BRIEVEN UIT BERLIJN
m
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Moeilijk te beoordeelen. problemen. Het karakter van
het Duïtsche volk. Het gevaar van de grootspraak.
Niet nationaal-socialistisch in wezen. Wie is Adolf
Hitler? Het vaderland het allerhoogste.
Bcilijn, 10 Februari.
(Van onzen correspondent.)
Zelden zal in de wereldgeschiedenis do
situatie van een groot volk zoo uiterst
moeilijk ie beoordeelcn geweest zijn als
in die landen, die, gelijk Sovjet-Rusland,
cn Ihtlei'-Duiischland, zicli meer of minder
goedwillig geschikt hebben onder de dicla-
tuur van één enkele groep, die onder aan
voering van een feitelijk onbeperkt heer-
sober, alle verantwoordelijkheid draagt,
maar daarom ook geen enkele verantwoor
ding schuldig meent te zijn.
I)e berichtgeving over DuiLschland' sedert
de omwenteling van 30 Januari 1933 be
hóórt daarom stellig lat de moeilijkste pro
blemen, niet alleen op zuivor-journalistïok
vakgebied, maar ook wat betreft de interna
tionale verhoudingen, welke tot op 'zekere
hoogte door deze berichtgeving bohoorsclit
worden. Wij hebben daarover op deze
plaats, do laatste' maanden openlijk ge
zegd,; wat wij meenden, dat gezegd behoor
de te worden; cn wij willen-hier herha
len, dat wij evenmin dc wel zeer eenzijdige
vaak minderwaardig-vijandige „voorlich
ting" van zekere niel-DuiLsoho organen der
openbare rncening in hun berichtgeving
over Duitscliland wcnschcn te dekken, als
liet naïeve protest-geschrijf van buiten-
landschc bezoekers, die na een verblijf
van ocnige .dagen of uren reeds gereed
staan met hun oordeel, dat in het Derde
Rijk alles boterije-lot-den-boom is, cn die
bcoze pers haar lezers over Duitsohland
niets dan schandelijke onwaarheden heeft
voorgezet.
Neen, zoo eenvoudig mag men zich van
de dingen werkelijk niet afmaken, noclr
m lovcnden, noch in vcroordeeleaden zin.
liet Duïtsche volk heeft sinds 191-1 ont
zaglijk veel doorgemaakt. liet is onder
tallooze beproevingen een groot volk ge
bleven, en volk met alle eigenschappen,
die zeker op ons, naburige Nederlanders,
willen we eerlijk zijn, een diepen indruk
behooren te maken cn ons met oprechte
bewondering belmoren te vervullen. Hot
komt mij van Berlijn uit gezien voor, dat
deze onze plicht jegens het groote huur-
volk door ons verzet tegen zekere staat
kundige cn cultureele ontwikkelingen
die ik nog altijd' voor een overgangstoe
stand houd wat al te zeer in het ge
drang gekomen is. Het wil mij toeschijnen,
dat wij al te snel geneigd' geweest zijn,
politieke verschijnselen met volkseigen-
schappen te verwarren, „volk" ie lezen,
waar „partij" of „beweging' geschreven
slond, en ons dbor verblindend© piebisciet-
re-mllatcn al te voorbarig hebben laten
erleiden, overweldigende toestemming
voor cultureel afwaartsche neigingen tc
constatcercn, waar slechts vaderlandslie
vende bere.dwilligheid voor een krachtigo
v edergebcorto op te merken viel.
Do nationaal-socinlistisehe beweging van
Adolf Ihtler is voor hot Duitsche volk do
stormachtige reactie op een hoogst onpo
pulaire democratische ontwikkeling ge
weest cn heeft haar verbijsterend1 succes
ie danken gehad aan een hardnekkig-kop-
pige voorbereiding tot in de kleinste on
derdeden, gepaard aan een ten slotte elke
sterke protestbeweging naar boven persen
de verwarring en oneenigheid bij de heer-
schcnde machten, niet in de laatslc plaats
als gevolg van een volkomen onbegrij
pelijk gebrek aan inzicht in die Europee-
sche hoofdsteden, op welke de stervende
democralie in Duitscliland haar laatste
lirop gezet had.
}\og heden, na twee jaren van nationaal-
pfxuuiistischc practijk, is dit Duitsche volk
evenmin werkelijk nationaal-socialistisch als
het oo:t werkelijk Marxistisch zou geweer-
den zijn Het is alleen maar Duitsch. En
Dultsch zijn beteekent: veel zin voor lucht,
orde, discipline; veel neiging tot zwoe
gen zonder morren; voel liefde voor uni
form en militair vertoon; groote bereid
willigheid lot oversohalling dei' eigen na-
t.onale beteckenis en in verband daarmee
neiging lot pralen, lot uiterlijkheid', tot
superlatieven cn records; en vooral; een
merkwaardige geneigdheid, eenmaal aan
vaarde beginselen in d'c praclijk zoneter
compromissen doer te voeren, ook al is
liet goede beginsel door dogmatische hard*
nokkigheid reeds lang tot onzin on gevaar
geworden
Stellen ons de nationaal-sooialistcm, die
aan de bestuurstafel zitten, do dingen ook
lieden en zeker nog morgen, zoo voor
alsof nu werkelijk de vroeger utopisch
genoemde eenheid bereikt is, en cte om
vorming van vrijwel allo 'Duitschers lot
aanhangers cn verdedigers van de HiUe-
riaanscbe „wereldbeschouwing" nog slechts
een kwestie van tijd; schilderen ze ons
liet Derde Rijk als een snelle overgang
naar den volkomen Heilstaat, do thans
opgroeiende jeugd als „Nieuw Spuria" en
het toekomstige Duitsche Rijk als een
voorbeeldige gemeenschap van nationaal-
attnusten, weerbaar lot den laalston man,
eerlijk als de beste „koninklijke koopman",
dapper en opofferend, eerst volkskameraad
cn dan pas eenling dan voelen ze in
stille o ogen blikken van inkeer waarschijn
lijk zelf wel, dat ze het onmogelijke be
loven om toch maar gelijken tred te hou
den met oen lawine-achtige ontwikkeling,
die met de practisclie dóorvoerbaarheden
geen rekening gehouden heeft; en die nu
dwingt tot een grootspraak, waarvan men
de tweesnijdigc gevaarlijkheid' ten deze
ondervindt.
Dit nationaal-sooialisme is niet in de
Duitsche massa's normaal gegroeid', hot is
slechts door die massa's, die er lieden om
den drommel niet overal geestdriftig mee
instemmen, maar liet aan een critick on
derwerpen, die voor de huilcnlandschc nau
welijks onderdoet, aanvaard als het scherp
ste zwaard, dat in een wel algemeen ge
voelde noodzakelijkheid om zich zijn oude
plaats in het wereldgebeuren te heroveren,
nu eenmaal ter beschikking stond. Dat men
daarmee het risico van deze nieuwe dieo
logieeii mede aanvaardde, is den gemiddel
den Duilschcr natuurlijk niet maar zoo
dadelijk bewust geworden. Hij is, als massa,
gaan meeloopen met een groepje hartsloeh-
telijkcn. En door dat massale meeloopen
bood hij zich zelf hel verlokkende beeld
van een grootsche volksbeweging, van een
eenheid, waar hem de voorloopcrs al die
uiterlijkheden toonden cn al die zichtbare
ori hoorbare kietelingen brachten,1 waar
naar zijn nationaal-aangeboieii ijdclbehl al
te lang vergeefs gesnakt had.
De rest Is de nieuwste geschiedenis.
Do massa der Duitschers rolt nog voert
in de nieuwe hanen, die do Jlitlerbowe-
ging gewezen heeft. In de gelederen der
aanvoerders echter is in deze twee korte
jaren reeds meer gewijzigd, aangepast^ gc-^
zilivcrd, verschoven, onlmaskerd, 'geéxk'n'
teerd en met pensioen g 'zonden, dan men-
voor mogelijk zou gehouden hebben. Maar
het ware onvoorzichtig, aan cn ander nu
woei overdreven beloekenis te hechten.
De ontwikkeling is gegroeid in nationa-
listischen, slaats-kapi'aHslisehon, niet in so-
cialistischen zin. De dikkoppen in de>, hoo-
gere leiding geraken op den achtergrond.
De gematigden komen vasler te zitten cn
verheugen zich in de hoogo bescherming
van de gewapende macht. Do hoogste lei
ding op het midden van do wip heeft ge
zorgd voor' tegenwicht dnor „de partij".
Do partij, die niet over hof schietgeweer,
maar over do schrijfmachine van den slaat
te beschikken heeft. En de zich nog heel
goed weet te herinneren, hoe indertijd de
Kapp contra-revolutie niet alleen door do
algomoeno werkstaking, maar ook door
het lijdelijk verzei der ministeries ten doode
gedoemd zijn.
In deze twee nat:onaal-sociuJis'i»che ja
ren is grondige arbeid verricht. Posilief cn
negatief; waarbij ik onder negatief rang
schik de vernietiging van elke aan do Hit*
lerbeweging vijandige mogelijkheid van
organisah'e. Die het schier ondenkbaar-
maakt, dat heden ten dage do ontevreden
nalionalc socialisten onder do „oude strij
ders", de ondergrondsolie boringen van de
"mannen om Ilugenbcrg, dc nog altijd niet
uitgestorven Schlcicherianen onder de ech
te conservatieven, de in diepste lagen
voortwoekerende marxisten of welke an
dere revolteerende groepjes eenigc kans
op succes zouden hebben.
Het Duitsche volk van'heden is niet
national-socialistisch, maar hot gaal om
zoo te zeggen acooord1 met het nationaal-
socialisme als „pushing power". En het
is in die stemming bereid te aanvaar
den, dat straks het cultureele leven nog
verder afzakt, de sinds Januari met 370 000
gevallen toegenomen werkloosheid nog
grootor offers van do gemeenschap ver
langt, het dia'aloriaal bewind voortgaat,
zijn boeken cn kasoverzichten gesloten te
houden, rooskleurige overzichten Ie publi-
coeren, die vaak in krasse tegenstelling
schijnen met verminderde koopkracht, on
voldoende loouen cn salarissen, stijgende
prijzen en dagelijks dreigender gebrek aan
grondstoffen. Want d.t Duitsche volk is
een dapper volk, dat echte vaderlands
liefde kent en echte dankbaarheid aan zijn
leiders, zoolang het van hun onbaatzuch
tigheid overtuigd is. En het is een volk,
dat dweept met consequentie, met gron
digheid... tot de dood er op volgt, als
hot moet, liet Duitsche volk volgt thans
Adolf Hitler, al is het ook nimmer als
geheel het met diens national-social isme
eens geweest. Voor de „oude strijders"
is Hitler niet radicaal genoeg, voor de
conservatieven is hij- do man van eenvou
dige afkomsl, die nimmer respect zal kun
nen afdwingen; voor de generaals, op
weinige uilzonderingen na, de man, die
hot nooit verder dan tot onder-officier ge-
bracht heeft; voor de cens-marxisiische
arbeiders do „fijn" gewordene met dc luxe
auto's en do keurige uniformen; voor de
vrome R. K. de afvallige, wiens totale
staat de Acitio Callrolica en do pauselijke
almacht in de verdrukking gebracht heeft;
voor de vrijzinnigen de dwingeland, die
het Duitsche volk zijn vrijheid van druk
pers, van vereeniging en vergadering, zijn
internationaal cultureel peil en zijn artis
tieke cn andere reputaties genomen heeft;
voor de „Duitsch-geloovigen" do weifelaar,
die in kerkelijke kringen geen partij heeft
willen kiezen; voer de monarchisten de
alleenhcerscher, die de cenige werkelijke
hinderpaal is voor den zoozeer gcwensch-
ten terugkeer der gokroonden.
En toch: negentig procent? Ja, ondanks
alles: negentig procent,
lOm dat te hegrijpen, mooL men Duitsöh-
land kennen. Duits chianti, met zijn mach
tig, alles overhcerschend' patriottisme, dat
in tijden van onderdrukking vuur ear vlam
kan zijn voor liet allerhoogstehet vat
derland. Voor dezen Iluitscher, niot voor
do „intellectueele" groepjes, dio meer mot
het hart te rade gaan, maar voor den
gemiddelden Duitschei-, die zijn vaderland
lief heeft en deze categorie is in
allo niet internationaal georiënteerde siroo-
rningen ten slotte verre in de meerder
heid is doze man Hitier een soort
verlosser, een door God aan hot volk ge
schonken©. Hij zal dat blijven, ook *nog
in tijden (die wellicht komen zullen),
waarin hij zal moeten bekennen, dat vele
dingen zich heel anders ontwikkeien, dan
hij het volk voorspeld had.
Zijn voorspellingen zijn, evenals zijn
idealen, in hoofdzaak geen export-artikel
en stellig onbruikbaar voor andere volken;
maar als ze een stap voorwaarts zouden
DONDERDAG, 28 FEHIt. 1935. No. 20S85.
blijken "voor het groote, nobele volk der
Duitschers dan komen we terug, op
wat we in den aanvang geschreven hebben:
dan mogen wij, berichtgevers, ons niet zoo
gemakkelijk van onzen plicht afmaken. Dan
gaat het er voor ons om, niet alleen do
schaduwen te zien, maar ook het licht,
liet licht ook clan, waar bol door natio
naal socialistem ontstoken is.
- ROLAND.
Gemengd Nieuws
Werklooze in den arm gebeten.
Zonderling optreden van den
burgemeester in een Lim-
burgseli dorp.
r Fenige dagen geleden begaf ziehicBurtde
(L.J een werklooze arbeider, tevens voor
zitter van cle plaatselijke R. K. W-crk-
hetlcnvcroeniging, naar bet gemeentehuis,
teneinde daar dc uitkeering wegens vorst
in ontvangst te nemen. Tot zijn niet ge
ringe verwondering moest hij van den
burgemeester vernemen, dat hem fl van
liet nog verschuldigde schoolgeld in min
dering zou wordfcn gebracht op zijn uitkee
ring ten bedrage van 1G.36, verneemt de
„Tijd".
Toen hij den burgemeester daarop ver
zocht, dit bedrag eersL in de zomermaan
den in te houden, aangezien zijn gezin,
bestaande uit zeven personen,niets van
liet geringe steunbedrag kon" missen, en
dc burgemeester weigerde dit verzoek in
te willigen, ontstond tmsclien beiden een
woordenwisseling, die zóó hoog liep, dat de
burgemeester den werklooze m den boven
arm beet.
Dc beet schijnt raak geweest te zijn,
daar dc werklooze, die zich direct onder
medische behandeling stelde, gemimentrjd
zijn arm niet zal kunnen gebruiken.
Do veldwachter maakte nog bovendien
proces-verbaal tegen hem op wegens huis
vredebreuk.
Van een cn ander is aangifte gedaan
bij dc justitie.
Oplichter gearresteerd.
Door do Kon. Marechaussee uit Uden
werd gistermiddag te Nijmegen drie per
sonen gearresteerd en naar Uden overge
bracht.
Na Aierhoord te zijn, worden twee van
lien weder in vrij lie id gesteld; cle derde
echter, zekeren F. R. uit Nijmegen, zich
uitgevende voor directeur van oen tooneel-
gezclschap aldaar', werd in arrest gehou
den.
De/Jei wordt ca- van verdacht, Verscheide
ne winkeliers tc Uden te hebben opgelicht,
(Dij liad poeds langen tijd geleden bij ge
noemde winkeliers medegedeeld, dat door
zijn (ooneelgozclschap to Uden een uitvoe
ring zo-u worden gegeven cn had, zoioals
Lij z'eide, de zaal daarvoor reeds gehuurd.
IIIij heelt toon bij deze winkeliers eon
aantal ©ulreckaartcn tegen geroduceerdcli)
piijs in voorverkoop' verkocht, waarvan hij'
het gold inde.
Ook zou hij strooibiljetten voor deze
uitvoering in Udcm uitgeven. Do winke
liers hoorden echter niets meer van hem
>en bij informatie, bleek, dat in Uden gom
zaal voor oen looneehiitvocring gehuurd
was.
Do gedupeerde winkeliers deden daar
op aangifte bij do marechaussee, welke tot
arrestali© van genoemden directeur over-
ging.
IHij is voorloiopig'in de marechaussee
kazerne te Uden opgesloten,
Amelander postboot op de Wadden
gcloopcn.
Uit Nes (op Ameland) wordt gemeld:
Door den lagen waterstand is de Ame
lander postboot, dio gistermiddag van Nes
naar Hol werd aan do Frtesche kust was
vertrokken, op do Wadden vastgeloopon.
Daar hot mict mogelijk bleek, de boot le
bevrijden, werden passagiers en post per
roeiboot naar Ilohvcrd gebracht. De pas
sagiers en do post, die voor Ameland
bestemd waren, zijn to Ilohverd gebleven.
SKM1
-Awt1;r
k 4.46
wA? Es
Ëfiiii
s&lWT*
te;;1-:' i
iffjf
©restaureerde oude kerk tc Schoonhoven is gisteren aan dc Ncd. Hcrv. ge
meente aldaar overgedragen. Een overzicht tijdens do plechtigheid. Achter in het
midden links minister Marchant, naast hem dc burgemeester van Rotterdam.
Schildwacht doodgevonden.
Geheimzinnig geval.
Gisterochtend is een schildwacht voor
do Bank of England to Londen doodgevoa-
dan met een schotwond in het hoofd'. Vol
gens ©en eeuwenoude gewoonte wordt het
gebouw van de Bank eiken nacht door
©en piket militairen bewaakt.
(Hel geweer van dein man lag naast hem.
Een patroon was er mede afgeschoten.
De dood van don schildwacht Baher heeft
overal groot opzien gehaard. De oorzaak
van den dood van den schildwacht, die
deel uitmaakt van de garde, wier laak het
is de heilige vertrekken van do bank to
bewaken, is nog niet geheel opgehelderd.
Berst was do officier van dc wacht van
meaning, dat misdadigers oen aanslag op
do bank wilden plegen cn om deze rede
nen werd de komst van ©cm dokter- on eert
ziekenauto uitgesteld, daar de officier vrees
de, dat, wanneer zijn vaakzaaamheid even
verslapte, bandieten uilgenist mot bom
men en machinegeweren het gebouw zou
den kunnen bestorman. Voordat dart ook
ic-ciu doktor werd binnengelaten werd de
omgeving grondig afgezocht.
Plet bankbesUnu' gelooft, daar dit geval
©enig is, en in 1780 voor bet eerst de
garde tot het bewaken van do bank of
England werd aangewezen, aaln dezeln
dood ©on andoren uitleg le kuninm govdn.
Zij gelooft namelijk, dat do schildwacht
zelfmoord hoeft gepleegd.
„Kidnapping'- in de Haarlemmermeer.
In de gcmoonlo Haarlemmermeer hooit
zich dezer dagen oen geval afgespoeld, dat
©enigszins herinnert aam eert Amerikaan-
scire „kidnapping". Twee echtelieden uit
do residentie, waarvan do vrouw afkom
stig was uit de Haarlemmermeer, leefden
in ommin met elkaar ©u op can gaoden dag
besloot do vrouw, van haar man weg to
gaan. Zij' reisde naar Hoofddorp, waar zij
met haar Iweo kinderen intrek nam hij
haar ouders aan den Aalsineerderweg.
Dit was den man echter niet maar dan
zin cn hij besloot da kinderen terug te
halen. Des nachts omstreeks vijf uur drong
hij met behulp van twee kameraden do
woning van zijn schocmouclors binnen, aan
gezien hij wist, dat de man afwezig was
en wilde zich van do kinderen meester
maken. De vrouw verzotte zich echter en
word door een der indringers vrij ernstig
mishandeld. Ten slotld verdween het drie
tal weer in do duisternis, met medeneming
van do kinderen.
Do politie hoeft do drie hoeren echter
spoedig achterhaald.
Dc marconist van <le Uiver lijilcns tie
Melbourne-race, Van Brugge, is gisteren ie
Amsterdam In liet huwelijk getreden met
mej. Gendeber. Het bruidspaar bij het ver-
- laten van hot stadhuis.
liet losgeld van Lindbergh.
In het atgeloopon jaar zijn to Baston
en omstreken 850 dollars voor den dag
gekomen, welke afkomstig zijn van hot los
geld van Lindbergh. Een oubekemd geble
ven persoon heeft 30 dezer dollars uitge
geven voor een passagobiijet voor ©cn
vliegtuig.
Do Blairgowrie onvindbaar.
Van cte plaats, waar de Eagclsdhe Blair-
gowrio in nood "geraakt is, meldt do Eu-
ropa van den Nonl-Deutschen Lloyd, dal
men hot zoeken naar ib,et waarschijnlijk
gezonken schip als vruchteloos heeft race
ten opgeven. Na overleg met liet andere
te hulp gesneld© scllüp American Banker
en de Bloemersdijk, heeft do Europa de
reis naar Bremorhafen voortgezet.
"Vier duim sneeuw te New York.
Bij bet aanbreken van den dag vain gis
teren lag do sneeuw to New York vier
duim dik. De temperatuur was slechts ooit
paar graden bovan het vriespunt.
Een natuurlijke dood gestorven!
Eau groot aantal aan de anderwereld ge
lieerde personen heeft gisteren to Chicago
de begrafenis bijgewoond van Frankio Rio,
in tevetn openbare vijand mummer Vier ©t
lid van do lijfwacht van A3 Capon©. Frainkid
is ©ennatuurlijken dood gestorven.
BINNENLAND
Het verblijf der Koninklijke familie
in Unlcrwasscr.
II. M. de Koningin heeft gistermorgen
met If. K. II. Prinses Juliana oen heng©
wandeling in de omgeving gemaiakl, waarna
do beide Koninklijke gasten zich a,Tu do
rodclspiort wijduon, waarvoor juist een bi-
zondcro gelegenheid bestend in verband
met het foit, dat versrb,o droge sneeuw
was gevallen tot een dikte van 40 c.M. -
Des middags hoeft 11. M. do Koningin
tezamen met II. IC. II. Prinses Juliana op|
hot bale on van 'hot hotel in ligstoelen zon
nebaden genomen, terwijl dc lotion van
het koninklijke gevolg een skitcer in da
omgeving maakten.
Jn Unlenvasser zijn thnas in totaal on
geveer 240 gasten aanwezig. N>j
Hel plaatselijk blad, de Toggehbnrgcr Au-
zciger, van 22 Februari hoeft do attentie
gehad II. M. do Koningin en II. K. II.
Prinses Juliana ep do volgende wijze wel
kom to boeten:
Welkomstgroet
i aan
I Ilaio Majesteit Koningin
j Wilhelmina
i der Nederlanden en 1
Ilare Koninklijke Hoogheid; Prinses j
Juliana. 1
Wederom vertewen, binnen het tijdsbe
stek van nauwelijks een jaar, Uwe Majesteit
on Uwo Koninklijke Hoogheid immiddon
van het eenvoudige bergvolk \aa het Tog-
gcriburg to Untea-wasser. Do bevolking van
hot gansd'te Toggomburg niet aftorn, maar
hel gd'ioelo Zwilseiscbc volk weten de aan
wezigheid van Uwo Majesteit cn Uwe Ra.
ninkhjko Hoogheid ton zoorste waarJoo.
ren. Zij wouschen llfumno vreugde over dit
hoogo bezoek ter konnis van Uwe Majesteit
le brengen en roepon U beidon van harte
hun welkom lioe. Do herinnering aan Uwer
Majesteit eenvoud en beminnelijkheid tij.
dcais het eerste verblijf in Unlenvasser leeft
nog in aller harten vonrt. Moge God ook
ditmaal den hengen gasten gezondheid en
con aangenaam verblijf in do schoort© lier-
gen van het Toggenburg doen Ion deel
worden I i
Kunst en Wetenschap
Chaliapin is optimist.
Feodor Chaliapin heeft tijdens zijn ver
blijf te Toronto (Ver. Staten) verklaard,
dat do sprekende film en do radio heel
mooi zijn, doch dat do concerten niet
temin hun vroegere populariteit weder
zullen terug krijgen. Ilot publiek zal, vol
gens Chaliapin, eens genoeg hebben van
de nieuwe amuscmenlsmethoden, waarbij
elk persoonlijk contact ontbreekt.
Do zanger ontkende, dat hij zich spoe
dig van do planken, waarop hij 44 jaar
heeft doorgebracht, zal terugtrekken. „Mijn
hart,'" aldus Chaliapin, „is nog goed cn
mijn ademhaling oveneens. Ik zal mij pan
terugtrekken, wanneer dc critici „Slop"
zeggen."
DER
X w a- '3-
a s v
v
H &cy -
44..v Av.--
x
