middag rumoerig geweest.
