m
LONDENSCHE BR EVEN
TWEEDS BIAID
SCHIEDAMSCHE COURANT
Gemengd Nieuws
Voetbal.
Het grootste schip van de wereld. Het nieuwe
Cunardschip, dat gisteren te water is gelaten.
De filmbrand te Hilversum.
Sport
Tafeltennis.
8-2
Kerk en School
DER
DONDERDAG, 27 SEPT. 1934. No. 20750.
(Van onzen correspondent.;
Londen, 24 Sept. 1934.
Hot nieuwe schip van d'o Cunard-White
Star Maatschappij is het grootste van de
wereld. De vraag mag terstond worden
gesteld: Hoe lang zal dat zoo blijven? liet
is niet te verwachten, dat andere naties,
wier besei van het belang van de zee
en de scheepvaart voor haar nationaal
leven na den oorlog zoo snot is gegroeid,
thans zullen zeggen: nu is het welletjes.
Duitschland, 'dat met zijn „Breinen' en
zijn „Europa" heeft getoond', dat het mans
genoeg is op de Transatlantische vaart in
snelheid to trionifeeron, kan in het van
stapel loepen van het grootc Britschc schip
sleehls een prikkel vooien tot verdere,
hooger reikende, triomfantelijker onderne
mingszin. Het geldt voor Italië. Iïet geldt
Frankrijk, dat in zijn Normandië die
verder is aan haar voltooiing dan de kolos
aan d'e Clyde tot heden het grootste
schip tor wereld bezat.
Zulke constructies voor de zilte baren
zijn symbolen van nationaal vermogen.
Landen, die de kosten kunnen dragen of
meonen te kunnen dragen, zijn niet be
reid voor elkaar onder te doen in bet
tentoonspreiden van nationaal vermogen.
Dit grootste schip dei' wereld en do ko
mende grootste schepen der wereld zijn
symbolen van nationaal prestige, In Engo
land was dat prestige geschokt door de
verrichtingen van de twee Duitscihie sche
pen. Hoort wat d'e woordenrijke heer Gar
vin, hoofdredacteur van don Observer, er
over tc zeggen beeft:
„De Bremen en de Europa wonnen voor
Duitschland de suprematie in snelhrtd' op
den Aüantischen Oceaan. In alle opzich
ten. waren deze prachtige schepen even
bewonderenswaardig in de vaart als voor
treffelijk in ontwerp en bouw. Ze be
lichaamden technische vaardigheid in de
wetenschap van de zeevaart, die nergens
overtroffen werd. Deze toestand verhoogde
Duitschland's naam en verlaagde de onze
een vooraanstaande positie in do zeevaart
bij vergelijking. Voor Groot Brittanniö is
een levensbelang. De overheersabing van
hel zee-bewustzijn in ons volk zoo
machtig in deze dagen in vele naties
is voor ons nationaal bestaan noodzake
lijker 'dan voor het bestaan van welk an
der volk ook in de wereld. Indien wij
het willen behoud'en, kunnen wij nimmer
lijdelijk toezien, dat de leiding in scheep-
vaarlconstruotie voor don Atlantischen
dienst tot een andere vlag behoort."
Dat is d'e leidende en die bewegende
gedachte geweest, die hot ontstaan heeft
gegeven aan het nieuwe grootste schip
van de wereld. De redeneertng, van d'en
heer Garvin, die motieven, die. achter de
schepping van het nieuwste trotsolie zee-
'kasteel hebben gewerkt, moeten ook gel
den voor de oonourrecrende landen, die
het allerminst met de Britten eens zijn,
dat zij uitverkoren zijn voorop to. staan in
het lijstje van zeevaart-bewuste naties en
den toon aan te geven in constructie.
Het zijn kostbaTe driften, die bier aan
het werk zijn. Toen d'o Cunard-lijn twee en
een half jaar gelcd'en besloot het werk van
het schip stop te zetten, wao d'e voor
naamste aanleiding uiteraard een finan-
cieele. De maatschappij had geen geld meer
beschikbaar voor verderen bouw. Zij moti
veerde haar besluit verder met de redc-
neering, dat de kansen op een loonende
vaart met schepen van het type, d'at daar
aan d'e Clydebr stond, met het voort
schrijden dor jaren minder werden. De
maatschappij zag toen geen mogelijkheid'
ooit met d'it grootsclhe sc'hiip dividenden
te kunnen verdienen voor haar aandeelhou
ders. De wereld verarmde, vau dag tot
dag. Desondanks bouwden andere naties
met imt geld van hun burgers kolossale en
ongekend' snelle schepen, waarmede d'e Cu
nard-vloot de concurrentie zou moeten aan
binden. Onder deze omstandigheden
aan voortbouw en voltooiing van 534 niet
worden gedacht. De redeneering geldt
nog met de zelfde kracht als twee en
een half jaar geledien. De zaak is uiteP-
aard', dat. de scheepvaart der verschillen
de naties en het geldt in d'e eerste
plaats voor de luxe Transatlantische vaart
niet meer loonend1 kan werken.
'Met besluit van de Ounard-lij'ti kwam toni
tijde van do fiinancicele crisis in Groot
Brittamnië em d'e regoerilng wier eerste
taak is nationale zelfbewustheid' levend
to houden was wol zoo consciëntieus,
dat zij onder de benarde omstandigheden
geen termen aanwezig koin achten om op
de breede zinspeling van do maatschappij
de moedige fondsen te gevcm voor voort
zetting van het werk in te gaain. liet
was beter diat liet nationaal zeevaart-pres ti-
go ged'urende «enigen tij'd lood dain dat
het algemeen nationale prestige, tan nauw
ste verbonden met den fimancioelen goe
den naam va,n het lalnd, een schier onher-
stelbaren schok zou ontvangen, Met
heeft twee jaar geduurd, voordat da regee
ring meende te kun'ncm ingaan op bet ver-
zjoek van de maatschappij liet hare ta
doen voor de financiering van de nieuw-
ste onderneming. Voor liet zoover was
had het landsbestuur zich waarborgen ver
stek aft, dat aan de vernietigende ooncur-
tpentie op denAtlantvs'chcn Oceaan althans
o'ndter d'o Engelsche ondernemingen een.
eitido zou komen. Vandaar, dat het nieu
we Schip geen CunaMhschip is, maar het
gecombineerde bezit van liet volk, de
Cunard-lijn en de White Starlijn, eein nar
tionaal bezit in den waren zin van het
woord'. Bet heeft lang geduurd, voordat
men in Engelalnd de schöopvaarttraditie, die
man geen rijkssubsidies of rijkssteun in
welken vorm ook wist, meende te moeten.
schenden. Maar de behoeften valn vlagver
toon, de naam van de Britsche zeevlag
moesten tenslotte tot zulk een besluit lei
den.
I-Iet nationaal karakter van .het van sla-
pel loopen weerspiegelt zich indrukwek
kend' in de regeling van do plechtigheid.
De Koning aelf is er bij. De Koningin ver
richt de essentieel© ceremonie, drukt op
den electrischcn knop om het govaartenaar
zijn element te doen glijden, breekt do
flesch met „rijkswijn" (geen champagne
«en dus een andere veromtaehtzaming van
do traditie) en doopt het. Ministers zijn
tegenwoordig en 7000 mensehen van alle
lagen, standen en leeftijden zijn speciaal
uilgenoodigd om het historische schouw
spel van de gunstige plaatsen af gade to
slaan,
Men schat, dat bijna een half millioen
toeschouwers langs de oevers buiten de
werf getuige zullen zijn geweest van hot
gedenkwaardig feit.
Speciale maatregelen moesten worden ge
nomen om deze massa nieuwsgierigen te
beveiligen tegen ©on soort vnm vloedgolf,
man 21/2 M. hoog, die wordt verwacht,
wanneer hot 1000 voet lange on meer dm
70.000 ton zware schip zijn eerste kennis
making doet met het water en ©on vreem
de leegte zal achter laten op do hcMing,
waar het langer dan drie jaar in al zijn
«omvang en starre onbeweeglijkheid beeft
gestaan.
Do Cunard-White Star-lijn schijnt niet
voornemens te zijn vain haar nieuwste hoot
een pronkstuk te maken, m.a.w. haar met
overdreven, luxe vol te stoppen. Zoo het
schip al niet in staat zal zij«u loomcndi
te varen, de wijze van exploitatie is er
toch op. gericht het verlies tot een mini
mum terug te brengen en het zoo moge
lijk weg te werken. Een eerste eisch daar
toe is een zusterschip van gelijke of nog
hoogexo capaciteiten en men verwacht al
gemeen, dat dit tweede schip spoedig op
stapel zal worden gezet. IPet doel is deze
twee schepen een wekelijksehen dienst tus-
schan Engeland en Amerika te doen on
derhouden, het ©en© uitvarende op den
d'ag dat het andere do thuisvaart begint.
In het nieuwe schip is plaats voor 1000
eerste klas passagiers, 1500 reizigers in do
touristklasse en 1000 in de derde ldasse.
Deze onderverdeeling duidt op de prac-
tische overwegingen van transport, di«e bij
het ontwerpen van d'e ruimte hebben ge
golden, _Zo biedt de beste kans, dat bet
schip een dragelijk hed«rag aan vracht-geld
zal verdienen. Men verzekert, dat rei
zen In de derde klasse van het schip een
genoegen zal zijn. Edn retour N«ew York
in de derde klasse zal 31 pond sterling
kosten. Voor de tourist-klasso is de prijs
van een retourbiljet 44 pond' sterling ©n
V0'0«r d'o eerste klasse 84 po«nd sterling. Ver-
molding verdient nog ©ri bet is wel
«eigenaardig bij den strijd om de „Blue Ri
band" van d«cn Atlantischen Oceaan dien
wij zoo« laing hebben gekend' dat tevoren
te kennen, is gegeven, dat men geen wed
strijden met andere schepen wcmscht te
gaan houden. Integendeel, men beeft over
leg gepleegd met buitenlandsche maat
schappijen om aO'Oals men hot uitdrukt
wenschelijke evenwicht in de transatlan
tische vaart te handhaven. Wat daarvan
z«ij, in bevoegde kringen is herhaaldelijk
verklaard', dat het nieuwe schip in staat
zal zijn het bestaand© snelheidsrecord lo
verbeteren.
Do 73000 ton, die in het water zullen
zijn gegleden wanneer dit omder uwoogen
komt, vo«rmcn eon s'choepsconstructta en,
toerusting van een finesse en een voor
treffelijkheid, die alleen de nieuwste tech
nische vindingrijkheid en alleen het mo
dernste wetenschappelijk onderzoek kun
nen verschaffen. Men hoeft ons in blaon-
derheden daarover ingelicht. En ik mag
aannemen, d'at de lezers grootandeois van
deze zaken op de boogie zijn.
Uctoordeel van den com
mandant der Anisterdamsche
brandweer.
De commandant dor Amsterdamsche
brandweer, de'heer C. Gordijn Jr., die,
naar men weet, deel neemt aan het on
derzoek inzake don filmbrand tc Hilver
sum en zich te dien einde grondig op de
hoogte heeft gesteld van de situatie ter
plaatse, heeft aan een red'acteur van bot
persbureau Vaz Dras zijn oordeel omtrent
deze zoo no«odlottige gebeurtenis te ken
nen gegeven.
De heer Gordijn was van meening, dat
inen hier inderdaad' van een wonder mag
spreken, d'at bijna alle aanwezigen er nog
betrekkelijk goed zijn at gekomen. Het zou
immers niet onmogelijk zijn geweest, in
dien de meesten in d'e vlammen zouden
zijn omgekomen.
Wat de inrichting van de zaal betreft,
achtte de commandant deze voor het geven
van filmvoorstellingen geheel ongeschikt.
liet gebruik van nitro-cellulose-film in
open ruimten als deze, is uit den booze,
om niet te zeggen misdadig.
Deze filmstof, beslaande uit schietkatoen
en kamfer, is'uiterst brandgevaarlijk. Zij
vliegt reed's bij-eon temperatuur van 180
graden in brand. Indien men bedenkt, dat
do temperatuur van een luoifersvlam 5
a 600 graden bedraagt, beseft men, hoe
weinig er voor noodtg is om de cellu
lose aan het branden te krijgen. Staat
de zaak eenmaal in brand, dan is blus-
scliing heel moeilijk, zoo niet onmogelijk.
Door do snelle verbranding ontwikkelt zich
een zeer hooge- temperatuur en bovendien
een zware rook, waardoor men voor nog
grooter moeilijkheden wordt geplaatst. Proe
ven hebben uitgemaa't, dat de brandge
vaarlijkheid van cellulose vijfmaal zoo
groot, is, als d'ie van eenige andere stof.
In* d'it verband achtte de heer Gordijn
de. kwestie' van? de at ot niet naleving
der voorschriften van weinig belang, om
dat men, ook j indien alle voorzorgsmaat
regelen zijn genomen, vrijwel machteloos
staat tegenover - een brandende oelluloso-
film.
De brandweer-commandant achtte dan
oo«k maar één middel afdoende tegen het
van deze zijde dreigende gevaar, n.l. een
absoluut verbod van het vertoonen van
nitro-cellulose-films in open ruimten.
De groote leemte, welke op dlit punt in
de biosco'opwotgeving bestaat, dient dan
ook te worden aangevuld en het is te
hopen, dat ,dit nu, na deze onheilspel
lende brand, zal gebeuren. De hoofdstad
vormt in d'it verband een gunstige uit
zondering, omdat bij politieverordening
vertooningen als deze zijn verboden.
Do heer Gordijn wees nog op de moei
lijkheid van het instituut der z.g. beslo
ten gezelschappen, waarachter men zich in
vete gevallen kan verschuilen, indien men
de bepalingen niet wenscht na te komen,
llij brengt in dat geval de betrokkenen
steeds de gevaren onder het oog en mees
tentijds luistert men wel naar de raadL
gevingen, doch dwingende voorschriften
zijn op dit gebied zeer lastig te geven.
In bioscopen met een gesloten cabine,
welke door een brandmuur van de toe-
soliouwersruimte is gescheiden, is er prac-
tisch gcenerlei gevaar aanwezig en kun
nen nitro-cellulose-films clan ook gerust
worden gebruikt. Indien er dan brand ont
staat en dat komt nogal eens voor
kan de operateur zich gemakkelijk in vei
ligheid stellen en speelt alles zich in de
kleine kamer af.
Inplaats van de ontoelaatbaar to achten
nilro-cclluso-filin kan in .open ruimten de
niet gemakkelijk ontvlambare aoeiaat-fihn
worden gebruikt. Al liceft deze misschien
liet nadoel niet zoo sterk te zijn als eerst
genoemde soort, gezien het groote risico,
den gegeven, indien het gebruik daarvan
dient in de laatste de voorkeur te wor-
niot wettelijk is voorgeschreven. Het nicl-
ontvlambaro filmmateriaal is in kwaliteit
de laatste jaren sterk vooruitgegaan en
het wordt o.m, ook met succes voor de
Llöntgenfilm aangewend.
Wat de algemeene vciligheidsvoorsehrii
ten betreft, heeft men in Frankrijk reeds I Vervolgens wordt op Zaterdag 20 Ooto-
ongeveer tien jaar gateden radicaal ingegre- ber des namiddags van 3'/aö'/s uur, een
pen. Na de zoo tragische brand te Uil- receptie gehouden in het Carlton Hotel,
versum de aandacht op een misstand'geves-1 waarna -men zich te 7l/2 uur aan een
ligd heeft, is het te hopen, dat men thans feestmaaltijd, eveneens in het Carlto«n Hotel,
de juiste leering uit. de verschrikkelijke zal vereenigen.
Wegenverbetering
en bruggenbouw zijn in
tijden van werkloosheid
ware weldaden voor ons land
catastrofe zal trekken.
In tobbe met water verdronken.
Gistermiddag is hel 2-jarig zoontje van
de familie G. Ipema te Eelde, toen het
con oogenblik aan de aandacht der ouders
ontsnapt was, in oen tobbe met water
gevallen en verdronken.
Ernstig auto-ongeluk.
In den afgeloopen nadhl is op d'cai hoofd
weg naar Donnagon (Duitschland) een auto
in volte vaart tegen een boom gereden. Van
de zeven inzittenden worden drie gedood.
üorpsbrand.
Het dorp ScxUsehwitz (Duitschland) is
door een groote brand geteisterd, liet vuur
ontstond in oen boerenschuur tijdens dor-
schen. Snel verspreidden de vlammen zich
over de geboete boerderij en vandaar op
nog twee hofsteden en schuren. Groote
oogslvaorraden, laindbouwmaehines en -ge
reedschappen, het meubilair dor aangetaste
boerderijen on vermoedelijk ook een groot
deel van d'e voorraad' veo zijn door bot
vuur vernietigd.
Hcrmcs-D. V. S. 2—D. H. C. 2,
Z'Ondag a.s. speelt Honnes-D. V. S. 2 haar
derden wedstrijd in dit seizoen. Ditmaal
thuis tegen D. 11. «C. 2 uit Ddft.
De voorgaande wedstrijden, aan de Dam-1 20
Hel Seliiedam-iournooi.
Do tweede en tevens laatstcsn dag vau
liet „Schiedam" tournooi had tot resul
taat do volgende mislagen.
1© klas: W, v. Koetsveld'v. Ran Ito
24—22; 16—21, 20—22.
A. Batenburgv. ItaaJte 1331; 23—:
21; 21—1G.
A. Zuidgeest Sr.A. Zuidgeest Jr, 21
17; 18—2); 21—15.
G. v. 't WoutJ. Bromap. 2111;
21—8.
B. Slavenburg0. Rottier 1921; 21
—18; 17—21.
P. NiemandsverdrietA, Batenburg 20
■22; 21—18; 21—18.
LoJve eindstrijden: G'. RottierA. Zuid
geest Sr. 21—19; 17—21, 15—21.
G. v, 't WoutP. Niemandsverdriet 21!
—15; 21—10.
Eindstrijd': G. v. 't WoutA. Zuidgeest
Sr. 14—21; 14—21. I
'Hiermede komt A. Zuidgeest Sr. In het
bezit van d'e „Schiedam" wisselbeker.
2e Idas: W» LitliMej. G. Dambruia
13—21; 12—21.
Wolff—E. Mayer 14—21-; 12—21'.
J. L. GoppelBo«y«n. Boyn n.o.
J. Bos—A. Lith 21—14, 21—10.
Frank—L. v. Woerkom 1421; 21—17;
22.
laan legen Feijenoord 2 en op Iloutrust I SnellemanMej. C. Dambmim 21—
tegen II. B. S. 2, eindigden in oen gelijk te 3. 10—21; 21—12.
spel, respectievelijk 2—2 m 3-3. In beide Hoekstra—J. U. Goppel. Hoekstra niet
wodslrij'den kwamen d'e IIcrmes-l>. V. S.-rc-1 OT)£ienomc,ri
serves met eenige invallers uit. Zondag j - cu' 9C\95>-
zullen zij weer eenige invallers tollen, o.a. I W* v- Slaveren-U rt Woerkom 20-22,
voor de spil v. Gulik, die tegen 11. B. S. 2
een lichte hersensdhudding heeft opgeioo-
pen en voor den midvoor Klein, die in
«dien wedstrijd zijn voet dusdanig heeft
geblesseerd, dat 'ook *hrj niet disponibel
zal zijn. Zij worden respectievelijk vei van
gen door: Vermaas en v. d. Schoor.
Gezien het spel in beide voorgaande wed'-
sfrijuen toen IIormes-D. V. S. toeh óók
eenige invallers telde meenen wij te
mogen geloovon, dat bet Zondag een span
nende wedstrijd zal worden. Volledigheids
halve laten we hieronder de opstelling
volgen:
Boerboom, doel; Janso en v. Gcnven,
achter; Fromlberg, Vermaas en 0. Smit, mid
den; Wonteler, Kloos, v. dl Schoor, Noor-
dijk en A. de Jong, voor.
IIcl veertigjarig jubileum van den
Ainsterdaniselicii Voetbal Bond.
Het achlste lustrum van den Amstor-
damschen Voetbal Bond is gevierd' met
serie-wedstrijden, waaraan door meer dan
500 elllallen werd deelgenomen, en door
een internationaal sted'entournooi tusschen
de vertegenwoordigend© elftallen van Lon
den, Parijs, Antwerpen en Amsterdam.
Thans echter is de officieels feestviering
aan de beurt en wordt op den oprtoh-
tingsdag, op Woensdag 17 October, in het
Carlton Hotel een buitengewone algemeene
vergadering van den Rond' gehouden, waar
na eenige actueeio voetbalfilms door Poly
goon vertoond zullen worden.
■fvcr' 0
19—21.
J. Bos—E. Mayer 21—14; 21—15.
Halve eindstrijdenJ. L. Goppel3. Bos
16—21; 21—16; 13—21.
G. SnellómanLI. v. Woerkom 20—22;
13—21.
Eindstrijd1: J. Bos—L1. v. Woerkom 19—t
21; 21—19; 10—21. 1
II v. Woerki.m komt in het bezit vatoi
een lauwerkrans.
3o klas: Mej. M. KuiperL, G. Broek-
hans 21—19; 22—24 6—21.
A. Beogen damG. v. Irson 1521';
15—21.
J. v. d. BergMej. 0. Zuidgeest 21—s
18; 19—21; 21—18.
J. v. MeursG. Zonneveld'. J. vt Moursi
n.o«.
Malve eindstrijden: J. v. d. BergL'. G.
Broekhans 2116; 1821; 1821.
G. Zonneveld'G. v. Irson 13—21; 21s
18; 21—18.
Eindstrijd: L'. G. BroekhansG. Zonne
veld 19—21; 19—21.
G. Zonneveld' wint de lauwertak.
Do prijzen werden na afloop met eenige
toepasselijke woorden uitgereikt door den'
den heer O. Zuidgeest Sr.
Dank zij de groote deelname en go&diet
organisatie kan dit eerste tournooi deï
l'.T.O. „Schiedam" uitstekend' geslaagd ge
noemd worden, 1
Rotterdamsclic Tafcl-Tcnnis Bond.
Laatste uitslagen der wedstrijden voor
de zomcr-competiti«o:
le klasse.
CordeksVaria
XerxesB.T.T.C.
TcvokedaschSchiedam
2e klasse.
2Onondo 2
2Varia 2
2Schiedam 2
3e Idassc.
B.T.-T.C. 3—Onondo 4
Ecralas
B.T.T.C.
Onondo
3—7
1-9
2—8
10-0
7-3
1-9
Mn.Hter Stecnberghe bracht Woensdagmiddag een bezoek aan de iuchtvaartiers»
toonstelling te den Haag..-— De minister bezichtigt het mto-gyrovliegtuig
(B.TT.C.. kampioen.)
N e d. II e r v. K e 1 k. I
Beroepen te Weslbroek, D. Th. Keek!,
te Staphorst.
Beroepen te Velzen als hulpprediker,,
camd. II. van Vliet, te Rotterdam; tel
Horveen en Aerdt als hulpprediker, camd).
B. Nijholt te Leeuwarden. i
Bedankt voor Woutorswoude (Fr.), lab.
de Bres te St. Maartensdijk (Z.); voor
Ellekom, G. vam Veldhuizen, te Ilautuiiï
bij Dockum (Fr.). 1
"Bedankt-voor Pijnacker, G. van Veld
huizen Azn., te Hantum ca. bij Dockumt
(Fr.); voor Hoornsterzwaag ca. (Fr.),
P. ten Ilaue, te.Noordlaren. 1
Chr. Gerei Kerk.
Tweetal le IJmuidian: L. Kleisen te Vlis-
singer. en S. v. d. Molen te Rotterdam.
Beroepdn te Kernbom, W. Meynbout,
'ie Nieuwetudam.
