«2~LLltl<ï
°^foaIELLl^
mmi
m
Marinemanoeuvres door storm
onderbroken.
j?
iffef
'ei*w XT* »<t iT ee*arr»Zsnnen)
DERDE BLAD
SCNIEDAMSCHE COURANT
Schietschijf niet door schoten, doch door
wind onttakeld.
maalde liet moeilijk aan dek op do been
tc blijven en alleen aan het feit, dat wo
achter oen bank voeron on de wind1 eerst
korten lijd vat op do zee had dankten aao
de gematigd schommelende beweging van
de „Gelderland", die onmiddellijk draai
de, op do reods afgelegde vier mijlen terug
keerde en op do reedo van Nieuwe Diep
voor anker ging. Daar lagen wo geheel
stil, maar loch was ook hier do deining
zoo groot, dat er geen sprake van was
met een sloep naar den wal te gaan.
Van de brug af, waar nu alleen een
paar matrozen de Avacht hielden, volgden
Ave met kijkers de manoeuvres van tie
„Utrecht", dio met haar onbestuurbare
sleep de grootste moeite had binnen te
komen.
Na een vergeefsoh aanloopje kreeg do
sleepbootkapitein Kuiper de Utrecht zóó
voor de haven, dat zij, de half op de
aan flarden -gescheurde doeken zeilende
en half gesleepte schietschijf dwars achter
zich, veilig binnen kon loopen. Aan boord
van "de Gelderland werd dit staaltje Aran
zeemanskunst zeer geprezen.
Een boeiend sohouAvspel leverde ook een
motorsloep, waarmee de verslaggever, die
op de Z 5 zulke onrustige oogcnblikfcn
beleefd had,: naar de Hertog Hendrik ge
bracht zou Avorden. Deze sloep kreeg liet
in _de deining te kwaack en -zocht onder
dekust van Texel een betrekkelijk be
schut plekje op. Een marine-sleepbootje
kwam de opvarenden overnemen en nam
de sloep op sleeptouw.
In de rooksalon kregen avo de mede-
deeling, dat voor dezen -dag de blokkade-
oefening niet doorging .en uitgesteld Avordt
tot morgen, Avind en weder dienende. Be
scheepskrant vermeldt tot onze troost, dat
ook de Duitsche marine-manoeuvres opge
schort zijn vanwege den storm.
In den loop van den middag begint
liet al af te buien, maar de zee kan,
na dozen Noordwester, nog wel «enigen
tijd Avoelig blijven. De copy gaat vandaag
met de facteur mee, d'ie de reis per sleep
boot moet maken.
Wachten op de reede van
Nieuwe Diep.
Aan boord Ifr. Ms. Gelderland.
25 September.
liet aaas gisteravond it uur voor d'e
kleine motoisloep van do „Gelderland"
ons te NicuAvcdiep aan Aval zette. De aan
komst op de reedo Avas iets vertraagd,
doordat do 12 mijlsvaart, waarmee avo
naar Don Helder voeren Aval voel gevolgd
Avïis voor do machines van de Gelderland,
die nu al 35 jaar trouw dienst doen. Het
mankement kon varen'dc verholpen Avor
den. In d'o longroom hcersdite na liet
diner, die echt gezellige stemming, die
zoo bevorderlijk is voor het ontluiken van
sferke \-erhalcn over wonderlijke Marine-
typen uit vroeger dagen. Vooral de arbiter
bleek een geestig conferencier en de ge
schiedenis van den reservist, die bij ge
brek aan oen sloep met zijn'Avanttelslok'
overboord stapte om „op eigen kracht"
naar don wal te gaan, deed do stalen'
wanden schallen van den schaterlach. Het
viel dan ook zwaar om dezen vroolijken
kring te a ertaten, temeer daar het pijpen
steel uu legende. Maar toen do scliout-bij-
naeht, die naar Amsterdam moest voor*
het bezoek van do Koningin, met' de ad-
miraalssloep vertrokken Avas, moésten
ook Avij do staatsietrap af en A\re!dra schoot
do motorsloep het duister in.
Jn hotel den Burg, waar ik mijn copy
doortelefoneerde, ontmoette ik den dappe
ren collega, die zich aan boord van de
Z 5 had gewaagd. Hij vertelde, dat hij
reeds Zondagnacht met zijn hoofd tegen
de railing avas geslagen en zes uur be-
Av'usteloos onder de kaailenbak had ge
legen. 0ver zeeziekte sprak hij niet. Wel
hoorden aa'O, dat het moer dan bar Avas
geweest, en dat een groot deel der be
manning het hevig te kAvaad hoeft gehad.
Manocuvrebcriehtgcving en oor
logsbulletins.
Na een korte nachtrust in hotel den
Burg, Avaar het onbeAArecgiijko bed beslist
onwennig aandeed, voer de motorsloep
ons vanmorgen om half 7 terug naar de
Gelderland', die op do reede was blijven
liggen en Avaarheen ook do journalisten
van do Hertog Hendrik gebracht Avaxen
om de schietoefeningen hij te wonen. Het
Aveerzien was verrassend'. Zij zAvoeren m.l.
bij hoog en bij laag, dat Blauw gisteren
de Iloodo vloot vernietigd had, tenvijl
wij A-olhielden, dat Rood mot verlies van
slechts één schip door d'e Blamve A'erde-
diging Avas gevaren en zijn doel bereikt
had. Treffende overeenkomst tusschen ma
noeuvre-berichtgeving em oorlogsbulletins,
die ook steeds overwinningen van de eigen,
en verliezen der andere partij vermelden.
De arbiter moest er aan te pas komen
om dit jöurnalïslieke misverstand op te
lossen. Hef bleek, dat onze "collega's niet
op de hoogt© Avaren van d'e uitspraak der
algemeene leiding, die beslist had, dat
Rood inderdaad zijn doel bereikt had en
dat die vier blauAve onderzeeërs slechts
één succesvolle lanceering gepresteerd had
den.
De storm als spelbreker.
De Woensdagavond Avas, feitelijk bui
ten do manoeuvres om, gereserveerd voor
schietoefeningen." Op de „Gelderland" zijn
de gespecialiseerde artillerieofficieren in
opleiding en de leider van dezen cursus,
luit, ter zee le kl. E. Stam, teArens onze
mentor, die de pers voor de ergste mari
tieme misslagen behoedt, zou het uit \ner
man bestaande jongste jaar uit drie 12
centimeter kanonnen 60 salvo's laten af
geven op een 6000 meter vonvijderde schijf.
En. dat gebeurt dan, terwijl de „Gelder
land" A-aart en ook de schijf in beweging
is.Om half 8 voeren avc uit en tenvijl
do matrozen de patronen opA-oerdon en
van slagdoppcn voorzagen stopten aa-ïj al
vast Avatjes in de ooren.
Ondertusschcn bracht do sleepboot
„Utrecht" de groote geA'cchtsschijf naar
buiten. Dat is een langAA-erpige lage boot,
GO meter lang, waarop, aan stalen masten,
een 50 meter lang en 4 meter hoog doek
gespannen staat. De „Utrecht" sleept dit
lastig te manoeuvreeren gevaarte aan oen
400 meter lange tros en loopt zoo zelf
geen gevaar om onder schot te komen.
Onze gastheeren Averden echter genood
zaakt hun arlilleristische A-erlangens te be-
dAvingen. Niet d'e projectielen van de „Gel
derland" doch een plotseling opgestoken
NoordAvesterstorm heeft in enkele oogon-
blikken de schietschijf onttakeld'.
De matige ZuidAvester draaide onver-
lioeds en zavo! aan tot windkracht 11 met
stooten van 12. Wij landrotten, die als
de schoorsteen huilt al gauAV van storm
spreken hebben geleerd zoo Aroorzichtig
te zijn dit groote Avoord niet in gezelschap
van zeelui te gebruiken, maar ditmaal kre
gen avo er permissie voor. De storm gier
de door do touwen en deed de sloepen
in de da\rits steigeren. Hot regende niet
van boven naar beneden, doch de Avind
Avoei hot Avater in dikke zoute druppols
uit zee op. Geelgrijs Avaren de korte gol
ven wier spattende toppen uitmondden in
den opAvaartsehen stortregen. De storm
«-Sïï
Na k i An OtoJipTEMbcn
-tt r r r
Gemengd Nieuws
Ook heden de manoeuvres wegens
onstuimige zee afgelast.
Den Helder, 2G September.
Het Avas gisteren een Amrloren dag voor
de manoeuvres. De blokkade-oefening, Avaar-
bij de roode scheepsmacht aan een blau
wen kruiser (voor te stellen door de Her
tog ^lendxik) moest beletten in verband
mot een conflict -in Azië, 'uit te .varen,
kon niet doorgaan, omdat het Aroor de
onderzeeërs te gevaarlijk was in den storm
voor de banken te gaan liggen.
Vanmorgen bleek do Avnnd veel A-er min
de rd, maar auui de sehieloefening kon toch
niets komen. Kapitein Kuiper vond de
zee to Avoest om mot zijn sleepboot en
de schietschijf naar buiten te gaan. Voor
de eigenlijke manoeuvres vonden onze
gastheeren d'at geen bezAvaar en om half
tien zou Hr. Ms. Gelderland' het anker
lichten. Maar nauwelijks hing het in het
kluisgat, of er kwam een telegram van
den schout bij nacht, dat ook vandaag de
oefening Avert!1 afgelast. Het anker zakte
dus Aveer spoedig. Nu rest alleen nog de
nachtoefening, een poging van rood om
demarine-etablissementen van Niemvediep
te beschieten. De heele stelling 'den Hel
der zal in het geAAroer komen om dat te
verhinderen.
Iedereen is vol goeden moed, dat het
doorgaat, maar aan de Avitte schuimkop
pen in de verte is Avel te zien, d'at de
zandplaat Razende Bot zijn naam AA'eer
met eero draagt en het zal nog d'e vraag
zijn of de torped'obooten avcI uit zullen
varen,
Van een poging om met sloepen een
landingsdivisie op het strand te zetten,
moet in ieder geval afgezien worden.
Voor de landsverdediging is het Avel een
rustige gedachte, dat onze kust bij slecht
Aveer zoo ontoegankelijk is.
De facteur bracOit vanmorgen de kran
ten aan boord en een lading angstAvek-
kendeverhalen over de ongelukken, die
de storm aan den ave! heeft veroorzaakt.
Een oud Engelsch liedje zegt, dat het
met storm voor een zeeman aan land te
gevaarlijk is vamvege dte afwaaiende boom
takken, dakpannen en bloempotten. Aan
boord heb je daar zoo geen last van.
Vanmorgen zijn avö met do steigerende
motorsloep naar den Helder gegaan om
te passagieren. Er zijn hier in de om
geving inderdaad dikke hoornen omgewaaid
en de Texelsche boot heeft moeite gehad
om binnen te komen.
En nu op stap den Helder in. Om vijf
uur komt de motorsloop eerst om ons op
le halen voor d'e laatste oefening.
Kunst en Wetenschap
Do ijsbreker „Krassin".
Uit Petropalo-Avsk op Kamsjatka Avordt
gemeld, dat do ijsbreker „Krassin" een
geslaagden tocht heeft gemaakt op zeer
hooge breedte door het Oostelijk gedeelte
van de Poolzee, ter esoorteering van een
aantal schepen van WladiAA'ostok naar
Moermansk. Vervolgens begaf de ijsbreker
zich naar het Wrangel-eiland, waar nieu-
Ave voorraden Averden afgegeven en de
overwinteraars van de observatie-post Aver
den afgelost door een niemve groep Avaasr-
nemers. De aa-ctenschappeijke expeditie aan
boord van de „Krassin" heeft belangrijk
werk kunnen verrichten en dezer dagen
Avordt d'o ijsbreker te PelropaloAvsk ver-
AA-aeht.
Twee wrakken waargenomen.
De „Insulinde" uitgevaren.
De huslAvadil te Ratlumeroog heeft gister
ochtend aan ihet ïeddingstatnon te OoMma-
horn gerapporteerd, dat zij ni de Westcr-
Eems, ter hoogte van ton W. F., een stuk
van cexi mast en een laadboo n met gaffel
boven water heeft aion^ uitsteken, teravijl
voorts veel AA-rakhoiut in*de nabij eld van
genoemde pi'ek rc-nddiijft, Het mater.aal
maakt dein indruk, dat hel gezonken vaar
tuig een betrekkelijk nieuAV solnp moet z'ijn
geAveest. Waarschijnlijk il.eeft men hier te
doen met een motorschoepje met hulpzeil,
dat gisternacht ter piauts>e niet man en
muis moet zijn vcigaam Aangezien van
het gebeulde- -niets is bom-eikt terwij"! de
kustAA-adit voortdurend haar po^t is
geAA-eest, neemt men aan, dal de scheeps
ramp z.icli in zeer korten tijd heeft afge
spoeld. De Icio Isb'oiot Aam Oiobtmahonn be
vond zich WoensAiagavc-nd ioni negen uur
nog in het gebied, Avuarin het schip is
veigaan, dodi -ojok de bemanning van dit
vaartuig heeft mets van tot gebeurde be
merkt en cioik geen noodseinen Avaargeno-
men. "Met het ojog op het slechte Aveer is
de loioisbioot toen naar Oostmahorn terug
gekeerd.
Gisteimidu'ag is op het stia'nd A-an Sdliier-
monnikoog een Avitgesciiilderde A'laggestoik
aangespoeld, Avelke Avaartobija'ij'k van het
gezonken schip afkomstig is. Op het eiland
worden thans verdere nasporingen gedaan
naar andere vooiwerpen, AA-elke eventueel
aan land zijn gespoeld, alsmede na-ar de
lijken van tie opvarenden.
Do moto reddingboot „Insulinde" vain de
Noord-Zuiu-H.ollandscho Redding Maatsc'iap
pij, onder command© van schipper Toxo-
peus, is gistermiddag om twaalf uur, toen
het beridit werd ontvangen, naar de plek
des onheils veitiokkcn. Veixler stelt de
reddingboot een onderzoek in naar -een
tAveede Aviak, dat dcor do kustAvacht te
Rottumeroiog is gesignaiec-rd. Men heeft na
melijk vanaf het eiland een diijvond Avrak
waargenomen, in Avelke nabijheid zich, een
gi-cflole sleepboot bevond. In de mast kon
men iets zAvarts zien en men uitte de ver
onderstelling, dat dit mensehen zouden
kunnen zijn.
Gistermiddag om vier uur bevond het
Aviak zich im Nooad-Noord-Oostelijke rich
ting van Ro'.tuinemog. De „Insulinde" sein;
do vain Boikumeroog, dat men irete meer
van hol AA-rak heeft kunnen vinden. Men ver
ondersteluo toen, dat hot AArrak, dat zich
nagenoeg geheel onder AArater bevond, door
een Duitsche sleepboot 'inmiddels de Oos-
ter-Eems zou zijn opgevaren.
Do „Poolster" vergaan? Vijf
nian aan boord.
Uit Groningen vernemen Avij
Het AAriak, Hat in de Wester-Eems boven
Avater uitstak, is, naar wij vernemen, ver
moedelijk het 223 Ion metende motorschip
„Poolster" van kapitein R. J. Kajuiter te
Groningen.
'Aam boord bevinden zich vijf personen,
wier namen behalve dio A'an den kapitein
nog niet bekend zijn.
Kapitein is de ztoan van den eigenaar
vain het sefb-ip, de 'heer Kajuiter Jr.
'Allen zijn Avaa.rschijnl'ijk omgekomen.
Gisteravond AA-enlen verschillende maien
vanuit Oo-stermahonr Groniugsd're sohip-
persfamilies opgebeld, of men iets wist
DER
VRIJDAG, 27 SEPT. 1935. No. 21061.
omtrent de bemanning A-an het Gioiingsdhe
m-otoiscliip „Poiolstcr", aan boord Avaarvan
zich buiten den kapitein Kajuiter nog vier
andere personen bevonden, waarvan één
uit Oostmahorn.
Men stelde zich tenslotte in verbinding
met de Groningsche p-oitio, Avaar men ver
nam, dat de „Po-o'sber" in ler-laad uitgeva-
len Avas en reeds gisteren te Delf/ijl Avcrd
verwacht.
Het 223 ton metende schip to'porde
toe aan kapitein 11. J. Kajuiter, Aviens 22-
jarige zoom tijdens dezen toc-ht het bevel
over het sei'-ieepje voerde.
Toen de heer Kajuiter Sr. door de politie
werd medegedeeld, dat een Aviigeschildeid-e
vlaggestok aangespoeld aaas, zeid© deze:
Zeg mij maai' niets meer, ik Avxiet al ge
noeg, de' jongens zijn verdromkèn",
Uit doz-e verklaring van den ouden zee
rot kan men met groote Avnarschijn 1 ijkl'iei<1
opmaken, dat de „Poolster' met man en
muis is Arergaan.
De beschrijving, die kapitein Kajuiter Sr.
gaf Aran het boA'enste gedeelte van de
mast, komt geheel overeen met de verkla
ring van don gezagvoerder van de „Insu
linde", den heer Mees Toxopsus.
Do ongerustheid omtrent Hiel lot van de
Poolster neemt too.
Hedenmorgen is de reddingboot Insulinde
opniemv uitgeA-aien naar de plaats AAaar
men de masten bcwen het Avater heeft zien
uitsteken. Aan boord bevinden zich ©enige
personen, die de Poolster kennen, -om te
trachten vast te stellen of het gevonden
Avrak inderdaad dat van genoemd schip is
De Poolster is een driemast schoener met
een 150 P. K. Deutzi Compressor]oo/e Dies-
selmiotor en meet bruto 223 ton.
Het schip is in 1917 bij de Scl'ievening-
«che sdlieepsbouAvmaatschappij gel.ouAvd en
had een certif.öaat van den Germaansdhen
Lloyd voior de Atlantische vaart. Het sd'iip
was alleszins zeeAvaardig, oen vaartuig dat
men in deskundige kringen een goed schip
noemt. Wanneer do Poolster inderdaad in
do Waddenzee is gebleven, dan moet dit
Avel Avorden toegeschreven aan liet feit, dat
door het plotseling uitschieten van den
No-oithvester storm de zee ter plaaise zoo
hol is geAA-eest, als sinds mensdhenhougenis
niet is voo:gekomen
De Poolster kwam vain Engeland zander
lading en avas op Aveg naar Groningen om
nieuAA-e lading te halen.
Dc bemanning van <le „Pool
ster".
Behalve de kapitein, de 22-jarige J. Ka
juiter, ongehuwd uit Groningen, bovaadein
zich aan iM-onl do 27-jarige stuurman II.
Wories uit Groningen, de 24-jarige geluw
de matroos Z. Veenstra, ©A-encens uit Gro
ningen, de ongehuwde 1-8 jar.ge motordrij-
ver M Vollenhoven uit Zuidbroek en de
eveneens ongehuAvde 18-jarige kok-lid'itma-
IroiOs T. Ilaima uit Anjum. Allen AA-erden op
3 September A'an dit jaar te Groningen
gemonsterd.
Drie dooden aan de kust van Ilolslcin.
Gedurende den ZAA'aren storm is in de
floliAvaehler Bocht aan de Oostkust van
Holstein een steonvisschersboot gestrand
Drie der opvarenden zijn om het leven
gekomen. De vierde, een duiker, heeft een
angstigen nacht op het gestrande A'aartuig
doorgebracht, totdat hij door een reddings
boot werd' verlost.
(Het steenvisshen is een beroep, dat
speciaal in de omgeving van Kiel Avordt
uitgeoefend. Groote steenblokken Avorden
opgehaald, d'ie dan gebruikt Avorden bij 'don
aanleg van wegen.)
lhvec lichters in het Stcttincr Haf
vergaan.
Gisternacht is tengevolge van den zwa-
ren storm do tros gebroken van een sleep
boot, die Iaa'co lichters in het Stcltiner
Haf op sleeptouw hal. Beide lidhters sloe
gen vol AAVtlor en zonken. Bon dor kapi
teins on eon kind van 2'/s jaar kwamen
in de gorten om. -
Auto door rangeertrein gegrepen.
De vier inzittenden komen
met den selirik vrij.
Gisteravond reed de auto, bestuurd door
den heer Van 't Hof, waarin drie dames
Avaren gezeten, n.l. iucat. Van 't Hof en
een andere dame met haar dochter, op de
Fellenoord, komende uit de richting St.
'Oedenrodc. Op het oogenblik, dat de AAra-
gen den Woensclschen overAA'eg moest pas-
seeren, Averd het \-erkeer juist avcct vrijge
geven. Toen de auto midden op den spoor-
vvegovei'gang was, zagen voorbijgangers dat
de drie voorste Avagons van een rangee
renden trein, d'ie aan de achterzijde door
een locomotief AA-erden opgeduwd, in de
richting van den ovenv-eg rolden.
De auto werd gegrepen ën een eind1-
Aveegs verder ernstig beschadigd tusschen
de rails goAvorpen.
De rangeerder had inmiddels de losge
raakte wagons Aveten te remmen. Als door
een Avonder bleek g-een van de vier in
zittenden oen letsel te hebben bekomen.
Zij Averden in zeer overspannen toestand
naar bun Avoning ven-oerd.
De overwegwachter heeft aan de politie
verklaard d'at hij meende een sein te heb
ben gekregen, waarop hij de boomen kon
openen. Het onderzoek Avord't voortgezet.
De groote brand te Londen.
Nog steeds niet gebluscht.
Moeilijk Avcrk voor de
brandAA-ccr.
De geweldige brand' in het pakhuis in
Wapping Avas vannacht om tAvaalf uur nog
steeds niet gebluscht.
Gisteravond laat zijn verscheidene Arer-
cliepingen ingestort. Herhaaldelijk Aveer-
klonken ontploffingen, die do geheelc om
geving 4eden dreunen. Telkens slo-egon
dichte bundels vlammen over de geheel©
breedte A-an het gebouAV, omhoog. Een
deel van den muur aam dem achterkant
van het gebomv is op straat gestort. Laat
op den avond slaagden de drijvende spui
ten er AA'eer in, toen de vloed' Aveer Avas1
begonnen, in de nabijheid van het bran
dende gebouAV te komen. 'Om 11 uur nam
de brand in hevigheid af, hoeAvel toch
nog op een afstand van 20 k.m. do gloed
der vlammen tegen den donkeren nacht
hemel zichtbaar avos.
De brandAveer hoeft met bizomler groot©
moeilijkheden te kampen. Telkens AA-eer
moeten de slangen Avorden bevrijd van d©
massa's gesmolten rubber, die over de
straat stroomen. Vanmorgen om twee uur
joeg de Avind dc vlammen in de richting
van een naburig pakhuis, Avaar thee ligt
opgeslagen, zoodat de brandweer alle krach
ten moest inspannen om dit gebouAV ta
behouden. Een der brandAVeercomnmamdan-
ten heeft als zijn meening te kennen ge
geven, dat de brand nog AA'el tot Zondag
zal duren.
Ernstige overstroomingen in Japan.
Tientallen slachtoffers.
De overstroomingen van dc Tone en
haar zijrivieren zijn zoo ernstig als in do
laatste 25 jaar niet is voorgekomen. Do
treinverbindingen in Oost-Japan zijn ver
broken. In de districten Goenuna, Yama-
masji en Sailonia zijn de rivieren door
enorme regens, gepaard gaande mot ©en
taifoen, buiten haar oevers getreden.
In Goemma zijn 47 menschen om hei;
loven gekomen; dertig personen worden
vermist, terwijl 160 bruggen zijn AA-egge-
spoeld en 70 huizen venvoest. Meer dan(
1000 huizen staan hier onder Avater.
Tien soldaten, dio bij het reddingswerk!
behulpzaam waren, werden door het Avater
meegesleurd; drie hunner konden Avorden
gered1, de andere kwamen om het teven.
Troepen zijn ontboden om d'eel te nemejii
aan het reddingswerk.
i3St
tolS3JUr 4 «Orgens e
rev eder> "'sHec rs-
■r^Van PlNn^V n/eüw_ rs'en*.
Jk*
rtt *- j» int
*-+
w m 4
W -4 w fc. .*1
it it#
r
+*m. Z*
V
MA J A \:ï-
