BRIEVEN UIT BERLIJN
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
De nieuwe koers. Onder de lawine; bedolven. De
uitslag van de stemming. Hitier alleenheerscher.
(Van onzen correspondent.)
Berlijn, 22 Auguslus.
lAdolf Hitler, vroeger 'Oostenrijker, toen
vrijwillig soldaat in het Duitsohe leger tij-
idtens den wereldoorlog en daardoor slaten
loos geworden, tenslotte in 1931 in een
der kleine nüdden-Duitsche landen, die toen
nog hun eigen nationalitoits-hoogheid be
zaten, tot Duitsclier genaturaliseerd1, is drie
jaar. later in dal zelfde Duitschland niet
alleen, chef der 'regêbring, 'maar bovendien
nog Staatsleider of Rijksleider men
noemt liem hier op zijn wensoh „Führer
jmdl Reichskanzlcr", wat een nog al om
slachtige titel is, en men moet litem met
„Mein Fiihrer"aanspreken in elk go-
val .Hoofd van Slaat met alle rechten,
van dte beidt) rijkspresidenten en nog dte
noodtige er bij.
INiets ware praclischer, dan litem een
voudig „baas" tè noemen. Want „de baas"
'is liij in werkelijkheid'.
Het is, in den jare 1934, midden in
litet 'harlio van Europa, oen merkwaardig
■geval, Ad dadelijk,omdat men voor moei
lijkheden komt te staan. Vooral als bui
ténlandor. Eu in het bizonder als buiten-
landscli correspondent, bij dit „Derde Rijk"
geaccrediteerd.
Het'is - n.l, een van do vele grappige
vergissingen, die men in Duitschland
tegenwoordig weer veel vaker dan vroeger
kan opmerken; dat de Bmtsoher meent,
dat do overweldigende afkeer,- welke in de
golioele wereld jegens dit zijn Derde Rijk
te constateeren valt,, tegen het Duitsche
volk, gericht, is. Natuurlijk zijn er overal
in 'dte wereld anti-Duitsclie groepen en
eenlingen te vinden. Dat was door alle
tiji'dte'n heen het geval. Gelijk er ook altijd
Du'itsehers' geweest zijn, en niet weinige,
dio anti-Fransch, anll-Poolsoli, anti-Deensch,
anti-Engelsc-h voelen. Maar li'oe onjuist het
is,afkeer van zekere politiek met ge
voelens jegens een volle als geheel to ver
wisselen, hadden die Duilschters, die als
verwoede en fanatieke natiomaal-socialis-
ten thans overal hiaat en nijd meenen lo
zienj nog weinige jaren geled'en kunnen
constateeren, toen in de re'georingsperiodo
van-mannen als Slresemann, dr. Marx, Her
mann Müller, Dtto Braun en andteren (wij
denken er daarom niet aan, ons met teru'g-
werkendte kracht tot vriend van hun po
litieke overtuigingen te bekennen...) dte
Duitsche republiek langzaam maar zeker
voor het Diritsch'e volle de hoogachting
dter meeste andere staten wist te herove
ren, al zij toegegeven, dat de politieke
vruchten van dit wederkeerend vertrouwen
voor dezen gematigden Duitschcn koers
helaas niet zeer talrijk te .plukken wa
ren.. Intusschen, het.-.viel;-.nietito.- ontken
nen, dat in vele, vooral in "de zooge
naamd „neutrale" staten, maar ook. wel
-.degelijk in Engeland, in de Vereen igd'e
Staten, in Italië en in andere vroeger
vijandige landen, sterke sympathieën voor
den geslagen en onzinnig-vernederden te
genstander begonnen wakker te worden.
En het is een dter vele onhandigheden
van de onverzoenlijke elementen onder de
Duitschors, dat zij steeds volgehouden heb
ben, dat deze terugkecrende hoogachting
en sympathie liet masker was voor een
daarachter verborgen grimmige voldoening
over Du-itsclilands zwakheid en toegevend
heid.
Het Duitsche volk van 1924—1930 is
hot zelfdte. als dat van 19321934.. Slechts
do koers is intusschen radicaal een andere
gewordten. Door wier schuld -willen wo
hier maar liever buiten beschouwing la
ten. Dat valt buiten het kader van een
Berljjnsche correspondentie. Met dien koers
en niet met het volk, dat aan dezen koers
thans weer met 90 pet. der Zondag uit
gebrachte stemmen zijn verdere goedkeu
ring gegeven heeft, h'ou-dt dunkt ons het
buitenland zich met bizondere. belangstel
ling on niet altijd met uitdrukkelijke in
stemming bezig.
Na Zondag staat zoogenaamd officieel
vast, dat deze eenigo jaren geledon nog
voor een phantast, een maniak en een
droomer gehouden Adolf Hitler, alleenheer
scher is over alle 67 millioen Rijks-Duit-
sellers „von der Maas bis an die Memel,
van" der Etsoh bis an die Belt", gelijk htet
in het nog altijd' niet afgeschafte mooie
volkslied „Deutschland, DeutscMand über
Alles" heet.
Het klinkt haast als een sprookje, vooral
als men bedenkt, -hoe snel dit alles ge
gaan is. In nauwelijks 15 jaar 'tijd. Im
mers, 15 jaren geleden was, wat men
thans dte „Hitlerbeweging" noemt, nog
slechts 6 man sterk.-. Hitier zeil was'dte
zevende. Een groepje, dat precies, om een
stamtafel zitten kon, en' dat' in den aan
vang ook d'eed. Een groepje,- dat; door
Hitier zelf als een niets, een onbenullige
kiem, beschreven is geworden; een zoo
onbeleekencnd gezelschap, dat men zijn
overlijden eiken' dag verwachten kon. Maai
de lawine begint vaak met een sneeuw
bal, door kinderhand geworpen. Het hangt
er dan maar van af, hoe die bal valt,
of dte helling steil genoeg is, of er onder
weg voldoende losse snocuw; ligt. en do
vaart niet gestuit wordt, voordat de la
wine groot genoeg is geworden.
Hitler heeft ongetwijfeld' bewezen, on
eindig veel meer demagogische talenten
te bezitten, dan al zijn tegenstanders ja
ren lang gemeend hebben. Toen'die inza
gen, welk een gevaarlijke organisator mot
den' moed om zich zelf getrouw te blij
ven, niet op te geven, en altijd weer
dezelfde gem-ceil plaatsen in de hersens'dter
massa's te hameren, h'ier aan het werk
bleek, was het telaat om de lawine togen
te li.ou.dten. Ze stormde langs de Fransoh-
Engelsohe berghellingen omlaag en nam
ongehoorde afmetingen aan. Toen ze in
liet dal neergedonderd was, moest men
tot zijn schrik opmerken, .dat vrijwel het
geheeio Duitsoldand' onder zijn massa be
dolven was.
Wie deze vergelijking treffend vindt,
moge ze voortzetten. Ik geef hier plein
pouvoir, on zal' geen vervolging wegens
overtreding van auteursrechten beginnen.
Liever wond1 ik den blik naar do in hooge
mate interessante' situatie, die thans in
het groote en ondanks alle onmacht nog
machtige D-uitscHand' ontslaan is.
Eerst nog even een kort woord' over
het resultaat der verkiezingen'.
Cijfers kunnen veel zeggen, maar ze
zeggen niet alles.
Dat is wel zeer bizönd'er het geval mol
de getallen, die hier Zondagavond uit de
stembus te voorschijn gekomenzijn.
Adolf Hitler bezit een bizondere han
digheid om bij volksstemmingen de vraag
of de vragen, waarover gestemd wordt,
te formuleeren. Hij' stolt ze zoodanig, dat
millioen en kiezers, die bij directe vragen,
welke het beleid der regoering betreffen,
wellicht neen zullen zoggen, zich! als goede
vaderlanders gedrongen voelen, toch maar
liever een ja aan te kruizen. Dat is Zon
dag in toenemende mate het geval ge
weest.
'VHet'is natuurlijk"uiterst moeilijk,-om-de
stemming van een- zoo groot volk precies
weer te geven. Maar wie als schrijver
dezer meer dan twintig jaren de ontwik
keling der dingen hier gadegeslaen hoeft,
kan er toch wel mot eenigo kans op juist
heid' een slag naar'slaan! En dan. zo-u ik
tot de conclusie willen komen, dat 30
pet. dter Dnitschers als overtuigde nationaal
socialisten op het oogenblik met Adolf
Hitler door dik en dun gaat, d'at 40 pet.
lot dte beroemde „indifferente massa" te
rekenen is, die uit allerlei opporlunisli
sche motieven voorioopig meegaat-en ziolï
niet zelden hult in den minicrymanlel van
geestdrift, die „plus HiUerist que Hitler",
daardoor alleen reeds tot wantrouwen
pleegt te' prikkelen (een wantrouwen, d'at
door de echte Hitlerianten ook al herhaal
delijk drastisch tot uiting gekomen is).
Voegen we aan d'eze 70 pet. nog 10 k
15 pot. toe als ja-stemmen, die afgegeven
zijn door Duitschérs, die eigenlijk aan ge
heel andere politieke, principes trouw ge
bleven zijn, maar d'ie onder de gegeven
omstandigheden een Hitler-regiimc altijd'nog
beter vinden dan een chaos, als gevolg
van een te sterke oppositie, d'an blijven
nog 10 k 15 pot, absolute vijanden van
Hitier en zijn dictatorschap over na
tuurlijk alles gezien van. het totaal der
uitgebrachte stemmen, waarnaast twee mil
lioen kiezers geen stembiljet- ingevuld' en
bijna 900.000 ongeldige biljetten hebben
afgegeven. Daar in dit geval slechls met
ja of met neen te stemmen was,! kan
men dus feitelijk nog drie millioen heen-
stemmen van anti-Hitlorianen bij dte 4.3
millioen directe neen-stemmen rekenen,
zoodat in" werkelijkheid het percentage te
genstanders, gezien op het totaal der kies
gerechtigden, nog belangrijk-grootcr is.
Maar met dat "al valt niet weg te cij
feren, dat 85 tot 89 pet. der kiezers op
hot oogenblik bereid' geweest is, Hitier
blanco volmacht te geven.' Hij is daar-
medo Hoofd van Staat en ministerpresi
dent en in beide functies!feitelijk onafzet-
baar. Immers, zelfs een nieuwe volksstem
ming, die een groote .meerderheid togen
hem zou uitbrengen, zon hein niet kun
nen dwingen, zijn zetels voor een 'opvol
ger in te ruimen. Al dadelijk is er, zóó
lang Hitier loeft, geen .opvolger. Want een
tegencandidatuur zal niet opgesteld kun
nen worden,-Do dictator zou het verbie
den.- Een stille tcgenoandidatuur zou geen
enkele propagandamogclijkhcid hebben. Een
meerderheid legen Hitler zou, als lhj dat
niet zelf wcnschte, hein niet kunnen ver
jagen. Want er bestaat geen grondwet'moer,
die een meerderheid rechten geeft (om van
de „rechten" ecner minderheid maar niet
eens te spreken). Ook met ecu kleine
minderheid van stemmen kan de dictator
Hitler op zijn post blijven. Gelijk de min
derheid in Sovjet-Rusland nog altijd regeert.
Immers, rijkswoer, politie en partijloger zijn
op de persoon van Hitler beëecligd. En
andere machten, die gewapend kunnen op
treden, zijn lot nader order in Duitschland'
ondenkbaar.
Sinds Hindenburg dood' is, regeert de
jonge politicus Iliücr in:- zijn nieuwe va
derland onbeperkt. Nergens Ier wereld is
daarvan een voorlreeld tè vinden. In dte
Vcreenigde Stalen is weliswaar de presi
dent tevens voorzitter van den minister
raad, maar hij hteefl een Congres naast
zich en zijn regeeringsperiode is door do
grondwet vastgelegd. Elke nieuwe verkie
zing kan hem uit htet zadel werpen.. IliUer
heeft geen parlement, oit geen enkele an
dere controle-instantie. Rijksraad en Rijks
dag zijn uitsluitend mot zijn aanhangers
bezet en luisteren a.ls roeraten naar zijn
commando. Beide lichamen hebben ook
niet in schijn wetgevende macht. 'Ook do
ministerraad heeft practiscb geen matiht.
De ministers hebben in werkelijkheid'
slechts raadgevende slem, Hitier alleen be
slist volgens zijn overtuiging. Mij kan oor
log verklaren en vrede sluiten,, hij sluit
zonder contrasigneer envan eenigen pre
mier (want d'at is hij iniiners tevens) alle
internationale verdragen en allo binnon-
land'sche wetten. Hij staat boven de justi
tie heeft dat op -30 Juni pracitischi
reeds bewezen en onder toestemming van
den Rijksdag later ook' verkondigd' en
beschikt dus zonder eenig vonnis over
leven en dood van alle Duitschérs (en
van buitenlanders, die :in Duitsoldand ver
blijven en van wie men hier meent, d'at
zo zich strafbaar gemaakt hebben).
Deze situatie kan, theoretisch gezien,
voortduren tot dat Ifitlcr sterft, of er zelf
genoeg van hoeft.
Practisch kau d'eze dictatuur 'slechts ein
digen:
le door den onnatuurlijker*, dood van
den dictator;
2e.- dteOT een gelukte revolutionaire han
deling, steunend op de geheele -af een
deel der gewapende o£ gedeeltelijk ge
wapende binnenlandsclie machten (Röhm
en v. Schleicher deden daartoe d'e eerste,
mislukte poging);
3e. door een volksopstand als gevolg van
een uiterst ongunstige binnen]aud'sche si
tuatie (sterke verarming, mislukte oogsten,
hongersnood, enz.), ten deele le Wijten
aan binnenlandsch-polilieke leiding, voor
een' andter deel aan den opzet van sta
ten,! die het tegenwoordige regime in
Duitschland vijandig gezind zijn;
4e. door een nieuwen oorlog, waarin
Duitschland op den- duur gewikkeld zou
kunnen worden, en dien het opnieuw ver
liest,
ROLAND.
Ee'n begroeting in de lucht tijdons een groote demonstratie, welke de brand
weer te Southwark (Eng.) kortgeleden gaf.
Clir. Gercf. Kerk.
Beroepen te Snoek, ds. D. Henstra te
Dokkum.
Aangenomen na,ar 's-Gravenhage-West ds.
N. de Jong le Rijnsburg.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Barneveldy ds. W. J. van
Lokhorst te Hilversum; voor Jutrijp-Hiom-
merts (Fr.) ds. J. van der Heide te MBn-
nortsga (Fr.)
Aaingenomen inaar Kampen, ds. M. Olto-
vamger te Ridderkerk.
Gcref. Kerken.
Beroepen te Manster, ds. J. \V,. de Ja
ger te Diever.
Bedankt vo-or Rnzerswoude, ds. S. R.
Smilde to Gecstcrem (Gl.)
'Bp de Blaak Rotterdam, is een vjiegtuig cmgesteld' dat dient als soelame voor do loteirij ten bate van
«en vliegveld atiddéïhainis—Sommeisd'ijlc
Gemengd Nieuws
Groote-böschbrand:
Op eiland aan de kust
van Maine.
Gisteravond weiden hooien van de kust
wacht gealarmeerd door de bewoners van
hel eilandje Monhegan aan de kust van
Maine, 60 mijl (ein Noord-Oosten van Port
land (Vereen. Slaten). Er heerschte op 'het
eiland een reusachtige boschbrand, die
dreigde -ook het bewoonde gedeelte aan te
tasten. Benige booten van de kustwacht
hebben zich met gróolon spoed naar tiet
'bedreigde eiland begeven.
„Gladde'* jongens.
Uit de gevangenis
ontvlucht.,
Een drioial gedetineerden in d'e Stod-
dardgtevangenis 'nabij Bloomsfield in. den
staal Montana (Vereen. Slaton) had ont
dekt, dat het onder bepaalde omstandig
heden mogelijk moest zijn, door' de tralies
van liun gemeenschappelijke col te ont
vluchten, mits men zich maar dun genoeg
maakte en men „glad" genoeg was om
tusschen de tralies door te glippen. Zij za
gen kans zich van een vrij groote hoeveel
heid zeep te vóórzien, kleedden zich ge
heel uit en smeerden het heelo lickaarn
met zeep - in, zoodat z'ij inderdaad' tus
schen de tralies door banden glippen. Eén
hunner gleed echter uit en kwam to vallen,
waardoor do ontvluchting ontdekt werd'.
Onmiddellijk werd' dte omgeving door be
wakers afgezet en de onfortuinlijke vluch
teling kon onmiddellijk' gegrepen worden.
Korten tijd later vond men, op eenige kilo
meters afstand van de gevangenis en nog
steeds zonder klooien, de beide andere
•vluchtelingen, die naar de gevangenis te
ruggebracht werden.
Tien geboden voor opvoeders.
De „Dameskroniek'' bevatte de volgen
de 10 geboden voor de opvoeding van
kinderen:
1. Voed uw kind zelf op. Ben middel-
maligc moeder is altijd nog te p referee ren
hoven een prima behaalde kracht.
2. Verschaf uw kind steeds bezigheid.
Laat het-spelen of werken, maar geef het
nooit gelegenheid o.n zich te v-errelen. Ben
kind, dat niets om handen heeft, is ver
drietig, slecht gehumeurd en ondeugend.
3. Geef uw kind vrijheid om zich zoo
wel lichamelijk als geesleljk, te kunnen
bewogen. De natuur wil het zoo en daar
tegen te vechten is onbegonnen werk, dat
nooitvoldoening geeft.
4. Haal uw kind niet in de kamer als
gij .bezoek lvobt. Er wordt zoo menig ge
sprek .gevoerd. door uw bezoekster en u,
dat minder geschikt is voor kindexooron.
Zware stormen op de
Zwarte Zee.
Op do Zwarte Zee woedon zware stor
men;'de -scheepvaartverbindingen tusschen
do Russische en de Turksohc havens zijn
stopgezet. Volgens do voorloiOpige boricli-
ton zouden acht personen het leven vee
loren hebben.
DER
VRIJDAG 24 AT1G. 1934. No. 29727.
Moet de kleine zich om do oen of andere
roden misschien wel uit ijdolheid van!
modder aan do gasten vorloouen, .be
perk dat dan tot een kort oogenblik!. Ver
mijd het in elk geval, uw kind tot liet
middelpunt van gesprek te maken. Doet gij
dat niet, dan kweekt gif een met zichzelf
ingenomen ijdeltuit. "i
5. Prijs en berisp uw kind nooit' in te
genwoordigheid van vreemden.
6. Eisch; stipte gehoorzaamheid valnuW
kind, maar maak hem het gehoorzamen ge
makkelijk door alleen dan te verbieden!
of te bevolen, als dat strikt nood zakelijk
is. Onophoudelijk bedillen en berispen
maakt het kind onzeker van zichzelf.
7. Wees consequent en slaindvastig, als
het ernstige aangelegenheden betreft. Stof
uw kind echter niet om kleine vergrijpen,
die niet opzettelijk zijn gepleegd.
8. Laat uw kind nooit merken, dat al
les om hèm draait en dat gij daig en
nacht waakt over zijn welzijn.
9. Wees niet blind in de liefde voor
uw kind. Niet alleen gijlzeif, maar ook uw
dochter of zoon zal daarvan de dnpo wor
den en niemand is er u dankbaar voor.
10. Bedenk, dat een kind geen stuld
speelgoed is. Ein sla, als moeder, geen!
dingen loe, die mv man verheden hteoft.
Sport
Waterpolo.
Schoon hovensche Z. en
P. C.—S. Z. C. 3—1.
Hot hoeren 7-tai van S.Z.C. heeft Woens
dagavond le Schoonhoven tegen, de Schoon-
SShovonsche Z. on P. C. gespeeld' voor de
promotie- en dtegrcdaticcompolitié (2e en
3e klasse K.N.Z.B.). Er was veel .belang
stelling voor dezen wedstrijd; hij weid!
bijgewoond door pl.m. 830 personen.
Na oen spannenden strijd heeft S.Z.G.
met 1.—3 verloren.
Schoonhoven, dat over goede voorhoede-
spelers -.beschikt, scoorde het eerst. Kort
daarna maakte Ogroskc voor S.Z.C. ge
lijk. Even voor de rust doelpuntte. Schoon
hoven opnieuw (21).
In de tweede helft moest een SolVoon-
hovennar het water verlaten, omdat hij
zich binnen de 2 meter van het. vijande
lijke d'oel' had opgesteld. Schoonhoven ging
locn met alle macht verdedigen. Bij een
uitval slaagde zij er zelfs nog in een
doelpunt te maken, 3—1. De gastheeren
profiteerden veel meer van de kansen dan
S.Z.C. en wonnen verdient.
Dinsdag a.6. speelt- Schoonhoven in do
gemeentelijke zweminrichting aan den
Westfrankelandschcu dijk alhier de return-
nialcli.
Alhlcliek.
Op 7, 8 cm 9 September a.s worden'
te Tuiijte de Europeeschc kampiocnschaps-
wedstrijden alhleliok gehouden. Aan deze
wedstrijden zal eon slerko Nederlandschqi.
ploeg deelnemen.
«atïssi
