DE STABILISATIE VAN DE
RUSSISCHE VALUTA.
IN HET HARTJE VAN PARIJS.
Seen deflatie, doch „waardevermindering". Het
Juiste oögenblik gekozen. De schuld geslonken.
Groots voord eet en voor de
r eg coring.
Het Quartier latin. De „galeries". Een brandbaar
theater. Een groote openlucht boekhandel.
Herinneringen uit
studententijd.
Recfotssakesi
(Nadruk verbalen).
Be So vjc 1-regeering heeft kort geleden
nadrukkelijk verklaard, dat de beweringen
van de buitenlandscbe pers, ais zou er in
Rusland, naar het voorbeeld van vele
AYesterscbe landen, een deflatie van den
xodbel hebben plaats gevonden, onjuist
zijn. Er is geen sprake van deflatie, maar
de roebel is... tot plan. een vijfde van
zijn waarde teruggebracht Van 1 Jannan
af is de officieel» waarde van den roebel
i asigesteld op 3 Fransche francs, d.i. 22 5
pCt van de gouchvaarde. De roebel is dus
77.5 pCt minder waard dan vóór dezen
maatregel. Als dat geen deflatie ia, dan
neten wij niet, wat met-dien naam dan
wel aangeduid moet worden.
Do Sovjet-regeenng Ixeeft dit niet nit
weekte gedaan, dat begrijpt iedereen. De
roeixd was een munt mot een zuiver
theoretische waan-ie. Officieel heette lïef,
dat de roebel nog steeds de volle gcmd-
waarde had, maar de bevolking schatte
de waarde van den roebel op 5 kopeken
en m overeenstemming daarmede werd
de buitenlandscbe valuta op de z.g. „zwar
te beurs" (d.w.z. de geheime, door de over
heid vervolgde, beurs), verkocht Da de
valuatie van den roebel heeft dan ook
tot doel tot een zekere stabilisatie van
do volkomen ontredderde munt te geraken.
Poging tot stabilisatie in 1924.
Voor het eerst werd een dergelijke po
ging in 1924 gedaan, toen de roebel op
zijn oude goudbasis gestabiliseerd werd.
Da Sovjet regeering hoopte toen, dat de
Sovjet-valuta op de belangrijkste beurzen
zon verhandeld worden. Dat is echter niet
geschied. Kort daarop begon de inflatie
in Rusland. Bc emissie van bankbiljetten
maakte de dekking steeds geringer. Tege
lijkertijd zag de Sovjetregeering zich ge
noodzaakt goud uit te voeren. Da Sovjet
regeering verbood den uitvoer van roebel-
hankpapier naar het buitenland, haar agent
schappen in bet buitenland namen geen
roebels meer aan. Eeoïgen tijd kou de
waaide van den roebel geschat worden
naar de publicaties van de Sovjet over
heid over de engros-prijzen, maar daarna
hielden de publicaties "op. De roebel werd
een fantastische munteenheid, waarvan de
intrinsieke waarde niemand kende. Daar
voor velschillende klassen van de bevol
king verschillende prijzen voor dezelfde
goederen ingesteld waren, zoo was de
koopkracht van den roebel voor do bevoor
rechte, groepen van do bevolking veel
grooter dan voor de minder bevoorrechte,
terwijl voor de armzalige „boersjoeji"
(bourgeoisie) de roebel in het geheel geen
waarde bad.
De begroetingen sluitend.
Na zijn die voorrechten van bepaalde
kringen afgeschaft, er zijn prijzen inge
voerd, die voor alle inwoners van do Sov-
jet-l'nie gelijk zijn. Da regeering vond, dat
het tijd werd den roebel eindelijk te stabi-
hseetvn. Het oogenbiik is good gekozen.
De begTootiug was de laatste jaren steeds
sluitend, er was zelfs m den regel een
overschot van ontvangsten. Da regeervng
hoefde dus geen papier moer te drukken
om de tekorten te dekken, wat vroeger
een gewoon verschijnsel was. Tegelijkertijd
werd het aantal bankbiljetten verminderd,
op 1 Januari 1933 vertegenwoordigde het
bankpapier een nominale waarde van 8413
rnilüoen roebel, op 1 Januari 1935 van
7734 millioen. Da handelsbalans van Rus
land was de laatste jaren actief, de uitvoer
overtrof dus den invoer en wel in 1933
met 146.7 millioen roebel, in 1934 met
185.9 millioen roebel, in de eerst© negen
maanden van 1935 met 83.6* millioea roe
bel. Wanneer we bedenken, dat dit plaats
heeft gevonden in een tijd, toen andere
landen met groote tekorten hadden te kam
pen, dan zien we, dat Je toestand als be
vredigend kan beschouwd woolen. Welis
waar is deze bevredigende toe&tand ver
kregen door het beperken van den in
voer tot het uiterste minimum, door het
stopzetten van den invoer van de aller
noodzakelijkste goederen, zocdat de on-
m is naars te mntenlandsche geneesniKidolcn
m Rusland niet te krijgen zijn, inaax wij
houden ons in dit stuk met den firuuv
cseeien kant van de zaak bezig. Bovendien
wordt tegenwoordig in andere landen (men
denke bijv. aan Duitschiand) ook niet al
te veel aan de bevolking en haar nooden
gedacht.
De inkrimping van den invoer tot het
uiterste en het bereiken van oen actieve
balans heeft do Sovjet-regeering in staat
gesteld haar schuld aan het buitenland
voor in de vorige jaren geleverde goede
ren grootendeels to betalen Op 1 Januari
1932 beliep die schuld van U.S.S.R. het
bedrag van 1400 millioen goudroebel; op
1 October 1935 was die schuld geslonken
lot 139 rnilüoen roebel. Die schuld is voor
een gedeelte in waren betaald' (het buiten
land had geen behoefte aan goederen,
wikte geen goederen aannemen), het groot
ste gedeelte was echter ia goud behuild;
hiervoor werd de productie van de goud
mijnen aanzienlijk opgevoerd, bovendien
werden do geheim© voorraten van. edel©
metalen van de bevolking door allerlei
middelen (in veel gevallen waren die mid
delen uiterst hard en wreed) leeggepompt
en naar het buitenland gestuurd.
Cimfiseat-e van edele metalen
en juweelcn.
De confiscatie van de «Iele metalen
en juweelcn, die d© bevolking tijdens de
revolutie wist te verbergen en die de ge
heime politie nu opspoort, het in beslag
nemen van de kostbaarheden van de kerk,
enz., hoeft aan do Sovjet-rogoering gtoole
sommen opgeleverd; lioo groot die bodra
gen waren weten wij niet, omdat de Sov-
jel-regeering geen gegevens publiceert. Een
ander middel om het verborgen, goud en
zilver uit zyri geheime plaatsen t© pompen
was de Torgsin. In de winkels van deze,
nu afgeschafte, instelling kon iedereen
tegen inlevering van zijn goud, zilver, ju-
weelen, enz., goederen krijgen, die d© Sov
jet-burger anders nergens bemachtigen kon.
Op deze wijze wist de Sovjet-overheid in
den loop van 4 jaar 270 millioen goud-
rochel binnen te halen. Da productie van
de goudmijnen steeg voortdurend: in 1931
67 millioen roebei, in 1932 SO millioen,
in 1935 112 millioen, in 1934 ruim 130
millioen, in 1935 bedroeg de productie
reeds pl.m. 200 rnilüoen.
Al dat goud ging, voorzoover het niet
noodig was om de vorderingen vari bet
buitenland (hoofdzakelijk Duitschiand) te
voldoen, naar de Rijksbank, zoaiat de
goudvoorraden van die instelling, die tij
dens de eerste „pjaliletka", onzaliger na
gedachtenis, vrijwel geheel uitgeput Klak
ten, opnieuw begonnen te groeien en op
1 October 1935 1005 millioen roebel be
droegen.
Wanneer wij dus den toestand volkomen
objectief overzien, dan komen wij tot de
slotsom, dat de Sovjet-regeering een ge
schikt oogenbiik heeft gekozen om den
roebel te slabiliseerende begrooting
wordt met een batig saldo gesloten, de
handelsbalans is actief, ite goudvoorraden
van de Rijksbank nemen too en zijn reeds
niet onbelangrijk, de Rijksbank bezit veel
valuta.
De koopkracht van den roebel.
De toestand is van dien aan}, dat de
Sovjet-regeering den roebel op zijn goud
pariteit had kunnen stabibseeren. Dit lever
de echter zekere moeilijkheden op. Hoe was
do toestand vóór de devaluatie? Officieel
heette het, dat de roebel zijn goudparitett
heeft bewaard. Wanneer ©en vreemdeling
naar Rusland kwam en zijn goedo guldens
of francs inwisselde, dan kreeg hij roebels
tegen den officieelcn koex-s of tegen ©en
iets lageren koers dan de nominale be
rekening. Wisselde hij zijn bankpapier bij
particulieren of op de „zwarte beurs" in,
dim betaalde hij voor de roebels slechts
een tiende of zelfs nog minder. De koop
kracht van den roebel is in Rusland nog
sterker gedaald dan. door de intrinsiek©
waarde van den roebel gerechtwaardigd
was. Ifet gevolg hiervan was ©en chaos.
De overheid, die voor do in het buitenland
gekochte waren in goud of «telo valuta
f> falen moest, moest op de een of andere
wijze wet de staatsondernemingen afreke
nen, aan wie zij die goederen, grondstof
fen en halffabrikaten leverde. Bïo onder
nemingen bezaten geen goud of buiten-
landsdie valuta, zij konden dus alleen
met roebels betalen. Het liefst hadden de
directeuren van die trusts gezien, dat de
regeering bij de afrekening met hen aan
de fictie van de goudpariteit van den pa
pieren. roebel had vastgehouden, maar dat
deed de regoering natuurlijk niet, kon zij
ook met doen, want dit zon beteekenen
de goederen voor ©en tiend© van den mer-
kehjken prijs af te staan. Er werd daar
om telkens weer een koers vastgesteld,
dus een verhouding tusschen den papieren
Het gebeurt mij nog al eens en juist
deze week opnieuw om inlichtingen ge
vraagd te worden over Parijs. De vragers
vermoeden, dat, beter dan een Baedeker,
een persoonlijke aanwijzing iets van Parijs
kan doen ontdekken, wat in het bizonder
de moeite waard is. Onveranderlijk zeg
ik dan; ga naar het Quartier latin. Daar,
op den linker Seine-oever, is het brand
punt van de grooto stad, zijn de schilder
achtigste straten, leeft het oude Parijs voor
u op. Het andere Parijs, hoe mooi, hoe
grootsch ook, kunt ge in andere wereld
steden ook ontdekken, maar het Quatier
latin met het aangrenzend „eiland van
Parijs", is zoo eigendommelyk Pransch,
verraadt zoo de eeuwen, die ©r aan ge
werkt hebben, dat g© u nergens zoo
thuis, zoo voldaan, zoo tevreden voelt als
daar.
Het is mijn taak ni©t, een stad of een
wijk ecner vreemde stad te beschrijven,
maar Iaat ik u even, voordat ik een
historisch gebouwtje met u bespreek, mee
nemen naar den bekenden „bout Mich",
die dicht bij de Sein© beginnend, lang
zaam stijgt met zijd hoomenrijen, langs
de klaterende van marmeren lrcdc-n af
stammende wateren der fontein van den
Heiligen Jfïchaël, langs hot Gluny-museum
en de ruines der oude Romeinsche „ther-
mes", voorhij oo Sorhonno, naar de hoog
te, waar Luxemburg-paleis en Pantheon
niet verre zijn en het Observatorium en
Montrouge ©en imponeerende lijn trekken,
die naar deze zijde den horizon der we
reldstad afsnijdt.
Een mooie morgen, ©en vlugge wande
ling door den bekoorlijken kimsttuin, die
Jardin dn Luxembourg heef, een vlug noen-
maa'tje op het terras van ©en studenten-
rertaurant en ge zift midden in het oude,
\err,i-«ende Quartier latin met aan alle
roebel en het goud. Hot lag dnorom voor
do hand, dat bij een stabilisatie van den
roebel ©en verhouding tot het goud1 zou
genomen moeien worden, dï© dicht bij do
werkelijke verhouding lag. Hot voorbeeld
van Engeland heeft aangetoond, dat ©mi
stabilisatie van do munt op ©en voel hoo
ger peil dan het bestaande tot oiuango-
rtaino gevolgen kan leiden.
De rachel op de beursen.
D*> stabilisatie van den roebel zal de
Sovjet regeering groot© voordooien opleve
ren. Het verbod van uitvoer van bank
biljetten zal nu of ia het geheel afgeschaft
kunnen worden, of in elk geval aanzien
lijk verzacht De roehei zal dus op d© be
langrijkste beurzen verhandeld kunnen wor
den. Kt zal de Sov-jet-regoering in staat
stellen kxmingen op te nemen ©n daarbij
tegen normale rente. Tot nu toe heeft Mos
kou alleen goederen-erodieten gekregen,
aarbij de rente vaak faniastïsch was: een
paar janr geleden betaald© Moskou nog
1520 pCt. Nu zal het voor de opgenomen
gelden slechts 5 pCt. moeten betalen. Zoo
als de lezer weet, worden nu ond-vhando-
lingen gevoerd over hot plaatsen van
aiocte ieenïngen. Die onderiundkifuigciu
worden zoowel in Frankrijk ais in Enge
land en zelfs in Amerika gevoerd. En de
kans op succes is groot, vooral in Frnnk-
njk. In hoeverre de eventueel© koopers
\an de Sovjet obligaties door hun beleg
ging van het geld in Sovjef-leeningon ©on
verstandige daad doen, is ©en antle.ro vraag
Wij voor ons vinden die daad m hoogste
mate onverstandig, het koopen van Sovjet-
ohligaties is aan groote vs'co's verbonden,
het is geen belegging, maar speculatie.
Welke gevolgen de stabilisatie van den
roebel op liet nieuw© peil voor bet bin
nenland zal hebben, is voorloopig nog niet
met zekerheid k> zeggen. De financteeto
maatregel van de regeering beeft reeds tot
een zekere daling van do prijzen geleid,
doch de prijs wordt in Rusland niet door
de markt bepaald, maar door do overheid
gedicteerd'. En do overheid moot daarbij
tekening honden met do belangen van don
staat, van het regime, enz. Do Sovjet-
slaat is do ©enige leverancier in Rusland,
de verleiding om groote winsten t© mar
kon, is dan ook te groei. Doch dat is -een
probleem op zich zelf. In elk geval is
do stabilisatie van den roebel niet alleen
een verstandige daad, doch tevens "een
nattige maatregel; ook de Russische be
volking zal de voordeden er van onder
vinden.
Dr. BORIS RAPTSCIJINSKY.
een gloeien den pook zijn geslagen.
De 31-jarigo roej. M. W., zonder beroep,
to Mcgcn, is nu gedagvaard ter zake „dat
zij in do oersl© helft van Deoerobcr 1935
te Mogen opzettelijk herhaaldelijk Anna
Hollaar en Evcrdina F. Hollaar geweld-
dadig met eon slok en ©en ander hard
voorweip en met de hand heeft geslag&j
en eenmaal Evcrdina Hollaar met haan
handjes legen ©en brandend!© kachel heeft
aangedrukt, allo welke handelingen dio kin#»
deren veel pjjn deden."
Als getuigen zullen do beide meisjes en
de rijksveldwachter te Mogen worden ge
hoord.
kanten om u heen zijn opgewekt leven,
bruisend van jeugd. Voor wie het kent,
is er niets veranderd. Do groot© lijnen
zijn gebleven, gebleven ook de kleine, in
tieme charme van het gezellig verkeer
der studentenmaatschappij, met haar om
geving van geleerdheid en kunst, met de
huiselijkheid, die den „boul Mich" zijn
eigen barakter geeft.
Vlak vóór a, achter de hooge traliehek
ken van het groote park, de stille zoekers
van een oogenbiik van rust in het groen,
de couranten-lezende wandelaars, de grooto
menschcn, die musschen uit hun. hand
lal en eten, de kinderen, die bootjes laten
drijven op den vijver voor het Scnaats-
pa'eis; de minnen, met de haar toever
trouwde zuigelingen; de mama's met haar
handwerkjes; de bejaarde mannen met
portefeuilles, uitstaande van boeken, waai-
uil straks een college wordt gegeven Zoo
is het nu; zoo was het vijftig jaar ge
leden, zoo zal het in 2036 nog zijn.
Als ik terugblik, naar beneden, zoekt mijn
blik de wijk, de nauwe straat mot den
Grooten Condé-naam, waar ik langen tijd
woonde. Tusschen mijn oud© huis en de
plek, waar ik u, lezer, in mijn verboel
ding nu heb doen plaats nemen, staat
het Odêon, dubbel aantrekkelijk als thea
ter van beteckenis en als ideale boc-
kenslal. Hoeveel uren ik daar snuffelde,
napluizende, lezende, studeerende, heb
doorgeschat, kan ik niet schatten. De boe-
kenrijen in mijn werkkamer dragen er
echter do sporen van. Van mijn venster,
hangende over do ijzeren balustrade, kon
ik het zien, hot Odéon; ik wist precies,
wanneer de „galeries" weer nieuwen voor
raad hadden, geput uit de mild verzame
lende handen der vermaarde uitgevers Mar-
pon. en Flammarion, en spoedig was ik
dan de trappen mijner „gargonnièrc" mijn
kleine bovenwoning, afgedaald om de nieu
we snufjes to ontdekken.
Ze waren wel merkwaardig,* dio „galo-
Be kiadtrmLhandfljng fe Mcgen.
In. zrjn zitting van Maandag a.s. zal de
politierechter f© 's-Her'ogonbosch de kin
dermishandeling te Mogen in behandeling
nemen. Een onderwijzer fe Megen heeft,
zooals men weet. ontdekt, dat kinderen van
zijn. school, die in gezinsvoogdij bij rnej.
M. W. waren opgenomen, door haar mis
handeld werden. Bij nader onderzoek kwam
aan het licht, dat de kinderen herhaalde
lijk geslagen werden, dat zij sporen van
brandwonden hadden en in het algemeen
verwaarloosd werden. Hun voedsel zou
groolendeels nit afval bestaan en zij moes
ten in een schuur zonder dek op den
grond slapen. Herhaaldelijk zouden zij met
VRIJDAG, 24 JANUARI 1Ü36.
Hilversum I, IS75 M.
8.00 VARA. 12.00 AVRO. 4.C0 VA
RA. 8.00 VPRO. 11.00 VARA.
8.00 Grainofoon ca piano. 10.00 Mor
genwijding VPRO 10.13 Vooidraclit.
10.10 (iramofoon. 11.05 Voordracht, 5.1 20'
Gramofoon, 1200 Kovacs Lujos en »ra-
mofoen. 2.00 Voordracht. 2 30 Zang"'an;
piano. 3.10 De AVRO D-ecibols. 4 00 Grav
mofoon. 5.00 Kinderuurtje. 5.30 Concert,
7.Q0 bezing. 7.20 Concert. 7.50 Berich
ten. 805 Causerie. 8.30 Collo en piano
900 Lezing 9 30 Concert. 10 00 Caur
strïc. 10.45 Berichten. 11.0012 05 Gra-
ncfoen.
Hilversum II, 301 AI.
Algemeen programma, verzorgd doos
den KRO. i i
8009,15 en 10.00 Gramofoon. 11.30
12,00 Voor zieken en oudon van dagen.
12.15 Gramofoon. 1.03 KRO-Boys. 2.00
Operamuziek. 3.15 Orgel. 4.15 Orkest,"
5.00 Gramofoon. 5.15 Orkest. 600 Le
zing. 620 Concert. 7.15 Lezing. 7.35 Gra
mofoon. 8.00 Berichten, gramofoon. 8.15'
Causerie. 8.30 Symphonie-orkest 9 00
Gramofoon. 915 CabaretprogrammaL
10.30 Berichten. 10.3512.00 Gramofoon!
Droitwieh, 1500 31.
11.20-11.50 Orgel. 12.10 Concert. 1250
Dansmuziek. 1.352.29 Trio. 4 20 Orkest
5.35 Dansmuziek. G 50 Zang. 8 20 Re
vue-programma. 9.20 Viool. 10.40 Sym
phonie-orkest. 11.3512.20 Dansmuziek.
Radio- Paris, 1648 M.
7.20 en 8.35 Gramafoon. 1135 Dita.
12.35 Concert. 250 Gramofoon. 5 50 Con
cert 8 20 Zang en piano. 9.05 Con
cert. 11.051.05 Concert.
Keulen, 456 31.
5 507 20 Concert. 11.20 Orkest 1.35—
2 20 Concert. 3.20 Voordracht en con
cert 5 20 Concert. 9.50—10.53 Opera
concert.
Brussel, 322 en 484 3L
322 ik. 12.20 Gramofoon. 12.JO Orkest
1.502.20 Gramofoon. 5.20 Concert. 6 33
Dansmuziek. 7.20 Zang. 7.35 Gramoóooffi,
8 20 Orkest 9 35 Orkest 10 39—11.20!
Kwartet.
481 3!1220 Gramofoon. 12.50 Orkest,
200—2.20 Gramofoon. 5.35 on. 6.20 Dito.
6 50 Cliopin-recilal. 7.35 Zang. 8 2") Voorf
oud-strijders. 10.30—11.20 Gramofoon.
Dentseïilandseiidcr, 1571 31.
7.30 Gevar. programma. 8.20 Orkest. 9.35!
Gramofoon. 10.2011.20 Operettcco-ncerij
ries" brj den tweeden schouwburg in rang
van letterkundige waarde van het toen
malige Parijs. „Galeries", aan den buiten
kant, gelijkvloers aangebracht om de beide
zijkanten en den achterkant van het oude
gebouw; slechts den voorkant met trap
en zuilen openlatend voor den toegang
naar vestibule en theaterzaal, omringd door
steenen treden, afdalend naar do straat.
Sedert 1819 werden die „galeries" óók
ingenomen door boekverkoopers met hnn
zoo bij de geleerde omgeving passende
koopwaar. Doch daarvóór was het anders.
Ze hebben haar eigen geschiedenis, die
galeries. Zo gaven aan allerlei winkeliers
onderdak. Uit een request van het jaar
1813 aan de overheid van cl© wijk blijft,
dat er muziek, smeedwerk, bonbons, boe
ken, luxe-voorwerpen, schaak- en dambor
den verkocht werden. Zelfs was er een
bureau voor een „publiek schrijver". Dat
is veranderd. De boekhandel alleen heeft
zich gehandhaafd en mot den couranten
verkoop zelfs de geheel© ruimte in be
slag genomen.
"liet was daar een historische plok. Fr
stond in de achttiende eeuw het „hotel
Condé", de oude huizinge, itehoorende aan
het geslacht met den beroemden naam.
Op haar fundamenten verrees bij oider
van Lodewijk XVI een schouwburg naar
het ontwerp van den architect W.illy. In
1782 is het gereed en krijgt het den
naam „Théatre franijais", later, onder de
Revolutie, herdoopt in „Théatre de la Na
tion". De eerste opvoering van Le Mariage
de Figaro had er plaats in 1781. In 1796
werden er Gr,ekscho feesten gegeven, zoo
als er destijds zeer in de mode waren.
Bij die gelegenheid nam het iheater den
naam „Odéon" aan. In 1709 brandt het
af. Acht jaar later wordt het herbouwd
volgens de plannen van den architect Chal-
grei. Er is toen oen man aan het hoofd
van den Franschea staat, di© weet wat
hij wil. Hij heet Napoleon. Het verveelde
hem, dat de plaats van het Ottóon zoo
lang een ruin© te zien gaf. Hij laat den
president van den staat bij zich komen.
„Hoeveel geld! heeft de Senaat in kas?"
vraagt hij hem.
De president is verlegen. Hij stamelt:
Sire, dat weet ik niet."
„Welnu, mijnheer, dan bon ik beier op
do hoogte dan u. Do Senaat hoeft op dit
oogenbük twee millioea francs in kas.
Daarmede weet ik, dat gij de keizerin een
groot genoegen zoud't kunnen doen door
het verbrande theatergebouw door een
nieuw te lafen vervangen. Verzoek haar,
haar naam er aan te geven en het onder
haar bescherming t» nemen; ze zal daar
mede zeker gevleid zijn."
De president boog, ging heen en de
Senaat liet het „Théatre de 1'lmpératrice"
bonwen, dat „met zijn vertrekken, ruim
ten en aanlioorigbeden" voortaan behoor
de aan de „Hooge Vergadering".
Een nieuwe brand in 1818. Slechts vier
zwart geblarcerde muren blijven over. De
architect Baragriev bouwt -een nieuw thea
ter, dat id!en len October 1819 geopenö
xyordt Alle drie gebouwen handen de „ga
leries", waarover ik sprak en die er nu
nóg zijn. Alleen was het gebouw van
1819 door een paar bogen vastgehecht
aan den overkant van do straten, die er
omheen liepen. Naar de zijde van den
schouwburg steunden die bogen tegen een
paar paviljoens, welk© tot logies diende»
voor acleuTs of aclrices, dio zich zeor
verdienstelijk hadden gemaakt.
De „stands" om in de Jaarbeurs-
termen lo spreken de stands van de
„galeries" werden verhuurd, heel billijk,
tegen 60 francs per jaar. Zoo nestelden
zich daar de boekerij en de couranten
verkoop, die later en tot heden too drie
zijden in beslag zouden nemen. Dat bleef
zoo, zelfs tijdens do Commune in 1870.
lijd ens den Fransch-Duitsch-en oorlog van
1S70'71 en tijdens den wereldkrijg. Er
werd zooveel gebruik van gemaakt, door
bet publiek der lezers n,l„ dal begrijpelijk
is wat de socialistische schrijver Valles
in zijn Bachelier zegt:
„Ik heb in die steenen gangen van de
galeries zeker wel den tijd van vier voljc
jaren doorgebracht. Ik hob er, wanneer ik
al dat heen-cn-veer-gedrentel bijeen reken,
tenminste een afstand' afgelegd zoo groot
als driemaal de omtrek van de aarde..."
Daar, onder do galeries, was, niet'ogen-
staande do lectuur, die er zich ophoopte
of misschien wel juist ten gevolge van
die lectuur een permanent salon, waar
gedaan werd aan politiek ©n aan kritiek.
Daar werd geconspireerd, wanneer het
tooncel stoutigheden deed, stukken opvoer
de, di© niet door den letterkundigen beu
gel konden naar het oordeel der rechters
óp kunstgebied'. Daar verzamelde Georges
Cavalier, bijgenaamd' Pipe-en-Bois, zijn gq-
trouwen om storm te Ioopen tegen Goëtan®
van Edmónd About en Henriélt© Maréchaï
van de Concourts. Daar, eveneens, we®
den Agar en Sara Bernhardt cmder bioe^
men bedolven na de glorieuze opvoerinri
van Coppée's Le Passant Allerlei groertfl
namen hechten zich vast aan di© boekeJ|
rijen-corridors, namen als Leconte de Lid©|
Coppée, Paul Arène, Daudet, Porei, Brïg
netière, Léon, Bourgeois, wier dragers e»
heen en weer drentelden, disciile-ercnd©,
zich animeerende, zooals slechts in FranK|
rijk men zich over kunst en leitererfi'
warm kan maken en deel nemen aan "tv
leven op het toon-eel. Bichepin voerde egt.,
zijn luidruchtige bend© aan; Paul Bon;*,
get, die nu onlangs overleden is, mod»
teerde er cn hoevele anderen!
Twee jaar na den Fransch-Buitscheiï
oorlog van 1870'71 komt er een groot©
verandering in de „galeries". De reed^
genoemde uitgevers Marpon en Flanim
rion moiiopoliseeren de gewelfde gangt
en inslalleeren er den grooten opon-luc-hj
boekhandel, dio er nu "nog zijn schatte!
uitstalt Maar de flaneurs, die met b
ken leven, de na-pluizers, de snuffcla
Romen er sedert, zooals zij er kwametf
vóór dien tijd. Wie Parijs kent, weet hatj'
Hij weet ook, dat er do kostbaarste erf
de goedkoopste boeken te krijgen zijnj
maar, kostbaar of goedkoop, ook altijd?
hel allernieuwste. Een klein© vermind#'
ring in prijs is een groote aanlrekke!ijk|
heid; het tot den Iaatsten dag betegj
gezegd* tot het laatst© uur „hij" riji£
niet minder. En menig boek, daar gekocht!"
wordt een paar stappen verder, onder hot
boornendak van den halfcirkel dor „K.rf
ninginnen van Frankrijk", in het Luxeirf
burg-paik, achter het machtig© traliehek]
van do/en tuin, van smaak en kunst, -
bij de fontaine-Mèdicis en haar sp.egclglaxï
watervlak, tegenover den „dansenden'.
Faun", bij Verlaine's marmeren bust» or
naast den „Verkooper van Masker" g-^f
opend, gelezen en van a an le e k en in gen voori
zien door den Parij/.cnaar, bewonear
het Quartier latin, die even dol is
boeken als op do groot© archltectonisc
schoonheid van zijn onvergelijkelijk Luxe
burg-park.
A. J. BOTIIENIUS BROUWER.
