M DE TERECHTSTELLING TE LEIPZIG.
UIT STAVISKYS LEVEN.
Donderdag 11 Januari 1934.
LAD.
FILIW-GUNSTERS.
ERRËS RADIO
,0^ï. i'r
No. 20S38
Tel. No. 68103, 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TELt 68103, 68617 en 68923,
Postrekening No. 53il.
BUITENLAND.
Waarom geen gratie is verleend. De rol, die Goering
daarbij speelde. De Bulgaarsche vrijgesprokenen
Zaterdag naar Sovjet-Rusland?
aangemeld.
„Ik ben gelukkig voor do rechtbank to
kunnen verschijnen", aldus verklaarde
Ilayotte, „want ik ben van pla'a openhartig
fco spreken, aangezien ik zeker ben van
mijn onschuld".
Hij wordt nog steeds verhoord. Hij zoui
gisteren naar Bayon'ne woidon overge
bracht.
Buitenlandsch© commissie
keurt aide-memoire^ goe J.
De Kamercommissie voor buitenlandstilie
zaken heeft gistermiddag een zitting go-
houden onder voorzitterschap van Ilerriot
Volgens het uitgegeven communique is ge
sproken over de diplomatieke onderhan
delingen d'or groote Europeesche mogend
heden.
Naar verder verluidt, heeft Ilerriot de
commissie ingelicht over den tekst van
de te Berlijn overhandigde aide-memoire.
De commissie zou den tekst zonder debat
ten hebben goedgekeurd.
F ransoh-Russ i scli handels
verdrag.
Gisteren is te Parijs hot Franscih-Russi-
sche handelsverdrag geratificeerd.
Inzake den inhoud van dit verdrag wordt
verder bekend, dat de overeenkomst voor
Over do terechtstelling van Marinus van
der Lubbe hoort men mo goed als alge
meen afkeurend sproken. Behalvo zeer op
pervlakkige en subjectieve overwegingen,
wordt veelal do zaak van de juridische
zijde bezien en wordt opgemerkt, dat het
vonnis berust op oan wet, die nog niet
van kracht was toen de daad werd begaan.
Over de kwestie vau gratie voldoening!
schijnt in de bevoogde kringen wel dege
lijk grondig overleg te zijn gepleegd.
Anders duurt hot in Duitschland nooit
zoo lang eer een ter dood veroordeelde
terechtgesteld wondt.
Do eigenlijke bevoegde instantie in de
kwesties van het aan liet staatshoofd, rijks-
prosidont Hindenburg, te vorloraaou advies
ton opzichte van het gratiovraagstuk was
natuurlijk het ïdjksniinisterie van justitie.
Evenwel moet in zulkio gevallen steed's
Gin dei sell ei den worden lussclien de bevoeg
de instantie «n do instantie welke dan
sterbstan invloed op de beslissing oefent.
Dat hcieft volstrekt niet dezelfde instantie
te wezen en is hel dikwijls oiok niet.
Wij bedoelen daarmede niet, aldus mold-
do de Borlijinscbe correspondent van liet
Vad1,, dal de allerlaatste beslissing gelijk
steeds bij de rijkskanselier Adolf Bitter
persoonlijk lag, maar wel dat ook in deze
kwestie, dat ligt geheel voor de hand, do
meerling van de partij, van do N.SD.A.P.
uit dein aard der zaak veiel gewicht in de
schaal moot hebban gelegd. De meaning
van do partij komt editor meer op de mee
ning van do kopstukken en daaromtrent
weten wij, dat terwijl andere oorifoëon
zich ten opzichte van hot brandstichten
volledige reserve hebben opgelegd, do
Pruisische minister-president G-oerjig geen
enkele gelegenheid1 lieoft laten voorbijgaan
om zijln opinio kenbaar te maten. Men
hoorde nu in den laatstan tijd door lieden
van wie men kom aannemen, dat hetgeen
zij voior hun eigen mooning uitgaven, be
paald word' door wat zij althans aannamen,
dat de opinio van Goering was, beweren,
dat Duitschland voor alles verplicht is het
communisme den kop in te drukten en
dat gratie voor v. d. Lubbc door de nog
steeds op de loer' liggende communisten
zou kunnen worden opgevat als een teoten
van zwakte en aldus indirect aanleiding
zou kunnen geven tot nieuwe daden van
terreur. Door zulks door middel van do
executie te voorkomen zou Duitschland1
tevens een dienst bewijzen aan do Wester-
scho mogendheden, ook al z'ien deze het
gevaar, dat haar van het communisme
dreigde, alsmede de vaorvechterspositio
welke Duitschland' ook ten behoevo van
haar zelf inneemt, nog niet helder genoeg
in.
Deze gedachtongang komt overeen mot
hetgeen minister-president Goering hij lier
hhalrng in het openbaar hoeft verklaard'.
Do dïaadloozo dienst van Moskou sprak
gisteravond als haar meening uit, dal dooi
de ter doodhremging van v. d. Lubbio de
■waarheid ten opzichte van de brandstich
ting in den Rijksdag is begraven. Do acten
die in Leipzig opgestapeld zijn, zijn daar
door waardeloos geworden.
Overigens verwacht men blijkbaar to Mos-
ki Tnterdag, op zijn laatst Zondag, Dimi-
Rc de andere Bulgaren terug. Ter
cm do aankomst zal gedurende drio
uw I' werk in alle fabrieken mot in-
begup a de electi-iciteitsfabriokon, ruston.
[AUo aIk-ideus zullen in brigaden naar liet
station, trekken om Dimitrof te ontvangen.
Deze zat bet ver-zamelde publiek toespre
ken, Dimitrof is bij voorbaat tot eeie-pro-
fessor aaiu de revolutionaire universiteit
to aioskou benoemd' on is uitgonood'igd
som nadat liij uilgenist is, zeven lezingen
voor do Russische radio over liet
to Leipzig t-o hoiudton,
den tijd van één jaar gesloten - i$. Rus
land' verplicht zich binnen dien tijd in
Frankrijk voor minstens 250 millloen francs
goéderen te bestellen. De Fransche regee
ring staat Rusland' de meestbegimstighigs-
clausule toe of -tussohentarievenj en reser
veert voor Rusland' bij de tegenwoordige
contingenteeringsbepalingcii een quotum.
In het handelsverdrag is voor de eer
ste maal directe verplichtingen van de
Sovjet Russische liandelsvertegenwoordi-
gmg in Frankrijk omschreven en vastgo-
-k-gd. De Fransche firma's en onderdanen
gemeten op grond van dit handélsverdrag
bij uitoefening van hun werkzaamheden
in Sovjet Rusland de moestbegunstigings-
foehandeling.
OOSTENRIJK.
Do gr ond w etswij zi ghng.
Do met de uitwerking der nieuwe Oosten
rijk scho grondwet belaste democratische mi
nister dr. Ender, tevens districilsleidor van
Voralberg, heeft zijn ontwerp voltooid
en den" Bondskanselier rapport uitge
bracht over do beginselen van de door hem
uiigewerkto constitutie. Volgens de tot nog
toe geschiedde publicaties wordt de Natio
nale Raad door do tegenwoordige parlemen
taire organen afgeschaft, In plaats daarvan
komt een Kamer, waarin de vertegenwoor
digers der vrije beroepen on in den ©on of
anderen vorm ook de gezinsvertegenwoor-
tligers zitting en stem zullen hebban.
De rechten van den Bondspresident en
rcgeeiing worden zóó bepaald, dat do grond
slag van een sterk staatsgezag verzekerd!
is. Daarbij blijft editor de federalistische
opbouw van den slaat behouden.
Twee d o o> d e n b ij ernstige
in ai den ten.
Volgens een tegen middernacht gepubli
ceerd officieel communiqué is het tenge
volge van een van nationaal socialistische
zijde gegeven instructie tot, deels ernstige,
incidenten gekomen van den kant van de
leden van verscheidene werkkampen van
loopkraan te Vlaardingen-Oast afgeknapt.
Hoe een geniale zwendelaar te werk ging. Een
stedelijke leenbank, die tientallen millioenen
verhandelde. Controle bleef uit. De verantwoor
deiijkheid van den Franschen staat.
proces
frankrijk.
De
e, ,3 a a k-S t a v i s k y.
t -r van justitie heeft besloten de
door nalatigheid' verscheidene
maten pis.» c-mn in een der oplichtings
zaken um Stavisky hebben verdaagd to
dagen Tooi den hoogsten magistratuur-
raad. Tevens decit de minister m-ede dat
sanctie, zullen worden tmgopast nadat een
on< e-izock zal zijn ingesteld, togen dia
ministers, die niet geprotesteerd"hebben
tegen die verdagingen.
Le directeur van het Empire theater,
fJnyotte, togen wieu in-verband met de
otavisky-alfa j oen bevo! tot in hechtenis
""J" "'a'- t mvam-digd, brcfl z.Vh, --m-
1 'ij" vu-Ie liger, lej d>
Alexander Sergïus Stavisky, de aarts-op-
lichter van Bayonne, die kans heeft gezien
veto millioeneu francs in. do wacht fco sloe
pen, tegen waardelooze bons em Obligation,
van de Crédit Municipal, de leenbank te
Bayonne, word in 1386 in Rusland geboren,
maar reeds in zijn jeugd verhuisde hij naar
Parijs. Het is merkwaardig genoeg, dat hij
eerst in 1916 in nadere connectie met de
politie kwam naar aanleiding van eenige
oplichtingen en chèquevervatsdiingen Maar
hij werd weer vrijgelaten. Sindsdien ging
het in stijgende lijn met de misdadigheid.
De zwendelarijen werden steeds groot-
schcepsoher opgezet, de kapitalen, die niet
de oprichting van ondernemingen gemoeid
gingen, werden voortdurend' grooter. Al'een
werden zij niet in de zaken gestoken door
Stavisky, maar door de min of meer lielit-
geloovige menscihen, die aandeelen ein obli
gaties namen.
Van 1923 dateert de fraaie historie van
de Trust des Cinemas en eenige andere
maatschappijen, alle slechts opgei -om
de beleggers op te lichten. In 192e - te
do brutale zwendelaar zelfs beslag h- leg
gen op den Eiffoltoren, bewerende, dat de
Fransche staat hem het gebiuik van den
zender had verpacht.
Bij dat alles leidde Stavisky een buiten
gewoon luxueus leven en hij gaf voel geld
uit.
Wat nu betreft do laatste misdaad van
den Rus, do affaire Bayonne; Fransche
journalisten hebben den substituut-officier
Fontaine te Parijs gevraagd, hoe het moge
lijk is geweest, dat men Stavisky toestond
een maatschappij op te richten, terwijl z'ijn
verleden zoo uiterst ongunstig was Fon
taine lieeft geantwoord:
„De maatschappij is volkomen regelmatig
opgericht Wel was de bedoeling van Sta
visky twijfelachtig. Ilij was voornemens
500 millioeri francs van do spaarders te
venverven. Maar de aandeelen wat en niet
uitgegeven, ongetwijfeld waren zij nog niet
gedrukt, en alleen die stukken zouden een
bewijs hebben mogelijk gemaakt op grond
waarvan wij de hand op den oplichter had
den kunnen leggen.
liet mechanisme van de oplichting whs
overigens zeer eenvoudig: Tissier, de di
recteur van de bank van leening, bezat
bons, welke in blanco door een admim
slratour waren geteelamd, vulde de talon
en het controlestrookje correct in voer bo
dragen van 100 tot 1000 francs en over
handigde-aan den client den bon, waarop
het bedrag lot f500.000 of ecu miilioen
francs verhoogd was. Zoo konden de kas
boeken niets onthullen en daar cte aflossing
der bons pas na twee jaar of langer plaats
vond, was deze" werkwijze zeer vruchtbaar,
want er was tijd genoeg voor het bedrijven
der schelmstukken.
Tissier beweert, dat hij nooit hét geld
bewaarde, maar alle ontvangen bedragen
onmiddellijk doorzond naar oen Parijsdho
maatschappij, welke als tüsschen pers soon
voor Stavisky dienst deed.
Alleen al iu het district Parijs zijn meer
dan lot) miilioen bons van de Crédit Mu
nicipal van Bayonne aangekocht door wi-
""kcrngsnmalsöhiippijen, Uit dat cijfer blijkt
- i- (pi«-nn<; van dm zwendei;
Gistermiddag half 4 is do uitlegger van
een loopkraan op het terrein van do N.'V.
A'ulcaanhaven Bedrijf VJ aard in gen Oo»l af
geknapt. De loopkat, waarin zich twoo per
sonen bevonden, kwam in het water terecht.
De Sioido inzittenden zijn verdrenken.
t\oor nadere bizondorheden zie men dd
rubriek 'Omliggende Gemeenten.
de vcreenigingen Oostenrijkschen arbeids
dienst en van .Sludenlenarbcid.ersdienst. Tot
bizonder ernstige incidenten is hot geko
men in Klagenlurt, waar 70 tot 30 personen
uit het kamp Ilolleriburg voor het gebouw
van do drukkerij van liet Christelijk soci
ale Kaerntcner Tageblatt lvhoogingon heb
ben gehouden. Verscheidene vensterruiten
zijn ingeslagen en een bom is geworpen
op do binnenplaats van hot gebouw De do-
monslranion hebben een voor hol gebouw
slaand lid van dc hulppolitie nanyeva'len,
waarop deze uit noodweer diie schoten
heeft gelost, waardoor twee domonsiranlen
gedood en ecu dorde gewond werden. Tal
van demonstranten zijn gearresteerd.
de particuliere beleggingen, waaraan men
op hot oogenblik het bedrag nog niet kan
vaststellen. De interdepartementale kas van
sociale verzekeringen Seine of Seine et-
Oise" had 22 miilioen dezer obligaties, de
Confiance-'Vie 30 miilioen, L'Avenir-Fami-
lial 15 miilioen, l'Urbaine-V'ie 13 miilioen,
Confiance-Capitaüsation 10 miilioen, enz.,
enz., enz.
Men moet bij het lezen van deze cij
fers wel getroffen worden door do grootte.
Deze balans van 150 miilioen obligaties,
welke nog niet volkomen is, demonstreert
de merkwaardige functie van do Stads
bank van Leening van Bayonne, de stad
van 30 00Q inwoners...
Het is duidelijk, dat hel meerendee! dezer
ondernemingen vertrouwde op bepaa'dc o£-
ficie-ele aanbevelingen eu op administra
tieve garanties.
'Op het oogenblik n.l., dat de obligaties
van Crédit Municipal werden uitgegeven,
lieeft de toenmalige minister van arbeid,
Dahmier, een Circulaire lot do ondernemin
gen gericht, waarin hij liet nemen van
obligaties van stadsleenbanken aanbeval.
Deze circulaire was gedateerd op eind Juni,
zij is onlangs nogmaals gepubliceerd' en
de authenticiteit is onweerlegbaar. Hoewel
Dalimier niet speciaal de obligaties van
Bayonne heeft aanbevolen, werd' dc cir
culaire uitgebracht juist het moment, dat
Stavisky zijn obligaties ging verspreiden.
De Matin schrijft: „De verzekeringsmaat
schappijen hebben voor meer dan 200
miilioen francs ingeteekend op valsche obli
gaties van Crédit Municipal de Bayonne;
clat is voor een deel te wijten aan de
dringende uitnocdiging van den minister
van a tbc id en sociale zorg, die aan de
maatschappijen had geschreven„De mi
nister van handel verzoekt mij u er aan
te herinneren, dat de emissie van obligaties
der stedelijke leenbanken door uw ann-
koopen vergemakkelijkt zou worden". Bo
vendien heeft, de maire van Bayonne, Ga
rat, tevens voorzitter van den raad van
beheer der bank, in herinnering gebracht,
dal de bank werkte onder controle van
den slaat.
Derhalve is de vcrnntwoordelijkhe'd van
den Franschen staat betrokken in dit ont
zettende schandaal, dat e-en groole massa
kleine lieden dreigt te rnïneoren.
Wie zegt controle, zegt controleur. Wie
was do slaaterontroleur van de Crédit Mu
nicipal de Bavonne? Hoe heet hij? Wie
waren-zijn chefs? Waar zijn de rapporten?
Waarom wacht de rechter van instructie
met het onderzoek op dit punt? Waarom
talmt het parket te Bayonne met hot zon
den van een rogatoire commissie naar Pa
rijs, opd'at men aankloppe bij hot ministe
rie van financiën?
Steeds wordt herhaald, dat het recht zijn
loop moet hebben, bij groeten zoowel als
bij kleinen. Inderdaad. En wanneer de
grooten zich erschuiicn achter het scherm j genomen,
van don sta.i moet dat scherm amgewor-j
pen worden en rekening en verantwooiding
worden gevraagd van de grooten als van
do kleinen..
Zoo ver de Alalia, liter blijkt dui-cto-
lijk. I r >'j i Tg'ng d'or
En- 1 u
BELGIE.
Mutaties in liet Belgische
k a b i n e t.
Do minister van biniietilandsclic zaken
Poullet, en do minister van maatschappe
lijke voorz.org en iolksgezondheid, Caitcm
Wiart, zijn afgetreden.
Do koning hoefl K. van Cauweiaeit, voor
zitter van de Vlaainsohe rechterzijde en
oud-burgomocster van Antwerpen, benoemd
lot minister van nationale economie, een
nieuw departement, terwijl de katholieke
senator voor Luxemburg, Pierlot, benoemd
is tot minister van bintienlandsche zaken
en volksgezondheid.
Sociale voorzorg wordt met het departe
ment v arbeid, dat onder leiding staat
van Isacri, vereenigd, terwijl nijverheid van
dat departement wordt afgescheiden De
dienst van den middenstand wordt afge
scheiden van het ministerie van landbouw.
Nijverheid, dienst van den middenstand en
binnenlandse!)en handel, vormen tezamen
het nieuwe departement van nationale eoo-
noime. De nieuwe ministers worden van
daag beëdigd
ROEMENIE,
Titoeloscoo b e e e d i g d
Gisteren is een einde gekomen aan do
crisis in bet Roemeousehe ministerie. Ti
toeloscoo heeft te Sinaja voor koning Ca
rol den eed als minister van builenland-
sche zaken afgelegd. Tot dusverre is nog
niet bekend, in hoeverre een compromis
zal tot sland komen tusschen de voor
waarden, die Tiloelescoe hoeft gesteld voor
zijn deelneming aa'n de regering on de
tegenvoorstellen van de Kloon, die door
Tatarcscoc zijn overgebracht
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Zitting hoofdcommissie uit
gesteld?
Volgens een bericht uit Genève heeft
>een gcdachlcnwisseiing jilaats gevonden
tusschen Henderson, (ten vice-president en
den rapporteur van de ontwapeningscon
ferentie. Het resultaat zou zijn geweest,
dat men besloten heeft, de zitting van de
hoofdcommissie uit te stelten tot 12 Fe
bruari. De datum zal echter eerst de vol
gende week definitief worl-on vastgesteld,
wanneer Henderson te Genève nog andere
besprekingen zai gevoerd hebben.
CHINA.
Amoy door de Nanking-vloot
ingenomen.
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, heeft
de vloot der Nanking-regeering Ainoy in-
11 Januari. Ik heb een nieuw hoekje
ontvangen, „Wenten, voor de Huishou
ding" en ik heb mij er weer oens ovot
verwonderd, dat er op liet gebied vau vlek
ten-verwijdering altijd nog groote geesten
ingespannen arbeiden tot heil der inensch-
licid. Dertig van do honderd twintig pa
gina's van dit hoog&t-mHligo hoekje zijn
aan de materie der vlekkcnverwijdermg ge
wijd, doch niettemin ben ik nog niet go-
heel bevredigd. Er zijn verschillen
de soorten vlekken on hunne vordwijniiigs-
mogdijkheden, die ik erin gemist heb. Ik
beu gelukkig iu staat deze lacunes aim to
vullofii, hetgeen ik hierbij gaarne on ge
heel belangeloos doe,
1. Om biervlekkon uit houtsnijwerk te var-
wijderen zijn citroensap en carbolineurm
gehoed onvoldoende.
2. Zwarte hessen vlekken op deuren, vogel
kooien en sigarenkistjes Icimnon verwij
derd worden met een mengsel van gly
cerine on melk.
3. Bourgogne-vlekken op het plafond kam
men héél gemakkelijk verwijderen met
oen Nieuwe RotterJamsche Courant, ge
drenkt in slaolie.
4. Gebruik, voor do verwijdering van cher-
rv-brandy-vlekkcn uit nachthemden, oen
gesmolten waxino-lichtje; wrijf de was
op de vlek; noem oen schaar; knip d-e
vlek eruit; go hebt dan een nachthemd
zonder vlek en met een gat, maar dat is
niet erg, want nachthemden zijn uit do
modo. Ge moet pyjama's dragen.
5. Voor vermoutli-vlekken, pórt-vlekken,
sherry-vlekken en andere ordinaire vlek
ken, zie: „Tante Johanna's Vlekkenver-
wijdcring" of „liet Vademecum voor den!
stevigen drinker."
tk hoop, dat ik a! mijn lezers, althans!
de ruet-geheclonllioiuiers onder hen, ecu
dienst bewezen heb met deze publicaties.
De geheelonthouders zullen goed doen zich
te wenden tof de jmbliciteits-afdeeling van
do Verceniging van Banketbakkerspatroons
iu Nederland. Maar ik waarschuw hen!
bij voorhaal: tegen crème au beurre heeft
de wetenschap liet tot heden moeien af
leggen.
GEEN BETERE.
Man. 1 lichipütf Pooöstraat 109. lel. 8883F
GEMENGD NIEUWS.
JAPAN.
-aar.
Araki buiten
Do minister van oorlog, ure lijdend© was
aa t longontsteking, verkeer1- thans builen
lev ensgri aai'. Zijn temperatuur is um-
manl.
Anicrikaansrhe cskatlcrvlucliL
Zes marine-vliegtuigen naar
II o n o 1 o e 1 o e.
Gisteren zijn uit San Diego zes reusach
tige marine-watervliegtuigen goarrivemitter
voorbereiding van een nou-stopeska-ler-
vluclit naar Ilonoioeloe. Vandaag zijn de
toestellen uit San Fiaucisco ge tart. Do
commandant van liet eskader verklaarde,
dat deze vlucht van 2400 mijl do langst»
non-stop-vlucht was, die ooit door een es
kader watervliegtuigen was geprobeerd.
Zes oorlogssciiopen zu.len langs do" te
volgen route kruisen om in ge» al vain
nood a-intentie te kunnen vericMe.i. Aua
1 ()(,-,■d van eik vliegtuig liev in 1| /iHi e -1
op»u' v. I -te rubbor-ieddiügboot.
'1
li,u «in iu« nitin i i
f2 l*r v |hm iv pD
derlij Ke nuinnicr-. *1 1v
worden lUgehjU angnomen
Adv-uteuW, v«or- U»Bu»«
iner moeten voor e» uur-
- °Eon bop'ialii" V"'* ?ln ^vertantiS*
worat Diet ge-Haartsorgd.
PrQs der AdvertettWBöi ran 1B regels fllty
Iedere rpgel meer f 0.30? In het 7,aterdagnummaf
1—5 regels f 1.80, Iedere regel tneer f 0.85,
lncassok(
van ad
•eau ve
litbetallng Is
Advertentiëa opgenomen 5 f 0.50 t/m. 15 woor*
Reclames f0.75 per regel.
15 cta. i'arl
arkrijgb
Dagelijks worden tegon vooruitbetaling Kleins
postkwttantles15 ets. Tarieven van advertentiëa
by abonnementtijtr oan bet Bureau vei
n casso kosten 6 ctau
ntiëa
:baar.
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot .eon maximum-van ,80 woorden.
'8 Woensdags: Kleine Advertentiëntot25woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond Guur aan het
1 Bureau bexorgd.
"'e Zaterdags: Kleine Advertontiën fl.OQ,lndlen
filet vóór Vrijdagavond G uur bezorgd
,y.
ITCC-hlt'l
met Electro Dy mimisch en-Lu ulhprpk et
Descewensdit eern betaline
INVENTA HAARDEN
