Donderdag 26 September 1935.
EERSTE BLAD.
Vandaag Volkenbondsraad.
DE MARINE-MANOEUVRES.
N.Y.SCHIEDAMSCKE
STEEM80.ENHêkHDEL
Volkenbond.
88^ laargang.
No. 21080
Tei. No. 68Ï03, 686 i? en C8923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 6S103, 68617 en 68923.
BUITENLAND
Mussolini weet nauwkeurig wat Engeland wil.
Hoe zai de Volkenbond handelen?
Over het onderhoud, dat Mussolini Dins
dag mei den Rrilschcn ambassadeur te'
Rome heeft gehad1, wordt thans de vol
gende officieele mededeeling gedaain:
,,Do Duce heeft in het Palazzo Venezia
den EngelseheU ambassadeur sir Erie Drum
mond ontvangen; do ambassadeur bracht
hem oen persoonlijke boodschap over vala
den Dritschen minister van builenlandsche
zaken, sir Samuel Hoare, die daarin als
oud vriend van Italië uiting geeft aan zijn
vcnscli, dat iedcT onnoodig misverstand
iusschen do beide landen uit den weg
wordt geruimd. De Duce heeft den.ambas
sadeur verzocht, Londen te doen weten,
dat hij de waarde van deze mededeeling
li oog aanslaat en baar met voldoening
beeft aangehoord."
In aansluiting op deze officieele Ita-
liaansche mcdedeeling, wordt va'n (oen-
aangevende Italiaalnsche zijde hog ver
klaard, dat de publieke opinie in Enge
land de mededeeling naar haar gchoele
waarde zal schatten. Zooals uitdrukkelijk
en plechtig verklaard en duizendmaal in
olficieel'O en niet-officïeele uitingen her
haald is, heeft Italië geen conflict met
Engeland1 gewild en wcnscht het dat nog
niet. Het conflict bestaat tusscbe'n Italië en
Abessinië en het koloniale karakter van
dat conflict is zóó duidelijk, dat het voor
een gezond menschdnverstand onmogelijk
cn onzinnig schijnt, de wrijving naar Euro
pa over te brengen en daarmee de Ën-
getsch-ftaliaansclie betrekkingen le vertroe
belen. In ieder geval, aldus wordt vain
deze zijde verklaard, zal Italië bij een der
gelijke politiek niet de ©orsle zijn. De En-
gelsche publieke opinie moet daarvan over
tuigd zijn en er kch'nis van nemen.
liet valt uit deze officieuse verklaring niet
op te maken of het optreden vain Drum
mond op Mussolini dch gcwenschlcn. in
druk heeft gemaakt.
Hel was in ieder geval eon zeer belang
rijke stap van Engolaind. Mogelijk is Drum
mond1 tegenover de'n Duce niet verder go-
komen dan do uiteenzetting van het Brit-
sclie standpunt, doch dah is de geste op
zichzelf reeds van belang in de ontwik
keling van de Abessij'nsche kwestie.
Vandaag begint men in Genèvc in den
Volkenbondsraad aan de behandeling van
de bemiddelingsvoorstellen der commissie
van vijf en de antwoorden van Italië en
Abessinië. Twee dagen tevoren stuurt En
geland nogmaals zijn boodschapper Inaar
den Duce, zoodat in rtalië niet den min
sten. twijfel meer kan worden gekoesterd
omtrent de Britsche planhöa.
Vandaag komt Italië niet in de'n Volken-
bondsraad'. De vergaderingen zullen buiten
hom om worden gehouden. Het zij zöo.
Doch reeds is bepaald hoe do procedure
zal zijn, die den Volkenböndsraad moet
worden, voorgelegd in verband met de re
geling van het Oost-Afrikaalnsche conflict.
Laval, Eden en De Madariaga, hebben er
gisteren- over geconfereerd'.
Volgens deze procedure zou do raad er
zich vandaag toe beperken, hot rapport
van de, commissie van vijf ter bestudoe-
tring te verwijzen naar ©dn nieuwe com
missie, die waarschijnlijk alle raadsleden
met uitzondering va'n do betrokken par
tijen zou omvatten. Uit dit Onderzoek zou
dan in do volgelndo week hot ontwerp
van een definitief rapport van den raad
trosul toeren.
Het pxesidium van de Volkonbcmdsver-
gadering is gisteravond bijeengekomen.
In politieke kringen te Londen acht men
het mogelijk, dat Eden, die op hot oogen-
blik to Genève vertoeft, gedurende hot
weekeinde tijdelijk naar London zal ko
men voor het houden van besprekingen
V met Baldwin en Hoa're. Wel houdt Eildn
voortdurend' telefonisch contact met Lon
den, doch men zegt, dat hij de'n wensoh
koestert, uitvoerig met de leidende figuren
fn het Britsclie kabinet te beraadslagen,
jbf het mogelijk zal zijn, dat hij naar
Londen komt, lia'ngt af va'n don gang van
'zaken te Gutève.
ter Therese Dreier een gevangenisstrafwas
geëischt van 10 maanden, die bij de ver
oordeeling werden teruggebracht tot 7
maanden met aftrek der preventieve hech
tenis. Bovendien werd een. bedrag van
15.000 mark verbeurd verklaard.
Spanje.
Nieuwe Spaansehe rcgcering gevormd.
Ghapa>,Prieta' is er in geslaagd; een
rfieuwe regeering te vormen va'n de vol
gende samenstelling
Minister-president en financiën: Ghapa
Prieta.
Buitenlandscho zakenLeroux.
Binnenla'ndscho zaken: Pablo Blanco.
Oorlog: Gil Robles.
Marino: Rahola.
Landbouw, industrie en handel: Mar
tinez de Velasco.
Openbare werkenLucia.
Justitie en arbeid: Salmon.
OnderwijsRoeha.
Italië.
Nog steeds (roepcnvcrschcpingcn.
In de haven van Napels liggen op het
oogenblik tien stoomschepen, die in de
eerstvolgende 24 uur met ongeveer 900Q
soldaten en zwarthemden, benevens veel
materiaal, naar Oost-Afrika zullen 'vertrek
ken.
Abessinië.
Abessijnsche troepen teruggetrokken.
Volgens een officice'.e mededeeling heeft
de Negus van Abessinië een telegram doen
toekomen aari den Volkenbond, waarin hij
don bond er van op de hoogte stelt, dat
met het oog op de voortdurende provo
caties en ter vermijding van incidenten
bevel is gegeven, dat de Abessijnsche troe
pen over het geheele frönt dertig kilo
meter moeten terugtrekken. Dit hevel is
strikt ten uitvoer gebracht. Da Negus noo-
digl den Volkenbond" uit, oen waarnemer
naar Abessinië te zenden, opdat bij nieu
we incidenten onmiddellijk de schuldige
kan worden vastgesteld.
De Abessijnsche regeering heeft de be
richten over een aigemeene mobilisatie op
nieuw gedementeerd1,"
Terug naar den gouden standaard?
De belangrijke economische debatlen in
de tweede Volkenbondscommissie hebben
gisteren hun neerslag gevonden in een
Engelsche ontwerpresolutie, waartegen de
vertegenwoordigers der goudbloklanden
zich niet verzetten.
De resolutie stelt de wenschelijkheid in
het licht van een terngkeer naar een
gemeenschappelijken inlern al ionalen gouden
standaard, hetgeen mogelijk zal zijn wan
neer d© hinderpalen, die thans den inter
nationalen handel belemmeren, uit (ten weg
worden geruimd. Voorts bevceltale resolutie
aan meer bilaterale verdragen, af te slui
ten en een meer liberale handelspolitiek
te voeren met de meestbegunstigingsclau-
sule als basis.
Roode scheepsmacht wil mijnversperring leggen voor
zeegat van Terschelling. Blauwe onderzeeërs slagen
er niet in Rood tegen te houden.
Duikboot- aanval.
Duitschland.
Gevangenisstraffen voor twee klooster
zusters.
De "rechtbank to Berlijn heeft gisteravond
laat uitspraak gedaan in ee'n proces te-
8C,! Ro tweo zusters van de Ord© va(n het
Heilige Hart van Jezus uit Hillrup, in
iWestfalcn. Do moeder-overste Schultê Me-
sum, tegen wio ©on tuchthuisstraf van 3
jaar was geëischt, werd' wegens het over
treden der deviezen verordeningen veroor
deeld tot een jaair gevangenisstraf
30.000 mark boete, terwijl tegen de zus- en. het lanoeeren van torpedo's, twee wier-
Maandag, 23 September, aan boord Hr.
Ms. „Gelderland1".
(Van onzen specialen verslaggever).
Iloe de copy to verzenden, was, na do
geslaagdo beschieting van IJmuicfan, de
groote vraag. Niet dat het postkantoor te
zwaar door het bombardement geleden
had, maar om er te komen, dat was de
moeilijkheid. Onze beminnelijke gastheoresn
verklaarden, dat voor de marine niets on
mogelijk is en dat we zelfs door nog
woestere zeeën per reddingboot naar de
haven geroeid' konden worden. Maar we
zouden wel zeer bizonder drijfnat worden.
Toen wij daarvoor niet zooveel voelden
en voorstelden, dat alleen onze copy per
boot naar land' zou gaan, volgde het aan
bod, onze verslagen óp schipbreukelingen-
wijze, n.l. per flesch te verzenden. Dé en
veloppe ging opgerold' in ©en melkfleseh,
de flesch in een leege margarinekist, d'aar
oen touw om met ©bn boei er aan en
toen de Z. 5 in de buurt geroepen was,
werd het geval ond'or voel matrozenbumor
over boord gezet. „liet wordt een gesclriet-
denis zonder .woorden"-meende een dei'
Jantjes, dio niet voel fiducie in de solidi
teit der verpakking had'. -Maar hij kreeg
ongelijk, we zagen de vruchten vain onzen
arbeid door dc Z. 5 oppikken, die ©r mee
koers zette naar Roek van Holland.
Na een gezellig bilteruurtje in de rook-
salon, was hot tijd voor het diner in d©
longroom, waar een portret van Paul Kru-
gei' nog herinnert aan een mooi moment
uit het verleden van de „Gelderland", toen
zij nog een volwaardig oorlogsschip wa.s.
Nu is het ©en oefenschip voor de artille
rie, zonder gevechtswaarde en met de
kanonnon slechts aan één zijde.
Na het diner hebben we een rustig zitje
om over do bewegelijke zes uit to staren
naar de Ilollandsche kust. Van de Noord-
Hinder af moeten we morgan een nieuwen
aanval beginnen en zoo zien wo op otnzeai
weg door het donker achtereenvolgens do
lichten van Noordwijk, Scheveningen, Hoek
van Holland en lichtschip Maas.
Als de Jantjes hun.kooien uit d© ver
schansing gehaald hebben, zoek ik de
ziekenboeg op, waar wij het roerloozo ge
zelschap van eon zeezieken matroos heb
ben gekregen. De sergeant-ziekenverpleger
vertelt, dat er vrij veel zieken zijn, voor
al onder dte stokers. Zeeziekte is een onbe
rekenbare kwaal. Matrozen, die gewend'
zijn aan do wildste capriolen van een tor
pedoboot krijgen het soms door (te lang©
deining aan boord van ©en groot schip 'te
pakken.
D© tweede aanval van rood,
24 September. -
Kalf ,7 reveille. De oorlóg ia al ander
half uur geleden bogomion en. heoft om-
zen slaap niet verstoord1, in den nacht
is do wind afgenomen' en do Zee geslecht.
Er is vandaag dus kans op 'vliegtuigen!-
kolijkheden, die een weljcomè afwisseling
beteekenen, temidden-vab all<xmanoeuvre-
fictivileilen, j
De, opzet van de oefening van vandaag
is a!s vogt: - - s-
Een Rood© scheepsmacht, bestaande "uit
Hr. Ms. „Hertog Hen/krik", „Gelderland'',
„Douwe Aukcs" (mijnonlegger), "de torpe
dobooten G13, G15 en 'Z5 en 3
watervliegtuigen is vanmorgen om G uur
op 5 mijl West van het lichtschip Noord-
Hinder gemeld met koers Noord tot Noord-
Oost.
Rood- is van plan 's nachts mijnen te
teggen voor het zeegat van Terschelling.
Blauw weet dat niet, maar vermoedt wel
iets in die richting en zal trachten met
zijn divisie-onderzeebooten (O12 t. m.
0—-15), en 2 groepen van 3 watervlieg
tuigen, de Roode scheepsmacht te vernie
tigen.
Aanvankelijk valt er nog niet veel le be
leven. We varen in carré-formatie, ten
einde zoo veilig mogelijk voor duikboot-
aanvallen te zijn. Voorop de „Gelderland"
en de „Hertog Hendrik", begeleid door de
zig-zag varende G13, beide groote sche
pen moeten den mijnenlegger beschermer
Achter ons volgt dan de mijnenlegger „Dou
we Aukes". De „Hydra" is wegens defect
uitgevallen. De Z5, die geheel achteraan
komt, behoort niet tot de sterkte cn heeft
uitsluitend tot taak de kostbare torpedo's,
waar wij straks e.v. mede in den grond
geboord zullen worden, op te visschen.
Roode torpedo op mijn gcloopen.
De leider van Rood, ditmaal de comman
dant van de „Hertog Hendrik", kapitein
ter zee J. T. Furstner, veronderstelt, dat
de Blauwe vliegtuigen, di© moeten trach
ten om de Roode vloot te verkennen, to
Veere zullen landen om benzine in te
nemen, daar de afstand van Den Helder
uit te groot is.
Hij heeft daarom de torpedoboot G 15,
(lie ©en jager voorstelt, naar Veere ge
zonden met de opdracht het vliegkamp
te vernietigen. Er komt echter al gauw
bericht, dat de G 15 op een mijn is gc
loopen ©n gezonken is.
De leider van Rood1 heeft voorts ver
moedend1, dat de Blauwe O-booten in de
Noordzee liggen, om zich, naar gelang van
de berichten der Blauwe verkenningsvlieg
tuigen, te verplaatsen, de Rood© vlieg
tuigen uitgestuurd om de O-booten op te
sporen en te dwingen onder water te blij
ven.
Echter gaat ook dit niet door, want
een telegram meldt, dat noch de Blauwe,
noch de Roode vliegtuigen opgestegen zijn,
daar de zee hij Den Helder te woelig is
voor noodlandingen.
In oorlogstijd zou daar geen rekening
méde worden, gehouden, maar bij de ma
noeuvres mag men geen te groot risico
nemen.
Ten einde do Blauwe partij te mislei
den, en de '0-bootcn te onUoopen, zet
de Roode scheepsmacht koers naar ©en
punt, 50 mijl ten. Noorden, van Noord-Hui
der, zoodat zij zich om 11 uur op 15 mijl
van hot Engelsche lichtschip „Srnith Knol"
bevindt. Daarop gaan we stuurboord uit
en zetten koers naar bet lichtschip Haaks,
waar we met onze vaart van 10 mijl in
7 uur kunnen zijn, getorpedeerd of niet.
In afwachting van een vijandelijk treffen
worden in de rooksalon de verslagen ge
schreven, niet alleen het journalistieke,
maar ook het officieele verslag van de
oefening van gisteren, dat bestemd is voor
het departement.
Postrekening No. 5311.
VmBraESmgTEN®
NAAR DE
ÏNOORO/EST 13
Met de koffie komt de scheepskrant.
Sinds Zondag hebben we geen krant meer
gezien en de beid© getikte vellen worden
gretig ontvangen.
De inhoud is gepuurd uit de avondbla
den van gisteren ©n werd vannacht, in
de stille uren, uit Den Helder draadloos
geseind aan de schepen op zee.
Duikboot-aanval.
fn de munitiebergplaats van de.,.Hertog Hendrik" tijdens de manoeuvres op
- Noord*ee. Het transport der groote granaten geschiedt per lift
'Om I uur, tegen het einde van de lunch
het is Dinsdag en dus eten we „boon
tjes", het beroemde schcepsgerecht, dat uit
capucijners en gebakken spek beslaat
komt de eerst© duikboot-aanval. De '9. 12
lanceert een torpedo op d© Douwe Aukes.
'Of hij raak is, valt voorloopig niet te
zeggen, de mensch wikt, maar de krijgsgod
beschikt, en dat is bij deze manoeuvre
gevechten d© sdiout-hij-nacht Kruys.
De torpedo, die speciaal voor de ma
noeuvres zoo is ingericht, dat hij onder
zijn prooi doorgaat t •- daarna gehoorzaam
weer boven komt, dobbert weldra aan de
oppervlakte met een flikkerend licht, dat
automatisch aangegaan is.
Vrij snel hebben ©en paar matrozen hemft
met een vletje gevangen en naar de Z 5
gebracht.
De '9 12, die haar taak vervuld heeft
en opgedoken is, volgt op eenigen afstand'
huistoe.
Tien min. voor half twee plotseling ac
tie. Dc IlerLog Hendrik zet met zes korte
stooten op de stoomfluit een snelle koers
wijziging in en de Gelderland volgt dit
voorbeeld. De Douwe Aukes legt" een
nevelscherm, maar reeds doet de O. 15
een sckijnJanceering en duikt op om ons
ook te volgen naar Den Helder. De Blauwe
divisie blijkt opeen" te zitten. Bunnen d©
10 min. wordt er weer een O-boot gesigna
leerd, d© Douwe Aukes hangt opnieuw
een nevelscherm op over grooten afstand.
Laag op het water hangend is het eerst
fel wit, maar al gauw bolt de wind het
uit, het wordt hooger cn grijzer tot het
oplost. i
Ook deze O-boot waagt er geen torpedo
aan en pleegt slechts ee'n schij'n-Iaucce-
ring.
De Roode scheepsmacht stoomt rustig
verder. Z,ij wordt verondersteld zoo
veel sterker te zijn, dan ziij in werkelijk
heid is, dat het verlies van een paar sche
pen haar niet deert.
Het uitkijken is nu naar de vierde 0-
boot der Blauwe divisie. Een aparle uit
kijk krijgt tot laak aan bakboord te speu
ren naar de bellen baa n, die ©en torpedo
maakt. Maar kwartier na kwartier ver
strijkt. Aan boord gaat onderiusschcm het
gewone leven zijn ga'ng. Matrozen zijn luid-
zingend aaii het kopcrpoelsen en zelfs
worden er schietwedstrijden op geweer ge
houden. Een kalm regentje valt.
Tien over drie beveelt de „Hertog Hen
drik" met zes dringende fluitstooten eön!
koersverandering van 90 graden. Onze
waakzóne-torpedoboot heeft een O-boot gee
signalcerd, die juist vóór de snelle wen
ding van haar slachtoffers lanceert. De
torpedo springt even als een bruinvisch
door een golf voorbij, duikt ouder ea komt
weer boven,'om tenslotte door de Z. 5 te'
worden geborgen.
De schout-bij-naoht kondigt het einde va'n
do oefening aa'n, c'n met ©en vaart van
11 mijl werpt de „Gelderland" zich op
de 60 mijl, die ons nog van Nieuwediep
scheiden. Hot verhand is verbrokten en alle
schepen gaan op eigen gelegenheid naar
Den Helder.
Slechts een mijnenlegger ver
nietigd.
Als alle rapporten binnen zijn, krijgen
we het officieele resultaat te liooren. De
eerst© torpedo is rakelings achter de „Dou
we Aukcs" langs gegaan en heoft dus
doel gemist. De tweede onderzeeër, de
O. 15, onder commando van luit. ter ze©
le klasse E. J. v. Ilolthe, heeft ©en schijn-
lanceering gedaain, die geacht wordt do
„Douwe Aukes" getroffen te hebben.
De sclrijn-Ianceering vah de derde O.-
boot was mis, on do vierde O-boot blijkt
in een dubbel schot tweo torpedo's ge
lanceerd te hebben, gemu'nt op de „Her
tog Hendrik". Doch beide waren 100 M.
mis, door de plotselinge koersverandering.
Het resultaat is voor Blauw dus mager.
Van de Roode scheepsmacht, die veron
dersteld' werd over twee mijnonleggers to
beschikken, is er slechts één vernietigd.
Rood1 zou dus inderdaad door kunnen stoo-
men om iri het Zeegatvatn Terschelling
mijnen to leggo'n.
Bozo couinnt verso'iynl ilagrlijks, met uit
sondering vau Zon- en Eoesldngen.
Prijs por kwaitnal fa.franco per post
£2.50. I'rijB per week: 15 els. Aizon-
dorUjke nummors 4 cts. Abonnementen
wordou dagelijks aangenomen.
Advertcntilin voor hot eci stvolgond num
mer moeten vóór eli' uur aan liet Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór V tiur.
Kon bepaalde plaats van idvortontiëo
■wordt uiot gewaarborgd.
^JOÉTWmMWKMItMBMniMWBHHnaaNnMMMMMnMNHBrfB
- - - 0111 - - O-f
Prfla der AdvertentiSn: tan 15 regels 11J53;
tedere regel meer f0.30; fn bet Zatcrdngnuromer
i5 regete f 1.80, iedere regel meer f 0.35
Reclames f 0.15 per regel. Incassokosten 6 ela^
postkwltantles 15 cts. Tarieven van advertentlÊo
by abonnement z4jn aan het üureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleino
Advertentlén opgenomen f CUjO t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m, 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximumvan 30 woorden,
's Woensdagss Kleine Advertentiëntot25 woor
den f 0.25, mits vóór4»insdagavond 8 aar aan het -
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiëo f 1.00,Indian
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
