De proeftocht van de De Ruyter
Voorkoming ran
„bonfires".
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
De artiilerieproeven. Het eerste schot gelost
door schout bij nacht Vos. Granaten vallen
tien K.M. ver. Salvo vuur!
IV.3»}
In.-'den. vroegen morgen van den 4en
jloi - js do De' Ruyter, nadat zijm - bur-
cerspocialislen in den loop van den Zon
dagavond weer geëmbarkeerd, zijn, klaar-
acmaakt voor de beproeving van liet ge
schut van Nedoilandsch fabrikaat
Op de vóór- en achterdekken is al hel
liekwcilc neergeslagen, de ramen der dek-
Jmizen worden geblindeerd, de waterdichte
deuicn gesloten, de gewone deuren op
dot gezet, de patiijspooiten van hun sclnjn-
Idoppcn voorzien, terwijl al wat aan van-
den hangt het is nog niet veel op
liot ïioff niet huiselijk ingerichte schip
woidt afgenomen en alles wat xn de
hutten en vcxblijven los staat, stevig
vastgezet.
Want als zoo dadelijk do lo cenume-
teis gaan bulderen, tnlt allies door 'de
schokken en luchttrillingen, ook het trom
melvlies der mcnschcn, die dan ook prop
pen watten in do ooren stoppen.
In de geschil Horens woidt alles nog
eens voor de zooveelste maal nagekeken
cn geprobeerd1.
Het is luguber in die nauwe torens; wei
nig ruimte bieden zij voor de bedienings-
manschappen, overvol als zij zijn met tal
rijke'instrumenten: de afstandmeter, waar
achter de observatours op rijwiclzadels zit
ten, do apparaten voor het draaien van
den toren en het elevecren dor twee ka
nonnen, welker zware lichamen natuurlijk
de meeste plaats opeisclien; venter de
telefonen en luidsprekers, die zoo dade
lijk over het gebulder van het geschut
moeten lieenklinken, do granaten en pa
troonhulzen en de vele wijzerplaten.
De geschutbediening ziet eigenlijk niet,
waar zij op richt. Zij krijgt haar aanwij
zingen. van de vuurleiding en hoeft slechts
to zoigen, dat zij alle meters volgt en do
bakshoek on elevatiehoek uit den com-
mandotoren opgegeven, aan de stukken
geeft. Zij vuuit do stukken niet af, dat
geschiedt door de vuurleiding, al kan, in
dien dat moet, ook elke toren. en elk
kanon zelfstandig vuren.
Wanneer wij tegen tienen goed en wel
in de ruimte varen, wordt het diulc bij
den voortoren, de officieren der artille
rie, de „kanonnengieters" en de konsta
bels niet alleen hebben hier te doen, maar
•ook de controleurs van do electriciteit en
de scheepsbouwers staan op post, om te
zien, welke gevolgen eventueel de lucht
druk en' do trillingen op het werk hun
ner handen—licbben.
Bakboordskanon is klaar 1 De schout-bij'
nacht Vos, hoofd der aid materieel der
zeemacht van het departement van defen
sie, zal het eerste schot afvuren. In den
toicn mag dit niet nog niet gebeuren, deze
woidt door alle bedieningsmanschappen
veilalon, want ondanks de beste voorzoig,
zou het kunnen zijn, dat een boutje of
schroefje afknapt en als een kogel door
den toren vliegt. Er wordt een schiemans-
gaienijo aan den trekker vastgemaakt en
buiten don toren neemt de sckout-bij-
nacht dit in de hand'. Met de hem ken-
mci kende eenvoud keert hij zich even
naar de toeschouwers en zegt: „Ik hoop,
dat, als Üe dienst van het vad'eiland en
II. M. de Koningin het zal eischen, onze
kanonnen goed' hun dure plicht zullen
doen!"
Dan een rukje... BangD ten 11 u. v.m
vliegt het eerste projectiel het kanon uit;
wij zien liet niet ver voor liet schip de
wateroppervlakte raken en twee-, driemaal
recoehetccren, de zee scheurend als een
tioep dolfijnen.
De knal viel race ja, eventjes
wachtendit schot was slechts een z g,
vcrwarmingssehot, met halve lading en
toen het gevolgd' werd door een z g tor-
menteerscliot, dat is een schot met meer
dan de normale hoeveelheid kruit, was Ik
blij dikke proppen watten in de ooren ge
stopt te hebben. Het is niet alleen de knal,
die ie hindert, maar meer nog d'o plotse
linge luchtdruk, welke je oen onderdeel
van een secunde het gevoel geeft, alsof
je zelf weggeschoten wordt.
Het kanon houdt zich braaf; uit alle
compartimenten van het schip verneemt
men, dat de boel de trillingen goed heeft
verdragen. Vooruit, dan een zwaardere
proef! De toron wordt zoover gedraaid,
dat hot kanon rakelings langs hot dekhuis
zal schieten prettig voor de koks, want
die koken juist de sneit en liet is juist
de kombuis, die den zwaren luchtcliuk
moot weerstaan bij dit schot.
Bangg! gerinkel; jawel hoor ach
ter een poortdeksel heeft het dikke glas
van oen patrijspoort het afgelegd, eenlamp-
houcler is als koek gebogen, een deur
is ontzet, en dat alleen door den lucht-
diuk'. Men weet van te voren, dat er
bij de artiilerieproeven steeds zulke kleine
beschadigingen - optrc-den, men kan onmo
gelijk voorzien, waar zij op zullen treden,
men moet het uit de praktijk merken, en
daarop baseeren, welke punten een extra
versterking noodig hebben. Maar wat niet
ïalen mag, staat sterk en. rechtop en be
kreunt zich noch om trillingen, noch om
den luchtdruk.
De toren zwaait terug; nu moet de an
dere kant van het dekhuis eraan gelooven.
Rrerigg!.,. ditmaal geen poortje kapot,maar
een kombuisdeur slaat open, ondanks de
stevige knevels, waarmede zij' gesloten was
en het heele slot vliegt eruit en den schout-
bij-nacht" tegen het lijf.
Mil in ons blad van Vrijdag 8Mei
Geen nood, de specialisten noteeron de
kleine ontzettingen en bespreken de, voor
zieningen en d'o toren draait alweer, nu
niet met de kanonnen recht vooruil wij
zend, maar GO gr. de lucht in. Het is bui
ten 'wel goed' zicht, maai- met die groots
elevatie komt het projectiel zóó ver, dat
wij het invallen in het water niet zien;
10 K.M. is ook een heel eind.
Even een versterkend maal, en wij gaan
verder schieten. Stuk na stuk werpt zijn
„halve lading"-, en tormentoerschoten tul;
bij lage elevaties zien wij vlakbij d!e water-
hoozen dor in het water smorende grana
ten en in do opgespoten nevels, scherpe
regenbogen, die het zonlicht er op speler,
laat.
Alles maichocrt naar wonsch, althans in
de oogen der artilleristen 'en de „zwaar
gewicht" technici. Geen schakelbord komt
naar beneden, geen automaat zelfs valt
uit, maar het „klein goed" hoeft wel wat
te verduren. Een fan in d'o longroom, een
paar lampekappon geven het op, ook een
ruit in de kajuit, elk schot is werkelijk
oen „thrill" en ik zie, hoe wij allen, wel
bewust onze plaatsen leeren kiezen om
geen al te zware klappen in do ooren te
krijgen en ons te vrijwaren voor evon-
tuoolo glasscliervenbuitjcs uit do lamphou
ders of vensters.
Alle zeven tegelijk!
Zoo wordt het avond en komen wij tot
den klap op cto vuurpijl, het salvo van
alle 7 kanonnen, centraal afgevuurd hit
liet vuurleid'ingsstalion, hoog in den toren.
De stukken zullen eeist over stuurboord',
daarna over bakboord- vuren, maar het
wordt geduldig wachten, tot wij door een
grooto vloot van voor hun netton liggende
visschermannetjes gevaren zijm en schieten
kunnen zonder onze ]andigein0otcin in ge
vaar te brengen.
Ik ben in het hooge vuurleidlingsstatiom
boven in den mast geklommen om te er
varen, hoe die raast zat reagoeren op den
geweldigen schok van het tegelijkertijd los-
MtmEÈ.
De schroeven van. den nieuwen kruiser „De Ruyter", die na den eersten proeftocht in hel dok van Wiltoii-Fijenoord is terug
gekeerd, worden onder handen genomen.
brandend geschut.
Door de kijksploten in het pantser tuur
Ui op eten horizon; vredig korren do vis-
schcrs; wij varen in eon gebied, waar
bijna driehonderd jaar geleden de vijand
in doordraag, toen wij verslagen waren en
onze zeegaten open lagen vaar 'dan inval,
en in onze nauwe moeilijk te bevaren eng
ten de vijand werd binnengeloodst door
een Iloilandscïien venader. Hijbereikte
het Vho; Holmes brandschatte Wcst-Tcr-
sclielling cn vernielde onze visschcr-:- öa
coopvaardij«chepen, want Do Ruyter was
tijdelijk afwezig. Hoe stofte men te Landen
op dit „bonhro" (vreugdevuur), maar hoe
peperde Do Ruyter don Engelschman zijn
willekeur in, toen hij voor Chatham ver
schoon.
Onze De Ruyter van 193G is mij oen
symbool van een begin van wil, oen begin
van inzicht, dat er ook nu nag zeegaten
en landslui lo verdedigen zijiu, dat ook nu
weer zonder De Ruyters, „bonfires" kun
nen worden ontstoken, die niet slechts
Terschelling maar hoel Nederland in lichte
laaie kunnen zetten...
Het gemijmer is uit; wij zijn door do
visschcrsvloot heen, de fluitjes der spreek
buizen gillen, de artilleristen krijgen aan
wijzingen, reagoeren met handwiekta On
knoppen, lichtjes achter wijzerplaten flit
sen op. Men hoort weinig, men ziet te
veel om liet to bogiijpen, ik bepaal mij
tot één wijzerplaat: Laden1... floep, floep,
lichten lampen; loien i, 2, 3 enz. gereed!...
Centraal vuurt Salvovuurt... Eón gewel
dige knal, wij schudden in den teren,
zeven granaten vliegen tegel ij leertijd do ka
nonnen uit, het zijn wel niet de 90 kogels
van de volte lagen dier oude Zeven Pro
vinden, mam'aan energie slaan zij do oude
voorladers met stukken
.Wat een hel moet het w eikel ijk ge
vecht op een modem ooilogsschip zijn!
Wat schokt bet eigen geschiet al, wat
moot hot zijn, als daarbij de treffers van
den vijand komen. Iloe voelt do Neder
lander bij dat bulderen van het geschut
den zegen Hollander to zijn, want als die
rustige kerels achter Iran kanonnen en kij
kers en instrumenten do trompen richten
moeten op het vijandelijk oorlogsschip, dan
weten zij tenminste, dat zij den hel niet
verwekken uit eigenbaat, uit machtswellust
o£ uit winzucht, maai' heel hun ziel log
gen in- en al'hun kunnen spitsen op do
vernietiging van een aanvaller op onze
kostelijke vrijheid en onafhankelijkheid', en
dat zij fordedigert het lage landje, dat even
boven do kim kijkt en ons lief is, het Ne
derland', ontwoekerd aan do haren.
19:
slag genomen en is hij definitief afgetre
den als algemeen secretaris der N.C.SM,
welke post hij bijna een kwart eeuw lang
bekleed had. Als zijn „opvolger werd door
liet algemeen bestuur der N.C.SM, aange
wezen F. M. Kooijnlan, die reeds sedert
1932 secretaris van de jongcnskiimpen der
N.C.SV. was.
BINNENLAND
Dr. H. C. Rutgers afgetreden als secretaris
der N.C.S.V.
Gedurende de laatste jaren heeft dr. II.
C. Rutgers naast zijn nieuwe functie als
algemeen secretaris van het Nederiandsch
Bijbelgenootschap ook nog waargenomen
zijn vroogero functie van algemeen secre
taris van de Nederlandsche Christen-studen
ten Vereeniging. Thans heeft hij met in
gang van Mei uit deze laatste functie ont-
De Amsterdamsche financiën.
De suppletoire begroeiing 193G
i, door dcu gemeenteraad aange-
nomen.
Het d'ebat over de suppletoiie Amster
damsche begroeiing, waarmee de begroe
ting 1936 wordt sluitend gemaakt, uexd
gistermiddag in den gemeenteraad van de
hoofdstad voortgezet. -
Versclioideno leden liehbcn, voor dat
die wethouder aan het woord kwam, Ier
verdediging van de gewijzigde poriën nog
het woord' gevoerd.
Door don heer Ketelaar (v.d.) en door
prof. Wolfjes (a r.) is betoogd', dat wet
niemand' deze begioolmg ideaal zal lin
den, maai' de raad zal de voorstellen moe
ten aanvaaulen.
Doel do laadi het niet cn worden er de
noodigo wijzigingen in gebracht dan geel
ook do regeer mg met de toegezegde
11 500.000.
De begioolmg is dan niet meer sluitend
en over drie maanden zal men toch moe
ien toegeven.
De wethouder, de heer Rustige (c h
herinneule eraan, dat luj voor de stemming
over d'o begroo'ting 193G heeft gezegd,
dat deze een basis was, om met de re
geering te komen tot een overeenkomst
over een extra bijdrage.
Na de indiening van die beg cooling kwa
men er «enige tegenvallers, zoadat tenslotte
nog een gat was te stoppen van zes nul
lioen gulden om de begroeting sluitend te
maken. Na lang ondethandelen met de re-
geeriiv" was dlezo bereid f 1.500.000 te
gevoi ris dte gemeente dan zou komen
met oen sluitende bcgiooling.
F" meest dus worden voorzien in
f 4.500.000.
Dit bedrag is tenslotte o.a. gevonden
door een milliacn uit de reserve van do
gemeentelijke waterleiding en door verla
ging van de afschrijvingspercentages voor
de telefoon.
Tevens veiklaarde do regoering zich be
reid een extra-bijdrago uit het Averkloos-
hoiussubsidiefoncls te storten.
Tenslotte bleef over een bedrag van
1750.000 te dekken. Uit verschillende klei
ne pesten heeft men dal bedrag verkre
gen.
Nu wenscht do raad verschillende uitga
ven weer op do begroeting to plaatsen,
waarvoor thans memarioposton zijn uit
getrokken, De post onvoorzien zal daar
door belangrijke wijzigingen ondergaan.
Aanvankelijk bedroeg dezo post f31G.9GL
Wanneer die voorstellen van de hoeren
MatUiijssen en Secgors' worden aangeno
men zal er overblijven f21.875.
Spr. dringt er bi) den raad op aan, die
voorstellen niet aan te nemen en hoopt,
dat do raad nu ook eens een otffer zal
brengen. liet aanvaarden van de voorstel
len brengt de begrooting in gevaar.
De wethouder der publieke werken, Da
Miranda (s.d.) zeide, dat de gemeente Am
sterdam doet wat zij kan om „meer werk"
te brengen, hetgeen door spr. werd toege
licht. Het voorstel Maillhijssen, aldus spr.
gaat over een bedrag van f44000.
Spr. meende, dat dit geen zaak van be-
teekenis is op financieel gebied, maai' wel
op politiek gebied. Do viaag rijst echter
of de begioolmg daardoor in gevaar komt.
Spr. was van oordeel, dal, wanneer er
voldoende dekking is, God. Staten gec
bezwaar kunnen maken.
Na een korte repliek trekt do lieer
Seegers zijn vooislellen in ten behoeve vain
don heer Matlhijsscn, wiens voorstellen
hetzelfde beoogen. l)ezo vaoisbellcn van
den lieer Malthijsscn om de memoriepaston
van £1.weer to brengen op do oor
spronkelijke sleikte, wat een bedrag van
£44.000 vordert, weiden aangenomen met
26 tegen 17 stemmen.
Do suppletoiie bcgiooling word hierna
aangenomen met 27 togen 1G stemmen
Over het vooislcl van den lieer Malthijs
scn om den armenraad op te heffen zal
dooi' B. cn W. prao-ad\ies worden uitge
bracht.
Conflict in het bakkersbedrijf te
Amsterdam.
Tut staking besloten.
Men schrijft ons:
Gisteravond hebben do veertien perso-
noeien, betrokken bij liet loonconflicl in
het bakkeisbcdtijf te Amsterdam met de
drie werknemersorganisaties vergaderd.
Do afgevaardigden Evers, Kannegieter
en Rodrigues, reap. "win den ltX, don
Chnstohjken en den Algemconm Nader-
haudschen Bond van Bakkersgezellen, heb
ben het standpunt van hoofd- cn afdoc-
lingsbcsluren uiteengezet. Zij wezen erop,
dal de patroonsorganisaties geen enkele
pogmg hebben gedaan om het bedrijf met
de arbeiders tcsamen uit de moeilijkheden
to helpen. Do personeelen, werkzaam in
die velschillende bedrijven, woiden ïn'öeir
en meer de dupe van dc gevolgde gedrags
lijn der patroons.
Do aangekond'igdo loonsverlaging werd
in de vergadering met zeer grooto ont
stemming ontvangen.
Met algemeeno stemmen Werd besloten
resp. Zondag bij de Joodscho firma's cn
Maand'ag hij do overige betrokken bedrij
ven do staking af te kondigen, indien de
patroons niet uiterlijk morgen hebben be
kend gemankt, dat do partieel aangekon
digde loonsverlaging wordt ingetrokken.
Morgenavond' zal opnieuw met do per
soneelen worden vergaderd, om hot posten
to regelen teneinde te omkomen, dat
evcnUiedc „onderkruipers" aan IreL werk
zullen kunnen gaan.
Bij hel conflict zijn 231 gezellen cn
bezorgers betrokken.
Mltl.I DAG, 15 MEI 1930. No, 21254.
Gemengd Nieuws
Journalist vliegt rie wereld rond.
Een interview in de hoofdstad.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Een telefoontje van bevriende zijde
bracht ons gisteravond1 in liet restaurant
van Hotel 1' Europe, waar wij, juist toon
do koffie word geserveerd, kennis maak
ten met dr. Bolivar L. Falconer, ml Texas,
die zich, toen de koffie genoten en het
ijs gebroken was, ontpopte als een col
toga-dagbladschrijver. Tijdens tiet gesprek
bleek, dat dr. Falconer heiast is met -een
opdracht, welk ieder rechtgoaan journa
list zou doen watertanden, Ats -„story-wri
ter" voor de Notth American Newspaper
Alliance .„en „do Washington Star, heeft
deze krantenman, die den indruk maakt
van een zeer bezadigd heer, op 8 Mei j.l,
van Dallas in Texas afschéid' genomen
met het stellige voornemen, zich over
eenigen tijd den eersten journalist le kun
nen noemen, die uitsluitend en alleen!
door gclnuik te maken van vliegtuig ctt
luchtschip een reis om de wereld hoeft
volbracht. Een vliegtuig van de American'
Airlines bracht dr. Falconer jl. Vrijdag
van Dallas naar Newark (New Jersey) en
na het weekeind op aangename wijze in
NcwYoik tc hebben gepasseerd', stapte hij
Maandag op het vliegveld van Ncwailc
in con exlia machine die hem in no
time op Lakehurst afzette, waar do vlucht
naar Europa met liet luchtschip „Hin-
dcnbiug" een aanvang kon nomen.
Kon u zoo maar een passage biljet op
den kop tikken?
Hoe komt u er bij, lachte onze collega'
uit het land' van Uncle Ram. Ik had mijn
ticket reed' voor... Kerstmis besteld. Zoo
wel ik als do andere passagiers hadden
cr een ge veldigcn prijs voor kunnen ma
ken, want er waren tal van menschon,
die er een klein vermogen voor over zou
den hebben gehad om per „Ziep" naar
Europa to kunnen oversteken, 't Was con
schitterende vlucht, die van Lakehurst
naar FrankfoU precies 49 uur cn drie
mimiten in beslag heeft genomen.
U hebt natuurlijk tijdens do reis ge
legenheid gehad om met do gehoole ac
comodate van liet luchtschip kennis te
maken, nietwaar?
Inderdaad bestond die gelegenheid',
aldus dr. falconer, maar ik heli, toon do
andere passagiers weiden rondgeleid, heer
lijk geslapen, dus veel kan ik niet ver
tellen 1 1
We deden er even het zwijgen toe,
beduusd over deze opvatting van oen jour
nalistieke taak
Maar spoedig was het gesprek weer op
dreef, vooral omdat de K L.M. op het ta
pijt kwam. Gistermiddag te vijf uur is dr.
Falconer vlot op Schiphol geland'. Morgen
zal hij zijn vlucht voortzetten, want dan
zal hij in den prillen ochtend in de „Per-
keetoet" slappen om onder do lioedo van
gezagvocider Geyscntlorffer in den „ge
wonen" dienst naar Batavia to vliegen. Do
dag van vandaag wordt besteed met be
zoek aan Alkmaar's kaasmarkt cn een in
spectie van Amsleul'am's luchthaven, een
en ander in het aangename gezelschap
van den lieer G. J. Rcyrer, inspecteur
van de Indie route voor Euiopa.
Van de K L.M naardcK.N l.LM „iln'y;
cju'uil pas". Want wal d'e K N.I.L.M.
betreft, is gisteravond haar administrateur
to Amsterdam, de lieer W. Noordanus, in
het geweer geroepen on deze is rnel gioolo
vooilvarcndheid aan het Iclcgiafceren ge
slagen, zulks ia verband met het feit, dat,
als dr. Falconer do volgende week Don-
denlag in Batavia aankomt, zijn wereld
vlucht alleiminri is geëindigd, en bij zijn
tocht moet voortzetten naar Manilla. Al
les wordt er than» op gezet, dat liij dit
met oen extra machine van do K N,I L.M.
zal kunnen doen, een chartervlucht dus,
en wel via Soerabaja, Bandjonnasin, Ba-
lilc Papan cn Taiaknn. Van Manilla zal dr.
Falconer „dan mot de „China Clipper" van
do Pan American Airways naar San Fran
cisco vliegen, een afstand' van 7990 mijlen
met „Uisschenlaudingen" tc Guam, Wako
Island, Midway, Island cn Ilonolocloe; om
le San Francisco in een land vliegtuig vare
den regclmntigen dienst over to stappen,
dat hom dan naar Dallas zal terugbrengen.
Met dat al hoopt dr. Falconer in twin
tig vliegdagen zijn reis om de wereld tq
volbrengen.
„Gelukkige kerel".
Trein rijdt op groep kinderen in.
Een uit Parijs komende sneb rein is
het station Zadni Treban in Tsjecho Slo
wakije ingereden op ecu groep kleine kin-
doren. Een kind werd gedood, drie an
dere zwaar gewond.
v)J
DIE
