BRIEVEN UIT BERLIJN.
'20
LAATSTE NIEUWS
Advertentiën
ADVERTEE T
SCHIEDAMSCHE
COURANT.
|jg?§t«®fi§§
Beurs van Amsterdam.
Is liet U al eens opgeval lei»
IScercupail I 15-
Dansschool „WESTHUIS"
PRIVÉ- EN CLUI LESSEN
Jl{
S
Kerk <en School
Kerk en staat. „Positief Christendom". Niet het
gebed, maar de moedige daad. De Roomsche kerk
en het nationaal-socialisme.
Men oplossing onbereik
baar.
De strijd in Oost-Afrika.
Hinderwet.
asiv,
Handel en Bedrijf
Zooals EEt*i FOTO Uw beeltenis,
geeft de plaat Uw stem weer,
opgenomen in klankstudio.
BI O U T M A 1% Co's
Burgerlijke Stand
BEURSTHERMOMETER.
(Wettig gedeponeerd. P.Z.M.C.)
Ü.V.0NDERL.SCH IEDAMSCHE
BEGRAFENISVEREENIGING
BEGRAFENISSEN TRANSPORTEN
iN DE
S'/t
ïöVs-
V,
8Vs
t
iv.
l'/tè
'U
k
c
a
J-.-tti on overleed1 op 23 Augustus* 1633 bij
de „Broederschap van den Heiligen Fran-
i iscus". Groot was het aantal treurge
dichten, dat Spanje uitgaf bij den dood
van rijn grootsten dichter en toanoelsclirïj-
vcr. Deze gedichten bevatten twee doelen
een doel Spaanscho en oon dool Italiaain-
schc gedicliten.
Ncd. Ilcrv. Ivcrk.
Aangenomen naar Schalsum (Fr.), ds. II.
Sterringa, gep. O.t. picdikant; naar
KnollendamMarken Binnen, ït. Boeke,
cand. en luilppred. te Zwolle.
(Van onzen correspondent).
Berlijn, October.
Een der belangrijkste vraagstukken, die
de groole overwinning van het Duitsche
nationaal-socialisme opgeworpen heeft, is
wel de verhouding tusselien Kerk en Staat.
Daarover is sinds Februari 1933 reeds
zooveel gesproken en geschreven, dat er
een behoorlijke huisbibiioLhcek mee te
vullen ware. Maar vee! duidelijker is de
weg naar de oplossing vain dit probleem
intusschen niet geworden. liet n natuur
lijk ook niet in oon onkel dagbladartikel
volledig te behandelen. Men kan slechts
weinige actueele punten aanstippen.
Het oogenblik daarvoor schijnt inderdaad
gekomen te zijn.
In de Duitsche bladen stonden dezer
dagen de verslagen van twee redevoerin
gen, die vrijwel gelijktijdig gehouden zijin:
een van den rijksjeugdleider Baidur von
Schirach in de Domkerk te Brunswijk, de
andere door rijksminister Kerrl bij een
thee van do Duitsche Academie in het
liotel der Kaiserhof te Berlijn.
Het ligt nu niet in onze bedoeling, deze
beide toespraken op den voet te volgen.
Wij willen er slechts een algemeen over
zicht aan vastknoopen, ook op grond van
eigen waarnemingen.
De Duitsche autoritaire staat heeft in
hoofdzaak te deen met drie groote ge
loofsbelijdenissen: het Roomsch-Katholicis-
me, het Protestantisme en het joodsche
geloof. Daarnaast intusschen nog met een
wedergeboorte van vroegere geloofsuitin
gen, met nieuw opgekomen religieuse, zoo
wel Christelijke als anti-christelijke over
tuigingen, en met een natuurlijk nog al
tijd aanwezig, maar niet meer tastbaar ge
organiseerd atheïsme. Tegenover alle ker
ken en kerkelijke stroomingen stelt de
Staat zijn algemoene formule: hij belijdt
een. „positief Christendom". Beter nog ge
zegd: hij staat op den bodem van dat
positieve Christendom.
Ai dadelijk kan men nu gaan debaüeeren
over de vraag, wat daarmee bedoeld is.
Wij gelooven, dat men verkeerd doet, hier
at te geleerd te doen. Met positief Christen
dom bedoelt de Staat zeker niets anders
dan het geloof, dat gegrond is op de be
lijdenis der Drie-Eenheid; God-vader, God-
Zoon en Heilige Geest. Misschien zullen
vele nationaal-socialisten van meening zijn,
dat deze definitie al te ver gaat. Minister
Kerrl, die van Hitier volmacht gekregen
heeft om het religieuse loven in Duitsch-
land, in het bizonder het kerkelijke, naar
eigen inzicht dictatorisch te regelen, heeft
voor zichzelf de volgende bekentenis afge
legd: „Ik ken de leer van Jezus en sta
tot deze leer als evangelisch Christen. Ik
beken tegelijkertijd, dat mij de ware leer
van Christus pas duidelijk geworden is in
den strijd voor het nationaal-socialisme,
want toen heb ik beleefd, wat het zoggen
■wil: het geloof kan bergen verzetten", En
voor zijn partijgenoo4 en stelde hij het vol
gende beginsel op den voorgrond: „leder
nationaal-socialist moet religieus zijn.
Slechts de vorm van zijn geloof is zijn
eigen zaak."
Te zamon gevat: de Staat is „posilief-
wereldbeschouwing in "dingen van geloof
niet buigen, alleen maar breken kan. En
daarom hierin kwetsbaar, ondanks zijn
auforitairen slaat.
ROLAND.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven cn andere officieclc af- en
nkondigingen cn kennisgevingen van liet
Gcmecntcbcstunr.
Christelijk", de minisler belijdt het evan
gelisch geloof, elke nationaal-socialist moet
geloovig zijn, de vorm is hem vrijgelaten.
Daar komt nog bij: het Dwde Rijk kent
geen Staatskerk en in zaken des geloofs
zal niet worden gecommandeerd. Do vol
machten aan don rijksminister verstrekt,
hebben dus feitelijk slechts ton doel tio
bereiken, dat de -eenheid des rijks niet
door religieuse geschillen in gevaar wordt
gebracht.
Voegen we daar ten slotte nog aan toe,
dat elke kerkelijke of andore gemeenschap
pelijke organisatie is toegestaan, ook do
joodsche -al weet die, dat de Staat haai
als zoodanig vijandig gezind is er
ook de anti-christelijke, al weten die, dat
de Staat niet met haar conform gaat, dan
zouden we daarmee aan het einde van
ons Latijn kunnen zijn en als buitenstaan
ders, hier meer, daar minder persoonlijk
geïnteresseerd, kunnen afwachten, hoe
zich deze toch zoo belangrijke dingen in
Duitsehland ontwikkelen zullen.
We zouden echter nog even kunnen wij
zen op de jongste red© van een anderen
rijksleider, den jeugdigen Baidur von. Schi
rach, die eveneens met hartstocht de stel
ling verdedigt, dat zijn „Hitlerjeugd niet
goddeloos is, maar in hoogste beteeloenis
religieus, zij het dan ook, dat zij dat hoog
ste niet ziet in het gebed maar in do
moedige daad.
Een en ander lijkt duidelijk en overzich
telijk. En toch kan in de practijk van dui
delijkheid, overzichtelijkheid, harmonie en
goeden geest op dit terrein geen sprake
zijn. Uit al die officieole redevoeringen
blijkt ons slechts één waarheid: dat men
op het gebied der geloofsrichtingen het
bewustzijn bezit, in een doolhof to tasten
en vergeefs naar een oplossing te zoo
ken.
De afrekening met de naar verhouding
slechts kleine joodsche gemeente (natuur
lijk veel kleiner dan het ééne procent
joden, dat in het Derde Rijk nog looft, al
is het juist, dat het nationaai-soeialistische
régime vele indifferente joden weer naar
de orthodoxie teruggevoerd hoeft) was een
voudig genoeg. Men isoleert deze belijde
nis, gelijk men het jodendom als geheel
in een niet geïoniseerd Ghetto terugwijst,
en laat verder de tot staatsburgers-tweede
klasse gedegradeerden „nach ihrer F af on
selig werden". Maar over blijven de 99
pCt. „Ariërs" van de meest diverse plui
mage. Deze zijn in hoofdzaak rijksburgers,
dus volksgcnooten der eerste klasse. En
met hen valt op religieus gebied nauwe
lijks te praten, zeker niet to commandeeren.
De Staat bevindt zich tegenover hen feite
lijk op den voet van. gewapenden vrede.
AI dadelijk tegenover het derde deel, dat
der Roomsch-Katholieke kerk trouw ge
bleven is. Hier zijn ongetwijfeld d© moei
lijkheden het grootst, in veler oogen zelfs
onoverkomelijk. Want do Roomsche kerk
is internationaal on daarom in de kern
dezer dingen do antipode van het oer-na-
tionaal gedachte nationaal-socialisme. Het
Roomsche geloof denkt er niet aan, zich
op anti-semitisch standpunt te stellen, in
consequentie het Oude Testament te ver
werpen, of nog verder te gaan en met
Alfred Rosenborg, eveneons rijksleider en
Hitler's bevolmachtigdo voor vragen van
cultuur en wereldbeschouwing, den go-
Hoogsle barometerstand 773.3 te Ilaparan-
da en Vaidu.
Laagste buioinetcrsland 741.1 te Jsafjord.
Verwachting tot den avond van 26 Oct.:
Meest matige Nomdueslolijk© tot Noor
delijke wind, in bet Oosten half tol zwaar
bewolkt of betrokken met eenige kans op
ïcgen, in het Westen gedeeltelijk bewolkt,
met weinig of geen regen, weinig verande
ring in temperatuur.
Maatregelen in Egypte.
Cairo, 25 'October. In verband met de
Image kosten worden de Egyptische mi
litairen. die aan de grens van Tripolis
staan, teruggetrokken. Alken de Briischo
pantserwagens blijven te Soiloem.
Engeland trekt geen sche
pen terug.
La letla, 25 October. Uit gezagheb
bende bron verluidt, dat Engeland geen
BriLcho oorlogsschepen uit do Middel-
lautLche Zee zal terugtrekken.
Zuid-Afrika eii de sancties.
Geaève, 25 October. De gedelegeerde van
de Unie vau Zuid t'frtka by llèn Volken
bond, - ceft hef 'Cictariaaf-generaat mede-
gedoeld, d" zijn rogeering de aanbevelin
gen, d:l zijn goedgekeurd dimr de coör
dinatiecommissie, heeft aangenomen.
Do autonomistisch,: beweging in
Noord-China.
Tokio, 23 October. Het ministerio van
oorlog heeft nog geen bizomderhedton ont
vangen over de autonomistische beweging
bi Noord-China, waarvan in persberichten
gewag wordt gemaakt.
De bladen melden, dat do beweging oen
sciisationoelo omvang hoeft aangenomen.
De Japanscho militaire autoriteiten tie
beking hebben stappen ondernomen bij
generaal Isjeng Tsjeng den gouverneur
van do provincie Ilopei m verband met
het feit, dat de Chineesch-e autoriteiten in
verschillende districten don-staat van be
leg hebben afgekondigd.
De Japansclie autoriteiten beschouwen
dit als een schending van hel Boxerprolo
col, vaarin het den Chineeschen soldaten
wordt verboden in bepaalde districten bin
nen to komen.
De eerste snceinv ir. Duitsehland,
Keulen, 25 Octoebr. Nadat gedurende de
laatake nachten d>o temperatuur in den
bifel sterk is gedaald, is than? in bet
hoogcro gebied do eerste sneeuw gevallen,
Uit BeilijnIn het geheelo gebied van dé
Harz hoeft Ie win'cr zijn intrede gedaan.
Vooral bij de Broeken, maar ook elders in
de hoogcro streken is veel sneeuw go-
vaJIen.
De Broeken draagt een sneeuwtapijt van
15 c.M. Op andere plaatsen ligt de sneeuw
zelfs 40 c.M dik. Voor wintersport zijn
do omstandigheden echter nog niet ge
schikt.
In Silezië is opnieuw sneeuw gevallen.
Hier kan men zich reeds aan do ski-sport
wijden.
kiuisigdcn Christus uit de kerken en uit
het religieuse leven in het algemeen te
erw'ijd u'cn en slechte dan levenden Chris
tus le huldigen. Dc Roomsche kerk be
grijpt, dat deze nieuwe Staat haar wan
trouwt, en dat hoogstens, op do basis der
concordaten, oen compromis te bereiken
i=, dat door Rome ook nagestreefd wordt
op de basis van de erkenning, dat dc
Roomsche Duitscher door zijn gehoorzaam
heid aan den Paus niet gehinderd wordt
om een patriot en zelfs oen overtuigd en
hartstochtelijk nationaal-socialist te zijn.
Wat weliswaar niet bij den Staat, maar wel
bij millioenen niet-Roomsche partijgenooten
en meeloopcrs op ongeloof stmt, ja in laat
ste consequentie als ondenkbaar be
schouwd wordt en dan ook reeds tot po
gingen in de richting van een Duitsch-
katholieke kerk geleid heeft.
Wie de R.K. kerkelijke weekbladen regel
matig leest, weet hoe scherp de strijd,
hoe sterk do wederzijdsche antipathieën
tusschen de Roomsche kerk en het Duit
sche nationaal-socialisme in zijn radicale
uitingen is. Weet ook, dat do Duitsc-ho
officieele jeugdorganisatie zeer sterk met
deze anti-clericalc stroomingen sympathi
seert en nog haar zeer bizonderen, zeer
vinnigen strijd met de door het Concor
daat beschermdeRoomsche jeugdbonden
heeft uit te vechten; een strijd die den
Roomschen clerus lot verbeten vijanden
van de Hitler-jeugd' gemaakt heeft en ook
hier een toestand van werkolijkcn vrede
onder de staatsburgers voor enatzienbaïesn
tijd onbereikbaar doet schijnen. Men be
denke voorts, welke spanningen ontslaan
zijn door dp ,z.g. j/lev-iezen-prooessen", die
niet alleen,honderden Roomsche priesters,
nonnen en' kloosterbroeders voo-r den rech
ter brengen, maar dezer dagen zelfs tot
het in hechtenis nemen van den bisschop
van Meissen gevoerd hebben, een sensa-
tione-ele gebeurtenis, waarover alle Duit
sche bladen tot heden geen commentaar
gegeven hebben, maar die scherper dam
tevoren aantoont, hoe ijzig-kocl de Staal
zijn verhouding tot den Roomschen cl eras
ziet. en lioo scherp de scheidingslijn is,
die hij trekt tusschen den priester als
zoodanig en als burger van den Staat,
die geen buitcnlandsche autoriteit naast
of boven zich kent.
Het „positieve Christendom", dat deze
Staat als zoodanig belijdt, is even eenvou
dig als ondoorzichtig. Het is gemakkelijk
te verklaren maar tevens feitelijk niets
zeggend. En daarom eerder negatie1, dam
positief. Want het tul zeggen: de Staat
is niet-on-christclijk. Iets anders had men
van het nationaal-social'sme, dat zich met
dezen Staat vereenzelvigt, ook nauwelijks
verwacht. Een on-christelijko, een anti
christelijke Slaat zou zijn .burgers in oen
ontzaglijke verwarring gestort hebben, on
zeer waarschijnlijk tot ontbinding hebben
geleid. Het nationaal-socialisme moest uit
het oogpunt van wereldbeschouwing
christelijk zijn, ook reeds als directe tegen-
stolling met het bolsjewisme, dat bewust
anti-christelijk is.
Maar begeven we ons in do nationaal-
socialistische gelederen, dan zien we tal
van bolijdenLsan, van welke er vele (rich-
ting-Hauser, richling-Ludemdorff, richting-
Rosenberg) toch bedenkelijk afwijken van
wat men In het algemeen christelijk, in
het bizonder evangelisch noemt; on in
groote trekken gezien oen streven, oin een
nieuwen vorm van geloof hoc dan ook,
aan te passen aan do ideologieën van do
Hitler-beweging, ook al gaan niet allon
zoover, dat zo wegen zoeken, die meer
met de overtuiging der „Germaanscho"
voorvaderen dan met liet „geïmporteerde"
Christendom le maken hebben. „Do Staat"
duldt dit alles slechte; blijft zelf „posi
tief Christelijk" en kic»t geen partij, wil
ook geen eigen „Staatskerk". Maar do
wereldbeschouwing, die zich zeer bewust
aan dezen Staat opdringt, is van een
christelijkheid, waarop zeker niet alleen
do Roohiseho priesters geen huizen dur
ven te bouwen.
Het ware struisvogelpolitiek, nog altijd
vol te houden, dat hot nationaal-socialis
me rcligieuscn vrede bereiken kan. Ook
rijksminister Kerrl zal dat inzior, ook al
slaagt hij er in, althans in do protesiant-
scbe rijen met z:achten dwang oon periode
van uiterlijko rust te bereiken on mot
Rome oen soort wapenstilstand te slui
ten. Een werkelijko oplossing is onbereik
baar, omdat het nationaal-socialisme als
Burgemeester eu Wethouders van Schie
dam hebben bij hun besluit van 24 Octo
ber 1935 de beslissing op het verzoek
van de N.V. Neclerlandsche Fabriek van
Draad vlecht- cn Snijwerken „NEFADRA"
i.o. om vergunning tot oprichting van oen
fabriek van draad vlecht- en snijwerken in
de panden Noordvest 91 en 93,
VERDAAGD, aangezien liet desbetreffend
onderzoek nog niet is geëindigd.
Schiedam, 25 October 1935.
VR 6 30
Overleden: 1
21 Oct.: P. van den Berge, 59 jaar, bin
nen deze gemeente. I
a
KOERSEN OP 25 OCTOBER 1935.
(Medegedeeld door de Ainsteidamsche Bank)
INDUSTRIEELS ONDERNEMINGEN.
B t n n e n a no.
v. K. U.
Van Berkel
lert. Calve
Vederl Ford
\Ted. Gist- en Spiritu"
\!ed. ICabelfabriek.
'tulips Gl. G B....
'mlevur
Bu-teniand.
inaeonda
iethiehem Stee!
tenera Aviation
Kennecott Copper
i. S. Leatiioi
U.S. Steel Corp..
V.K.
26
49'/,
60'/.
253
395
841
BEDEN
207,-
493/
60'/.
3947.
341
Beurs van öcnietlnin.
VRIJDAG, 25 OCTOBER.
Off ideële ni'tt erintj mn de Commissie uit
de Kamer van Koophandel
Moutwijn f 10 per H.L., ad 46 pCt.
Zonder fust en zonder belasting.
Namens de Comm. d. K. v. K.
voor de noteering v. godistil
leerd.
H. J. JANSEN.
Niet o'liciret
Binnenlandsche spiritus: f 17.— h 101
pCt.
Builenlandsche spiritus: f8.A f850.
Zonder fust en /.under belasting.
SPOELING: fOfiO -F 070.
Scheepvaart.
SCHIEDAM, 23 Oct.
Aangekomen Eng. s.s. Otterhound, van
Ilelsingborg, om to dokken bij de Scheeps
bouw Mij Nieuwe \Vaterweg.
Zuid-Slavisch s.s. Bakar.
Grieksch s.s. Mount Helikon, beiden van
Rotterdam, om te dokken bij de werf
Wilton.
SCHIEDAM, 23 October. Aangekomen:
Ned. s.s. Buitenzorg Rotterdam, om te
dokken bij de Werf Wilton.
Vertrokken: Ned. ss. Jonge Anthony n.
E.mden.
Noorseh ms. Nordange;- n. Istamboel
Ned. ss. Flensburg n. Vlaardingen.
Eng, m.s. Oilreljanee naar Aruba.
SCHIEDAM, 24 October. Aangekomen
Noorseh s.s. Serpen v. Great VarmouUi
oim te hun keren in de Wilhelminahaven.
Duitsch m.s. Adria v. Brake, om traan
te lossen aan het emplacement der N.V.
Schieveem.
ELEGTR OND
Vniem
Ned. Ind. Gas Mij.
Buitenland.
aties Service
MIJNEN.
\igemeene Expiorutu
Sooton Mijnbouw.,
lingkep T.in Mij
PETROLEUM
Aon. Olie
RUBBER.
\rasterdam Rubbei
SUIKER.
Vorstenlanden
Ilandelsver A'dam.
IABAK.
Del: Mij.
Oostkust
SCHEEPVAART.
Ned Scheepv. Una
SPOORWEGEN.
Uissour K. 'l
Wisselkoersen.
Amsterdam, 25 October.
Londen 7.23r/s, Berlijn 59 29, Parijs
9.711/4, Brussel 2f.30ys, Bern 47.88, Ko
penhagen 32.35, Stockholm 37 35, Oslo
36 40, New-York 1.473/a, Madrid 20.17 R,,
Milaan 12.—, Praag 6.11, prolongatie 3'/s
4 pOt.
PIANO- EN OIIGÈLHANOEL
SINGEL 114—11G - TELEFOON 68S71
SCHIEDAM.
Geboren:
21 Oct.: Marinus, z. van M Sligter en
M. D. Kapleijn, Julunalain 116.
23 Oct.: Goraxdus Gijsbortus, z. van
0. D. Kremers en M. Verhellen, Parallel
weg 98. Jannetje Louise Mat ia, d \an
1. Lans en A. M. O. Duijn, Dr. Nolot-
straaat 1.
Ondertrouwd:
21 Oct.: J. A. Rorisman, 26 jaar en J. M.
van der Tuijn, 25 jaar. J Dra?, 25 j.uir
en C. S. de Bruijn, 23 jaar. W. van
Beek, 25 jaar en II. van de Graif, 21
jaar. M. J. Knoops, 23 jaar en 0. E.
A. de Rondo, 20 jaar.
Gehuwd:
24 Oct.: C. J. de Zwart, 23 jaar cn -T.
Dróge, 23 janT, P. S tra ijk, 23 jaar en
r. Dekker, 24 jaar.
MARK!
Scheepv.
Rubber
Suiker
Ved.Staais-
fondsen
Industrie
Petroleum
Amerika
Tabak
GROOTE JEUGDAVOND.
a.s. ZATERDAG in de GROOTE
KERK, alhior. Spr.do Ileeren: Ds. J.
C. Koningsberger en H. Gordeiui. Modevv.:
■levr.Jo vnn Uaalt-Sehouten,a!t; Dr. A.
D. de Leeuw, orgel, en Dantc de Lccinv,
viool Hedoi kaarten èi 15et. verkrijg
baar bij do Boekhandelaren. Aanvang:
precies hall acht, deuren open7uur,
•b onder Directie van A. v. d, BOS,
1L J. U. v. d. 11 ARK eu li. v. ti. ZEE
'1 "gein*oordlge Directie
1). DIEN'SKE IV. NO OMEN
Singel oo. 84, Waiundu no. 67
Tel el oon (ïBSüfc! Tele toon tif)733
dat er in Schiedam zooveel „uitgeslapen" menschen rondloopen?
Tot heil van hun nachtrust en tot voordeel vati hun keurs kochten
zij hun BEDDEN, LEDIKANTEN, enz. bij SPECIAAL BEDDENIIUTS,
hit vertrouwde adres voor solicit eigen fabrikaat.
naast C, Jnmin's
Lev.ui. bedrijf.
Nationaal en Inter nationaal Gediplomeerd
Inlichtingen ett inschrijvingen dagelijks. WARANDE 207
244
100%
242'/,—
100
it
r,
T
12'%
237,
127P—
23'
M/i.
V.
147.
287,
6' <8
27"/„-
l
154
1547,
138
'V
k
i
4
169
1G9
L
87'/,
87
f
1957,
190'/,-
7»/,
1065/s
106'/,-
7»/,
217,
2027,
21'/t
203
78/«
169'/,
32»
159'/,—
32'/,
42'/,
43
2'Vis
2"/,,-
3
4
it
f
j
