Waarnemingen in de vogelwereld,
UST HET HOOGE NOORDEN,
Humor uit het Buitenland
mmwM
;VfV>;rs|g
-
l-
msê'b
De taalstrijd in Finland,
De brutale kraaien. Een torenvalk gesignaleerd.
De ekster. Goudhaantjes gearriveerd. De lijster
zingt reeds.
Do bonte kraaien hebben het Sterre-
bosch weer in bezit genomen. Zo voelen
zich reeds aardig op hun gemak', net als
of 20 liier altijd1 gewoond bobben. Iin do
eerste weken loonden zo zich nog wat
schuw en wanneer ze jo in do verte zagen
aankomen on or nog niet het minste geva ia-
dreigde, gingen ze reeds aan don haal.
Deze bescheidenheid hoeft intussclico
maar heel kort geduurd. Eigenlijk komt
dit woord niet eons in hun woordenboek
voor. Kot was alleen slechts het vreemde
en het onbekende, dat hen zoo voorzichtig
deed zijn.
Nu hebben ze hun wantrouwen lalon
varen niet alleen, docli ook de oude bru
taliteit is weer teruggekomen en op het
cogenblik hebben ze dön grootstm mond
van alle Sterrebosch-bewoners.
Als het ©enigszins kaïn worden ze in
het schreeuwen en in het uithalen van
allerlei streken geassisteerd1 door hun
zwarte broeders, do zw -te kraaien. Eigen
lijk moet ik zeggen: z\v /te zusters, want
kraai is nog steeds vrouwelijk.
Maar je kan toch ilever met een zwarte
dan met een bonte kraai te doen hebben.
Die zijn hier trouwens geboren en weten
nog een ldcin beetje hoe ze zich bij dns
moeten godragen. De bonte wietan hoelo-
maal niet hoe het behoort On door alsof
het Sterrcbosch van ben is.
Zoo zat er laatst een bonte kraai in het
bovenste topje van cdn populier an maakto
allerlei buigingen en andere grimassen, on
derwijl bij steeds maar „krö-krö" riep. Ik
bad' zoo'n idee, dat er iets aan do hand
was, maar hoe ik ook keek, ik kon niets
verdachts ontdekken.
Nu zijn bonte kraaien rare snaken, die
je ook graag wel eens voor den gek hou
den en alarm maken als het lolaai over
bodig is. Ik liet me niet voor den gek
«houden en ging op zoek naar vogels, welke
zich beter weten te gedragen.
Maar je kan toch liever met een zwarte
dezelfde plaats passeerde, waren ze nog
aan het kabaal maken; minstens net zoo
hevig als den eersten koer. Dan moet er
toch iets zijn, waarmee de kraaien zich
niet kunnen vereenigen. En jawel. Net liad'
ik mij achter een populier verdekt opge
steld of daar had je het. Uit het bosch
kwamen een stuk of twintig bontrokken
gevlogen en midden ia dear troop oen
torenvalk. A-ha, is dat de zaak. De valk
ztu aia'iiuiiijK al een lieelea tijd' 6a het
bosch, (oldal do kraaien kans gozion had
den hom to verdrijven. Keel statig vloog
hij, onuingd door de kraaienbande, verder
het bosch in. Nu on dan doelde hij cam
tik met den vleugel uit als oen dor kraaien
hem al te dicht naderde. Het was duide
lijk te zien, dat het geen overhaaste vlucht,
doch eerder oen eervolle aftocht was. Ten
slotte kuil jo tegen een twintigvoudige
overmacht niet op, waarbij nog kont, dat
een torenvalk kleiner is daa een kraai.
Nu hoop ik maar, dat de aanwezig
heid van onzen torenvalk geen aanleiding
zal zijn voor sommige menschen om te
trachten liet dier op de een of andere wijze
onschadelijk te maken. Er zijn namelijk
menschen, jachtopzieners incluis, die alles,
wat ma,ar in het bezit is van oen krom
men snavel, weg k'nallon. Zoo lezen we
dikwijls: „Een arend geschoten, vlucht een
meter zooveel" of „buizerd neergeschoten"'
en dergelijk fraais meer. Het komt zelfs
voor, dat do dappere schutter zich met
z'n slachtoffer Iaat fotografoeren, zoo trots
is hij, dat hij zich weer eens aan de na
tuur heeft vergrepen niet alleen, doch te
vens is hel een strafbare handeling, die
henl met. de justitie in aanraking kan bren
gen. Natuurlijk zijn er ander de jachtop
zieners ook werkelijke vogelvrienden en
deze zullen zich wol wachten on op de
kromsnavels te schieten; zij weten al te
goed, welke nuttige dieren liet zijn.
Vooral de torenvalk is zeer nuttig. Hij
maakt zich verdienstelijk door liet vangen,
van muizen; met de/.e knagortjes voedt hij'
zich in hoofdzaak. Dal hij duiven eet. die
nog grooter zijn dan hijzelf, berust op fan
tasie.
Eigenaardig is, dat men al die roofvogels
heel eenvoudig als sperwers betitelt en
nu wil het toeval, dat juist do sperwer
op do z.g. zwarte lijst voorkont, d.w.z.
dat hij straffeloos doo Igcschoten kan wor
den.
liet zou wel in hei belang van de andere
roofvogels zijn, als do sperwers, waarvan
er overigens ook niet zoo bar veel zijn,
van deze lijst geschrapt werden.
In het Volkspark kunnen wo op hef
©ogenblik een eigenaardig, lachend vogel
geluid hooren. dat afkomstig is van een
ander lid van het kraaiengilde, do ekster.
Bij voorkeur houdt hij verblijf in de hoo
rnen, dicht bij het Feestterrein, waar zij
ook wel eens op het veld te vinden is. Zio'fs
lol de tuintjes van de Sladhoudcrslnon
strekt zij haar bezoeken uit, alwaar men
haar van tijd tot tijd van versnaperingen!
schijnt te voorzien.
Inlusscben is dit exemplaar heel wat
levendiger dam de ekster, die wo in den
afgeloopen winter in het Sterreboscli had
den. Deze liet zelden eenig geluid hoeren
'en bevond zich bij voorkeur op don grond,
in tegenstelling dus met don vogel in hel
Volkspark.
Men beweert, dal do ekster nog steeds
in bet Sterreboscli aanwezig is, doch ik heb
haar sedert den zomer niet meer gezien.
Dat is natuurlijk geen bewijs, dat zij er
niet is.
Dat is net als met de goudhaantjes. Reeds
een heelcn tijd had ik tevergeefs naar
deze winlergasten uitgekeken; en in ver
hand met don tijd moesten ze al lang in
ons bosch aanwezig zijn.
Ton slotte had ik geluk, eigenlijk zon
der, dat ik er speciaal/op uit was. Ik dacht
hcelarnaal niet meer aan goudhaantjes,
toen ik opeens liet bekende naaldfijne „si-
si-si" boorde. 0 ja. dat is waar ook Er
beslaan nog goudhaantjes on die komen
zich hier even voorstellen. Ik telde er
minstens een dozijn; zooveel had ik er
nog nooit bij elkaar gezien. Ze dachten ze
ker: We zullen maar en bloc gaan, anders
ziet bij ons tocTrnietl Het zou ook kunnen
zijn, dat deze mooie vogeltjes onderweg
wat zijn blijven steken, omdat liet weer nog
zoo zacht was. /Vis ze vorst verwachten,
maken ze wel wat meer haast om uit hun
noordelijke broedgebieden te vertrekken.
liet zachte weer heeft ook andera vo
gels wel wat in de war gebracht. Half De
cember hebben we n.l. kunnen genieten
van liet mooiste lijslergezang, dat men zich
maar denken kan. Eerst hoorde ik een
zanglijster in een der tuinen aan de
Nieuwe Haren en een paar dagen later
zelfs twee tegelijk in de omgeving van
het ziekenhuis. En het zingen was heelc-
maal niet schuchter, alsof ze in verhand1
met het jaargetijde niet goed durfden, no m,
het was het echte, spontane, uitbundige
gezang, zooals we dat in hot voorjaar
gewoon zijn. Het was schitterend. Ge
woonlijk hooren we de zanglijster op z'n
vroegst in do tweede helft van Januari;
zoodat men kan nagaan, dat onze vogels
er buitengewoon vroeg bij zijn.
Als koude en vorst hun introle doen,
zullen zo vanzelfsprekend weer zwijgen,
docli hun aanwezigheid on bovenal hun
gezang, is wel een typisch bewijs van do
ongewoon zachte temperatuur.
Vanwege eten Plantsoenendienst zijn weer
do bekende voederbakken op do vaste
plaatsen gedeponeerd, die op T oogen-
blik nog weinig dienst doen. Zoolra do
vorst intreedt wordt dit echter anders eti
dan zijn er veel vogels, die gaarne van
het hennepzaad of van c|e olienootjes ko
men snoepen, welke door vriendelijk®
menschen worden verstrekt. Ik hoop, dat
er in den winter, voel zulke menschen zul
len zijn en ais liet gaat zooals het vorige
jaar, dan hebben de vogels niet te klagen.
Voor heel weinig geld kan men heel voel
doen.
Dij voorbaat liebl U den dank van vo
gels en vogelvrienden.
A. DE .TONG.
Men kan de geschiedenis van Finland
verdoelen in vier perioden: de nevelige
oudheid, do Zwecdsche periode, die zes
eeuwen duurde on in 1809 gevolgd werd
door de Russische, die eindigde toen, met
den val van hot Tsarenrijk, de onafhanke
lijkheid van Finland werd geproclameerd
en de nu zeventien jaar oude zelfstandige
Finscho periode begon. En deze verdeeling
geldt in groote trekken zoowel voor de
staatkundige als voor do cultureele ge
schiedenis van Finland, dat, zocals elke
postzegelverzamelaar weet, den naam
Suomi op zijn postzegels hoeft staan met
ernaast of eronder en meestal in kleinere
letters Finland'.
Het mag aan de spreekwoordelijk on-
eemige geleerden overgelaten worden om
uit te maken, of Finland het eerst van do
zeezijde dan wel van de landzijde, liet
sche cultuur deelachtig. Daarom was cul
tureele isolatie het gevolg van het ver
breken van do banden mot Zwedcin toon
Finland' in 1S0D onder do macht van dun
Russische® Tsaar kwam. Do Finnen, waren
nu op zichz.elf aangewezen om zich te
ontwikkelen en door deze isolatie werd
liet volk van Finland zich eigen kracht
bewust. Da leuze: „Zweden zijn wij niet,
Russen kunnen wij miet word.m, dus moe
ten wij Finnen zijn!" dateert van IS IS.
Di 1835 word' liet machtige hationaie epos
van do Finnen, do Kalevala, door Elias
Lonnroth uitgegeven om le bewijzen, dat
de Fmschc taal oven geschikt was als
draagster van dichterlijke gedachten als
elke andere taal, om le bewijzen, dat Fin
land. een eigen historie, oen eigein litera
tuur had, al hadden dio dan de eeuwen
door slechts onder het volk van de bos-
schon. «can mwcuv g-okpeÊd. Maar hoc
groot, vooral ouicle r stilden ton, do goesl-
drift voor deze eigen taal ook was, liet
lot 1902 voor deze officieel© gelijkstelling
hij de wet bekrachtigd werd. Bijna 87 pro
cent van de gcheelo bevolking sprak toen
van-huis-uiL Finsch, bijna 13 procent slechts
Zweedsch, maar het zou nog tot na de be
vrijding van Finland, tot 1923 duren voor
dc wet lot stand kwam, die de Finscli-
spiekende studenten aan do staatsuniver
siteit te llelsingf >rs dezelfde rechten op
liet ontvangen van liowr onderwijs in
hun eigen taal gaf als tL Isch-spre-
kC'iuien, de wel, die naar men ten dacht,
samen met do taalwet van hel jaar tevoren,
heide bevolkingsgroepen volkomen bevre
digen moest en dus oor einde aain don
taalstrijd' zou maken.
Maar hot lioett niet zoo mogen zijn.
Eenige jaren geloden is de taalstrijd op
nieuw ontbrand1, hebben de Finsch Finnen
of Echt-Finnen of Femiomainen opnieuw
den aanval op het Zweedsch ondernomen,
maar ditmaal niet zoo zeer om voor zich
zelf rechten te veroveren, als wel om de
rechten van de Zweodsch-sprckendo Fin
nen te beperken, o-m deze menschen, die
hun Finsche vaderland zeker even lief
hebben als do Finsch-sprekonden, die aan
hun zijde voor do vrijheid gestreden'heb
ben en de jonge republiek hebben hel
pen opbouwen, de rechten op 't gebruik
van hun moedertaal ton deolo te ontnemen.
En deze slrijd wordt met groote heftig
heid' gevoerd. Men heeft kunnen lezen hoe
de echtgenoot© van don president der ro
publiek, mevrouw Svinlnifvud', die haar
man vergezelde naar Siberië, toen hij daar
heen wegens zijn actio voor de bevrijding
van Finland verbannen werd, uitgejouwd,
eu uitgefloten is, toen zij den Gen Novem
ber den schouwburg verliet, waar zij oen
fceslveorslellkig lier gelegenheid' van de
viering van den Zwoedschen Dag had bij
gewoond. Dein avond tevoren was een
jongen van eou jaar of zeventien i'n oan
voorstad van lielsingfors bewusteloos ge
slagen, omdat hij in den trein Zweedsch
had gesproken. Een hoogteeraar van oen
Zweolwhe hoogesciiool heeft er zich eens
over beklaagd, dat hij in ©en Finsche stad
in eau winkel niet geholpen kon worden.,
omdat liij geen Finsch verstond, al
stond de winkelbediende oen Zweedsch
moppenblandje to lezen. Een groot Finsch
blad' lieeft het vorige jaar zijn verwonde
ring uitgesproken over liet gejammer van
de Zwcedseh-sprekende Finnen, die zoo'm
vaarde hechtten aan do staatsuniversiteit
te H'chngfors, hoewel zij, aldus het blad
toch een half dozijn universiteiten en
hoogescholon in Zweden tot hun beschik
king hadden. Fluitdemonsb'atics zijn op
touw gezet tegen een troep meisjes-gym
nasten, d'io in verschillende landen, o.a.
Engeland, demonstraties zou geven en daar
enorm succes oogsite en dus een. prachtige
ïcclame voor de lichamelijke opvoeding
in Finland maalde, omdat do leidster er
niet voor gezorgd liad, dat het percentage
Zwcedseh-sprekende meisjes van die groep
Zweedsch bleef de taal van bestuur, recht
spraak, handel en onderwijs en kinderen, j precies even groot was ais het percentage
die thuis nooit iets anders dan Flfosch I Zwoedsch-sprcbentle personen in Finland,
gesproken on gehoord' haddon, moesten! En zoo voort. Er zijn moer voorbeelden
Zweedsch loeren om op school te kunnen!
gaan. In 18G3 worden Finsch en Zweedsch
nis officiede talen feitelijk go'ijkgestdd' en,
daarmee biocide do boltingsHiing voor do
te geven van animositeit tusschon de twee
door het taalverschil gescheiden bevol
kingsgroepen in Finland van do verdeeld»
lieki onder dit jonge, krachtige en in vele
Finsche taal krachtig op, maar liet duurdej opzichten zeer interessanto volk.
Zakenman, door de telefoon sprekende„Dus uw
cheque van 10.000 komt morgen?, goed. (Tot de mon
teurs) Nou, u hoort het. Geen reden meer om me af te
snijden, wel."
Monteur „Nou meneer, we hebben u al een half uur
geleden afgesneden, om u de waarheid te zeggen. We
komen nou alleenig nog maar om het toestel."
(Humorist).
„Hendrik, je moet toch werkelijk meer tijd nemen
om rustig te ontbijten (Passing Show)?
{föBM ïtfas. as
„Iemand heelt, mijn hoed in het café verruild
(Passing Show),
De prima-handelsreiziger, die juist met haar vader
gesproken heeft„Of hij zijn toestemming heeft gege
ven? Nou kijk maar. Hier heb ik zijn order voor twee
dozijn flesschen Champagne voor de bruiloft."
(Humorist).
Dat rekenen met percenten maakt ee'n
belangrijk deel van den taalstrijd uit. De
moedertaal van bijna 90 procent der Fm
schc bevolking is het Finsok, die van circal
10 procent het Zweedsch. Uit don aard
der zaak is die verhouding lang niet over
al dezelfde, er zijn overwegend Zweedsch-
talige gebieden, in andere wordt practised
uitsluitend' Finsch gesproken en er zijn ge
meenten, waar haast evenveel Finsch-spro
eenden als Zwcedsch-sprekeuden wonen da
liet is daarom zeer begrijpelijk, dal men,!
aak met die percentages moet rekenen,
Zoo wordt oen administratief gebied, waar
meer dan tien procent der bevolking ©cjn|
andere taal spreekt dan de meerderheid',
als een twee-talig gebied' beschouwd en de
moeste autoriteiten in dat gebied moetoni
dan in bepaalde mate die beide talon kan
nen, terwijl in oen-talige districten slechtst
do hoogerc ambtenaren beide talen machtig
moeten zijn. Djo regeling is heel ingewik
keld en hel gaal dus niet aan in het
kader van een krantenartikel er een ©enigs
zins volledig beeld van te geven, maav
voldoende zij, dat bij een dit voorjaar d'ooï
de regeering ingesteld onderzoek gebleken!
dat de ambtenaren over het algemeen
volkomen tevreden zijn mot do tegenwoor
dige regeling en dat slechts in uitzonde
ringsgevallen ingrijpende wijzigingen zijla
voorgesteld. Op de lagere school wordt
óf in hot Finsch óf in liet Zweedsch on
derwezen en op de iniddelba.ro scholen
krijgt de jeugd twee uur per week les
in do andere landstaal, hetgeen met inamG
vele Finsch-Finrien betreuren, daar zij dezes
uren veel boter bes leed achten, wanneer
d'ie voor Engetech o-f Duifsch gebruikt wer
den.
Op het ocgenblik gaat de taalstrijd ech
ter in de eerste plaats om de staatsuni
versiteit. Volgens de wet van 1923 moet
bet onderricht in de fundamcnlecle vakken
in beide talen gegeven worden, terwijl
overigens de leerstoelen zo® goed moge
lijk verdeeld moeien worden volgens het
percentage Finsch sprekende en Zwcedseh-
sprekende studenten, en voorts alle hoog-
1 om aren beide talen moeten kunnen ver
slaan, omdat do studenten in alle vakkeni
in hun moedertaal examen af kunnen leg
gen. Op het ©ogenblik is liet aantal
ZwcedBc.h-sprekende studenten ongeveer 15
procent, zoodat cr relatief meer Zweedsch-
sprekende hoogleeraren. zijin dan de wek
voorschrijft. Dc actie van Finsch-spreken-
de studenten om de staatsuniversiteit zui
ver Finsch te maken heeft tot gevolg gp-
liad, dat de regeering eerst do door par
ticulieren bekostigde Zwoedscho Academie
te Alio verzocht heeft of zij tegen ver
goeding der kosten het gcheele Zwoodsche
hoogcr onderwijs over wilde nemen, maat
toen men zich daar niet toe in staat acht
te en oen splitsing van de staatsuniversi
teit in een Finsch© universiteit met ecinj
Zwoedscho hoogeschoel als dependance ook
niet mogelijk bleek, hoeft de regeering voor
gesteld het aantal Zwecdsche leerstoelan
aan do staatsuniversiteit van 25 tot 21'
terug lo brengen en er daarvan mog 8
facultatief te maken, zoodot die bij ge
brek aan bekwame Zweed'sche leerkrach
ten door Finsche leerlet ach ten bezet kun
nen wordtan. Bij deze regeling zou tevens
het recht van de Zweedseh-sprekende stu
denten, om aJlc examens in hum eigcm taal
af te leggen, vervallen en dit is liet waar
om nu voor heel do Zweedsch-sprokend^
bevolking v»»i Finland' do taalstrijd feite
lijk dia-
Ma.i' nog voor anderen, Zweden,
Noi. v i Denen spreken zulke verwante
talen, dat zij elkaar- na ©enige oefening
vrij behoorlijk kunnen verstaan en op deze
taalverwantschap is de Scandinavische
samenwerking voor ©an goed deel ge
baseerd'. Door het Zweedsch hoeft Fin
land' zich bij deze samenwerking op eco
nomisch en cultured gebied' aan kun'ncö
sluiten, men is in de andere. Scandina
vische landen de samenwerking met Fin
land gaan waardeuren en daarom hebban
een 800 hoogloerareu en docenten uilDmc-
markon, Noorwegen, Zweden en IJsland
onlangs hun adressen aam regeoring ten
Rijksdag van Finland aangeboden, waarin
vai deze waardoering getuigd word en
men er op aandrong een zoodanige rege
ling te treffen, dat het Zweedsch de „brug
tusschon Finland en hef overige Noorden"
zou kunnen blijven. Man heeft dit in Fin
land' als een onbetamelijke inmenging iu
interne aangelegenheden opgevat cm er is
in de pers gezegd, dat de rogeeriug hier
tegen maatregelen moest nemen on ook
wel, dat men geen prijs moer stelde op
die samenwerking met Scandinavië.
Wat liet einde van don taalstrijd zal
zijn is nog niet te voorspellen. Maar wei
kan gezegd1 worden, dat gegronde, prac-
tischc reden voor beperking van do rech
ten van de Zwcedseh-sprekende bevolking
niet bestaan, dat haar vroegere privileges
opgeheven zijn en dat zij zich langzamer
hand op verschillende manieren verfïmscht.
D> Finsch-Finsche actie kan dit assimila
tie-proces bespoedigen, maar zij veroor
zaakt tevens verdeeldheid en iets goeda
kaï dat nimmer in zich dragen. Hetgeen
ti uwens vele Finscli-sprekemTc Filmen ten
volle beseffen.
BERTIE .1.
Stockholm, November.
o •;a0ocfoeooc«öac'OD:»iö0Oto:ao'*ios
Geen land ter wereld is rijk genoeg
om zich de weelde van slechte
-wegen te kinnen veroorloven-
eerst door Cc uit liet Westen komande
Zivcilt n dan wel door do uit Zuirl-Oost-
Eurup.i komend® Finnen bevolkt is on mis
schien hebben beide partijen wel ongeveer
gelijk en hebben do Zweodscho kolonisten
zicli aan de kusten gevestigd, terwijl ver
der liet land in de Fin* ijs luiai eerste neder
zettingen stichtten. Zo-oals gezegd duurde
de Zweedsch© periode zes eeuwen en in
dien lijd waren de Zweden dc liaas in
Finland en werd Finland door dc Zweden,
én via Zweden do zegeningen der Wesler-
irr/s^m
STATWN
,*.x
