m i
KANONNEN KOOPLUI
j.Th. HEUH8BR9EK - Brandersstsea 6
Humor uit het Buitenland
f
SIODmmJ „EDELWEISS"
VERZILVERD GLAS
eni 3 - W er eers.
©raderl. Scaled.
Kerk en School
(MARCHANDS DE CANONS)
Verkorte inhoud van een belangwekkend Fransch boek,
bevattende onthullingen over het tengevolge van de werk
zaamheden der Amerikaansche Senaats-commissie van
onderzoek, in hooge mate actueel onderwerp: „de kanker
der particuliere wapenfabricage".
Westmolenstraat 16-18 - Te/ef. G35I9
Dageiijksche Motorbootdienstsn op
AMSTERDAM
N.V.van KATWUK'S GLASHANDEL
D. Dienske,
W. Noomen
Radio - Oecfricitelft
C v. ti MOST Özn
Begrafenis-Onderneming, N.V. Alg.
Gemengd Hietsws
-
fflft
De Melbourne race.
L
Inleiding.
Het bovenstaande is de titel v.m ooit
te Parijs door Mignolct en Stor/. uitg'-go-
ven boek, dat handelt owr tie particuliere
vvapoufabncage in den ruimst») zin (draag
bare wapenen, kanonnen, oorlogsschepen
ei.q.), tien handel daarin, en over hen,
die daarbij zijn betrokken, do „m.irehmds
de canons" (kooplui in kanonnen}, zoo
als hel Fransche volk do/.o hccren nonut.
De schrijver van het boek wordt niet
Vermeld; \óórin zegt hij, dat dit is ge-
schied „om repiésailtcs van de ,,marchands
de canons" te ontgaan". Ook de schrijver
van het uitgebreide voorbericht verzwijgt
om dezelfde roden zijn naam.
Evenals een anonyiue brief bij ve'eri do
kans loopt ongelezen en verscheurd in de
snifipermarnl lereeht te komen, zou deze
tweevoudige anonyrniteit hij sommige inen-
schen den indruk kunnen wokken, dal het
met den inhoud van het bock niet geheel
ui «Hen haak is, met het gevo'.g, dat tiet
niet zou worden gelezen. Dit zou echter
m.i. niet verstandig z.ijn, want indien schrij
ver en „prófacier" ieder een schuilnaam
hadden gekozen, die den lozer toch ook
niels zou hebben gezegd, zou do arguain
wat dit betreft, niet bestaan. Hoe het ook
zij, ik heb mij tot den uitgever gewond
niet het verzoek mij, afgescheiden van
's schrijvers mededeel ing vóór in liet boek,
eenige nadere inlich'ingon omtrent de ano
nymileit te verstrekken ,tcn einde de le
zers van deze artikelen on mij zelf zooveel
mogelijk gerust te stellen, dat het book
geen chantage beoogt, noch gerangschikt
mag women onder de sensatieborioht en.
Het antwoord, dat ik ontving, was alles
zins bevredigend. Ik neem er het voor
naamste met medeweten van den uitge
ver, uit over:
„Dat wij dit boek hebben uitgegeven,
vindt zijn reden in het feit, dat wij van
oordeel zijn, dat de inhoud met de waar
heid strookt. Het beste bewijs van zrjn
waarachtigheid is dat geen enkele vervol
ging tegen den tekst werd ingesteld. Wel
was er een tegenspraak van den minister
van oorlog, voarzoover écm zin uit liet
voorbericht betreft, dat van de hand van
een anderen schrijver is. Maar geen ver
volgingen. Oordeelt u dus zelf. Do zin
dien de schrijver vóór in het boek plaatste,
is niet al« reclame bedoelt, maar slechts als
voorzorg' maatregel tegen eiken boycot in
een bero p, waarin men hem heel gemak
kelijk ha,' kannen, benadeelon. De Neder
landers Thijnen nog to weifelen wat de
pers be i ft. en blijken niet te weten, dat
die groote pers voor het grootste deel,
zoo niot geheel, het eigendom is van do
„marchnnds de canons". Dit zou bewijzen
dat men in uw land1 kieskeuriger on fat
soenlijker op dit gebied is".
Wat den inhoud van dezo artikelen be
treft, laat ik steeds den schrijver aan hot
woord, zonder eenig commentaar mijner
zijds. Slechts een „insider" en dit ben
ik niet die volkomen good gedocumen
teerd is, zou zidb. wat de beweringen van
den schrjjver betreft, partij kunnen stel
len. liet is mij slechts te doen het bock,
dat een zeer belangrijk, voor velen we'licht
geheel onbekend onderwerp behandelt, in
broederen kring bekend1 te maken.
W.
De invloed der wapenfabrieken.
Onder de weinige personen aan wie de
vergeefscho Ontwapeningsconferentie to Ge
neve een groote voldoening schenkt, be
hoort Eugèmo Schneider, van le Creusot
hrj is de grootste fabrikant van wapens,
munitie en oorlogsschepen van Frankrijk
eh van Europa. Hrj is tevens eere-voorzit
ter van het Comité dos Forges, het mach
tige Fransche kartel van staalfabrikanten
en hoogovenbozitters, waaraan Framjcis de
Wendol voorzitter is. Deze beeren en de>
overige loden dier maatscliappij hebben
alle reden om tevreden te zijn; te Geneve
toch worden niet alleen maatregelen tot
ontwapening op uiterst geringe schaal ge
troffen, maar opnieuw komt do particuliere
wapenindustrie overwinnend uit de be
raadslagingen te voorschijn.
De gewezen president Hoover voerde
in de Vcreenigde Staten van N.-Amerika
een krachtigen strijd togen de politiek van
ophitsing en onikooping van de ,,mar-
chands de canons"; in Frankrijk waren het
de partijen der linkerzijde, die herhaaldelijk
inntionaliseoring der wapenfabrieken eheb-
ten, terwijl in den loop van 19242Ü,
1929 etn 1931 te Geneve voorstellen varp
gelijke strekking weiden gedaan. Zelfs het
verdrag van Versailles stelde in het licht,
„dat de particuliere aanmaak van munitie
■en oorlogsmateriaal ernstige moeilijkheden
in het leven riep" en doet het voorstel
„de maatregelen te besfudeeren, die
geschikt zijn om do gevaarlijke gevolgen
er van tc vermijden". Maar den „mar-
chands de canons" en hun polilieken vrien
den lukte het altijd zóó te nnmocuvreeren,
flat dit voorstel nooit in ernstige overwe
ging weid genomen.
Tijdens de Ontwapeningsconferentie mo
biliseerden de groote wapenfabrikanten
zich op voet van oorlog en kantten zich
tegen zelfs de geringste vermindering in
bewapening. Het schijnt, dat bij die ge-
Bedoeld wordt de Fr arische pers. W.
tegenheid Schneider en zijn bondgenooten.
zich (volgons La Lumière) bediend heb
ben van een der invloedrijkste leden der
Fransche delegatie, den minister van Ma
rine, Chattel Dumont.
Is deze bewering juist? Wel is bewezen,
dat Dumont, vóór zijn ministerschap, voor
zitter was van den Ra ui van Beheer van
do Üanqoe Franco Japonaiso, gecontroleerd
door Eugtine Schneider. Anderzijds was
do gotieele politiek van Tardieu, zooals
Lekend is, dezelfde als die der gioote ijzer
en slanlmdustrieelon. Met het aan het be
wind komen van Ilcrriot, rosp. Boncour
en Daladier, werd niot van richting ver
anderd, want welke do kleur ook zij van
de partij, die i'n Frankrijk do macht in
handen lieeft, nooit zal het Comité des
Foiges ophouden de wet vcor te schrij
ven aan de financieele politiek.
Tegenwoordig verklaren do leden van het
Comité des Forges op do vergaderingen
der aandeelhouders openlijk, dat oorlogs
voorbereidingen voor ben oen heel gelukkig
voorfeok.cn zijn. In de vergadering van
1932, toen het divident van 100 fr. per
aandeel van 400 fr. gehandhaafd bleek, zei
Eugene Schneider- „Terwijl onze fabrie
ken van spoorweg- on zeevaartbenocdigd-
heden nogal te wonsclien overlaten en ern
stig Onder de crisis bobbon te lijden, heb
bon die, welkte betrekking hebben op de
verdediging van ons vaderland, ons zeer
groote voldoening geseho ifoen".
Zoo verklaarde Marcel Dumuis, voor
zitter van de staal fabrieken eri metaalgiete
rijen voor Finniny, die o<-k artilleriomato-
riaal voor de marine vervaardigen, in do
aandeelhoudersvergadering van 1932 o.a,
dat de bestellingen van particu'ioren sterk
verminderen, maar dat fabrieken van oor-
logsmateriaal op volle kracht werken. „Wij
moeten dus hopen, dat de bestellingen
van den Staat steeds grooter zullen wor
den."
Van de 250 tot het Comité des Forges
behoorendo maatschappijen zijn er onge
veer 90 die vuurmonden, geweren, mitrail
leurs, tanks, pantserplaten, panteortorens,
prikkeldraad vervaardigen en schepen bou
wen, of wel do grondstof leveren: staal
Natuurlijk kunnen de overige 160 binnen
24 uur getransformeerd worden in ooi logs
te igf abri eken.
Op 29 Augustus 1932 overhandigde de
Duitscho minister van buitenbuKlscho za
ken, baron Von Reura"), den Franschen
ambassadeur te Berlijn oen nota, die den
G. A, DE WINTER
Telefoon 68846 GEBR. BIJLOO
Singel 84b, tel. 68292
Warande 57, tel. 69733
Rotlerd, dijk 180 Telefoon (i827g
TELEFOON 68792, 88018.
H. J. MARKESTEIN T. C. KLIJN
Nieuwe Haven 47 a. Brugmanstraal 48a
Repareeren en nieuw wikkelen van Stoizuigers
voorspoed van het Comité des Forges
dreigde to verstoren. Ontdaan van alle
diplomatieke phraseologie, kwam die -nota
op het volgende neer: het Verdrag van
Versailles legde de ontwapening a m
Duitscblaind op; deze maatregel is slechts
een oers' schrede op den weg naar alge-
mec-ine remaindering van bewapening. Dus:
öf toestem-mm in do al ge moe ne ontwape
ning, waartoe BuLtschland bereid is, öf wel
erkennen, dat deze ontwapening onmo
gelijk is, en dan DuitschLund zijn vrijheid
van handelen teruggeven, d.wz. goedvin
den, dat het zich herbewapent. Wordt deze
eiscb, onverschillig of Frankrijk er moe
instemt of niet, ingewilligd, dan is bet
logische gevolg ervan: do wedergeboorte
van de meest geduchte concurrenten van
Schneider -en zijn bondgenootenKrupp,
den kanonnenkoning, en Stuinm, don pant-
serplalenkoning.
Indien men de historische gebeurtenis
sen tusschen 1870 cm 1914 nauwkeurig
onderzoekt, dan blijkt duidelijk, dat hol
wedijveren tusschen Krupp en Schneider
op de wereldmarkt van wapenen ecin ge
trouwe afspiegeling is van do rivaliteit,
tusschen Frankrijk on DuitschlaimT cn do
betrekkingen tusscbem die landen heeft be
ïnvloed, gespannen toestanden in hot loven
riep, waarvan telkens nieuwe bestellingen
van oorlogstuig bet gevolg waren. Als be
zitters vain talrijke dagbladen, on beschik
kende over do middelen cm andersdenken
de organen het zwijgen op te leggdn, slaag
den zij er meermalen in op het geschikte
tijdstip zelfs oen publieke opinie in het
loven te roepen. liet is zelfs gebeurd, dat
Schneider in Duitscho en Krupp in Frain-
scho dagbladen, artikelen demi opnemen,
betrekkin? hebbend' op de superioriteit der
be wapen mg van do ecine of te -nlere na
tie, ten eindte, ieder aan zijm m land
het doen van nieuwe bestellingen voor le
stollen.
Toen na den wereldoorlog Duilschlaind
overwonnen was en ontwapend' werd,
was de grootste concurrent van Schneider
verdwenen. Maar hoe to arbeiden zonden-
concurrentie? Da-irop wisten Schneider cm
zijn dagbladen wel raad: do geheime be
wapening van do Relchswehr, De berich
ten omtrent aanmaak van vliegtuigen en
wapenen voor rekening van Duiischland
'm Nederland, Zweden on Rusland, werden
uitermate overdreven. Voorts werd het
bolsjewistische gevaar er bij gehaald: het
tot do tanden gewapende Rusland stond
gereed1 zich op zijn buurstaten te werpen.
Gevolg: belangrijke bestellingen van wa
penen te le Creusot door Polen, Roeme
nië en de Balkanstnteln.
Schneider en het Comité des Forges
waren geen vreemdelingen bij bet Chi-
meesch-Japansche conflict. Staal de Ban-
quo Franco-Japonaiso, die de Japansche
nationalistische beweging met. geld onder
steunt, niet ondier hun controle?
De leuze der veiligheid.
Wat Schneider was (on is) in Frankrijk,
was Krupp in Duitschlaud. Aam het eind
van 1912 had laatstgenoemde van de
53.600 gefabriceerde kanonnen er 26.300
aan Duiischland en 27.300 aam het bn'.ten
land geleverd.
De nederlaag van Duiischland in 1918
was tevens do nederlaag van Krupp: te
Essen werden 9300 machines, in totaal
60.000 ton wegende en 800.000 werktui
gen gesloopt m vernietigd'. Krupp votn
Bolden und Halbacb, do directeur, schat
te de waarde van een en ander op 104
millioen goudmark. Ten einde iln leven
te blijven, vervaardigen de Krupp-fabrie-
keti, afgescheiden van oorlogstuig voor
Duitschland's leger en marine, locomotie
ven en ander zwaar materiaal, allerhande
kleine voorwerpen, lot zelfs kunstgebitten
van niet-rocstenl staal.
Is Krupp werkelijk onafhankelijk?
„Neen", zeggen de Fransche dagbladen
van Schneider- en zijm bondgenooten. „hij
is in het geheim verbonden met do Duit
scho regeering, d",o hem subsidieert. hoe
wel do intergeallieerde controlecommissie
gedurende haar bestaan nooit heeft ont
dekt, dat hij op hot Verdrag van Versail
les inbreuk maakte, heeft hij zijn fabrieken
op abnormale wijze uitgebreid Waarom?
Om gereed' te zijn, zoodra de Duitscho re
geering dit eiseht, om den aanmaak van
wapenen te hervatten."
Acht jaar lang hamerden de Fransche
metaalindustrie-dagbladen op dit aambeeld,
en hun aanhouden werd böloomide
Fransche regeering eu de Fraiascho publie
ke opinio aanvaardden de leuze Veiligheid
vóór alles. Die leuze kostte Frankrijk tot
nu toe, alteen need's wat de uitgaven voor
de fortificaties betreft, zeven milliard
francs. En hoeveel bracht zij Schneider
en het Comité d'os Forges op?
(Wordt vervolgd).
Met een revolver beschoten.
Te Heerlen is gearresteerd cn naar Maas-
slïiehl overgebracht NL K„ die den mede
bewoner van zijn huis O. tweemaal be
schoot uit een mot scherp geladen revol-
volvcr, omdat O. nog huurschuld had'. De
revolver, waarop nog vier scherpee patro
nen, werd in beslag genomen.
mm
Duister individu, veelbeteekenend„Is uwes man ook
thMe vr ouw °h ent eu s „Wet, als hij tenminste al Haar
is met ziji! revolver-oefeningen zal lm m den tuintwel
met onze bloedhonden bezig zijn. Wou je
De Paiulerjager.
De Pandcijager heeft weer enlcclo ge
slaagde proefvluchten gemaakt. Na het be
ëindigen van de laatste vlucht liep du
rem voering wann -en gerankte in brand.
Eein en ander was dra gebluscht. Van be-
teek'einis is dit ongevalletje niet en litot
heeft goten invloed op de deelneming aalu
de race. Er zal een nieuwe vcmvocring
aangebracht worden
Smirnoff doet niet mee.
De K.L.M. spreekt tegen dat de piloot
Smirnoff zal deelnemen aan de Melbourne-
race. Er is inderdaad sprake van geweest,
dat Smirnoff hot aan. den Engelse,kman
Bernhard Rubin toobehoorencte toestel „De
Komeet" zou besturen. Drie „Komoöt"-loc-
stdlen stonden op de nominatie om mee
te vliegen, t. w. een zwarte, een roede
en een groene „Komeet". De eigenaar zou
de laatste besturen, doch dit kon d'ootr
omstandigheden niet doorgaan. Daarom ver
zocht ch heer Rubin den Engelschen pi
loot Feelden in zijn plaats met de groene
„Komeet" aan de race deel te nemen. De
heer Feelden moest echter bedanken, waar
na Sïminoff werd. aangezocht. De K.L.M.-
piloot ze,do, dat hij het toestel eerst wikte
probeeren en vertrok daartoe cenige dagen
geleden naar Londen. In verband mot hot
ongunstig weer kon echter van opstijgen
met de „Komeet" geen sprake zijn,
Smirnoff heeft het toestel echter met
kennersblik gemon-sterd en is tot de con
clusie gekomen, dat he: niet gereed mag
•worden geacht voor de Melbourn-eraoe. 'ris
K.L.M.-piloot wilde hij niet een toestel be
sturen dat niet d'e noodigo veiligheidswaar
borgen gaf. Smirnoff heeft dan ook aan
dert heer Ruibin medegedeeld',^ dtafc hij tot
zijn leedwezen niet met de „Komeet" aan
de Melbourneraoe zal deelnemen.
„Karei vraag hem nou
dagen hun dienstboden
lang i.. in die
konden houden."
(Humorist),
Mevrouw „Soms heb tfc het gevoel, dat die begeerte
var Piet om alles in den tuin in de puntjes te nebben,
-wel wat ver gedreven'wordt." ,(P
Manlief; „Nou, or Is éên ding waar lk trotsch op ben;
ik heb het stuur niet losgelaten I" (Humorist),
Geheime wapcnlcvcrantics ontdekt.
Uit Bordeaux wordt gemold, dat aaini
boord valn het Spastnsche s.s Tui'qu-oss,
int wegetas valsclue douaneaangifte in do'
i liavein onder politiebewaking was gestold',
I twintig machinegeweren, ocnigo duizenden
geweren on vele kisten met munitie zijh
j ontdekt. Zoogenaamd' was net Sp-aainscM
transport bestemd voor Antwerpen, doch1
j men noemt aan dat het schip in. worke-
I lijik'heid voor om haven in Portugal was
Iboslomd
Wervelstorm.
Ilot stadje L&ainbiltelli in het aan Wales
grenzende graafschap Mamnouth, is go-
teistcid door oen korten, doch zeer hevi-
I gen wervelstorm, welke groote schade aan
richtte en voetgangers tegen den grond)
I wierp.
1 0'ngeveor de helft van de stad werUlooö
Idem wervelstorm getroffen. De bewoners
beweren, dat zij tijdens hot noodweer oen;
(keilen aardschok hebben waargenomen.
Neil. Hcrv. ICcrlc.
Beroepen te Wormcrvccr (tooz.) ds. J.
I Eikema te Sohagen. I
i Aangenomen naar Zaandam (Eva ig.) W,
li O. Finkcnsieper, cand. en evangelist te
j Wicringormeor.
Bedankt voior Randwijk ds. A. F. r.
Pop te Monster.
Chr. Gcrcf. Kerk.
Bedankt voor Barend recht ds. P. d" Smit
te Utrecht.
