Het oude gaat - het nieuwe komt
Die Houten Klaas
fm
SIMON DE WIT
10:.;^ Eieren 24
Het radiotoestel is gisteren aan den kant gezet
Met de ingebruikneming van de telex-machine
is in de geschiedenis - der dagbladpers een
nieuw tijdperk begonnen.
De mechanische nieuws
voorziening.
BINNENLAND
Radio cn romantiek.
Achter Ie t uoixiio benditjO, waarmede
vrij Zatoulug ji. melding maakten \.m de
sluiflig i.ui den di.i.ulloos totefonisclien
dienst \an het Algemeen Nelerlandsch
Persbureau over den zakelijkon zender te
Schevemngen, scluult een kleine revolutie
in de geschiedenis der dagbladpers
Gisteren hoorden do ladio-redacteuieu bij
de Nederlandsche bl.uk n oor hef laatst
de stem \an de omroepster door de kop
telefoon, een stem, waaraan zij gewend
geraakt waren, en waaromheen w-el eens
wat romantiek werd geweven. De ver
trouwdheid bleek reeds vrijwel eiken mor
gen bij den aanvang van den dienst, als
zrj 111 antwoord op haar aankondiging ook
goedenmorgen toogewenscht kreeg.
Gistere-p. was dat vooi het laatst. Voort
aan zal de radioman niet meer behoeven
te razen en sicenen, zooals vroeger, toen
bet stemmetje eens wat vlug de bericb
ten afratelde, zoo. Laf do schrijfmachine het
bijna niet meer kon bijhouden. En het
type genie werd toch al zoo op de proef
gesteld met dat verfrommelde alphabet,
waaruit Abessijnsche plaatsnamen beston
den!
Van nu af aan behoeft deze trouwe
medewerker zijn ooren met meer kwellen
met storingen m den aether of veroor
zaakt door een motor in een ander ge
deelte van ons bedrijf.
Een afscheid.
Gisteren hebben wij afscheid1 genomen
van dat alles. In de geschiedenis van de
pers is een kort, maar belangwekkend tijd
perk afgesloten. De radio heeft afgolam
Do telex is gekomen.
Waarschijnlijk zullen velen m ons vak
wel met gemengde gevoelens afscheid ge
nomen hebben. Want eigenlijk is hel iets
nieuws voor ons, dat 111 ons boclrijf de
machine den mensch vervangt, al komt,
die machine slechts 111 de plaats van de
gemechaniseerde stem. Thans zullen wij
nog slechts het regelmatige geratel van
de telex hooren. Verleenden wij tot nu
toe zelf nog medewerking aan de ont
vangst van het A.N.P.-nieuw s door do
radio, thans staan wij voor een machine,
die ons de berichten op iange vellen pa
pier doet toeslroomen.
De radio dienst.
Toen de Draadloos-Telefonische Pers
dienst tot stand kwam, waarop arm blad
op 2 September 1924 werd aangesloten,
beteekende dat een revolutioneerende daad
voor de Nederlandsche dagbladpers, die
een aanzienlijke verbetering in de meuws-
verspreiding bracht Het was de eerste
dienst van dezen aard in Europa en zoo
wel in binnen- als in buitenland1 ging deze
gebeurtenis dan ook met onopgemerkt voor
bij. Vele vooraanstaande personen gaven
van hun belangstelling blijk.
De radio-ontvangtoestellen waren toen
nauwelijks bet stadium der proefnemingen
ontwassen, en ook de in het begin ge
bruikte zender van de Amsterdamsche Ef
fectenbeurs werkte alles behalve perfect,
zoodat er in die prille dagen aan de ont
vangst nog wel eens iets ontbraken heeft.
Inmiddels zijn echter radiotoestel'' - ge
bruiksvoorwerpen in elke huiskamer go-
worden en toen eenige jaren na de opening
van den radiopersdienst het rijk den zen
der Scheveningen-Haven liet bouwen en
beschikbaar stelde voer den zake! ijken om
roep, waardoor de zender met slechts een
Naar het Engelsch
van CHARLOTTE M, YUNUE,
door J. i. en E. A. H.
45)
„Heeft Rattler niet een bijnaam? Of is
hij uit Westhaven vandaan?"
Lord Northrnoor meende, dat hij hier
wel achter zou kunnen komen; maar het
diner was nauwelijks afgeloopen, of liet
meisje kwam met de boodschap, dat „die
Jones" daar weei was.
„Misschien zou het beter zijn, dat ik
hem eens alleen sprak," zei Frank en
•Bertha nam dankbaar dit aanbod aan; dus
ging hij naar het spreekkamertje, dat op
den hall uitkwam
De man droeg een blauwen trui, ren
pet, en had onbetwistbaar het uiterlijk
van een zeeman; hrj was lang, knap en
leek jonger dan men dit verwacht zou
hebben van den vader van Cea. Hij keek
vreemd op, toen hij oen heer zag, die
hem te woord kwam staan, maar hij hield
zich goed1.
„Ik heb gehoord, dat u met een eisch
is gekomen tegenover miss Morton?" be
gon zijn lordschap.
„Ja, sir mylord, een vader voelt
ook voor zijn kinderen. Er is mij een
betrekking aangeboden in Canada en nu
wil ik het kind1 meenemen,"
,7eo
enkele onderbreking san S utu 's moigeus
tot uur Vavonds voor het persbureau
beschikbaar kwam, werkte dit sssteem \an
nieuw sverspieidmg met een /ooJaiugen
graad \an i olin.nkthenl, d.it lot voor kort
niemand zou hebben renno.d, dat ook
de drvnlloo'e ver-pruil mg i.in p^rsbeiioh
teil voor de dagbladen weldra tot het er-
tcden /ou behooren.
Hoe vele particulieren, die m den loop
son den dag aan hun i.rdio-toestet draai
den en daarbij toevallig afstemden op de
golf laii Sclieieningen, hebben niet de
stem van de omroepster gehoord, die, elk
zinsdeel heihalend en elk vreemd woord
spellend, haar berichten voorlas.
„Hoe vervelend", zei men dan dikwijls,
zonder te bedenken, dat men naar iels ge
luisterd bad, dat voor andere ooren be
stemd was, n.l. voor de redacties van de
dagbladen, die het tempo lang niet altijd
zoo langzaam vonden en wel dikwijls op
veel kernachtiger wijze „boe vervelend"
gedacht zullen hebben als een gekraak in
den luidspreker hun precies het woord of
de zinsnede deed missen, die essentieel
aren voor het bericht, dat zij ojinamen.
De radio beteekende reeds een gewei,
(l.gcir vooruitgang, vergrieken bij de nieuws,
voorziening per telefoon en tetegmaf v^or.
dien
Weer een stap i crdcr.
Nu is de techniek weer een stap verder
gegaan; wij hebben een telex, machine in
huis genomen
In popuia.ren trant willen iwr op hot
lus'o isclie tijdstip, liet een en ander over
deze geheimzinnige machine vertellen
De geheimzinnige machine.
Geheimzinnig is het inderdaad Slel u
voor, op een kamerlje it? s gebouw s'aat
op een mooie stalen fa. 1 .n schrijfma
chine van ab'normalen omvang Het toelsen.
bord is weliswaar ongeveer gelijk
aan dat van iedere andere machine, maar
er slaat nor cm missa meclian'ek om
heen
Daarbij is bijvoorbeeld een e'eo risch mo.
fort je, waar natuurlijk a'.ler'ei landradertjes
cn palletjes en asjes behooxen Het heele
geval is vei'ig onder een stelen kap ge.
borgen
Een elec'risch snoer kom' aan den ach.
terkan' onder die kap van'aan. Datwnrdt
aangeslo en aan het e'eclnsche net Onder
de kap begin' het te zoemen Men drukt
dan op een knop en daar heb je 't hevc
leven Met meedo^onlrwe ïegelmaat ha
meren de toetsen van de schrijfmachine
op het papier en terwijl niemand er iets
aan doet njen voor onze oogen de letters
zich lot woorden, tot zinnen, tot berichten.
On'e nieuwste nieuwsbronI
N last de schrijfmach ne s'aat een ijzeren
kastje Daarin krioelt het van draadjes,
knapjes, klosjes 'ransforma'oa-vn, weer
standen enz
Ook staan er con soort radio-lampen in.
En in dit kastje is feitelijk het geheim
van den smid geborgen Di! kasljo is recliL
strecks per speciale te.efo n ïjn met het
A N P. bureau 'e Amsterdam verbonden.
Die lijn eindigt in ongeveer aoo'n zelf.
de kastje en dat is ook weer verbonden
met een eleetrische schrijfmachine. Tikt
nu in Amsterdam iemand op die machine,
dan gaat ook de onze werken
Ver doorgevoerde mechanisatie.
Bovendien kan de zaak nog verder geme.
chaniseerd warden, doordat in Amsterlam
de berichten eerst nog op een lange, smalle
papieren stroo-k worden getikt. Op deze
strook verschijnen dan geen letters, maar
nio.'s anders dan «na'j"s die daarin ge.
ct.
Lunchham
Gekookte ham i
Geldersche achterham
Edammerkaas 40
Zelfrijzend Bakmeel
Sultane rozijnen p pond "S3.17-22-30 c<
Paaschkoekjes per ons 5 10 ct
3 ffessshen vruchtenwijn voor f.1
per ons 9 ct
per ons 10 ct
per ons 17 ct
per pond 21 ct
pondspak 10 ct
Er volgde een pauze.
„Maar als de dame nu zoo dol op iuat
gesteld is, zou ik wel voor goed een
schikking met haar willen maken voor
een twintig, of vrjf en twintig pond."
„Zoo? Hoe heet het kind1, zegt u?"
„Jones, mylord
„En haar voornaam?"
flij moest zich even bedenken
„Cissy, mylord, Cel ia Cecilia Ja, dat
weet ik zoowaar nu zelf niet Dat vrou
wenvolk heeft altijd -zulke mooie namen
en ze werd1 gewoon „baby" genoemd, toen
haar arme moeder nog in leven was."
„Waar is ze gedoopt?"
„Dat hebben de vrouwen allemaal klaar
gespeeld, toen ik op zee was; toen ik weer
thuis kwam, vond ik mijn arme vrouw
dood en het kind weg."
„H zult toch ook wel begrijpen, dat n
volgens de wet geen recht op haar hebt,
als u het niet ten volle bewijzen kunt,
dat ze u toebehoort, met de huwehjks-
acte en een oopie van haar geboorte
bewijs?"
„Wat een drukte nu allemaal ineens,"
meende de man, „terwijl miss Morton mij
toch wel degelijk op mijn woord had wil
len golooven."
„Ja, dames mogen zich dan zoo voor-
loopig laten tevreden stellen, maar voor
de wet wordt er meer verlangd, dan en
kel uw woord1, en bedenk wel, dat, tenzij
u volledig bewijzen kunt, dat het kind
van u is, er nog zoo iets bestaat als
vervolging wegens geldafpersing onder val-
sche aanspraken."
ponst zijn.
Dit lint wordt later door epn bizcuuler
eleotrisch apparaat geleid, waardoor dan
ook de lelex.machines bij de dagbladen
werken
Een eigen net.
liet b./,andere van het telex, of verie-
schrijif.systeem is nu, dat het A N P een
eigen net heott. Dit telcx.net verbindt de
beide A N P.bureaux m Amsterdam en
Den Haag direct met ongeveer taeh 14 N\
deriandsche dagbladen. Door de'.e d.recle
en pennanen.o verbinding kan liet A N
P al zijn binnen, en Lni.onlandschenieows
cjp de snelste en meest ideale wijze Kstn.
buceren.
Dank zij het e.gon Telex.net nooit do
kopy, die het A N P. naar de bladen
seint, op hetzelfde moment m persAlaren
vorm in duidelijk machineschrift op papier
van normale breedic op de redactie.bu-
reau\ in alle deelon van Nederland ont
vangen
Het mualiei lan liet A. N- P en 'de
medewerking van bet hoofdbestuur van
P. T T., hebben het mogelijk gemaakt, dat
slechts enkele jaren nadat do telex of
verreschrijver zijn intrede in het par Jeu.
hero bedrijfsleven heeft gedaan, deze won
der lij Vo machine voor het dagb'adwozen
kan worden toegepast op zoo groote schaal
als nog nergens in Europa het geval is.
In N derland u orden telex.verbindingen
tot stand gebracht via het gewone telefoon,
net bonne's, die over een telex beschik,
ken (bijv. groote handelszaken, banken,
enz.) hebben die geschakeld op dezelfde
verbinding waarop ook hun telefoon ge.
sehakeld is Wflen twee telex-aLcnné's met
elkaar correspondeeren, dan vragen zij op
normale wij?e, als voor oen tolefoonge.
sprek, het telefoonnummer van den ander
aan Zoodra nj de verbinding hebben en
met elkaar kunnen spreken, kunnen zij
dan de tnedeueehng doon, dat zij met de
telex willen werken, en beide abonné's
kunnen nu, door het overhalen van een
enkele liaiid.e, overschakelen op de tdox.
Is de coirespondentie beëindigd, dan fcuin.
non zij eventueel, door terug te schakelen,
het gewone telefoongesprek nog her.
vatten
Het A N P. zou van oen aldus, door
losse teiefcnischo oproepen, toegepaste te.
I lex.verbinilmg met de bij dit bureau aan-
j jeslo en dogb aden weinig nut hebben, om.
dat hot niet één, maar ongeveer 80 kranten
van nieuws moet voorzien. Zelfs wanneer
één zend.clex allo ontvang.mach kies tege
lijk zjou kunnen bedienen, zoia men nog
voe: de moeilijkheid staan, hoe al deze
verbindingen, waarbij prao'isch het gehce.
Ie rij'vstelefoonnot betrokken is, tegelijk tot
sland zouden kunnen komen en op welke
wijze men zou kunnen oontroloeren, dat
men met alle geabonneerde bladen is ver.
banden, alvorens men het te verspreiden
bencht gaat „telexen".
Deze moeilijkheid kon worden opgelost
dank zij de zeer groote medewerking van
het hoofdbestuur van de P.T.T., dat op
het standpunt stond, door het helpen van
do pers een algemeen belang en in dit
geval zelfs oen nationale zaalk te dienen.
De minister van binnenlandsche zaken,
mr. J. A. de Wilde en de directeur.gene
raal van de P.T.T., ir, AL H. Damme, hebt.
ben het mogelijk gemaakt dit standpunt
te ver»,verkei ijken. 1
Aangezien de moderne telefoonkabels
zooveel lijnen bevatten, dat mem over een
ro reserve beschikt, stelde de P.T.T.
vo— het telex.net van het A. N. P. een
aantal lijnen beschikbaar, met een totale
lengle van ongeveer 1509 kilometer, dat
uitsluitend voor dit deel gereserveerd is
c-n buiten het genome telefoon verkeer valt.
Dag cn nacht gaat het door!
Deihalve behoeven do verbindingen tus-
srlien het A N.P, en de aangesloten dag
bladen niet incidenteel tot stand to wor
den gebracht, maar slaan do onlvang-ma-
chincs bij do dagbladbureanx permanent
op het A.N.P net geschakeld cn kan hot
A N.P. op elk willekeurig uur van den
dag of den nacht zonder tusschenkomsi
van irio dan ook terstond elk bericht over
de telex ei/cndcn, dat dan op lrotzelfdo
oogonblik op de ontvang-machino wondt ge
typt, ook als oip het betrokken redacüc-
burenu niemand1 aanwezig is.
Voi i nn is Jus in Nederland de unieke
toestand onlstaan, dat het oenlralo pers
bureau en do dagbladen practiscli gespro
ken de beschikking hebben over oen, eigen,
geheel afzonderlijk teie.x-tolegraatnet, waar
door de snelste on meest ideale vorm van
nieuw s-overbrengmg gew aafborgd' is
Door al deze middelen kan ihans elk
blad in Nederland zijn nieuws op do meest
gcperfeotionncerdo wijze ontvangen. Van
Ylissingen tot Groningen, van Alkmaar tot
Maastricht, schrijven de moderne toover-
machines tegelijkertijd1 denzolfden tekst op
't moment, dat een typiste in Amsterdam
of in de residentie haar toetsenbord be
speelt.
Reportage van ile Tclc\.
Polygoon geeft in haar journaal een aar
dige reportage betreffende nieuws versprei
ding vroeger en thans.
Men ziet liet verzenden van do berich
ten omstreeks 1920, per telefoon, fiets,
trein, enz., met zijn vele nadoelendaar
na -het doorgeven van berichten per ra
dio, waaraan ook bezwaren kleefden en
tenslotte het nieuwste snufje, de Telex, die -
gisteren officieel in werking is gesteld'.
Misschien komt Polygoon over een jaar
of vijf, tien weer met een specialo .repor
tage om ons de bezwaren van dit oogrn-
schijnlijk zoo vervol maak te systeem te
laten zien.
„En hoe moet een arme man aan het
geld komen, om al die bewijzen tos te
krijgen?" vroeg Jones. oen steeds onbe
schaamder toon aanslaand.
„Ik zal wel zorgen voor de betaling, als
u mij maar zegt, waar ik mij voor de
certificaten moet aanmelden."
„Hoe kan ik nu weten, wat die vrouwen
hebben gedaan, terwijl ik op zee was?
Zij is in ieder geval in Rotherhithe ge-
stol ven; dus zal bot kind daar wel staan
ingeschreven."
„Er; het huwelrjk? Toen u trouwde, ivas
u toch zeker niet op zee?"
Maar cle man ontweek het antwoord
hierop, door te zeggen, dat "er zóó veel
kerken waren, dat men de een niet van
de ander kon onderscheidon,- en de jonge
meiden liepen je zoo achterna, dat ze
je er bij hebben, oer je het weet."
Eindelijk kwam lord Northrnoor van nam
af en de man beloofde, dat hij met de
bewijzen van zijn vaderschap zou kotnen,
omdat hij anders, zooals hem nogmaals
verzekerd werd, noch het kind, noch het
geld zou krijgen.
„Ik betwijfel het ten zeerste of je oo.t
nog wol iets van hom zult hooren,", zei
lord Northrnoor, toen hij liet onderhoud
beschreef.
„0, Frank," riep Bertha, hem voor het
eerst zoo noemend. „Ik weet niet, hoe ik
je genoeg dank kan zeggen. Je hebt mij
een on waardeerbaren dienst bewezen."
„Bedank mij nog niet," antwoordde hij,
„want, ofschoon ik in het minst met ge
loof, dat die man de vader is van het
kind, kan hij toch nog wel kans zien tot
het verkrijgen van vervalsohle certifica
ten en het is raadzaam, om na te gaan,
wat er van den waren Jones geworden
is en eveneens onderzoek te doen naar
dezen Rattler. Is het waar, dat zijn vrouiv
is gestorven in Rotherhithe?"
„Volkomen waar. Ik geloot, Jat ze daar
sinds hun huwelijk gewoond haddon."
„Dan zal ik daar heen gaan, als je
mij het adres geeft en trachten dat ik
er iets te weten kom van haar man,
en of ik iemand te spreken kan krijgen
over de identiteit van Cea's vader met
hem."
„Je bent een onwaardeerbare hulp,
Frank, dat je je nu al deze moeite geeft
voor mij."
„Ik hoop maar, dat ik slagen mag. Je
moet niet vergeten, dat ik u'it kracht van
mijn vroegere betrekking zoo eemgszins
dit klappen van de zweep ken."
Het was Bertha mogelijk, het adres te
geven van het huis, waar mrs. Jones ge
gestorven was en dien volgenden ochtend
vond ze nog een ander document, dat in
den Bijbel lag, die voor het kind be
waard was gebleven, namelijk bet lmwe-
lijksbewijs van David Jones en Lucy Smith,
in de parochie-kerk, waartoe ook wijlen
lord Northrnoor behoorde, als hij in de
stad verbleef.
Om van den dominee, of van een klerk
te verwachten, dat zij ziek een hrude-
gom zouden herinneren van acht jaar ge
leden aangenomen, dan a', dat net toen
diezelfde - 1 't'- was
Bloeiende bongerds.
De Kon. Nederl. Toeristenbond A.N.W.B.
deelt mede:
In do omgeving van Maastricht, Eys-
den, Mheer, beginnen de kerseboomen te
bloeien.
Zuid-Limburg: gedurende de Paaschda-
gen, bij warm zonnig weer, zullen de
peere-, pruime- en kerseboomen in vollen
bloei staan,
Betuwe: te Eek en Wiel en omgeving
beginnen eenige vroege pruimesooiten te
bloeien.
Zaltbommel: hier beginnen de vrucht-
boomen te bloeien; het wachten is op
warme zonnige dagen en eenige regen.
Midden-Beemster: van eenigen bloei is
nog niets te zien.
Nederlandsche dag op de Brusselsche
Jaarbeurs.
Het bestuur van de Brusselsche jaar
beurs heeft gisteren ter gelegenheid van
den Nederlandschen dag aan do Neder
landsche delegatie een lunch aangebo
den.
Aan deze lunch zaten o.a. aan, de bur
gemeester van Utrecht, de Nederlandsche
gezant te Brussol, de commissaris der Ne
derlandsche regeering, bij de jaarbeurs
te Utrecht, de ondervoorzitter van de Ka
mer van Koophandel te Utrecht, de voor
zitter van het Nederlandsche b"re~u vw
toerisme.
Burgemeester Max hield een rede, waar
in hij zeide, zich te verheugen over de
wederzijdsche hulp, die de jaarbeurzen te
Brussel en Utrecht elkaar vcrleenen.
geweest, die dienst hadden gedaan was
toch wel wat te veel gevergd; maar Ber
tha zou probeeren dit uit te vinnen, door
dat zij wilde gaan spreken met een vroe
gere dienstbode, een kameraaa van de
arme Lucy, die de ongelukkige kennisma
king van de jongelui nog in de hand ge
werkt zou hebben.
Nadat Frank zijn schoonzuster een
brief liad geschreven, om haar te vra
gen, wat zij afwist van Sam Rattler, nam
hij de moeite om per trein en per stoom
boot naar Rotherhithe te reizen.
Toen ze 's avonds weer bijeen waren,
was Bcrtha alleen te weten gekomen van
die vroegere dienstbode, dat de stoker
een vrij kleine man was en dat hij een
rossen baard en haar had, ivaar Cea's
tint dus uit verklaard zou kunnen wor
den.
De onderzoekingen ill Rotherhithe had
den meer te berde gebracht, Lord North
rnoor was doorgedrongen tot het armzalig
verblijf, '.vaar het vrouwtje gestorven was
en geen wonder, want het bleek, zooals
Bertha hem dun ook wel gewaarschuwd
had, een nest van malaria, wegens slecht
riekende dampen. De vrouw, bjf we zrj
ingewoond' liad, herinnerde zien haar
dood, daar die door de bezoeken van miss
Morton vel tot een heuglijk feit ,was ge
worden; maar zij wist niet, waar mrs,
Jones vandaan gekomen was. ofschoon ze,
daartoe aangezet door een halven kroon,
een kruidenierswinkeltje uitduidde, waar
misschien meer te hooren i el.
