^HHALvTiEUW VERKADE
jmm @i
Die Houten Klaas
SCHIEDAMSCHE COURANT
Van ollefabriek tot stoombroodfabriek. Beschuit
in blik. Moeilijke jaren. Reclame. Nog steeds
uitbreiding.
S'mrÏTaS l
TWEEDE BLAD
i"
Ben goed gefundeerde
familie-onderneming.
Zaterdag 2 Mei zal het 50 jaar geleden
zijn, dat de Verkade's fabrieken te Zaan
dam gesticht werden. Het is wel aardig
eonige regelen to wijden aan de geschiede
nis van. deze' moderne industrie.
In het jaar 1886 hecischlo evenals thans,
een hevige crisis en vele bedrijven waren
genoodzaakt andere afzetgebieden te
zoeken, of nieuwe wegen in te slaan. De
heer E. G, Verkade. Sr, oliefabrikant aan
de Zaan, zag zijn bedrijf ook achteruitgaan
en besloot een artikel te gaan vervaardi
gen, alleen voor dajjdijksch gebruik. Zoo
kwam hij op de gedachte een broodfabriek
to slichten van bescheiden omvang.
Op 2 Mei 188G werd de stoombrood
fabriek Do Ruytor te Zaandam geopend
en in het niet al te groote bedrijfskapi
taal werden door de minder vriendschap
pelijke houding, die de mensclien tegen
over het „stoombroo-d" aannamen, ai dade
lijk flinke gaten geslagen.
Do oudste zoon van den hoer Veikade,
d'e heer E. Cr. Verkade Jr., was naar Lon
den getogen en had daar oen theoretische
en practisclie opleiding genoten in liet be*
drijf. Teruggekomen in Zaandam bracht
hij talrijke technische wijzigingen aan en
als eerste In dten lande begon de firma
Verkade het gistingprocédé op wetenschap
pelijke wijze te onderzoeken.
Een jaar na de oprichting va,n de brood
fabriek moest men d'e zaak uitbreiden en
begon men met do productie van beschuit,
die in blikken verpakt weid. Van do ver
pakte beschuit kwam men tot 'Ito verpakte
koek, welke onder het merk Verkade's
Iloningontbijtkoek spoedig haar neg door
geheel Nederland ton zelfs naar he buiten
land vond.
De tweede zoon van den heer Vcrkadto,
A. H. Verkade had inmiddels eveneens in
Engeland zich in het vak bekwaamd en
na een omzwerving door Amerika werd
hij belast met de leiding van de beschuit
fabriek. Zijn broer begon zich toen uit
de technische leiding van do fabriek terug
te trekken, om zich intensiever mot den
verkoop, administratie en... reclame te
kunnen bezig houden. De eerste reclame
campagne, die tot stand werd gebracht,
kostte f5000.
Tien jaar.bestond dq. fabriek, toen. voor
de eerste ma;d een balans met-een batig
saldo kon worden afgesloten.' Tezelfder
tijd legde de lieer Verkade Sr., die in
middels ruim 60 jaar gen orden was, hot
bedrijf in handen van zijn zoons. Onder
den. naam Wax i n-cl i ch li a b i*ki k der lirma
E 0. Vcrkadto en Zoon richtte hij te Am
sterdam de Nacht- en theelichtenfabriek
op, zulks ten behoeve van zijn derden
zoon, J. A. E. Verkade, die eveneens een
tcchgisclie opleiding in Engelalnd had ont
vangen. In 1900 werd dit bedrijf overge
bracht naai' Zaandam.
Zes jaar later werd de oudste zoon dooi
den hoer Waller, directeur van do Nedor-
iandschc Gist- en Spiritusfabriek te Diolft,
aangezocht om als mededirecteur van dit
groote bedrijf op te treden.
De liceren A. H. en J. A. E. Verkade
zetten toen het bedrijf tie Zaandam te
zamen voort.
In 1907 overleed) de hoer Veika'de Sr.
De groote beschuitfabriek, die in 1916
gereed1 gekomen was, kon wegens het
groote gebrek aan grondstoffen, niet aan
stonds functioneeren, doch eerst na den
oorlog.
Toen dto sociale wetgeving den nacht
arbeid in broodbakkergen verbood, moest
men het broodbakkersbedrijf opgeven. De
vrijgekomen fabrieksruimte weid1 benut
voor de fabricage van suikerwerken, bon
bons, toffees en chocolade.
Even willen wij nog de smaakvolle re
clames memoreeren van de firma Ver-
kade, o.a. de Verkade's albums, die door
hun artistieke waardte in zoo menig Noder-
landsch gezin een blijvende plaats zijn
gaan innemen.
De tweede helft van de eeuw van Ver
kade zal worden ingezet met den bouw
van een nieuwe chocoladefabriek. Dezer
dagen zal de eerste steen hiervoor gelogd
worden.
In 1930 brak de crisis uit en ook het
bedrijf van Verkade heeft lervan te lijden
gehad'. Na zes moeilijke jaren van aan
passing staat men thans echter financieel
ongeschokt. Massa-ontslagen zijn niet voor
gekomen, terwijl dte loomen slechts op be-
peikte schaal verlaagd1 zijn.
Do vijf jongore Verkade's, kleinzoons
van den stichter, bekleeden nu al weder
om in de fabrieken leidende functies en
het is duidelijk, dat ook in de toekomst
het karakter van de goed gefundeerde fa-
milieondtomeming ten volle bewaard zal
blijven.
Naar wij vernemen zal Zaterdagmiddag
2. Mei. tnsschen. 3.3Q,.im.. a uur,. een recep
tie worden gehouden in do recreatiezaal
van de beschuitfabriek der jubileerende
firma, gelegen aan de Valkstraat te Zaan
dam.
ICock- en Chocoladefabriek Zaandijk.
Naar het bugelsch
van CHARLOTTE M. VOEGE,
door J. I. en E. A. II
59)
Dit scheen alle hoop bij Frank te ver
nietigen, want waarom zou Heibert dan
oo' ai met hebben geschreven; er was
rWIT1f ;f r!,Ulmsfi00ls tijd voor geweest, na
dat hij Toronto had bereikt
Met dit bezoek was alleen die ééne stap
dat ze h.ei aurc" wisten van
beoigo Jones en hiermede keerden ze
terug, terwijl lord Northmoor nu nog wilde
zien, of Ida ook eenig idee had van wat
er gedaan kon worden.
Het was avond, eer hij het huis van
zijn schoonzuster bereikte. Zij was alleen
en toen ze opkeek, zag ze, dat hij teleur
gesteld het hoofd schudde.
M"?' hetTi7erfhl'ikkelijk," riep mrs.
Morton. „Het heele stadje weet liet al.
Wn In'T !1tr'11Brad-v en ziJn zusters
tegen en die hielden zici. net of ze Ida
Wnren'" 15 kapot' WÜ wel 8*
„Heeft ze je, dan alles verteld?"
„Ze kon niet anders. Mrs. Rollstonc is
nuj komen vragen of het waarTa 1
Ms eon vriendin zei 20) maar-ze had
•li ft* IS Qr ook CfGWOMf1 irlï/»
»„lo Ma spreken, ifSt'aaT.ïn
te woord gestaan. Wat een sleclrte vrouw
toch ook, dat rij haar toestemming heeft
gegeven. Toen zijn ze vertrokken en heb
ben het aan iedereen verteld ep nu zal
de politie mijn arm kind komen halen."
„Neen, dat zal niet gebeuren, tenzij ik
een acte van vervolging instel, wat ik
zeker nooit zal doen of het moest
al de eenige manier zijn om mijn kind
weer to krijgen. Ik wilde juist viagen
of Ida nog enkele aanwijzingen zou kun
nen geven. Het schijnt nu zeker, dat hij
niet naar Toronto werd gebracht."
„Laat ik nog eens met haar praten
gaan. Zo is zoo van streek, dat ze je
vanavond onmogelijk te woord kan staan."
Mrs. Morton ging en kwam weldra terug
met de mededeeling, -dat Ida ontzet was
toen ze hoorde, dat kleine Michael niet
bij de Jones zou zijn. Ze had er vast
op vertrouwd^ dat Louisa hem vriendelijk
zou behandelen en dat zo hem enkel zou
afstaan aan oen van de Oanadeeseho far
mers, die steeds zoo graag kinderen aan
nemen. De laatste hoop bleef nu, dat dit
ook het geval zou kunnen zijn, ofschoon
de gelegenheid daartoe op weg naar To
ronto niet groot was.
Ida had geschreid over die tijding. liet
was niet haar bedoeling geweest, dat het
kinu ooit slecht behandeld zou worden en
de schok was groot, zoowel voor haar als
voor haar moeder.
Mis. Morton voelde'zich verpletterd en
door verdriet, en d'oor bezorgdheid over
uen kiemen jongen, en door de schande
en-den angst, die de geschiedenis in de
bladen zou komen, waardoor zij dan ook
niet langer in Westhaven zou kunnen blij
ven. Maar haar zwager verzekerde haar, dat
DER f 1
ZATERDAG, 25 APRIL 1936. No. 21237.
Mijmeringen.
«Achteruit".
Achteruit. Dat is voor de mensch-
lieid en voor den enkelen rnensch geem
aangenaam woord. Want het betoekent:
verlies. Anders niet in den grond' der
zaak.
'AVio achteruit hoert in zijn zaken of
in zijn vermogen die verliest telkens
een stukske welvaart; wie lichamelijk ach
teruitgaat die vertrost zijn gezondheid;
wiens verstand of geheugen achteruit gaat
verliest zijn plaats in de denkende en
werkende wereld en wie moreel achter
uitgaat verliest liet rcsjaect bij zijn msede-
menselicn en hot respect voor zichzelf.
Zoo is liet met den .enkelen mensch.
Niet aiidtors is het met heel de menschen-
wereld.
Wij behoeven het woord' economische
crisis maar te noemen of wij kunnen aan
allen kant verlies constateeren. Bloeiende
takken van nijverheid en kwijnend bestaan.
Welvarende steden werden armlasjig. Een
groot percentage mensclien leeft ten koste
van de anderen. Overal moet „gesteund"
worden, wat "vroeger op eigen boenen kon
staan.
Zien wij het goed dan beteekent dat
verlies aan allen kanti
Ook aan hoogere waarden lijden, wij ver
liezen.
De middenweg is de veiligste leerde
reeds oude levenswijsheid.
Dat geldt niet minder van het wereld
leven.
Tijden van overstelpenden voorspoed
deden dton morcelen standaard dalen even
als tijdton van verval en van armoede,
't Zijn sterke boenen, die de weelde kun
nen dragen, maar niet minder sterk moe
ten zij wezen om de ellende te dragein.
Oorlogen hebben den moraelen standaard
niet verhoogd.
Economische inzinkingen brachten scha
de aan de algemeen© moraliteit
De bowijzen liggen voor het grijpen. Do
criminaliteitsstatiek toont dat glashelder
aan. Deugd en ondeugd wisselen stuivertje.
Het baat niet om notoire feiten te ont
kennen: wij gaan achteruit.
Ex is een tijd geweest, dat de leuze:
vooruitgang, evolutie ppgeld' deed.
Nu staan do zakenanders. Het is nu
redden wat te redden"* valt. Mogen wij dit
achteruit gaan zien als een „reenter pour
mieux sauler? Een even achteruit ioopen
om een aanloop vo-or en des te grooteren
sprong vooruit te kunnen nemen?
Zal men uit het verlies loeren, dat een
mensch; dat de menschheid niet mag in
teren van verworven bezit, maar trachten
moet geleden verliezen te herstellen en.
oud bezit weer te herwinnen.
Niet alleen stoffelijk, maar ook geestelijk.
Dat is do forsche taak, dio wij', die nu
loven, niet mogen overlaten aan een nage
slacht.
Wij ziju veranL .vqoi del ijk voor de erfe
nis, die wij nalaten.
Het gaande geslacht is verantwoordelijk
voor d'e wereld, dio hot nalaat aan hot
komendto.
Zegt niet de jeugd van helton vcrw ij
tend tot de ouderen: een mooie wereld,
dio ons nagelaten wordt; laten de oudoron
hun plaats maar aan ons inruimen, wij
zullen het anders makenI
En wij, ouderen, wij willen toch, ieder
voor ons, het allerbeste voo-r onze kin
deren. Daarvoor arbeiden wij, denkmi wij,
sparen wij, leven wij. En toch...
Dat „en toch" is do sfinx, die midden
•op onzen weg staat; versperrend. Wij kun
nen er niet om heen, niet overheen.
Dus: of stilstaan of achteruitgaan.
Dit achteruitgaan heet: bezinnen. Trach
ten uit te vorschen, waar de fout schuilt;
peilen naar de oorzaak van de fout. Om
dan opnieuw te beginnen. Dus toch: re-
culer poux mieux sauter!
Het is niet erg om zoo achteruit te
gaan als daaruit maar winst in de toe
komst wordten geboren. Het is ook niet
erg om fouten te erkennen, als ze ver
der maar niet meer gemaakt worden.
liet weegt alles niets, vergeleken bij
het gewicht, waarom het gaat: het wel
zijn der wereld; het heil van zoowel ge
slachten.
J. Nagel.
Sat Slijm moei van Uw B&fSB
verwijderd worden. Zeker is het
dat Gij vannacht minder benauwd
zult zijn, indien Gij vandaag Akker's
Abdijsiroop neemt. Uw ademhalings
organen worden dan bevrijd van de
slijm die daar vastzit. Zonder moeite,
zonder pijn wordt Gij dan Uw be
nauwdheid of beklemming de baas.
In ongelooflijk korten tijd werkt Ab
dijsiroop zuiverend, verzachtend en
genezend. Morgen kunt Gii U reeds
een onder mensch gevoelen. Door
haar bijzondere samenstelling hèt
geneesmiddel bij aandoeningen alst
Hoest-Griep-Bronchitis-Aslhma
NfeïtoöpiwérWng 1? Scent]
\Lrlaaode prijzen
BINNENLAND
Aanschaffing van pantserauto's.
In het voorloicpig verslag van de Twee
de Kamer over een suppletoire defensie-
begrooling betreurden vete leden, dat de
minister tot een bedrag van f 1.534.009
uitgaven heeft gedaan, zonder dat el-
Kamers daarvan te voren kennis droegen.
In het bizonder had deze grief betrekking
op een aangevraagd bedrag voor" pantser
auto's.
Naar het oordeel dezer leden had de
Kamer in de gelegenheid moeten zijn ge
weest, zich over dte wenscl iel ij ki i-eid van
de aanschaffing van pantserwagens uit te
spieken, zonder daarbij voor een vol
dongen feit te staan.
Enkele loden vroegen of liet juist is,
dat voor plaatsing bij liet korps politio-
troepen alleen in aanmerking komen
roomsch-katliolieken en anh-rovolulionai-
ren. Zij zouden het betreuren, indien de
minister hierop een bevestigend' antw oord
zou moeten geven.
Werkzaamheden in kleine tuinen.
Dc behandeling van de Clhia
11a den bloei.
Uitgezonderd een enkele laatkomer zijn
do Clivia's voor dit jaar weer uitgebloeid.
Nu is het een zeer geschikte tijd om tal
van kamerplanten en ook Clivia's te ver
potten. Vaak ontstaan aan den voet der
planten zijscheuten, die tot jonge planten
worden. Zoodra deze twee of drie behoor
lijke bladteren hebben, kunnen ze afzonder
lijk in een klein potje worden geplaatst.
Dit doen we dan tegelijk met het ver
potten. We nemen daarvoor do plant uit
do pot, schudden de aarde er geheel uit,
waarna we de jonge plant met de aan
den voet aanwezige wortels van de moe
derplant afsnijden.
Van zeer oude planten met veel, deels
reeds verdroogde wartels kunnen we ge
lust een deel wegsnijden, wanneer we de
bovenste jonge wortelkranzen maar sparen.
De te gebiuiken bloempot mejet vooral
met te groot zijn. Er moet een juist© ver
houding zijn tusschen de grootte van de
plant en van de pot. Ook groeien de plan
ten het best, wanneer dte wortels tegen
den buitenwand van de pot liggen. Als
de woitels van oen Clivia deels boven
de aarde komen is dit geen reden om de
plant een grootero pot to geven, d'aar dit
bij dteze planten een heel gewoon ver
schijnsel is.
Wanneer we oor het verpotten een
oude pot gebruiken wordt deze eerst goed
schoongemaakt en als do pot droog is,
eenigen tijd onder wajer geplaatst. Ook
houden we alio bloempotten voortdurend
goed' schoon. Ze zijn met het oog op de
behoefte der planten poreus en door ze
rein te houden blijven zo dit
Terwille van -een goede afwatering zijn
in den bodem van de bloempot cm of
meer gaten. Hierop leggen we een pot
scherf met de bolle kant naar boven, zoo
dat het gat open blijft.
Voor Clivia's gebruiken we ©en tamelijk
zwaar grondmengsel b.v. een detol klei-
graszodenaardo, een doei bladaarde, ver
mengd met oude drogo koemest en een
weinig scherp zand1. We polten vooral
stevig op, maar zorgen, dat de plant niet
te d!ep komt to staan.
Men moet oen Clivia gedurende de
zomermaanden niet to voel in de volle
zon plaatsen. Voor oen raam aan de Noord-
Noordoost of Noordwestzijde is een goede
plaats. We geven regelmatig water, op
dat de aarde vochtig blijft. Het is good
om de bladeren eenmaal per week met
een vochtige spons stofvrij te maken. Plan
ten .waarvoor verpotten niet noodig was,
geven we van nu aan om dlè 2 a 3 wekten
e en wei til g-"mest nTd'eri vorih va h" 'pol: on
of sterk verdunde koemest. Bezitters van
een tuin kunnen d'e Clivia ook gedurende
den zomer op ©en half beschaduwd' plokje
in 3on tuin plaalsen. A. G.
hij zou doen, al wat in zijn vermogen
was, om publiciteit te voorkomen en te
vens, dat hij haar vrijsprak van alle blaam
in deze zaak.
„0, beste Frank," zei ze. „Je bent zoo
goed, dat ik een gevoel krijg ot ik ©en
groote zondares ben Daarmee bedoel ik
met, dat ik mij ooit heb kunnen ver
eenigen met dien onzin van die arme Ida
wat tegelijk haar eenig excuus was. Geen
vrouw, die ooit moeder is geveest, zou
daar geloof aan kunnen slaan, maar daar
om zeg ik nog niet, dat ik niet gemold
heb, toer mijn jongen zijn vooruitzichten
benomen verden."
„Dat uwondert mij niets."
„En ik heb" nooit willen luisteren
naar jou en naar Mary wat betreft de op
voeding ran Ida. Ik heb haar maar laten
lecgloopen en zich laten klceden en haar
al dio romans laten lozen en daardoor hoeft
zij zich die monsterachtige ideeën in het
hoofd gehaald. Je weet niet, wat ik ai
niet heb doorgemaakt met dat kind, Frank
zoo heel verschillend als zij is van
do andere twee. 0, als ik toch opnieuw
eens kon beginnen."
„Misschien," zei Frank vol medodoogen,
„dat deze verschrikkelijke schok haar de
oogen openen moge en dat die door Gods
zegen het begin moge zijn van hetere
dingen."
„0, Frank, je bent een engel van goed
heid, dat je ons nog kunt zien," riep de
arme vouw, heftig als zij altijd was m
haar gevoelens en haar betuigingen. „Hoor
eens... Wat is dal? Ik kan nu niemand
ontvangen."
„Het is miss Roltslone, madam, met een
brief voor zijn lordschap."
Katholiek-Democratische Partij.
liet gewone jaailijksche congres der Ka
tholiek-Democratische l'arlij in Nederland
woult dit jaar in Nijmegen gchou Ion op
23 en 21 Mei a s.
De Zaterdag?itlïng zal eon huishoudelijk:
karakter dingen, terwijl op Zondag om 2
uur een openbare vergadering wordt ge
houden
In die veigadermg zullen mr P. M.
Arts uii Tilburg, lid der In code Kamei,
en de partijvoorzitter, mr A. P. 0, Peters
uit Den Haag, ledevoenngen houden over
do staatkundige toeslanden in Nedeiiniml.
Hoofdstuk XXXVIII.
Dc oplossing.
Beste Rose.
Ik weet niet, waar oom is. Wees dus
zoo goed hom dozen brief te zenden
Ik ben heelhuids in Toronto aangeko
men en kon gemakkelijk dien Jones vin
den, die een heele beer is, eerste stuur
man aan boord van '„The British Empress'.
Hij was heftig ontsteld door mijn verhaal
en zei, dat zijn bioer overgekomen was
met zijn viouw, maai niet met een kind.
liet bleek duidelijk, dat hij zieli erg te
leurgesteld voelde in Raider en dat bij
er in het geheel niet mee ingenomen was,
dal mrs. Louisa meekwam, want hij noch
zijn vrouw hadden iets met haar op. Hij
had voor zijn broer een baantje weten te
krijgen aan een stoomboot, die juist was
gaan varen op het Winnipeg-meer, om
dat hij zeker blij was, dat hij op die
manier af zou zijn van den omgang met
die vrouw. Hij keek heel zwart, toen hij
hoorde, dat ik er zeker van was, dat hij
het kind meegenomen had en dat zij er
betaling voor had gekregen
Er zat niets andois op, dan de Rattlers
zelf te gaan opzoeken en aan hen te
gaan vragen, wat ze met dien armen,
kleinen Mitc gedaan hadden. De broer is
een beste kerel en hij zou graag met mij
meegegaan zijn, maar bij moest op zijn
boot blijven. Hij beeft mij een Grief ge
geven voor Sam; dus moest ik gebruik
maken van de Pacihc-Raduay en* dat zou
ik niet kunnon gedaan hebben, als jij mij
niet die som geleend had. Prachtige stre
ken ben ik doorgereden; ik heb nog nooit
zulke boomen en zulk wild gezien.
Ot het geluk het zoo'- wikle, zat ik
Gemengd Nieuws
Vijf kinderen door ontploffing van
granaat gedood.
Bij Dubrownik (Zutd-Slavië) zijn vijf kin
deren gedood tengevolge van de anlplof-
iing van een uit don wereldoorlog afkcun-
sligen granaat.
Die dorstige Belgen.
Do Belgen drinken gemiddeld eens zoo
voel bier als dto bewoners van andere
landen.
Tedere Belgische onderdaan drinkt ge
middeld 310 pinten por jaar on dat is
hooi wat, daar mon gevoegelijk kan ver
onderstellen, dat do vrouwen m kinderen
wel heel wat minder zullon drinken.
Het rajiport van oen enquête vanwege
den Volkenbond, wclko deze cijfers aan
liet licht hoeft gebracht, vermeldt, dat na
de Belgen do Engolschon komen met
„slechts" 12S pintjes per jaar, direct go-
lolgd' door de Duitschers, die gemiddeld!
120 glaasjes achteroverslaan.
in den coupé met een Emgclschman
een gentleman, op en top, dat zag jo
wol met een half oog en we werden
zóó goede vrienden, dat ik hem de reden
van mijn komst meedeelde. Het was een
geweldig joviale kerel; hij vertelde mij,
dat bij een paar mijlen buiten Winnipeg
woonde; dat hij een aandeel had in de
stoomvaailmaatschappij en uat ik, als ik
op eenigcilci wijze moeilijkheden moclit
ondervinden, maar bij hem moest komen,
mr. Forman, op Northmoor. Ik staarde
hem aan bij dien naam, aat begrijp je wel.
Er stond een mooi paard en rijtuig aan
het station op hem te wachten en weg
was bij. Ik ging eersl in bet hotel
die vind je overal, wat er nu vorder ook
moge wezen en toen naar de Jones.
Eerst kreeg ik de vrouw te spreken; ze
zag er fataal slecht uit, of liet leven
met Rattler haar niet bepaald meegeval
len was. Zo huilde emmers vol en zei,
dat ze er verder niets van wist, dan dat
ze dien kleinen, armen Mite te slapen bad
gelegd, na het avondeten in een 'herberg
in Liverpool. Ze was doodop, en, toen
ze wakker werd, was bij weg, en baar
man vloekte haar uit en wilde in liet
geheel niet zeggen, wat hij met don jon-,
gen gedaan had, behalve dan, dat luj
hem geen leed had toegebracht. Toen on*
dorvroeg ik Sam Rattler zelf; bij vloog
op en zei, dat mylord hem oen leelijko
poets had gebakken en dal hij nu het
iicll in handen had en dat hij hom niet
zou laten welen, wat er van ziju kind
1 geworden was, als hij licm tenminste niet
ruimschoots vergoodde, hetgeen hij voel
J hem verjoren had laten gaan.
(Wordt vervolgd).
AKKERS
