BRIEVEN UIT BERLIJN
m
m
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Gemengd Nieuws
(Van. onzen oorrespondent).
Berlijn, 24 September,
Het natiomaal-socialisme als wereldbe
schouwing streelt naar de zoogenaamd® „to
taJitoit". Daarmede is bedoeld', dat do staat
de opperste machtsfactor is 'en dat elk
slaatsburger, onafhankelijk van" geloof, po-'
litieke overtuiging, ras of persoonlijk® nei
ging, ziolr te' 'schikken heeft in de omstan
digheid;, dat zijn staatsburgerschap in allo
vragen den doorslag goefft. Hitler's „derde
rijk" is een voorbeeld van zulk een „totalen
staat".
Wij hebben in oen Vorige beschouwing
kort geleden roods uiteengezet, wat van dit
ideaal in d?e voiorloopigo- Hitleriaainscha
praotijk tot nu toe terécht'gekomen is. Men
zal ziöh naar' ik hoop,' deze" beschouwing
herinneren. Ik kwam. "daarin lot de conolu.-'
sie die overigens met Hitler's jongste
openbare bespiegelingen op het partijoon-
.gres in Neurenberg .volkomen conform gaat
dat de bereikte' of'-liever gezegd nage-j
fitreetde „eenheid" slechts betrekkelijk is,!
en-waarschijnlijk ook -altijd blijven'zal. Men
heeft 'doorgezet -,dat 'een oligarchie, een'
regeering van weinigen, met een absoluut
dictator aan het hoofd;, alle macht in ban
don heeft on gesteund op een garde van ge-
uniformeerde" staatsburgers, een minder
heids-massa van- partijleden achter zich, d'io
mac-ht ook werkelijk onbepaald uitoefent. Ein
De totaliteit van het nationaal socialisme.
Duitschland middelpunt van belangstelling.
Dreigende gevaren. Hitler heerscher in een
vesting.
„tolalen staat' voorloopig nog wel dooi
de thans dreigende gevaren zal willen
hecnhclpen.
Dreigende gevaren.
Ja, er dreigen gevaren in Duitschland',
die door do Duitsche regeering_ stellig zeer
duidelijk gezien worden .en d!.ie_ da,n ook
in rogeeringskrir.geri dé overtuiging geves
tigd hebben, dat deze naUonaal-sooialis-
tischo beweging thans voor haar voorloopig*
ernstigste crisis zal komen te staan.
Het isolement, waarin zich Ilitlcr-Duilscto
land bevindt, is zoo goed' als volkomen
geworden. Gezien van het standpunt der
internationale politiek heeft Duitschland
geen vrienden m-eer., Men zou Turkije, Zuid-
Slavië, Finland, Ierland en Japan misschien
zuiver politiek gezien, nog altijd„neu
traal" ten opzichte van het derde rijk kun
nen noemen. Maar dan toch een uiterst
onbetrouwbare neutraliteit
Alle andere staten'op aarde hebben zich1
meer of mindertegen Duitschland gekeerd.
Om Buitschland's .houding tegen het libe-
ralisame, hetmarxisme, het jodendom, <te>
roomsohe kerk, den vrijhandel, het begin
sel dor vrijheid' van drukpers, vereenigtng
en vergadering,- om- Duitsohlands streven
naar den miilitaristischcn staat, om de hier
doorgevoerde scheiding tusschen kerk en
staat, en om -"'zoovele andere motieven.
DEK
WOENSDAG, 20 SEPT. 1934. No. 20755.
Natuurlijk'zit in" deze internationale vijand-
wel uitoefent over oen volksdeel, dat als J schap' tegen 'dón'- Hitlérstaat veel overdrij-
zOiOdanig weer een meerderheid, nemen we' ving, veel bewuste strategie en veel ran-
a.an tiussoben de 60 en 70 pCL, van hot Duit
sche volk uitmaakt, zonder intu'sschen in
geschreven lid der regeerendé Nationaal-;
Socialistische Duitsche Arbeiders Partij (N.
S. D. A. P.) te zijn. Afzijdig .'van deze
massa, die bij de jongste volksstemming,
alle groepen tezamen gerekend,, ongeveer
89 pCt. van het totale kiezerscorps bleek
te zijn, staan 7 tot 8 millioen besliste
tegenstanders van het'heerschend'o régime,
die zich niet, gelijk een groot deel'der vroe
gere oo-nscrvadcvein,' r. katholiek-en, demo
craten, gematigd®, socialisten, enz., uit par
triottisdho overwegingen laat weerhouden,
deze oppiosilio-noele houding door 'een
„necn"-stom of een ongeldig gemaakte stem
ook openlijk te demcinstreeren.
Dc totaliteit is geen wer
kelijkheid.
De „totaliteit" in hot hedendaagsche
Duitschland is dus een streven, geen wer
kelijkheid. Werkelijk is slechts de macht
tob Ao. Tlillm^Wvwpprmi*. diRZft lobilifccit tliö-
van tie Ilillerbeweging, deze totaliteit the
oretisch. door te zotten te commandeeren
en ongehoorzaamheid' -mot- Me strengst®
straffen te bedreigen. Het resultaat van zulk
een commando kan dan echter niets anders
zijn dan een schijn-eenheid, ©on schijin-
fotaliteit.
Zoo het heden.
Het is nu maar de vraag en deze
vraag is van overweldigend® politieke, ja
algemcen-monsohelijke betoekenis vooral
ook om 'de werking, dio van d'it Duitsche
experiment zal kunnen uitgaan of de
doodgewone, nuchtere gebeurtenissen der
naaste toekomst, steeds meer, dan wel
steeds minder Duitsohers (en buitenlan
ders) van de juistheid der nationaal-socia-
listische theorieën en haar praotische uit
voering overtuigen zullen. Wie ziels ervan
bewust is, dat het Duitsche derde rijk voor
al in den mu komenden winter voor do
enorme krachtproef gesteld wordt, zijn ideo
logische omwentelingen tegen de eischen
van het practische lcvan door te zetten, an
ders gezegd', dat idealisme over de klippen
van hanger en toenemend© werkloosheid1
dreigende financieel-econamische ineenslor-
ting, politiek nihilisme, bloedwraak en on-
dergrondsche mijmmleggcrij heen le lood
sen; die zal ook begrijpen, welk een risico
jonge 'natianaal-socialistische, op Duitschen
leest geschoeide, volksbewegingen door al
te slaafsche imitatie van Iiitler-theorieën
en uiterlijkheden vrijwillig op zich genomen
hebben. Men zou het de vloek van all©
thans zich in de ontwikkeling bevindend®
patriottische Oplevingen in door klein partij
gewurm ondermijnd© niet-Duitscho staten
kunnen noemen, dat zij zich door Hitler-
imiiatie niet alleen met allo terugslagen,
die het dorde rijk vermoedelijk nog l©
wachten staan, onherroepelijk verbondon
hebben, maar thans reeds alle machten, die
'tHitleriaansdhe Duitschland tegen zich in
het geweer geroepen hoeft, binnen de eigen
grenzen lot waarschijnlijk onverzoenlijke rij
anden heeft gemaakt.
Middelpunt van belangstelling.
Daarom zal Duitschland in do naaste
toekomst het middelpunt van do wereld-
belangstelling blijven. Want een sterking
van liet derde rijk, een toenemend suc
ces van deze „wereldbeschouwing", die
zich weliswaar wil beschouwd zien als
uitsluitend voor Duitschland gedacht, maar
tegelijkertijd door eympa'hiobotuigmgen,
met buitenland sclie parallel bewegingen al
gemeen wantrouwen moest wekken, zal
hoogstwaarschijnlijk do rijen der nalionaal-
sooialistcn buiten Duitschland versterken;
een toenemend fiasc© ©chter o! zelfs maar
een voorbijgaand- schrikbewind1 als do be
straffing der Ilöhm-revolte of do fronde
ïn Oostenrijk, die in den moord op Doll-
fuss oulminet de, zal eon oogenblikkelij-
kenterugslag in de gelederen der imita
tors ten gevolge moeten bobben (on prac-
tisch ook wol reeds gehad hebben). En
behoorde eigenlijk allen, die buiten Duitsoh
land hun tijd1, hun geld1 en vooral hun
geestdrift aan bewogingen geven, di© ©en
nationaal ontwaken in haar vamen ge
schreven h'ebben, de oogon to openen voor
het to laat is. Want Hitler's derde rijk is
een gevaarlijke bondgenoot. En niet elk
volk zal zoo geduldig blijken al-s het Duit
sche, dat in zijn grooto meerderheid d©n
cune van rilet altijd bewonderenswaardig
allooi.;Maar men praat ze om zulk® over
wegingen niet weg. Deze vijandschap is
voor hot derde rijk iets zeer reëels, en daar
mede alleen heeft de werkelijke staats
man rekening te houden. Want dank zij
haar, is Duitschland ten tweeden male se
dert 1914 een belegerde vesting gewor
den. Enkele uitvalpoorten staan .nog op
een kier. Ze kunnen straks in het slot
vallen.
Iliüor hecrschl in ccn vesting.
Binnen de muren der vesting zal Adolf
Hitler als hoofd' van staat en onbeperkt
heerscher 'zijn bevolking zoet te houden
hebben. Men bedenke, wat dit bebeckent!
Hot Duitsche volk beschikt over zekere
bewonderenswaardige eigenschappen, dio
w-o niet mogen negocren, al was hot al
leen maar, omd'at dit zelfbedrog zou zijn.
Wanneer Duitschland bijv. het Nedorla.nd-
sche volk dreigt mot gesloten grenzen, dan.
moeten we er onvoorwaardelijk mee reke
nen, Jat het'niet bij dreigen blijft. De re-
geerende machten van lieden zijn alles
behalve onfeilbaar, en wij persoonlijk dwe
pen nu niet bepaald met hun régime. Maar
zo zijn koppig, vasthoudend en moedig.
Zo zijn, als het om inzet van eigen be
zit ®n leven gaat, nog onbedorven; niet
tot toegeven bereid', en helaas', door de
algemeen® tegenwerking van alle buiton-
laindsche zijden verbitterd en daardoor eer
der tot halsstarrigheid ton koste van alles,
dam tot verstandelijke overweging geneigd.
Do massa zal voorloopig met haar nieu
we leiders hongeren en anno© lijden. En
mot Duitschland zullen al die buitenlaind-
sch© fabriekscentra en middelpunten vain
landbouwexpoTt, mijnbouw en andere mid
delpunten van uitvoer, die in Duitschland
steeds een grooien afnemer gevonden bob
ben, to lijden krijgen. Ifet zal er om gaan,
of Duitschland betere zenuwen zal blijken
tó hebben d!an de staten, die zeer nauw
bij uitvoer rtair Duitschland betrokken zijn
geweest.
Het ware vermetel, ons hier aam voor
spellingen te wagen. We kunnen slechts
als waarnemer in Duitschland', den lezer
©r on voorbereiden, dat een oconomisch-
finamcieelo strijd' van ongekende afmetin
gen voor do deur staat, en dat die crisis
tevens de beslissing over Duitschlamls toe
komstig welzijn zal kunnen brengen. Over
leeft de „totaliteit" van het derde rijk
d'oze crisis, dan slaat Europa voor nieu
we beslissingen. Gaat de Hiller-staat er in
ton onder, dan zullen we wellicht gecte
red'em tot lachen hebben.
ROLAND.
tijd' geleden van een bank gelden tot ©en
bedrag van f 3000 had ontvangen en niet
afgedragen. Toen hij direct daarna met
vacamlio ging en niet op tijd' terugkeerde,
ging men argwaan koesteren. Verdachte,
die vroeger ook tijdelijk ontvanger van
do voormalige gemeente Schotorland is
geweest, zal ter beschikking-.van de justi
tie gesteld worden.
Do radio-installatie in de nieuwe K.L.M.-
vliegtuigen.
Zaterdag maakten do twee grootste en
'nieuwste vliegtuigen van de K.LM. een
rondvlucht door Nederland: do F 36
het grootste toestel, dat tot hedon donor
Fokker geconstrueerd werd ©n dat als „Dc
Arend" binnenkort in den goregeklen
dienst wordt opgenomen ©n het nieuwe
Douglas-tocslel uit Amerika.
Beide vliegtuigen bezitten een Philips-
N.S.F. zend- en ontvauginstallatio. De uit
rusting va.n de F 36 beslaat uit ©en ge-
combineerden z'ondcr en ontvanger voor
lange- en kortegolf. Het" is mot deze in
stallatie dus mogelijk om onder allo om
standigheden contact to houden met de
vlieghavems.
De Douglas-machine bezit een V. R: 5
zeudinstallatie. Dit ris ©en zeer licht toe
stel van gering© afmetingen, waarmede op
do lange golf geregeld afstanden van 120Ó
km op de Imdië-routo overbrugd wor
den. Ook dc „Postjagcr" was op zijn re
cordvlucht met eau dergelijk© vliegtuig-
radio-installntie uitgerust.
De vooruitgang- van het vliegwezen in
de laatste jaren is voor oen groot godeclt©
to danken aan don vooruitgang van d©
zendleclmiek. Zonder do radio is het mo
derne vliegverkeer bij nacht en in mist
zelfs niet denkbaar. Een geregelde ver
binding tussclion den vlieger on de vlieg-
haven is van het grootste belang, vooral
bij liet vliegen onder ongunstige weers
omstandigheden.
Door verschillende stations worden ge--
regeld weerberichten uitgezonden, maar
dit 'neemt niet weg, dat oen vlicgtuigbe
stuunde'r op een bepaald moment op do
hoogte moet ku'nnon zijn van plaatselijke
weergomslandighed'on. Ilij vraagt dan aan
éëln '%f meer dichtbij zijnde vliegbavons ami
hemrevcr het veder «n do vooruitzichten
ervan, in te lichten dus behalve d© out-
vanggr:; is ook de zender hierbij onmis
baar.
v""' v/- tJ ,*i 1
De noodlottige brand te Hilversum
Een der slachtoffertjes overleden.
In den loo-p van gisteren zijn verschil
lende kinderen, die thuis verpleegd wor
den omdat hun toestand aanvankelijk min
der ernstig hot aanzien, naar de R.-K,
Ziekenverpleging overgebracht. Daar wor
den momenteel verpleegd- zestien meisjes,
behalve Pater Buijs. In d'o Diaconessen-
inrichling zijn vier kinderen opgenomen.
Em van d'ezo vier meisjes, d© 6-jarig©
Bcppio Hilhorst, is gistermiddag omstreeks
kwart voor vier aan d'o goviolgen der be
komen verwondingen overleden.
De toestand van de 11-jarige Oorrio
Koperdraad' is iets boter geworden, hoe
wel hij zorgwekkend' blijft. Do toestand
der beide andere kinderen blijft bevredi
gend'.
Verduistering van f 3000.
Do politie to Hoc-renveon hooft aango-
houd'em als vordacht van Verduistering in
dienstbetrekking H. Wi V. dl V., klerk bij
den gemeenteontvanger to ipeeretnveen. Bij
wordt er van beschuldigd, dat hij eonigan
Voorts is do zender noodzakelijk voc-
do plaatsbepaling. Do vliegenier vraagt bijl
twee uiteen!iggende stations een z.g „pei
ling" aan. De beide stations vangom zijn
verzoek op ©n bepalen tovons de richting,
waaruit de zc'nder gehoord wordt. Onder
ling zoeken zij contact en vinden uit het
snijpunt van de beid© richtingen op de
kaart, do plaats waar liet vliegtuig zich
bevindt. Do bestuurder wordt dan van
hel resultaat op de hoogt© gebracht.
Vooral voor de landing hoeft dio rariio-
iinstallalie onschatbare waarde. Bij ongun
stige weersomstandigheden, wanneer het
vliegveld min of meer aam. het oog van
don vliegenier onttrokken is, moet deze
hij zijn landing vertrouwen kunnen op
de gegevens, die zijn radio-installatie hem
verstrekt. Verschillende vliegvelden zijn
voor dit doel uitgerust met ©en „radio
baken", een zender, die door oen bepaald
systeem vain signalen den piloot op een
voudige wijze d-o gunstigst© landingsrich-
ting aangeeft.
In samenwerking met het bureau voor
luchtvaart is door Philips-N.S F. een zeer
betrouwbaar systeem voor dergelijke radio
bakens ontwikkeld, dat o.a.. wordt toege
past op de vliegveld©® „Schiphol" en
„Waalhaven". Ook op de andere Nod-er-
landsche vliegvelden zal dit haken aan
gebracht wonden.
Uit het voorgaande blijkt wol, dat ©en
up-todate radio ontvang- en zendinstal-
latie bij verkeersvliegtuigen noodzakelijk is
om „lucht-vaardig" te zijn.
Het grootste schip ter wereld.
Voor do tewaterlating.
De weerberichten doen gunstige weers
omstandigheden venvachten bij de tewater
lating op heden van. de Cunard 634. All©
voorbereidingen zijn thans gereed en te
Glasgow zijn reeds tal van bezoekers uit
geheel Engeland aangekomen, die de plech
tigheid willen bijwonen. De koningin zal
hot reuzensclrip te water laten door op
drie knoppen te drukken: één knop otn
de flcsch wijn tegen den boeg stuk te
slaan voor den doop van het soh'ip, één
voor hot loslaten vam liet apparaat, dat
het schip vasthoudt en één voor het aan
zetten dor hydraulische sluwinstallatie.
De laatste voorbereidingen.
Driehonderd timmerlieden werkten dc
laatste dagen dag en nacht door om de
10.000 kiel blokken, waarop het oascorust,
to verwijderen. Een idee van dit werk
wordt verkregen, als men leest, dat er
blokken bij zijn van 23 meter boog.
'Alle bizonderhedden, als afmetingen,
enz,, van dit schip zijn verbijsterend
Het schip heeft elf dokken, waarvan cr
een van 250 meter lang, dut de „million-
nairs-parade"- wofdt genoemd'. Het hoeft
hot grootste zwembassin van welk schip
ook en een kerkje mot gebrandschilderd©
ramen.
In den. romp zijn meer dan 10 mil
lioen klinknagels geklonken. De vier doe
len van het reusachtige roer wegen sa
men 550.000 K.G. De kosten van uitbag
geren van de Clyde, om het schip een
vaarwater naar zee te geven, bedroegen
alleen al 80.600 pond' sterling.
- 'Otn het brandgevaar tot een minimum'
te beperken, is in elke hut brandvrij ma
teriaal gebezigd', terwijl bovendien veel aan
dacht is besteed aan het geluidvrij mar
ken door gebruikmaking van geluiddem
pende stoffen.
De enorme schroeven.
Voor den nieuwen Cunnrd-rcus zijn 8
groote bronzen scheepsschroeven besteld,
waarvan er vier dienst zullen doen, terwijl
er vier in reserve blijven. Deze order werd
gelijk verdeeld' tussohen de firma's J. SI one
en Co., Ltd. te Deplford', Londen S.E. 14
en Manganese Bronze en Brass Co. te
Milhvall.
Voor elke gieting werd 53 ton van een
bepaalde legeering gebruikt. De vierbladi-
ge schroeven hebben een doorsnede van
bijna 20 voet, de spoed' bedraagt 18 voet,
2 inches en het gereed' gewicht van elke
schroef 35 ton. De propeller-mutsen, die
van hetzelfde materiaal vervaardigd wer
den, wegen ongeveer 1. ton per stuk.
Deze schroeven zijn de grootste ter we
reld en per stuk moor dan 10 ton zwaar
der da,n de [ot nu toe vervaardigde groot
ste schroeven.
De gietvorm, die in den gietkuil werd
geplaatst, was gemaakt van steenen en
leem en woog circa 80 ton. Het metaal
werd door middel van loopkranen in reus
achtige gietlepels, elk mot een inhoud van
20 ton, uit de ovens overgebracht. De giet-
stukken moesten acht dagen afkoelen,
voor zij uit den gietkuil konden worden
verwijderd.
Het vervoer van deze schroeven naar
de Clyde-werf was een lastig probleem,
omdat zij te groot waren voor vervoer
per spoor en het praolisoh o-nmogelijk was
de schroeven geheel over den weg to ver
voeren. Zij werden tenslotte over den weg
iedere schroef op een groote achtwio-
lige vrachtauto naar de Surrey Commer
cial Docks gebracht en door één van de
reusachtige drijvende kranen van de Port
of London aan boord van een vracht
schip goheschcn, waarmede zij naar dc
Clyde werden vervoerd.
Het was noodzakelijk het vervoer over
den weg bij nacht te doen plaats vinden
en met een speciale politicvergunning, ge
zien het feit, dat de schroeven zulke reus
achtige afmetingen hebben (elke schroef
is breeder dan een omnibus en tramwagen
naast elkaar geplaatst). Met het oog op
het gewicht 35 ton per stuk plus 10
ton gewicht van den vrachtwagen —moest
een vrijwaring tegen schade worden ver
strekt aan alle autoriteiten over wier we
gen o-f bruggen de schrooven werden ver
voerd.
Dc waterdichte deuren.
De beveiliging van menschenlevcns is
een factor, waarmede bij het ontwerpen
van een passagiersschip terdege rekening
moet worden gehouden. Alle schepen voor
het vervoer van passagiers moeten uit
gerust zijn met in de schotten gemon
teerde waterdichte deuren.
Er zijn op do „534" 38 waterdichte
deuren."
Bij elke deur wordt in geval van nood!
doo-r middel van. een electrischo bel een
voorafgaande waarschuwing van ongeveer
zeven seconden gegeven, voordat do deu
ren zich beginnen te sluiten.
Wanneer dc deuren van de brug af zijn
gesloten, kan iedere deur afzonderlijk ter
pJaatse vanaf beide zijden worden geopend^
waarna zij zich weer automatisch sluit.
Hierdoor is de mogelijkheid uitgesloten,
dat personen in een waterdicht comparti
ment worden opgesloten, terwijl tegelijker
tijd de veiligheid' van hel schip gewaar
borgd is.
Welke naam zal het sclrip
dragen.
De te water lating van het reusachtige
nieuwe Britsch© schip van de Cunard' Line,
aangeduid met do cijfers 534, is oen dor
grootste gebeurtenissen, waarvoor Engeland'
zich geplaatst ziet en de pers houdt ziïdli
er dan ook reed's uitvoerig moo bezig. Se
dert weken trachten do kranten te radon
welken naam hol schip zal krijgon en in
tegenstelling met het gebruik weigert do
directie van d© Cumard' Line elke mede*
deeling hierover en zal hot geheim pas
worden onthuld op het oogemblik dat da
flcsch champagne te-gein don voorsteven
wordt stuk geslagen. In Engeland vestigt
men groote hoop op- dit schip," welks bouw
geruimen lijd werd gestaakt en d'at mot
regeeringssteum voltooid kon waarden. Reeds
thans is Glasgow vol mensclien di© da
plechtigheid morgen willen bijwonen. Do
koning on de koningin komen kort voor
de plechtigheid t© Glasgow aan.
Na de mijnramp.
Hoewel do ongeluksmijn te Gresford' af
gesloten is, heeft zich gisteren ©on ex
plosie voorgedaan, die door dp afsluiting
heen brak. Eon i-n dc nabijheid staande mijn
werker word door valland gestoont© ge
troffen en gedood'.
Kerk en School
Chr. Geref Kerk. 1
Bedankt voor Noordeloos, S. v. d. Molen,
te .Rotterdam-Onn': rn.
Faillissementen.
U itgesproken:
N.V. Nederlandsche Darmindustrie, te
Rotterdam, kantoor houdende aan het abat
toir. R.-C-. mr. L. v. Lookeren Campagne.
Cur. mr. J. J. Fokma, Botterdam.
Handelsvennootschap onder de firma Rot-
terdamsche Lood- en zinkwerkbod'rijf L. de
Jong en Co., te Rotterdam, Teijlingerstxaat
71, en de leden Leendcrf do Jong, te
Botterdam, Teijlingerstiaat 71, on Willem
Cornells van Werkhoven, te Rotterdam,
BosclipoMerplein 25. R.-c. mr. L. v. Loo
keren Campagne. Cur, mr. C. W. A. Sehur-
mann, Rotterdam.
M. van Utert, te Schiedam, Boerhavo-
plein 12a. R.-c. mr. L. v. Lookeren Cam
pagne. Cur. mr. C. Vermaas, Schiedam.
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
N.V. Zomerkwartier, te Rotterdam.
In de week van 17 tot on mot 22 Sep
tember 1934 werden in Nederland 103 fail
lissementen utigesprokon.
Een, di* heel wat voor den boeg beeft. De nfauwe Cunard*liit*r 534
««treed voor den ttepelloop te Clydebank
