k
De Zeeuwsche oestercultuur met
den ondergang bedreigd.
Verslag van den Gemeenteraad
Humor uit het Buitenland
•rY-'Wi-'ri-
13
■■'J-
u
|$,x
JEen nationaal bedrijf door
nat a urlijke v ijanden
belaagd.
Iersckp, 4 Januari.
Tan verschillende zijden wordt
onze Zeeuw sche ondercultuur be
dreigd. Aan den ceuen kant wer
pen de economische omstandig
heden van de wereld, zooals van
zelf spreekt, hun schaduw over
dit luxe-bedrijf. Maar veel groo-
ter nog is het gevaar, dat dit
zoo bij uitstek nationale bedrijf
boven het hoofd hangt van de
zijde van de natuur, die zieli
aan geen menschclijke overwe
gingen stoort. Deze bedreiging
is zoo groat, dat men bijna wel
van een ramp mag spreken.
Een epidemische ziekte mankt cd groote
schaal slachtoffers onder de dieren, een
ziekte waartegen de wetenschap met alles
'jsat haai ten. dienste slaat nog geen af
weermiddelen heeft gevonden. De telers
slaan er vodslagen machteloos tegenover en
moeten dagelijks steeds grooter wordende
partijen wegwerpen, die ze dood uit de
putten opvisschen. Juist de crisis tem
pert de gevolgen van deze ramp eenigszins,
doordat de afzetmogelijkheden eveneens
aanzienlijk zjjn verminderd, doch de sterfte
onder de oesters breidt zich steeds verder
uil zoodat liet schijnt dit de ondergang
voor de deur staat.
Een oude kwaal.
De ziekte, die thans in de oesterbanken
voortwoekert, is er geen van den laafsten.
lijd. Reeds dr. P. P. C. Hoek, die in 1902
alls wetenschappelijk adviseur in vrische-
rijzaken een rapport publiceerde over de
oorzaken van den achteruitgang in hoe
danigheid ran de Zeeuwsche oesters,
geeft er een beschrijving van. Toen had!
dr. Hoek evenwel porceelen gevonden, die
Donkere tijden in aantocht.
terdijk te Raam, die op het gebied van
schimmels oen autoriteit is; zij meende
iets te hebben gevonden, doch bosmoUings-
proeven hebben wederom niets opgele
verd, zoodat men nog steeds in het duis
ter tast.
Jfog meer belagers.
llier komt nog bij dat de schel pzicklo
niet do eenigo vijand is van do oestercul
tuur, Daar is nog de „slipper limpet" (cre-
pidula formcatn), een slakje, dat de oes
ters volledig overwoekert. Het is uit Ame
rika, waar het op onschadelijk niveau blijft
naar Engeland overgebracht en daar heef
bet zich zoo ontwikkeld, dat geheels oes
ierbanken er eenvoudig door zijn vernie
tigd. Sinds eenige jaren komt het ook in
Zeeland voor. Juist op do broedplaatsen
ontwikkelt de slipper limpet zich geweldig,
zoodat het de cultuur treft,in het hart
Ook hiertegen bestaat geen afweermiddel;
de hoop is alleen gevestigd op een na
tuurlijken vijand, die de slipper weer kort
houdt.
Een nieuwe bedreiging vormt Frankrijk
dat na 1921 op de Londensche markt
geen concurrent wast wegens de groote
sterfte onder de Fransche oesters, doch nu
weer heel goede oesters exporteert. De
Engetsrhen letten speciaal op een goed
uiterlijk en daarin is Frankrijk de Zeetiwer
thans belangrijk de haas. Tenslotte werkt
ook do crisis hier door, al heeft bet huig
geduuiri, voordat mei ei' hier ie s van
merkte, zoodat tot voor kort de prijzen en
de afzet bevredigend waren.
Zn aar getroffen.
De oestercultuur wordt dus wel zwaar!
getroffen en in Ierseke is men zeer pessi
mistisch gestemd. Wij hadden nog een on
derhoud mot don gemeentesecretaris, den
heer G. O. Veenendaal, die ons bij ont
stentenis van den burgemeester, den lieer
H. C. J. Gunning, van den stand van za
ken in het eens zoo nel varende doip een
het buitenland, terwijl op do binnenland
se he markt de concurrentie blijft bostaan.
Slechts oukcio exporteurs varen er we!
bij.
Vraag naar goede oesters is er in liet
buitenland nog genoeg, maar men kam zo
in Zeeland niet leveren. De schelpziekto
en dta slipper zetten hun verwoestende
werking voort. Het bestuur der visscherijen
op de Zeeuwsche watoren doet ook wat
het kan om den nood te lenigen: er is
eon belangrijke pachlmluctie verleend en
zoo juist is toestemming gegeven voor
don uitzaai van oesters van Vroonnton oor
sprong, hetgeen vroeger verboden was om
liet ras zuiver te houden. Vooralsnog ziet
het er echter voor do oostertelers zoor
donker uit, evenals voor do veten, dio
er vroeger een goede verdienste in von
den. Armoede staat in Ier voor do
deur en uitzicht op verbetering i-> er niet.
tot een maximum van 10 pCt. door deze'uiteenzetting gaf.
ziekte waren aangetast, thans zijn er eeh-j De uitvoer, die voor drie jaren nog
ter pexoeelen, waarvan dit percentage S5 een bedrag van twee millioen gulden bio-
tot 95 bedraagt. j liep, i3 in 193-1 gezakt tot ongeveer een
In principe is deze ziekte dus niets half millioen on verbetering is niet in
nieuws, maai- zij is wel op buitengewone zicht, oerdei het tegendeel. De belastingen,
wijze uitgebreid. Dit doet verwachten, dat1 die vroeger zeer laag waren, zijn tot het
op den duur deze epidemie terag zal zak
ken tot een normaler niveau, maar van
vermindering is thans nog niets te mar-
uiterste opgeschroefd. Van oen steunrege
ling was tot voor kort geen sprake; men
had1 het vorig jaar een werkverschaffing,
ken. Integendeelden laatsten tijd wondt waar een 30 man onderhoud vond, nu
de ziekte in onrustbarende mate.
De lief' ebbers van oesters behoeven zich
bij het e'en over deze kwaal evenwel niet
ongerust te maken. De aangetaste oester
is even consumabel als haar gezonde zus
je; de zieken zijn zelfs niet alleen niet
schadelijk voor de gezondheid van den
mensch, maar ook de smaak heeft er niet
onder te lijden.
Aantasting van de schelp.
Het is namelijk alleen de schelp, die
wordt aangetast, terwijl de oester zelf vol
komen gezond blijft. In het parelmoer van
de schelp (dus aan de binnenzijde, zoo
dat er van buiten zoolang do oester nog
leeft niets van te zien is) ontstaan groen
achtige zachte plekken, die eenigszins rub
berachtig aanvoelen. Van den rand breiden
zich deze plekken uit naar het midden,
waar de sluitspier aan do schelp vastzit.
Als de ziekte zoo ver is voo-tgewoekerd,
be teekent dit een onherroepelijken dood,
daar het dier de schelp dan niet meer kan
sluiten en zoodoende zijn natuurlijke be
scherming tegen zijn vijanden mist.
In Frankrijk kent men de zoogenaamde
,„maiadie du picd", welke Neleriandsche
importeurs ook op de Londensche markt
hebben aangetroffen." Deze ziekte lijkt veel
op de Nederlaudsche, maar zij is in Frank
rijk niet veel voorkomend. Aten ziet zoo
iets echter meer, oob bij mcnschelijke ziek
ten. Het verloop van de griep kan bijvoor
beeld uitstekend met deze sche'pziekte ver
geleken wordeneen reeds bestaande ziek
te, die plotseling ernstige vormen aannam.
Alleen de oesters hebben er in veel er
ger mate van te lijden en ieder geval is
hier doodelijk.
Geen geneesmiddel.
Terwijl deze oesterziekte voortwoedt,
zoekt men tevergeefs naar een middel om
haar te genezen of zelfs de uitbreiding tot
Staan te brengen. Belangrijke onderzoekin
gen zijn op dit gebied verricht door dr.
B. Havinga te Amsterdam, het hoofd van
de afdceling kustvisscherij, riviervisscherij
en binnenvisscherij van het Rijksinstituut
voor bio'ojisrii vissehorij onderzoek in sa
menwerking met dr. A Grijns te Bergen op
Zoom, den bacterioloog van het bestuur
der visscherijen op de Zeeuwsche stroo
men. Op onze reis hebban we den laat
ste in zijn laboratorium opgezodit, waar
hij ons zeer welwillend over de kwalen
der oesters heeft voorgelicht.
De oorzaak van de schelp-ziekte is vol
komen onbekend' en met allerlei proeven,,
heeft men slechts een negatief resultaat
bereikt. Men heeft geen bacterie gevonden
en geen schimmel kunne.aanwijzen, zelfs
is liet niet gelukt om gezonde oesters met
ziekte te besmetten. En toch woekert de
kwaal in de oesterputten verder. De hea-
ren Havinga -en Grijns hebben zich in ver
binding gesteld met pTof. dr. Johanna Wes-
moet men ook daarvoor bij het rijk aan
kloppen. De gewone wjksuitkeoringon zijn
gebaseerd op de goede jaren, zoodat Ier
seke wel diep in den put zit. En door de
nieuwe financieele maa regelen van bet
rijk gaat men nog vorder achteruit.
In de gouden dagen hebben de arbei
ders hun gold uitgegeven en de kweekers
hebban hun -winsten gebruikt om hun za
ken uit te breiden. Dit geld is nu volkomen
maar de maan. Het dorp bestaat voor
meer dan drie-vierden van de oester- en
mosselteelt, waarin bijna geen loananten
ai-heid' is te vinden. Want in de mosscl-
kweekerij is de toestand al evenmin roos
kleurig. De steunmaatregelen van het rijk
hebben geen goede uitwerknig, doordat mi
nimum prijzen alleen zijn vastgesteld1 voor
Vergadering van Vrijdag, 14 Dcc. 1934,
's avonds S uur.
L
Voorzitter: d© burgemeester, do
heer K, Slu lemeyer.
De gemeentebegrooting 1935.
Algemeene beschouwingen.
Aan de orde is: Behandeling van de
ontwerp-begrooting 1935.
Do zelfstandigheid der gemeenten.
Mevr. Bent homDe Wilde meent,
dat het ieder jaar, bij de behandeling van
de begroeting, moeilijker wordt om het al
gemeen beleid' van 13, en W. te beoor-
deele.n. Spreekster heeft het vorig jaar
daar ook reeds opgewezen; dit jaar is de
moeilijkheid nog meer toegenomen, nu de
regeering de zelfstandigheid van de ge
meen ten m het geding brengt.
Hoe is deze begrooting tot stand ge
bracht? Mou heeft deze moeten ontwerpen
rekening houdend mot voorschriften, die
nog geen wet zijn Bij de Tweede Kamer
zijn n.l. thans aanhangig de wet, regelen
de do financieele verhouding tussehon rijk
en gemeenten cm het z.g. Wierkloosheids-
subsidiefonds. Slaar aan do gernoontcbestu-
ron is opgedragen bij liet ontwerpen van
de begrooting 1935 te werk tegaan naar
normen, dip nog geen wet zijtn.
flfet is altijd usance gewoost, dat als
eau begrooting door den raad was aan
genomen, deze werd opgezonden maar G'ed',
Staten, die haar naspeurden en er meestal
hun goedkeuring aan verleenden. Dit jaar
is aan do gemeentebesturen opdracht ge
geven de begroeting, vó6r deze in den
raad' kwam op te sturen aan Gedeputeerde
Staten; deze zenden haar bekijken, even
tueel bemerkingen daarop maken en dan
kon de begrooting In den raad wordan
behandeld. Hier is het even anders ge
gaan, maar in tal van gemeen
ten is de gang van zaken zoo als ge
schetst is. Dat wijst er wel op, dat eigen
lijk van een zelfstandig bestuur "dor ge
meenten niet meer gesprokcai kan wor
den. Daarvan zijn zeer sterke voorheel
den aan te wijzen. Er is oen serie maat
regelen aan de gemeente opgelegd door
de regeering, via Ged-eputeerde Staten. Het
was als in een roever-romanJe geld of
jo leven! Als de r.iad in oen bepaald geval
meende, dat oen opgelegde maatregel niet
in het belang van de gemeente was en
hij zou zich tegen toepassing daarvan ver
zetten, clan schoot het leven van de ge
meente als zelfstandig orgaan er hele
maal bij in. Dan zou de gemeente een,
regeeriingscommissaris op haar dak ge
stuurd krijgen, die alle zaken zou moe
ten mg el enDie rog eer i agsco rn m i ssaxi ssen
schijnen alles te weten en te kunnen en
beter in slaat te zijn te beoordeelen wat
B. en W. en de raad. Met aan het hoofd
der gemeente een regecringscommissaris
blijft niets over van de zelfstandigheid der
gemeente. j
Een sober bestuur.
Tal van voorstellen hooft do raad, met
dat Voor oogen, moeten slikken, of hij
dczio goed vond of niet.
ïs dat billijk?
Bestaat er aanleiding om tegen Schie
dam op to treden als gesch> J is? Zijn we
in Schiedam, zijn de raad en B. en \V„
zoo overdadig geweest in hun behoor;
zijn er belangrijke aanmerkingen geweest
op hun beleid
Uit den treure is herhaald: Schiedam
is altijd1 op sobere wij-ze bestuurd. De
ioenen een onderwerp vaak van prik
kelbare bespreking I zijn hier altijd aan
den lagen kant geweest, ook in dan tijd
van hoog conjunctuur. Voor de politie en
het personeel van hte. G emooale-Z ieken-
huis werden nadien nog otnige verbete
ring aangebracht, maar die sal irieering van
het ziekenhuispersoneel hier Llijft nog be
neden die van het personeel in inrich
tingen, die met het Schiedamsche zieken
huis vergeleken kunnen wordan.
In den na-oorlogschon tijd zijia eenigo
duro gebouwen verrezen, die nu zwaar
op de begrooting drukken, oa. een school
■en liet ziekenhuis. Als zich de urgentie,
om tot de stichting over to gaan voor
doet, mag men den bouw niet uitstelten
tot goed koepor gebouwd zon kunnen wor
den. Gelukkig is dat hier ook niet ge
beurd, want nu is het bouwen goedkoop,
maar... er is geen geld voor! Op die
manier zou nooit datgene tot stand komen,
wat noodig is!
Alen moot het niet vooistellea alsof op
die school en het ziekenhuis wel aan
merkelijk bezuinigd' zou kunnen wordeln:
door de arbeidsvoorwaarden slechter to
maken, door inkrimping of dö instellilag
geheel te doen verdwijnen.
Men moot niet de conclusie trekken,
dat Schiedam niet op de juiste wijze be
stuurd is in het verleden. In dan Gelcidö-
brief wordt duidelijk uiteengezet, hoe
Schiedam zich do laatste jaren heeft uit
gebreid. De bevolking is met ongeveer
de helft toegenomen; het stratenoppervlak
met één-derde on het ambtenarencorps 'noch
liet overige personeel is uitgebreid.
Het bestuur van Schiedam heeft niets
te wenschen overgelaten en het verheugt
spr., dat B. en Wt in den Geleid ebrief
zulke waardevolle gegevens -hebben Ver
schaft. De buitengewone maatregelen heb
ben f593 000 opgebracht; daarvan is
f 47G.000 noo i ig gebleken voor werldoozan-
zorg, zoodat voor den gewonen dienst
slechts f117.000 over bleef.
De gewone dienst lijdt en heeft geleden
van de crisisomstandigheden. De inkom-
in het belang van een gomeünto is dam sten zijn sterk verminderd. Maar als slechts
vN3<
Manlief „Het is een allerliefst idee van je om de her
inneringen aan onzen verlovingstijd weer op deze manier
op te halen. ELsje, maar hadden we er niet mee hunnen
wachten tot van den zomer (London Opinion).
„Een bot, dat je zoo verkouden bent, nu onze claxon
kapot is I" (Judge).
3TT-
Yi 3;>
Jongen, begeerig om te helpen „Zou het niet veel
gemakkelijker voor u zijn, 'als ik z'n schaatsen af deed
Het zijn ook nog de mijne, 2iet u." (Humorist),
r" „Verdraaid, nou heb ik m'a harmonica inplaats van
m'n klektoestel meegenomen." (Passing Show).
f117.000 extra nood'ig is voor don
wonen dienst, dan blijkt daaruit, dat Sekte
dam op behoorlijken wijz© bestuurd on go-,
regeerd' wordt.
En daarom is hot van de rogooring on
billijk tegenover onzo gemeente op to tre
den zoo-ais zij doet.
Do werkloosheidslasten.
Spreekster waardeert liet met haar frac
tie, dat B. on Wj zich telkens weer ver
zotten tegen het aantasten van do wette
lijke rechten dor gemeente door do ro
gooring. Is liet noodig, dat Schiedam zoa
behandeld wordt? Wij kunnen het niet
hei pan, dat do bedrijven honderden icM
duizenden arbeiders do straat opsturen «n
wij kunnen -niet helpen, dat daardoor do
werkloosheidslasten zeer licog zijn. Do
soc. democraten staan op het standpunt,
dat die werkloosheidslasten niet op do
gemeenten mogen drukken, maar door do
regeering voor haar rekening dienen, te
wordon genomen.
Kot standpunt van do regooring zou nog
kunnen word'en gebillijkt, indien haar geen
andoxo weg was gewezen, Maar do go-
mean te-secretaris heeft in gedogen go-
schriften op uitmuntende wijz-o, gedocumen
teerd' met cijfers on feiten, aangetoond,
hoe do werkloosheidslasten kunnen wor
den vordoeld, zonder do gemeenten, dio
zwaar getroffen zijn door do werkloosheid,
al te zeer to drukken. Do weg is good
aangewezen, maar do regoering blijft vol
harden bij haar eenmaal ingenomen staindr
punt.
Al' dat geschrijf van B. en IV. is toch
niet geli eel zonder succes gebleven. Ge
lukkig 1 Spreekster schrijft d'at too aan hot
optreden van B. en W. en dein gemeente
secretaris, gesteund! door den raad1. Tel
kens weer is gewezen op de onbillijke vcr-
deeliing van do werkloosheidslasten. Er is
eenig succes behaald', want do regeering
wil de verdecling iets wijzigen. liet is nog
niet wat wij wenschen on spreekster hoopt,
d!at B. en W„ gesteund door d'en raad,
zullen blijven aandringen op oen radicale
wijziging van het systeem, al zal, zooals
ook dO heer Sickenga in zijn geschriften:
zegt, de gemeente een gedeelte moeten;
bijdragen.
De koopkracht verminderd.
Er zijn een groot aantal maatregelen ge
troffen om oen financieel evenwicht te be
reiken. Spreekster heeft h'ot gewaardeerd,
diat daaromtrent een prachtig overzicht in
dOn Geleidobrief is gegeven.
Fr zijn maatregelen genomen: lo. om;
do inkomsten te verhoogen en 2a om do
uitgaven te verminderen.
De eene helastingverlioogïng is na do
andore gevolgd. Vooral de burgers met midi
delbaro inkomens zijn zwaar getroffen etm
d'at heeft invloed op de koopkracht; zij
kunnen zich thans veel slechter va|n de
nood'igc voeding en kleeding voor/ietni.
Alaatregelen als hier genomen zijn ver
minderen de koopkracht.
Avcrcchtsclic maatregelen.
Op last van Gedeputeerde Staten, die
de spreekhuis zijn van de regeering,
moesten de keurrechtan worden verdub
beld', wat zijn gevolgen had voor de sla
gers en ook voor de consumenten, watnt
die betalen. tenslotte toch de verhoogingl
Hoe willekeurig van hoogerhand' soms ge
handeld w il blijkt wel uit een, bericht
in de i\' \<un Woensdag j.l„ waarku
meegedeeld wordt, dat drie ministers «em
wijziging van de VlecschkeurLngswet wen
schen, ten einde tog-omoot te komen aan
de grieven van de slagers ten aanzien vnim
de hooge vleeschkeufimgstarieven! En wij
moesten hier die tarieven verlioogon, of
we liet goed' vonden of niet, of we sput
terden of niet!
De gasprijs moost oak met 1 cent per
M3 verhoogd' worden. De vraag werd ge
steld', of deze maatregel verhooging vam
inkomsten tengevolge zou hebben. De wet-
lioudter der Technische Bedrijven was er
niet zieker van, ofwas even goed' als
do leden overtuigd, dat hier een averecht-
schc maatregel werd' toegepast!
Als het niet zoo diep treurig was, zou
het belachelijk zijn, dat een gemoantebo
stuur wordt gedwongen maatregelen te
meman, die tegen zijn zin zijin.
De raad' is gedwongen de straatbelasting
van 4-V2 op G pOt. te brengen in dit te
midden van het rumoer, dat do huishuren
veel te hoog zijn, die roods komt to; 30
pOt. van hei. inkomen van dein huurder.
Van regeeringsweg© is onderschreven, dat
huutvcrlaging noodzake1- is. Maar in
plaats vain in dio richting lo gaan moelcrt
wij hier de straatbelasting verhoogen. Do
huren zullen daardoor misschien niet om
hoog zijn gegaan, maar zij zijn tengevolge
van de verhoogde straatbelasling toch zeker
ook niet verlaagd!
/Wnrrft vervolgdh
ïteehtssaken
Inbrekers uil Oss.
De Boesdie recht! ank herR drie Ossclio
inbrekers vurooivleo'd. dio inbraak en dief
stal hadden gepleegd in hot café van Van
Dinther te Oss. P. W. do B., 19jarig ar
beider to Oss, die dezer dagen weg in5
doodslag op zijn neef Gerrit de Bio toil
15 jaar word veroordeeld, kroeg, zoo meldt
de „Alsb.", 2 jaar mot aftrek van voor
arrest, de landbouwer A- J. H. te Oss,
eveneens 2 jaar en de 22-jarige opperman
H. v. d'. R te Oss, togen wien 1 jaar waij
•geëischt, 10 maanden. gevangenisstraf.
T
4
71
i,
(AA ut
..re--"--■ - -
3
4/ 2
I i-
J
It»4
If
li- V -
V
rrrrrmlrn 1-7-1
i t
133
I r
j^r V if
*h' l
