BRIEVEN UIT BERLIJN.
Humor uit het Buitenland
m
SI
llsdi@pr@grarrima5s
De voorlichting in Nederland. Vier belangrijke vragen.
Er waait een killer wind in Duitschland. Men bouwt
tot in het reusachtige.
's Zomers er op uit!
Rechtszaken
an onzen. cane«pomlent,) zijn en die zich maar niet zoo een-tuec-
Rorlijn, Juli.
Mijn vorige brief het wilt me ineens
op schreef ik oen maand geleden. Meer
dan lier weken Itissfhemuimti?. Het scherp
vernuft van. den lezer wel reeds de
oplossing gevonden hebben: ik nas met
vacant ie
Met vac.mtie in DaïtsrhLmd en
Nederland.
Geen vacantie van niefs-doen. maar
eigenlijk van hard werken. Gesprekken vn-et
„AH sorts and conditions of men", m
heide landen. Om er eens achter te ko
men, hoe men hier en ginds denkt over
het vele, waarover men tegenwoordig he
laas, denken moet.
Het ware wellicht belangwekkend voor
it. Nederlandsche lezer, te ervaren, wat ik,
die zoo zelden in mijn vaderland vertoe
ven kan, voor indrukken in Nederland
opgedaan heb, in hel bizonder wat vergelij
kingen tusschen Duitschland en Nederland
betreft. Maar ik vermoed, dat de redactie
•mij op de vingers zon tikken en mfj zo-u
toeioepen: Hou je bij je leest, schoen
maker, en vertel ons van Duitschland en
de Dnifschers. En daar zou zij groot ge
lijk in hebben. Want inderdaad als
ik dan toch even mag grasduinen
een van de meest blijvende indrukken van
mijn kort verblijf in Nederland is de
enorme belangstelling var. mijn Iandgenoo-
ten voor de ontwikkeling in Dudschland
geweest. Waarbij ik, niet zonder begrijpe
lijke persoonlijke voldoening, zeer duide
lijk gemerkt heb, dat men hel, zonder te
weten, met trw briefschrijver Roland te
doen te hebben, in z-cer brecde kringen
gloeiend met mij eens bleek te zijn, dat
onze Xederlartdsche pers, voor zoover zij
de belangen behartigt van. groepen, par
tijen en overtuigingen, die zich door de
jongste ontwikkeling in Duitschland be
dreigd of beleedigd voelen, haar hoogde
plicht van objectiviteit niet altijd zoo-
nakomt als met haar historische zelfvol
daanheid in overeenstemming te brengen
is.
Of, om het. wat drastischer uit te druk
ken: den Nederlandscbe-n lezer over het
Derde Rijk van Adolf Hitler op geniepig-
eenzijdige vnjze voorlicht.
Taltooze malen h-eeft men mij in hotels
en restaurants, als men vernam, dat ik
nit Duitschland kwam, en daar woonachtig
ben, de stereotiepe vraag gesteld: „Is het
in Duitschland nu werkelijk zóó erg als
de meeste kranten het bij ons hesckrij-
ven?" Dat deze zelfde vraag, uit den
mond van keliners, kamermeisjes, bar
biers, dorpsnofahelen, taxichauffeurs, tank-
wacht- en al die andere eenvoudige men-
sclien, wanneer men op reis in aanraking
pleeg! Ee komen, onophoudelijk en steeds
in vrjme! dezelfde bewoordingen terug-
keerd is, dunkt mij, al zeer teekenend
en behoorde voor mijn beroepscollega's
in de Nederlandsche redacties een waar
schuwing te zijn.
Hoe ik die vragen beantwoord heb
soms kort en oppervlakkig wegens tijd
gebrek, vaak echter ook in broeden kring
en daartoe opzettelijk ïiltgenoodigd, in
zeer uitvoerigen vorm is voor den
lezer op dit oogenblik niet van actueele
beteekenis. Vooral niet, omdat in deze
reeks van brieven uit de Duitschc rijks
hoofdstad in precies den zelfden geest,
waarin ik in Nederland gesproken heb,
mijn. visie op de D'uitsche ontwikkeling
uitvoerig pleegt te worden weergegeven.
Maar dit. in dezen vorm gevraagd werd,
leek me opvallend.
Ik heb er de bevestiging in gezien van
wat ik reeds lang gevreesd heb sn waar
tegen ik op deze plaats herhaaldelijk heb
gewaarschuwd: bij den Nederlandschen.
dagbladlezer groeit een wantrouwen tegen
een soort Nederlandsche journalistieke
voorlichting, die niet meer van goedern
huize is en die een zieer, zeer hoog
beginsel volkomen schijnt te willen gaan.
verwaarloozen, nJ. dat kranten in aller
laatste instantie niet de strekking mo
gen hebben, volken en staten tegen elkaar
óp te hitsen, maar integendeel bewust er
naar behooren te streven, toenadering en
verzoening te bereiken. Dok dan wanneer
de ander het niet altijd gemakkelijk maakt.
Ik heb in Nederland de ervaring moe
ten opdoen, dat blijkbaar toenemende krin
gen. in hooge mate ontstemd zijn over de
tendenz van niet weinige vaderlandsche
publicisten, in het bizonder ten opzichte
van het nationaal socialistische Duitschland
een uiterst overdreven waarde (e hechten
aan dat wat hun in het Hitler-reginie tegen
staat, en geen of nauwelijks aandacht te
wijden een plaats te gunnen aan dat, wat
zij als eerlijke menschen in deze revo
lutionaire ontwikkeling behoorden te be
wonderen of tenminste met welwillende
belangstelling to volgen.
Het bleek mij, dat men in Nederland
vooral in enkele hoofdpunten belang stelt.
Bic zijn in hit kort aldus fe forniulee-
ren
Is liet juist, dat het Derde Rijk een
imperialistisch karakter heeft en op nieuwe
oorlogen, veroverigen, revanche's of zelfs
op een herstel van het Rijk van Karei den
Grooten aanstuurt?
Moet de vaban cjue-politiek van het Derde
Rijk ten slotte niet toch op een cata
strophe op financieel-economisch gebied
uitloopen, die Midden-Europa het bolsje
wisme in handen speelt?
Is het principiecle anti-semitisme van
hel Derde Rijk niet een internationaal ge
vaar en een beletsel voor elke betere
verstandhouding met Duitschland
Loopt de cuitnreele politiek van Jlitler-
'Buitschlnnd n.et uit op godsdienststrijd en
burgeroorlog
Men ziet: vragen, die niet voor de poes
drie Ktten beantwoorden. Ik heb ze ten
overvloede nog eens genoteerd, natuurlijk
met de bedoeling, op deze dingen in mijn
brieven nog eens rustig en uitvoerig temg
te komen.
lln bij taijti temgkeer in Berlijn en
het doorblad oren \;m den enormen stapel
couranten en tijdschriften, die zich m deze
vier weken naast mijn schrijftafel omhoog
gewerkt heeft, treeft mijn zeer bewust op
timisme (zonder hetwelk ik nu eenmaal
de problemen van dezen tijden niet durf
aan te pakken), eerlijk gezegd een knauw
au je welde gekregen
Maar deze duigen zijn te érnstig, om er
zich in koife causerieën met een los handje
van af te maken. Ze eischen, dat men
er zich in verdiept en dat men niet lief
voorbeeld volgt van de hoeren collega's
uit hef buitenland, die zich hier Potemkin-
sche dorpscoulissen laten voorschniven. en
evenmin de misdadige eenzijdigbed co-
pieert van hier gevestigde dagbladschrijvers
der bultenlandsch-e pers, die het zicli tot
plicht schijnen te rekenen, Duitsche ont
wikkelingen te verval sclien tot bruikbaar
strijdmateriaal voor de binnenhudscke po
litiek val hnn eigen vadeilaiui.
tk keer terug in een Duitschland, dat
zich, politiek gezien, in toenemende ver
bittering en opwinding bevindt en, sociaal-
economisch bekeken, nog ontevredener (in
scherp omlijnde kringenj geworden is dan
toen ik het een maand geleden verliet. Ik
krijg den indruk, dat bet heorschend re
gime de moeilijkheden ziet toenemen en
zich op stijgend lijdelijk verzet gaat voor
bereiden.
Er waait een killer wind in Duitschland
Dal bewijzen de maatregelen tegen de jo
den, tegen de R. K. kerk, tegen de room-
sehc jeugdorganisaties, tegen de buiten-
landsche persvertegenwoordigers, tegen de
reactionaire elementen in de conservatief
gebleven organisaties van orrd strijdeT*,
tegen stil verzet in .andere leringen, clie
niet met name te noemen zijn. maar des
niettemin bestaan en hnn molswerk ver
richten.
Het ziet er naar uit, alsof de radicalere
elementen in de regeeringskrinsen naar
voren komen, de meer gematigden naai
den achtergrond wijken. Men moet uit
Nederland komen, om op te merken, hoe
veel ongunstiger het beeld in Duitschland
op zoiver-materieal gebied geworden is.
Van de benzine- tot de levensmiddelen,
van de kleeding tot het geestelijk voed
sel, is alles minderwaardige! en duur-, met
Ncdeilaml vergeleken.
Het Duitsche volk merkt dat niet zoo,
omdat het met weinige uitzonderingen mét
over de grens komt en dus niet vergelij
ken kan. Het staat niet zoo, als men
verwachten zou. omdat het die vergelijkin
gen niet bezit, maar ook, omdat liet zeer
stellig nog altijd het eerlijke verlangen
heeft uit groote patriottische motieven ko
mende, een reeds 'elcden beproeving
zonder morren op znh te nemen. Maar
vergis ik mij niet, dan is dit bewuste
optimisme er niet sterker op geworden;
het heeft weHicht plaats gemaakt voor
een zekere grimmigheid, een de-tanden-op-
elkaar-bijten, waarin dan een bevestiging
te zien is van toenemende moeilijkheden.
Lntusschen: niet alles is hier depressie.
Men constateert ook een nijdige, koorts
achtige bedrijvigheid op alle gebieden, waar
op het regime fundamenten meent te moe
ten leggen voor opbouwend werk, dat tot
herstef van. vroegere grootheid zal moe
ten roeien. Uien bouwt tot in bet reus
achtige en nauwelijks gemotiveerde. In heel
Duitschland verrijzen de kazeme's, de mi
litaire vliegterreinen, do voor oorlogsdoel
einde georganiseerde fabriekscomplexen uit
liet niet. De waarlijk niet overbodige
geweldige autostiaten eischen een maxi
mum aan technisch vernuft en verboten
arbeidswoede. Aan het staatswezen wordt
gehamerd en geschaafd. Schier onoplosbare
vragen op financieel en economisch en so
ciaal gebied worden niet ijzeren handschoen
aangepakt en vaak met verslagenheid ter
kennis genomen.
Ken volk en een rijk in aanbouw.
Dat, wat do groote lijnen aangaat.
ROLAND.
Ook voor wie zich geen verre reizen
kan veroorloven, brengl de zomer een
goede kans op „uitgaan"... op allerlei uit
gangetjes, die zoo goed als niets behoe
ven te kosten. en waaraan dus iedereen kau
deelnemen.
We gaan te voet of per fiets en" we
genieten op die manier veel rustiger van.
alles om ons heen dan wanneer we een
snelle -auto of een onvermoeid voortrol
lenden trein voor ons uitstapje hadden
gekozen.
Maar manden, tassclien of rugzakken
mee natuurlijk, want zoo'n wandeling of
7.00'n fietstocht maakt extra hongerig! En
omdat het uitgangetje op zichzelf al iels
feestelijks heeft, past het echt bij de stem
ming. als de meegenomen proviand nog
de een of andere verrassing inhoudt- iels
voor bij de boterham, maar iels anders
dan we thuis dagelijks gewend zijn
Dat extraatje voor de „pic-nic" behoeft
ook alweer niet duur lo zijn. we kunnen
hel thuis op "een gemakkelijke manier en
uit eenvoudige ingrediënten bereiden, zon
der dat bet behoeft onder te doen voor
de meer kostbare koks oE banketbakkers-
producten.
Lalen we b.v. eens het een of ander
„slaatje" kiezen: we gaan dan geheel met
de mode mee, want de tegenwoordig over
al geëtaleerde 'haring-, huzaren- en andere
slaafjes, uitgewogen verkocht en in han
dige kartonnen bakjes afgeleverd vestigen
wel den indruk, dat ze algemeen gewaar
deerd worden.
We willen er, om zooveel mogelijk mm
ieders smaak te voldoen, twee \crschil-
londo voorbeelden van geven.
„Halve gedraaide" (soort huzarensla).
2300 G. (Va pond) koude vleesch-
soorlen, GaS groote koude aard
appelen, 4 harde eieren, eenige in
gemaakte uitjes en augurken, 1 a
2 tomaten (niet bepaald noodig),
2 eetlepels azijn, 3 eetlepels sla
olie, 2 theelepeltjes Magei's Aro
ma, wat peper en zout, misschien
een ietsje mosterd.
Maal of bak alle vaste benoodfgdheden
(vleesch, aardappelen, eieren, uitjes, augur
ken) met elkaar fijn. Klop de olie mt t
den azijn, de Maggi's Aroma ert de krui
den even door elkaar en vermeng er de
gemalen bestanddeclen mee, tot alles em
samenhangende massa vormt. Roer er,
ais tomaten gebruikt worden, deze in plak
jes gesneden vruchten ook door; hak of
maal die liever niet mee, omdat er dan
te veel vocht nit vrij komt.
Voer een papieren of kartonnen doos
je (zooals die bij de banketbakkers b.v.
worden gebruikt) eerst mei een velletje
vetvrij papier, leg er dan een laagje groote
frissche kropsla-bladen in (natuurlijk eerst
gcwasschcn on dan in ceil sob oenen dock
gedroogd), sclnul daarop do „halve ge
draaide" uil, bedek zo met oen paar bla
den sla on keer er ten slotte liet papie
ren deksel overheen, waarin ook weer
eei.st als voering een stukje veti rij papier
■s gelegd op de-e manier verzorgt!, heeft
het gerecht, tijd <ns de tocht niets te lij
den.
AarilappcJsIa met groente.
10 a 12 grooto gekoo' Je a mi-
appelen (koudV, 6 ge-«.p orde. of
gerasjite worteltje*, t lie:Ije. 2
tomaten (of een komkommer), 2
eetlepels slaolie, 3 eetlepels azijn
of citroensap, 2 theelepeltjes
Maggi's Aroma, wat zout, mis
schien wat peper.
Snijd de koude aardappelen in plakjes,
klop de olie met den azijn, de Maggi's
Aroma, het zout en het gesnipperde preitje
door elkaar, giet dit sausje over de aard
appelen en Iaat alles een paar uur zoo
staan, af en fnc de aardappelen óm ca
óm scheppende, zoodat zo alle mot het
sausje doortrokken worden.
Roer ten slotte ook de gesnipperde of
geraspte worteltjes en de in plakjes go
sneden tomaat of komkommer door do
aardappelen, naar verkiezing ook een pair
hardgekookte eieren, die dan vóór het
dooreenmengen met een vork worden fijn
gewreven.
Neem de aardappels op de tocht mee
in een papieren hankethakbersdoosjc. dat
eerst gevoerd is met een velletje boter-
hampapier en waarover het eveneens met
vetvrij papier gevoerd dekseltje wordt ge
zet Leg des verkiezen! als onder- en bo-
veulaagje eenige frissche groene kropsla-
bladen, waar tusschen do sla dan komt te
liggen.
Iïe vnhehr 11. V. .V. aandeden.
Aroor den Hoogen Raad zijn gisteren be
handeld do cjssatieb roepen van L. J. P.
en van D. W„ die op grond van art. 131
bis AV. v. S. (uitlokking in de zaak van
de valsche II.V.A.-aandelen) door het Am-
slerdamschc gcr.,d ilshrf veroordeeld zijn
ieder tot cvn gevangenisstraf van 3 jaar
met aftrek van G maanden preventief.
Zoo men zich herinnert hebben P. en
W. de valsche aandeden trad Men te ver-
koopen ten kantore van dan oomirnissio
nair ui effecten It. to Amsterdam De heer
R. stond echter in contact met de politie;
Noor L .1. P. pleitte nar. Oh. Polak uit
Amsterdam, voor D. AN. mr. T. Muller
Ma=sis evene m uit Amsterdam.
De advocaat generaal mr. "fatt Wier, zd
op 1G Augustus conolus e nemen.
ZONDAG, 11 AUGUSTUS 1935.
Hilversum, 1875 M.
8.55 NARA. 12 ANRO. 5 NABA'
G VPRO. 8 ANRO.
S.55 Gramofoon. 9 Postduivemiieuws.
9.05 Tuinbouwpraatje. 9.30 Gramofoon.
10.25 Schaakpraatje. 10.-15 Orkest. 11.15
A. Ployrier: Nan Staat, en Maatschappij.
12 Klokkenspel. 12.01 Omroeporkest
12,45 Disconieuws. 1.15 Omroeporkest.
2 Br, ,T. Waich: Volkshumor ia Neder
land. 2,30 Gramofoon. 3 Residentie-oor-
Volhardend en listig auto-agent„Alles wat u te doen
hebt, meneer, is hier op de stippellijn uw handteekening
te zetten, en de auto is van u, tegen vijf guiden afbe
taling per maand." (London Opinion).
„Hij wou met gei cover, uat dit
kruiser was, hij wou het afpassen."
een
twaalfineter-
(Life).
Behulpzame neef (lichtelijk doof): „En, bent O er
zeker van dat Uw stoel nu laag genoeg staat, tante
(Humorist).
Stem uit het huis„Heb je den voortuin' al gesproeid,
liefste?"
„Ik ben er juist mee bezig, hevelintr(Humorist).
leest. 1.30 Gramofoon 5 Jeugdkoor 5,10
Wereldkampioen «happen AY ie'rennen
Bmssel. 5.55 Sponnieuws. 0 Boekbespre
king. G.3Ü Lezing over hut a.s Novieten-
kamp VC.IC. 6,15 Kerkdienst Lobilh,
Spr.: its. AY. P. II. ter Biaak. 8 Beiiib-
teli S.15 Residentie-orkest. 'JOÓ Radio
journaal. 9.15 „Geloof er maar geen sik
kepit van", gevar. programma. 10.20 Om-
loepoikesl 11 Hertelden, 11.10—12 Avro
Decibels
Huizen. 3üi M.
830 KRO. 9.30 NCRV. 12.15 KRO.
5 NCRV. 7.15—11,30 KRO
8 30 Morgenwijding. 9.30 Gen ij do niu-
ziek. 9.50 Kerkdienst uit Beverwijk. Spr.
ds. C. M. Krijger. 12.15 Gramofoon en
lezing. 1.20 Orkest en Gramofoon. 4.30
Voor de zieken. 3 Gewijde muziek. 5.20
Keikdienst nit Den llaag, Spr. ds. I.
J asseur. 7.45 Gramofoon. 7.50 Le
zing. S.L0 Berichten. 8.15 Concert 10.15
Gramofoon. (om 10.30 Berichten). 10.40
Epiloog, 11—11.30 Esperanlo
Dreilv ieh, 1500 M.
I.20 Orkest. 2.20 Sextet 3.05 Orkest.
4.05 Mandoline-orkest. 5.35 Kamermu
ziek 7.35 Sopraan en piano. 9 20 Gia-
mofoon. 9.50 Orkest.
Radio-Paris, 1G18 M.
7.20, 8.20 en 11.20 Gramofoon. 11.35
Orgel. 12.25 Gramofoon. 12.35 Orkest.
2.35 Zang en declamatie. 5.20 Orkest.
8.20 Zang. 11.101235 Dansmuziek
Kalundborg, 1261 M.
12.20—2 20 Orkest. 4 20—6.20 Concert.
G.4Ö7,10 Gramotoon. 8 30 Opera-mu-
xiek. 9.35 AYeensche muziek. 10.30 Or
kest. 11.2512.50 Dansmuziek
Kruien, 436 M.
0 20 Concert. 8.50 Trio 10.50 Madrigaal
concert. 11.50 Bach-cantate, 12 20 Con
cert. 4.20 Oikest. 6 50 Kwintet. 8 30
Orkest. 11.0312 20 Dansmuziek.
Rome, 421 Af.
10.20 Symphonïeconccrt.
Brussel, 322 en 484 M.
322 At. (Ylnnnisch)10 20 Orkest. 11.20
Gramofoon. 12.20 Orkest. 1 302.20
GrmnoEoon 5.20 Dansmuziek. 0 20 Pia
norecital. 6.55 Gramofoon. 7 05 Zang.
7 35 Gramofoon. 8.20 „Der fidele Bauer",
operette 10.30 Oikc«t. 11.2012.20 Gra
mofoon.
484 M, (Franseh): 10.20 Gr.uuofoen.
11:20 Orkest. 12.20 Gramofoon 130—
2.20 Orkest. 5.20 Concert. 6.20 Orkest.
7 35 Zang. 8.20 Symphonieconcert. 10.30
Concert. 11.2012.20 Gramofoon
Dentschlaiidscndcr, 1571 AL
II.201.15 Dansmuziek.
MAANDAG, 12 AUGUSTUS 1935.
Hilversum, 1875 AI.
Algemeen programma, verzorgd door
de AVRO.
8.00 Crramofoon. 9.00 Ensemble. 10.00
Arorgenwijding. 10.15 Gewijde muziek,
10.30 Ensemble. 1100 Voordracht. 11.30
Orgel. 12.30 Ensemble. 2.00 Voordracht,
piano en zang. 3.004.00 en 415 Gra
mofoon. C-a. 4 30 Paramountfilms. 5.30
Ensemble. 7.00 Concert door leden van:
Italiaansche Opera. 7.45 Grairriofoon. 8.00
Berichten. 8.05 Vervolg Opera concert.
8 50 „Hot Proces", spel. 9.05 Kwintet.
9.50 „Do Brief", spel. 10.10 Dte AVHO-
Decibels, 11.00 Berichten. 11.10—12.00
Luïgi Frisco met zijn 10 virtuozen.
Hnizcn. 301 AI.
NCRV "ft ending.
SP lezing en meditatie. 8.15—
t'.ë i..ainofoon. 10.30 Alotrgendiensl,
11.00 Clïi' Lectuur. 11.30—12.00 en
12.15 Gramofoon. 100 Salaaoïkest. 2.45
Wenken voor de keuken. 3.153,45 Gra
mofoon. 4.00 Bijbellezing. 500 Gram i
foon. 5.30 Orgel, 6.30 Vragenuur. 7.00
Ned. Chr. Persb. 7.15 Reportage. 7.30
Vragenuur. 8.00 Berichten'. 8.05 Haarl.
ork es t ver e c n ig ing9.00 Causerie.
Concert. (Om 10.00 berichten). 10.30—
11.30 Gramofoon,
Dnutwicb, 1500 M.
11.1 Gramofoon. 11.50 Orgel. 12.20 Or
kest. 1.05 Gramofoon. 1.35 Orkest. 2 35
Gramofoon. 3.20 Orkest. 4.05 Viool on>
piano. 4.35 Orkest. 6 50 Orkest. 8.00
Concert. 8.20 Orkest. 10,35 Kwintet. 11.20
--12.20 Dansmuziek.
Radio Paris, 1648 AI.
7 20 en 8.20 Gramofoon. 12.35 Wicest,
4 35 Orgel. 6 05 Gramofoon. 7.05 Gra
mofoon. 9.05 Orkest. 11.1012 35 Dans
muziek.
Kalundborg, 1261 AI
12 202.20 Strijkorkest. 3 505 50 Or
kest. 8.20 Orkest. 9 50 Gramofoon. IOvIO
Piano 10.40 Solisten. 11.2012 50 Dans-
nmziek.
Kenlcn, 456 AL
6.20 Concert. 10.30 Concert 12.20 Or
kest 2.35 Gramofoon. 4.20 Zang, cello
en piano. 5.20 Concert. 7.20 Kwintet.
9.20 Orkest. 11.20—12.20 Kleinorkest,
schrammelonsemble en solisten.
Rome, 421 AL
-9 0O „Tutfolina", operette van Pietn.
Brussel, 322 eu 484 AL
322 M.12.20 Gramofoon. 12 50Or,;e3t.
1 50—2.20 Gramofoon 5 20 Viool en
piano 6 35 Dansmuziek- 7 35 Gramo
foon. S.20 Dansmuziek. 9.20 Salonoikest.
10.3011.20 Gramofoon.
484 M 12 20 Gramofoon. 12 50 Salon-
oi'kest. 1.50—2,20 j 5.20; 6 21 Gramo
foon. 6.50 Kamermuziek'. 7.20 mmo-
foon, 8.20 Dito. 9.20 Concert. Hierna;
tot 11.20 Gramofoon. i j
DcutschlaisdseiHler, 1371 AL
9.20 Bont programma. 10.50 Zang. j'-zu
12 20 Dansmuziek.
