DE ONTWIKKELING VAN SCHIEDAM
Radioprogramma's.
BINNElSLAm
RECHTSZAKEN.
SHe». efir». ir, M. BB.
Het ontstaan der Nederl. steden. De reactie
cp de gouden eeuw. De industrïsele revolutie
van de vorige eeuw. Schiedam maakte den
opbloei niet mee.
Landbouw en Veeteelt.
Tijdschriften.
GEMENffl) NIEUWS*
De storm.
Aanslag op cipier.
Rekenkamer in Imlië.
Bij Kon. besluit is aan don hoer J. Bre
ton de Nijs, lid van de Algemeen© Reken
kamer ia Ncd.-Pidie, op zijn verzoek: mei
ingang van 24 Vebruari eervol ontslag uit
's lands dienst verleend-, ondier dankbetui
ging voor de langdurige diensten, door
liem aan den lande bowezen.
jwrartrr*-^» ntfcvy <»-a-»if—rr a
Be coiitadi'uniiuissie voor economische
aangelegenheden.
De minister van staal, minister van kolo
niën, heeft een i otnmissie van contact voor
ecoitomisclio aangeiege iheden ingesteld, die
tot taak heeft, het departement van kolo
niën l>ij de behandeling van vraagstukken
op liet gebied |V-r handelspolitiek van za
kelijke voorlichting te dienen. In deze
commissie zijn benoemd tot lid en voor
zitter prof. dr. ,t. van Gelder® en tot se
cretaris do hoer W. Rey soger.
Radio-rc-de van minister Marehant,
Volgens do "Radio-Rode zal minister Mar
ch ant op Dinsdagavond a.s. 8.05 voor do
AVRO eon roih houden, getiteld: Onder-
■vvijs en politiek.
Egyptische gezant jmc K.L.M. naar
Nederland.
Be Snip world int Indie to Amsterdam
nenvncht. Aan boottd bevindt zich als pas-
lygier do Egyptische gezant in Nederland,
M'. Mourad Kauitd Eey, die van Cairo da
Seis hoeft meeg-m-aaki.
(lakkerspatroons en het saneenngscoutraet
met de meelfabrikanten.
G i.-Jeren is to Utrecht een vergadering
van de plaatselijke bakkerij-commi- sios mt
hel geheele land griiouden, bijeengeior'p®
door de besturen .dei vier landelijke bak
kerspa troons organ isa ties.
In deze vergiJeruig deed de voorzitter
ïnededceling van den loop van zaken over
jle voortzetting van het landelijke sanee-
jingscomract met de meelfabrikanten.
Uit deze medecteeling® bleek, dat, hoe
wel herhaaldelijk bij de meeilfabrikanten
was aangedrongen op bespieking en onder
handelingen, <Liuraa.n geen gevolg is gege
ven en een bespreking steeds uitgesteld
werd. W e! wild® zij het contract met 2 o:f
3 maanden verlengen om inmiddels te
Srachten tot overeenstemming te komen
9ver een nieuw contract.
De voorzit tea' deelde mede, dat de besto
ven der bakkersorganisaties bestolen had
den, de saneering op krachtige wijze door
te zeiten, voorloopig op denzelfden voet
als tot 1 Februari. Tevens werd door de be-
sturen verboden om eenige boycot of uit-
sluï tings maatregel toe te passen tegen een
meelfabrikant, zoolang deze zich nog zal
houden aan de bepaling® Van het nfge
loepen contract.
Het plan bestaat de saneering voortaan
te doen leiden door een te stichten fede
ratie van de organisaties, die bij het bak
kersbedrijf belang hebben. Er moet dan
.worden vastgestiid een meelhanJelareiue-
gloment en voorts reglementen met ot' an
dere leveranciers aan de bakkerijen. Deze
(federatie zal ongeveer werken op dezelfda
wijze ah e® existsorganisitie. met tucht
rechtspraak alles wat daarmede samen
hangt. Zij is in wezen dan dus e® bedrijfs
organisatie.
De vergadering Week volkomen in te
stemmen met da re mededeeling® en ver
klaarde zidh bereid, de kosten dar nieuwe
saneeringsorganisatie, voor zoover dit het
centraal bureau betreft, te betalen.
Eik. Nieuws.
Handelsverdrag Nederland
Argentinië.
Te Buenos Aires is de handelsovereen
komst tusschen Nederland en Argentinië
onderteekend.
De t o u vors i o van de N e d.-I n-
'dische d ollaTle-ening.
Anota seint uit Batavia aan het Vad.
'Aneta verneemt van wei-ingelichte zijde,
dat de verwisseling van do Indische doll a r-
obiigatie.-> in Indische guiilous-sehuUheiiij
zen tot dus vet' eeti buitongewoou succes
is te noemen.
Gemeenteraad van Arnhem.
De gemeenteraad van Arnhem heeft een
gedeelte van de door B'. en \V. dier ge
meente ingediende reeks bezuinig ngsvoor
stelten goedgekeurd.
In plaat» van het aanvankelijk dooi B.
en geopperde voornemen om het open
baar bovvaarschoolondenvijs geheel op te
heffen, werd besloten een korting van 25
pCt. toe to passen op de salarissen van het
bewaamcho-ol personeel en on deze korting
in 19,'15 le veihoogen tot 40 püt
Besloten werd voorts tot oen aanzienlijke
besparing op de schoonmaak der openbare
scholen en tot het ontslaan van do sprei de
handwerk onderwijzeressen op do lagere
scholen, wier werk door de klasse onderwij
zeressen zal worden overg> nomen.
Il&len (Vrijdag) zullen neg enkele be-
zuinigiugs ni.iatregclen in behandeling
komen.
Mr. C. 0. Ticlemanf
■Op 50-jar:gea leeftijd is te Rotterdam
overleden mr. C. C. Totem m, kantonrech
ter aldaar. Alvorens mr. T eleman le Rot
terdam kwam, was hij griffier te Ween,
Dordt en Gorncbam gewecsb
Vechtpartij tusschen communisten en
fascisten.
Op 24 Maait van het vorige jaar werd
een N.S.B. vergadering gehouden ia café
„Do Potol" aan het Damrak te Amsterdam.
Na afloop van deze vergadering had e®
vechtpartij plaats tusschen fascisten en com
munisten, één fascist werd door oeU mes
steek ami het hoofd gewond'.
Verdacht van mishandeling had een
boekdrukker zich voor den politierechter
lo verantwoord®, deze veroordeelde hem
tot zes maauden gevangenisstraf.
In hooger be'-oe-p requireerd'e do procu
reur-generaal bevestiging van het volninis.
Het Amsterdamse!» Hof, arrest wijzend,
veroordeelde den man tot drie maandela
gevangenisstraf.
Brandstichting.
Het 0. M. bij de Rotterdamscilie recht
bank eisohte tegen den caféhouder J. O.,
verdacht van brandstichting in café Victo
ria aan de Hoogstraat te Rotterdam, 2\h
jaax gevangenisstraf.
Zware mishandeling.
De Aikmaarsche rechtbank veroordeelde
de grondwerkers H. M., T. K. en A. F.
R., allen gedetineerd, die een opziohter
bij de werkverschaffing te Wielingen zoo
danig hadden mishandeld, dat gevaar voci
blijvende invaliditeit bestaat, de beide
eersten tot ieder 2 jaar gevangenisstraf,
den derde tot 1 jaar gevangenisstraf.
Oplichting.
11. C. J. R., 34 jaar, zich noemende
uitgever, laatstelijk wonende te Amster
dam, thans ged., is door de Haagmhc
rechtbank, wegens oplichting ten nadeelo
van een aantal personen mt het Westlond
veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf liet
hof heeft het vonnis bevestigd.
Berooving.
Het 0. M. bij de Maastrichtsche recht
bank eischte tegen M. J. H. uit Sittard,
J. P. uit Munehen-Gladbach en A. J. v.
d. B. uit Sittard, wegens bedreiging van
den 73-jarigen H., wien ze zijn geld' afna
men, iesp. 3Vs jaar, 2 jaar en 1 jaar
gevangeni sstraf
Diefstal in veveenigiug.
Het 0. M. bij de Rotterdamsch'e ïvicht-
bank eischte tegen A. de N., uit Reu
wijk, A. P. K. uit Gouda en J. v. G.
uit Reeuwijk, wegens inbraken in con
simipüeleuten op voetballerreinen bij Gou
da. 1 jaar gevangenisstraf, waarvan 3 maan
den voorwaardelijk.
door
directeur van den Gem. Woningdienst.
Het wil-taan der verschillende sled® is
met uil eén oorzaak 1e verklaren, doch
aan zeer onderscheidene oorzak® toe te
schrijven. Dikwijls rijn steden gegroeid op
plaatsen, die aan vele menschcn leg hd-,
levensmogelijkheden beden, dikvvL v«n©U
het gemeenschappelijke gevaren, die do
menichen tot samenwerking en daardoor
tol. i-onenwi ng brachten. Zoo schijnen
vele Neder'andsche steden, die in het al
gemeen ii "d zoo heel oud zijn in ver
gelijking met veel buitenlandsche steden
en welke dateeren uit kt begin of midden
der middeleeuwen, ontstaan to zijn als
verstei king oh tegen de invallen van vreem
de volkeren (de Noormannen] aan de
kruispunten van tand- of waterwegen. Waar
de giooto weg van Boulogne naar Keulen
de Maas sneed, ontstond Maastricht. 'De
'steden Nijmegen en Utrecht herinneren aan
do oude Romeinse he nederzettingen Noo-
roTtwjnrn en Ultra-Traject vim.
Maar niet uit de ie oude nederzettingen
zeil zijn deze steden ontstaan, want zij
werden groetend» els verwoest na het ein
digen der Rwneinsehe overlmersching.
Dok werden wel steden gesticht door
een Heer, zoo werd Batavia door Jan
Pieterszoon Koen gesticht op de puïnhoo-
pen van het verroest© Jacatra,
Oneerlijke con e n r r wil ie.
In do zaak tegen den meube'.lnnd d.i.tr
VV. B., tegen wien door bet 0. M 1509
s-ub-i. 50 dagen was geéiseht. wegens het
plaatsen van atvcnenl én, waarbij wegens
vorhek naar Indie e. a. meuLe on ter ovei-
name werden aangeboden, -waarop e n aan
klacht door bona-fide moubelhaiKlclar®
was gevolgd, veroordeelde de Ilaagsche
rechtbank den verdachte tot f300 subs.
30 dagen.
n/ef,le vonnis werd gcuozen t n aan
zien van den koopman J. W. S.. (tic ei on
eens dei gelijke ad vet ten tics had doen op
nemen. Tan de hem ten laste geLgde op-
iicht'ng werd deze vcidnch e vrijgesproken.
De eisch luidde £600 subs. 60 dagen.
Vrijgesproken werd de 46 jarige koop
vrouw E. W. J., die wegens oen derge
lijk feit heelt terecht gestaan.
Loom© criaging in het landbouw bedrijf.
Onderstaande bnef is door de gecombi
neerde werkgeversbondon in het landbouw
bedrijf in Groningen en N. liicnto aan
de werkueinersorganisat-'es loogerend' m
Namens do werkgeversorg.'im-iat.os en
zulks in overeenstemming mot oen eenslui
dend genomen besluit van alle workgoveis-
bonden in de provincie Groningen en N.
Diente, hebben wij dc u te berichten,
genoodzaakt te zijn de looncnereenkomst
voor de contractperiode 1934'35 op te
zeggen.
Aan deze opzegging gelieve u niet de
boteekenis te hechten, dat daarmede be
doeld wordt om onder alle omstandighe
den bij uw besturen een eventuce'e loons
verlaging te bejileiten.
In dit verband diene ter toelichting dat
bij een mogelijke- handhaving van d'e hui
dige steunmaatregelen in haaralgemeene
beleekenis op het tegenwoordig niveau, voor
ons bestuur aanleiding zal zijn om centi-
nneering der ioonovereenkomst bij onze
leden te verdedigen.
De zorgelijke toestand och.er van onze
bedrijven, mede met het oog op de geruch
ten, die wijzen in de richting van ver
slechtering der steunmaafcregf Jen heeft ons
genoodzaakt tot deze daad van opzegging
over te gaan. Wanneer deze verslechte
ringen werkelijkheid mochten worden, is
het duidelijk, dat zulks noodzakelijk moet
leiden tot verlaging der productiekosten
en komt als vanzelf daarbij ook het loon-
vraagstuk ter sprake.
Ernstig dient dun ook od. le worden
overwogen, wat door onze wederzijdsche
organ,saties zou gedaan kunnen worden,
om dit gevaar van verslechtering zooveel
mogelijk afgewend te krijgen.
w.nd op die zich in den loop van don;
nacht tot een storm ontwikkelde met een'
windsterkte van 8 a 9, en af en toe
zeifs een orkaanstorkle van 12 bereikte.
D" stoma g ng gepaard met hevige sneeuw
jachten. Op de renbaan bij Hamburg werd 't
groote houten dak van een der tribunes
afgerukt. De stukken er van werden tegen
do huizen er tegenover geslingerd, che vrij
ernstige schade opliepen.
Te Hamburg weiden ve.e boom en ont
worteld, ruiten ingedrukt en reclame' urden
afgerukt.
Toegang tot de haven van
Oostende versperd.
Dc mailboot Prince Charles, van den
dienst OostendeDover, groot 2520 ton, die
gistermiddag uit Dover was vcirrokken, is
tegen half zes met twee uur vertraging
voor Oostende aangekomen.
Door den hevigen storm werd het schip
dwars voor den haveningang gedreven,
waar het bleef vast zitten, met het ge
volg, dat de toegang lot do haven ver
sperd werd.
Aan boord bevonden zich vijftig pas
sagiers, die niet van het schip bonden
worden gehaaid. Er bestaat cctlvter geen
oogenb'ikkclijk gevaar. Men hoopte, dat
het schip bij het opkomen van den vloed
omstreeks nogen uur gisteravond, vlot zou
komen.
Westfalcn im Bild
Het winternummer.
Het iaatst verfchcneu nummer van het.
maandblad Westfalen im Bild (nummer 1
van den 8st® jaargang) is grootendeels ge
wijd aan don winter en de wintersport.
Dicht bij huis, een paar uur sporens over
de grens, treft men op do heuvels en ber
gen van Westfalen thans sineeuw aan, wan
de skisport druk beoefend' wordt en de
bobriee suist. Daarvan vertelt dit num
mer, dat mooie foto's bevat.
Sarrasam s gevel ingestort.
Van het circns-Sarrasani op het Stadion-
plein te Amsterdam woei het linkerdeel van
den oosters enen voorgevel met minaret en
al omver, dwars door het zeildoek van oen
der zijtenten heen. Het was een chaos van
belang, planken, piolojj, lappen en touwen.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voel
en liet cirouspersoneel begon dadelijk met
bet oprui min gs werk.
Aan dc Noordzeekust,
Gisteravond zette aan de Noordwestkust
van Duitschland een krachtige oostelijke
'Ook het ontstaan van Schiedam gaat
slechts een zestal eeuwen terug.
Schiedam is op dezelfde wij/e als Am
sterdam, aan een onder Gravin Aleida in
rj.. s-bte gelegde dam, ontslaan. Evenal
Amsterdam, dat ongeveer fege'ijkertijd de
stad-rechten kroeg, scheen het nieuwe
.'-{hiedarn door zijn gunsüee ligging, aan
den waterweg uit Kennemei.aïïd naai Zee
land en Vlaanderen, een giooto toekomst
beschoren te zijn. En terecht zegt Heeringa
in zijn beschrijving van Schiedam, dat het
niet do schuld van haar stichteres Aleida
was dat later anderen haar werk hebben
vctinrd en dat niet Schiedam, maar Rot
terdam, een groote stad geworden is.
De ontwikkeling van onze Nederland-
sche sleden gaat echter niet bijster vluc.
Door het opnemen van refuse.** bt-Mm-n
de Nederlandse!» steden zoh eemgs/im
uit. Door de opheffing van het J*VJict van
Nantes kwamen omstreeks 1685 een 55.000
Hugenoten naar de Nederlanden, die zich
bijna allen te Amsterdam vestigden. In
1622 had Amsterdam reeds bijna 105.000
inworjers. Amsterdam werd' in het tijdvak
van 1585—1657, dus in een 70-tal jaren,
4 maal uitgelegd en telkens in zeer belang
rijke mate. Eerst in 1585, dan in 1593,
daarna in 1611, door welken uitleg de
oppervlakte verdubbeld' werd. Daarna, in
1658. Maar het zou ruim 2 eeuwen du
ren eer Amsterdam weer uitgebreid1 moest
worden.
Omstreeks het jaar 1370 trad een kente
ring in. 'Overal ging handel en industrie
achteruit. In sommige steden verdwijnen
geheele takken van industrie. Men kan
lezen, dat de lakenindustrie te loeiden tot
op een tiende terug liepen, terwijl in 1763
de wolweverijen te Amsterdam geheel ver
dwenen. In het jaar 1750 telde Haarlem
nog 20 fabrieken van zijden stoffen, in
1800 nog slechts drie zeer noodlijdende
fabrieken. Het aantal inwoners ging overal
achteruit. Een groote eeuw lang was ons
lanc. arm, zeer arm. De Nederlanden ver
keerden in een durende depressie als een
zeer scherpe reactie op onze goud® eeuw,
Op velerlei gebied was ons land ook ten
achter. Zoo noodlijdend was ons land, dat
een jurist, mr. de Bosch Kemper, 'n stuk aan
deze nordlijdendhe.d' gewijd heeft, getite'd:
Geschiedkundig onderzoek nam do armoedto
in ons vaderland. De Bosch Kemper ver
haalt, dat in 1798 van d'e 200.000 in
woners, die Amsterdam telde, 81.000 arm-
lad.g —aren, terwijl dit aantal in 1805
toegenomen was tot 108.000.
Over de oorzaak van dezen ontzettend®
achteniitgnng en armoede is men het niet
eens. Maar het is zeker, dat do steden
overal in zielental ai namen. De ears te volks
telling dateert van 1795. Amsterdam telde
toen rec Is ruim 218.000 inwoners, Rot-
leulam 53,000, Delft 13.737, Den Haag
38 433, Haarlem 21227, Gouda 11,75, Lei
den 30.955, Dordt 18.014. en Schiedam
9111.
De bevolking van Amsterdam neemt in
de jaren van L8301840 slechts met 4.4
pet. toe, do volgende 10 jaar met 6 pot.
Voor Rotterdam bedragen de cijfers 8
pet. en 15.3 pet. To Schiedam vermeerdert
de bevolking in het geheel niet. In go-
heel Nederland van 18291839 niet meer
dan 9.7 pet.
Van 1839—1849 slechts met 6.9. pot,
Incident in Schevcningsclie ge
vangenis.
In de bizonder strafgevangenis te Sche-
veningen, is een gevangenbewaarder ernstig
mishandeld door een der gedetineerden, al
dus meldt de Residentiebode.
De gevangenbewaarder G. P. uil de Tes-
selschestraat, was belast met het toezicht in
een lokaal, waar eenige gevangenen werk
zaamheden verrichten. Op een tafel lagen
gereedschappen, waaronder zich twoc mes
sen bevonden.
Dc heer P. had nauwelijks zijn collega af
gelost, toen een dor gcivangenen, die in hei
vertrek werkzaam waren, iemand, die reeds
meerdere vonnissen achter den raag heeft
en ook al meermalen oen dreigend© hou
ding legen zijn bewakers hal aangenomen,
op dreigenden toon riep. dat er maar eens
een spiegel in het werklokaal moest komen.
De bewaarder antwoordde op barschen
toon, dat de gevangene een an,Tere houding
aan te nemen had, waarop deze oen der
op de tafel liggende messen greepi -err daar
mee als een razende P. te lijf ging. maar
kon ioch niet verhinderen, dat hij eein
ichtlai messteken opliejr aan gelaat en han
den. Het gelukte hem tenslotte om de deur
te openen etr alarm te maken, waarna de
woesteling spoedig overmand word.
De gewonde cipier werd door den ge-
vangenisdokter. dr. Scholten, verbonden],
waarRij bleek, dat hij er met den scihrik en
wat bloedverlies afgekomen was P. werd
per auto naar zijn woning vervoerd en zal
voorlcoipig geen dienst meer doen
Berlijn in den sneeuw.
Woensdagavond laat zette te Berlijn een
hevige sneeuwstorm in, die den geh'eelen
nacht aanhield en de hoofdstad van het
rijk voor de eerste maal sedert dezen win
ter in een dicht winterkleed' hulde. Reeds
in den loep van den nacht werden de
sneeuwploegen aan het werk gezel, om van
morgen vroeg zoo weinig mogelijk ver-
keersstorlngen te ondervinden. Een groot
aantal wcrkloozeu werd aan gen omen om
sneeuw te ruimen. In de buitenwijken lag
de sneeuw vanmorgen ruim 20 cM. dik.
De jeugd begroette deze gebeurtenis mot
groote vreugde en reeds in den loop van
den ochtend waren de talrijke rodelbanen
in de Berlijnsche parken en in. do om
geving van de stad druk bezocht, In het
Grunewald verschenen zelfs reeds kort na
het aanbreken van den dag de eerste skï-
loopers. Aangezien het eenige graden
vriest, zal de sneeuw voorloopïg wel Wij
ven h'ggen.
önlvocr&r legt l'»Ven(enïs af.
Do on I vooring van L indborgh Jr,
De politie te Chicago heeft na maanden
lang zoeken en een langdurig© jacht, gis-
teren een zekere Vorno Sanky gieatrcBtioeidj
die dooi haar ervan veribaht wondt, beiTdkk
ken te zijn geweest hij de ontvoering van de
baby van kolonel Lindbergh. De politie
van Chicago en eenige rechercheurs slaag
den er in, Sanky te rirosteeiron in een
kpipearszaak waar hij verwacht werd en
waar zij urenlang op de loer lagen.
Sanky bekende na zijn arrestatie, dat
hij betrokken was geweest bij do ontvoering
van Haslcall Bohn te St Paul en die van
Charles Roettciher te Denver. Hij ontkende
echter iets met de ontvoering van baby
Lindbergh te maken te hebben gehad.
errwa*
ZATERDAG, 3 FEBR. 1934.
Hilversum, 1875 M.
VA RA-rutzending.
8 u, Gramofoon. 10 u. Morgenwijding
VPRO. 10.15 u. De Flierefluiters, Vara-
kieinorkest en gramofren. 12 u. VA.RA-
ktcinorfccst. 12.45 u. De Notenkrakers.
2 u. Gramofoon. 2.45 u. Causerie ir.
Ch, G. Cramer. 3 u. Orgelspel. 3,45 u.
Pauze. 4 u. Causerie 31. Sluijser. 4.20
u. Arnhemscih Salonorkest. 5 u, Gra-
mofnon. 5.15 u. Orkestconcerl. 6 n. lit
teraire causerie A. M. do Jong. 6.20 u.
Orkestconcert. 7 u. VR'0. 8 u. ITerh.
SOS-berichten, 8.02 u VARA-orkest en
solisten. 9.30 u. Toespraak VV. Meilof,
9.40 u. Vaz Dias en Vara-varia. 10 u.
Flierefluiters, en solisten. 11—12 u. Gra
mofoon.
Huizen, 391 M.
KRO-uitzcnding.
4—5 u. IIIRO,
8—9.15 en 10 u. Gramofoon. 11.30
12 u. Godsd. halfuur. 12.151.45 u.
Sextetconcert en gramofoon. 2 u. Voor
de jeugd. 2.30 u. Kinderuur. 4 u. Ned.
Verbond van Vrijmetselaren. Twee lie
deren uit ,,Die Zauberflöte". 4.10 u. Le
zing -door mr. dr. D. AJbers. Onderwerp
,VVat is vrijmetselarij". 4 30 n. Uitzen
ding Evang. Maatschappij. „Verklaerung"
van Schubert. 4.40 u. Lezing door dr.
VV. D, 31. Baar. Onderwerp„Gezag en
vrijheid". 5 u. Lezingen en orkc-stoon-
cert. 7.45 u. Causerie. 8 u. Orkestcon
cert. 8.30 u. Vaz Dias 8..35 u. Gramo
foon, schlagermuziek en radio-tooneel.
10.30 u. Vaz Dias. 10.35 u. Gramofoon,
10.45 u. Schlagermuziek. 11.1512 u.
Gramofoon.
Davenlry, 1500 31.
12.20 u. Western Studio Orke.it. 1.05 u.
Dansmuziek (gr.pl.j. 1.35 u. -Orkest. 2,35
u. Gramofoon. 4 35 u. Orkest. 8 20 u.
Variété-programma. 9.55 u. Kwintet 1055
12.20 n. Orkest.
Parijs „Radio-Paris", 1796 M,
7.20 en 8 20 u. Gramofoon. 9.50 u. Or
kestconcerl. 12.20 u. Orkestconeert. 7.05
u. Gramofoon. 9.05 dito. 9.20 u. Con-
ser\ atorium concert.
Kalundborg, 1261 M.
11.20—1.20 u. Orkest. 1.50—2 u. Gra
mofoon. 2,50—4.50 u, 'Omroeporkest. 7.20
u. Concert. 10.30 u. Gramofoon. 10.45
11.50 n. 3Ioderne daneznuziek.
Lr.ngcnberg, 456 M.
5.25, 6.35 en 10,50 u. Gramofoon. 11.20
er. 'Oikestconcert. 12.55 u. Gramefoon.
з.20 u. Orkestconeert. 5.50 u. Aoetor-
dconconcert. 6.20 u. Omroeporkest, koor
en solisten. 10 u. Gramofoon. 11.20
1.20 u. Concert.
Rome, 421 M.
8.10 u. 'Opera-uitzending.
Brussel, 322 en 4Si M.
322 M.12.20 u. Populair concert. 1.30
n. Omroep-kleinorkest. 6.20 u. OmToepë
orkest. 6.20 u. Gramofoon. 6.50 u. Om-
roep-lcleinorkest. ,750 u. „Der Rosen-
kavalier", opera. Dansmuziek.
484 31.: 12.20 u. 'Omroep kleinorkest. 1.30
Populair concert. 5.20 u. Dansmuziek.
6.35 tt. Zang voordradJt. G.50 u. Gramo
foon. 8.20 u. 'Omroeporkest. 10.30
12.20 tt. Dansmuziek.
In deze achteruitgang of stilstand' der
Ned. steden kwam eerst een kentering om
streeks j 860.
Het is de moderne industrie, hetgeen
men wel eens noemt de- ind'ustrieele re
volutie van de vorige eeuw, d'ie de ste
den in sterke mate hebben doen groeien.
In Nederland' is de ontwikkeling der mo
derne nijverheid eerst laat begonnen, n.l..
eerst na 1860.
Vóór dezen was ons land' landbonw-
staal gebleven, terwijl de omringende rij1-
ken reeds lang tot belangrijke md'uslrie-
landen waren uitgegroeid'. Zooals gezegd
is, voor 1860 was Nederland' ingeslapen.
De aanleg van spoorwegen was hier steeds
op sterken tegenstand gesl uit. De wet van 18
Aug. 1860 maakte het eerst mogelijk het
spoorwegnet in aanzienlijke matïe uit te
breiden, terwijl de afschaffing der plaat
selijke accijnzen in 1865 een einde maak
te aan de belemmeringen van het han
delsverkeer in het binnenland.
'Op de wereldt®toonstelling, die in het
jaar 1851 te Londen gehouden werd,
maakte Nederland' een slecht figuur. In
1856 te Parijs niet veel beter. Maar ,op de
tentoonstelling te Londen in 1862 was
het al beier en nog beter was het op
de in 1873 te Weenen gehouden ten
toonstelling. Hier waren at enkele belang
rijke induslriën vertegenwoordigd. De aan
leg van don Nieuwen Waterweg in 3872
en de opening van het Noordzeekanaal
in 1876 heeft het handelsverkeer van Rot
terdam en Amsterdam sterk in omvang
doen toenemen. Eerst to® kon Rotterdam
zich als transitohaven voor het Buitsch'e
industriegebied gaan ontwikkelen.
De consumptieerjfers wijzen aan, dat na
1860 de welvaart ten onzent zeer is toe
genomen. Van 18571861 werd por hoofd
der bevolking 0.60 H.L, tarwe gebruikt.
Van 3877—1881 was dit reeds gestegen
tot 1.03 H.L. Die armenJaslen dalen te Am
sterdam van f 1.69 per hoofd' dor bevol
king in 1868 tot f 1.58 in 1879.
In 1864 was het, na 2 eeuwen, eerst
noodig Amsterdam te vergroof en.
Do opbloei van dö Nederlamdsche in
dustrie ging echter gepaard met een ma
laise in don landbouw. Van 1878L890
zag m® dö graanprijzen gedurig daten.
Eet goedkooptere vervoer maakte cto in
voer van goedkoop graan in Europa mo
gelijk.
Eet bevoilringsacares der steden gaat
dan ook ten koste vain do plattelandsge
meenten..
Schiedam tut heeft den opbloei van vele
Nederl andsche steden door de opkomst vairn
handel en industrie niet meegemaakt, heeft
niet aan die ontwikkeling deelgenomen,
In do jar® tusschen 1849 tot 1859 wanen!
hot slechts do steden Amsterdam (8.6 pOt),
Rotterdam (17.8 pCt), Den Il'aag (8.4 pCt.),
Utrecht (10.7 pOt.) en Dordrecht (9,3.0 pCt.)
waar die bevolldngstoöname, die van het
geboete rijk (8.25 püt.) overtroffen, In
Schiedam was de bevolkingstoename min
der dan het gemiddelde voor Nederland,
Vestiging in de gemeente was er niet,
tsenvijl het geboerteoverschot klein was.
Trouwens dit had' Schiedam gemeen met
vete andere tiled®. De sterfte overtrof
tusscbem 1855 en 1859 bijna overal do
geboorte. Dit vanwege de cholora-epidemi'o,
die groote verwoesting® aanrichtte. Het
sterftecijfer was ook buiten de chotei-a,-
jar® nog zoor groot, in het bizom<ter we
gens do slechte womngtoesLain<-tea, de ge
brekkige afvoietr van afvalstoffen en het
ontbreken van goed drinkwater. Im Amster
dam was die toestand betrekkelijk gunstig,
Eioog was het sterftecijfer en ook dts kin
dersterfte echter to Rotterdam en Schie
dam, waar goed! drinkwater nog geheel
en al ontbrak (Wordt vervolgd).
