De wijzigihg van de Grondwet.
I
RAPPORT DER ADVIESCOMMISSIE.
111 J
Wijziging van de drukpersvrijheid. L v
Vaststellinginkdmén van de Krppn^bil de wqt. j
:iVeriagi^ *en
vermindering pensioenen.
Maatregelen tegen revolutionaire vertegenwoordigers.
Ministers zonder portefeuille.
Geen Economische Kamer.
Verordenende bevoegdheid aan het bedrijfsleven.
TWEEDEBLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
a&ii
Verschenen is hel verslag van de staats
commissie, ingesteld bij K. 13. van 24 Ja
nuari 1930, aan welke is opgedragen de
voorbereiding van een part i cel o herziening
van de Grondwet.
'Aan dit verslag ontleencn wij hel vol
gende:
Vrijheid van drukpers.
Do commissie is gekant tegen een aantas
ting van dit recht van vrijheid van druk
pers, de erkenning van de groole heleeke-
nis van hel recht der drukpersvrijheid mag
echter niet blind maken, voor de gevaren,
die van dp z'ijdc. yaju do pers de openbare
ordo en do goede zeden kunnen bedreigen
Met yerscbii mol vroeger, is, dat thansiicl
misbruik van, do jdrukpersvrijheid een meer
stelselmatig karakter heelt aangenomen.
De commissie meent, dat de eerbiediging
van de vrijheid van do pers moet eindigen,
waar dilo vrijheid in losbandigheid, ont
aardt.
Do Grondwet bindt het recht van de
drukpersvrijheid aan de aansprakelijkheid
•volgens de wel voor hetgeen do;or middel
van do pers is geopenbaard. Andere maat
regelen tot het tegengaan van drukpers-
buitensporigheden laat de grondwet niet
toe.
De aansprakelijkheid, zooals deze in onze
wetgeving is geregeld, heelt de maatschap
pij 'niet voldoende kunnen beschermen te
gen grove verstoring van de orde door
middel van. de pers. 1 j ji j
De commissie laat in het midden, ol een
verscherping van do strafrechtelijke repres
sie geboden is, ztij waarschuwt echter tegen
do illusie, dat hiermee het probleem zou
zijn opgelost.,
Volgens het advies der commissie worde
aan artikel 7 der Grondwet, luidende:
'Niemand heeft voorafgaand verlof npo^
dig, om door do drukpers gedachten of ge
voelens te openbaren, behoudens ieders
verantwoordelijkheid volgens de wel", een
lid toegevoegd, luidende: „De wet kan
regels stellen, volgens welke eene bepaal
de -uitgave wegens nader bij die wet te
omschrijven grove inbreuk op de openbare
ordo lijdelijk kan worden verboden".
ITet inkomen der Kroon
Voorgesteld wordt, dat 'de bedragen, vast
gesteld voor het inkomen der Kroon, ge
wijzig d zullen kunnen worden b'ij een wet,
implaats 'van bij do Grondwet.
Het ontwerp van deze .ivet moet in elke
Kamer mei een gekwalificeerde meerder
heid van twee derden van het aantal le
den dier Kamer worden aangenomen.
Het inkomen van de Kroon bestaat vol
gens de Grondwet ten deelo .uit 'de op
brengsten van het kroondomein, ten dcele
uit. een bedrag-uit 's lands kas, ten gevolge
van de. tijdsomstandigheden z'ijh de in
komsten .uit onroerende goederen algemeen
sterk gedaald. Zoo ook het- inkomen uit
het Kroondomein.
In verband mét de stijging van de koop
kracht van het geld is liet niettemin wen-
sehelijk ook hel "bedrag van het jaarlijk-
seho inkomen uit 's rijks kas zoowel van
den Koning als van de Ivoningin-weduwc
te vciiagen. Een zoodanige verlaging be
hoort niet te worden toegepast op liet jaar-
lijksohe inkomen van den Prins van. Oranje
en de dochter des Konlngs, die de vermoe
delijke erfgename is van deKroon.
De commissie acht het een-leemte, dat
in die Grondwet geen jaarlijksch inkomen
wordt verzekerd' aan den gemaal van een
regeerende koningin, alsmede aau den ge
maal ccner prinses, vermoedelijk troonop
volgster. Zij geeft in overweging, hierin
bij deze gelegenheid te voorzien.-
- In verband niet hetvoorgestelde jaar-
lijksche inkomen van haar gemaal, be
hoort de-bepaling .uit. de beslaande ..Grond;
"wét t'ó'j vervallen,' èl'at 'het inkomen der
prinses,, vermoedelijk troomóp volgster, hij
huwelijk, waartoe, bij-do wet'toestemming
is verleend', verdubbeld wordt.
Artikel22 der Grondwet bepaalt het
jaarlijksch inkomen van den koring ten
lasto van 's rijks kas op fl.200.000. De
commissie stelt voou'. om 'dit bedrag te
brengen op ft.000.000 én om te laten
laten veivallen het tweede lid van art. 22,
bepalende, dal liet bedrag binnen twice
jaar na een troonsbeklimming voor den
duur der regeling van don nieuwen ko
ning bij' de wet kan worden gewijzigd.
v, I'd van-artikel 24 wordt ge
lezen: - -
ninklijk huis, genoemd in do artikelen 2G,
28 en 28a, zijn vrij van a.lle pcrsoucelc
lasten."
Dit vloeit voort uil liét voorstel om
een inkomen toe te kennen ook aan den
gemaal een er regeerende koningin on aan
den gemaal- oener prinses, vermoedelijke
troonopvolgster.
Artikel 2G wordt gelezen:
„Do gemaal van eene regeerende ko
ningin geniet uit 's rijks kas een jaar
lijksch inkomen van f200.000; hij behoudt
d'it inkomen iia loverlijden' van de ko
ningin gedurende zijn' staat van weduw
naar. I i.
Eene koningin geniet,,na overlijden van
den koning/ uit 's-rijks kaS.Icón -.jaarlijksch
inkomen vaii1200.000 gédurende '- haar
weduw]ijken'staal.";
Artikel 28 wordt gelezen:'
„De prins van Oranje geniet uit 's rijks
kas een jaarlijksch inkomen, van £200.000,
to rekenen van den tijd dat, hij den ouder
dom van achttien jaren heeft vervuld.
Dit inkomen wordt gebracht op 1400.000
na het aangaan van een huwelijk, waartoe
bij de wet toestemming is verleend."
Na arlikel 28 worden 'twee artikelen
ingevoegd, luidende: artikel 28a.
„Do d'ochler des konings, die do ver
moedelijke erfgename is van de kroon,
geniet uit 's rijks kas een jaarlijksch in
komen van 'f 200.000, te rekenen vain dan
lijd, dat zij den ouderdom van achttien
jaren heeft vervuld.
Indien zij'een-huwelijk aangaat, waartoe
bij .de wet toestemming is verleend, get
niet..linnr gemaft! uit'.'s. rijks, bas eveneens
een jaarlijksch' ihkóihon' van f 200.000, hij
behoudt dit inkomen na overlijden van de
prinses gedurende zijn staat van weduw
naar.
Na het overlijden van haar gemaal ge-,
niet de prinses, zoolang zij ongehuwd blijft,
een jaarlijksch inkomen van'f 400.000.
De inkomens, bedoeld in 'dit artikel,
blijven beslaan, ingeval later een prins
van Oranje geboren wordt.
De schadeloosstelling en het
pensioen van de leden der
Tweede Kamer.
De schadeloosstelling, in arlikel 90 vast
gesteld-voor de leden der Tweede Kamer,
is niet to beschouwen als een lxdooning
voor verrichten arbeid1, doch sïeclits- als
een middel om personen, uit verschillende
kringen in staat te. stellen, lid van, de
Kamer te zijn. Zoo opgevat, behoort liet
bedrag té worden verlaagd in verband met
de stijging van 'dé koopkracht van het
geld'. De verlaging ware te stellen op
11000.
Het. pensioen van. de leden der Tweede
Kamer behoort dé verlaging van de schade
loosstelling te volgen. Het jaarlijkscliQ..pen
sioen ware van f150 per jaar te veria gen
tot 'f120 en liet maximum van f3000 to
f '2400.'i9ok deze bedragen zullenkunnen
worden gewijzigd1 bij een wet, aangeno
men met een gequalifieeerde meerderheid.
'Om dé verkregen pensioen-aanspraken te
behouden, dient oen overgangsbepaling tc
worden opgenomen, neergelegd in liet ont
worpen derde addititioneele artikel.
Raad van State.
Overweging van dé vraag, of wijziging
behoort lo worden gebracht in de taak
van dén Raad van State, in do Grondwet
omlijnd', heeft de. commissie lot ontken
nende beantwoording geleid.
Dé commissie acht het wenschelijk, dat
een college, met 'zooveel deskundig gézag
bekleed1 als de Raad van State, een waak
zaam oog laat gaan over- dévoorstellen
van wet, voordat deze aan de Staten-
Gcneraal worden aangeboden.
Ministers zonder portefeuille.
De'omstandigheid/ dat de Grondwet hij
uitsluiting dénkt aan ministers, hoofd van
een departement van algemeen bestuur,
sluit de mogelijkheid' niét -uit, dat-'im-
nislers kunnen worden benoemd' 'zonder
portefeuille. Onder de huidige grondwet
echter zouden ministers zonder, portefeuille
niét,als ministers, hoofden der minisle-
rieele departementen, volgens artikel 95
zitting hebben in dé Kamers.
In dé eerste plaats doet zich de won-
schelijkheid van een ministerschap zon
der portefeuille voor-ten aanzien -van den
voorzitter van den raad van minister
Daarnaast kan het wenschelijk zijn, dat
vooraanstaande staalkundige figuren in een
kabinet worden opgenomen, zonder dat zij
worden belast niet een portefeuille. Vooral
in bewogen dagen de commissie'«denkt
bij voorbeeld aan het-geval van oorlogs-'
dreiging als liet vertrouwen van het
i 'i
bet van belang zijn,- staatslieden ook van
afwijkende politieke richting in het ka
binet op:te nemen, i
De mogelijkheid, dial de Kroon minis
ters benoemt,' niet.heliast met het beheer
van een département, inoeL leiden 1ot in-
coinpatihilileit van hel ministerschap en
liet lidmaatschap der Kamers.
Wanneer in bewogen tijden de behoefte
wordt gevoeld, in liet kabinet cenigc per
sonen op te nemen> zonder dal hun een
ministerieel departement wordt toever
trouwd, dan is het, indien zij uit de par
lementsleden zouden worden gekozen,
geenszins ondenkbaar, dat zij lid zullen
willen blijven vande Kamer. De com
missie zou dit met het oog op een zuivere
werking der minislerieele verantwoordelijk
heid, een. ongewenschlen toestand achten'
Evenredige vertegenwoordiging.
De commissie stelt geen andere wijziging
voor dau die, waardoor de gewone wet
gever iets meed armslag krijgt bij de uit
werking van liét evenredig kiesrecht, in
dien zin, dat hij niet verplicht zal zijn, do
wiskundige evenredigheid zoo dicht moge
lijk te benaderen.
Overeenkomstige wijziging ware aan te
brengen ten aanzien- van de Eerste Ka
mer, alsmede van :de provinciale en de
gemeentelijke vertegenwoordigingen.
Instelling van lichamen ten
I i einde voor bepaalde bedrijfs
takken leidend cn 'regelend
op I te streden.
Door de instelling van oen Kamer voor
liet Bedrijfsleven als deel van de SUten-
Gcneraal, zou het historisch gegroeide ka:
rakter van het parlement worden gewij
zigd. De Slaten-Géneraal, waarin de gróote,
geestelijke slroomingen van liet volk haar
vertegenwoordiging winden, hebben onder
meer lot laak medé'te werken.' aan de alge
mecne rcchtsvoripiug. -Indien aau deze
rechtsvorming deel. zou krijgen een orgaan,
dat in het bedrijfsleven zijn wortel vindt,
zou dit een fundamcnteelb verandering
zijn in onze staatsinrichting. De comir:s
sio acht zulk een. Verandering bedenkelijk.
Zij acht de instelling Van' een Kamér
voor het Bedrijfsleven, naast de Eerste en
Tweede Kamer bovendien een sprong in
Lot duister, omdat de desbetreffende denk
beelden nog in wording zijri.
Bizondcre organen van -bcdrijfsvcrtcgen-
woordiging zijn nog/niet geschapen en een
Kamér voor het-Bedrij'fslevén- zou van-zoo
danige lagere openbare- organen toch dé
overkapping moeten zijn. Men zou zich
dus moeten bepalen tothet openen - van
de mogelijkheid in de grondwet om een
Kamer voor liét Bedrijfsleven, in lo stel
len. De Grondwet echter behoort in hreede
trekken to geven een beeld van den Ne-
derlandschcn slaatsbouw, dit beeld zou
aan weergave der werkelijkheid inboeten,
indien het op een zoo gewichtig punt als
liet parlement goen concrete omlijning gaf.
Wel acht do commissie goede gronden
aan te voeren voor het nader aanwijzen
van een weg in do Grondwet voor orga
nen, die, blijvend op het eigen terrein van
het bedrijfsleven, regelend zullen kunnen
optreden. De behoefte aan bedrijfsregelin
gen wordt steile gevoeld in steeds broe
deren kring. Zij hangt samen met de om
standigheid, dal do bedrijven meer en meer,
naast privaatrechtelijke zijdon, een open
baar karakter gaan. vertoonen, in toene
mende male worden gezien als een maat
schappelijke faclor van organisclicri a"ird,
.welke het algemeen belang dient. I)oor dé
jongste ontwikkeling vanhet crisisrecbt
is dit proces nog-versneld. Juist dit or
ganische karakter mankt hot wenschelijk-,
in do Grondwet cenigc voorschriften op
te nemen. t
Juridisch zou het bestaande artikel 1 Dl
voor zulk een bouw reeds voldoende ruim
te bieden. Echter is het artikel te onvol
ledig voor de ordening van zoo grool
maatschappelijk, belang.
Dczo regeling kaii hel best:.worden op
genomen in een afzonderlijk hoofdstuk.
Revolutionaire vertegenwoordigers.
In de latere jaren heeft zich in ruime
ren kring (l:e overtuiging gevormd, dat
niet behoort -to warden geduld, dal een
v ol ks ver t eg e n w ootrd' i ger onweltigo midde
len en- wegen aanprijst of bevordert.
De. commissie moent, dat een lid der
volksvoriegenwQCirdiging, dat zich daaraan
schuldig maakt, van zijn lidmaatschap moei
kunnen woul'en vervallen verklaard.
Van-den Iarbeid der staatscommissie, in
gesteld bijKoninklijk Besluit- van 12
Februari <1934 is bij de .'opstelling van het
hier nevensgaand wetsvoorstel een dank
baar gebruik gemaakt.
Echter wilde de staatscommissie van
1934 alleen treffen de vertegenwoordigers,
dio in-en buiten de vertcgenwoordigando
lichamen in huil hoedanigheid blijk gaven;
van ontoelaatbare revolutionaire, strevin
gen, hethienrevensgaand voorstel richt
Te Nijmegen is gisteravond ecu getrouwe nabootsing van do pont, die in verband
met ,ile opening van de Waalbrug gaat verdwijnen, door liet Nijmeegsclic Studenten
corps officieel „begraven", waarbij op het Waaggebouw een rede werd uitgesproken.
Met den wegenaanleg voor liet nieuwe Pcijcnoord-sladion tc RoUcrdam, is een aan
vang gemaakt. 1
u volk in zijn verschillende -richtingen in
Koning en do loden van liet ko- liet kabinet moet worden verstevigd, kan
DER
DINSDAG, 16- JUNI lOSGrtNo!--21278;
zich ook tegen hen, die niet qualitata qua
optreden.
In tegenstelling met de oplossing
van de staatscommissie van 1931, die
gebonden was aan de grenzen, in de
Grondwet gesteld', zal in den ge-
dachtengang der conunissio de open
gevallen plaals niet worden vervuld.
De vervallenverklaring zou van baar
krachtigst effect worden beroofd, indien
liet onwettig streven tot uitdrukking zou
blijven komen. Ongelvijteld kan het ge-
volg zijn, :.dat de désbéüeffcndö''s'taalkiili
digo.groep buiten haar schuld, doordat de
afgevaardigde uit den band gesprongen is,
in haar representatie wordt getroffen, maar
in bel algemeen moeten de kiezers welen,
wie zij afvaardigen, en daarvan ook liet
risico dragen. Bovendien zal, als zulk een
afgevaardigde geen lid van de Kamer meer
zal zijn, de innerlijke kracht ran die groep
eer worden vergroot. Anderzijds zal van
do ontworpen bepaling een graote preven
tieve werking uitgaan.
In de derde plaats wees de staatscom
missie van 1934 de afdocling voor de ge
schillen van bestuur van den llaad van
State aan als het orgaan, dat de verval
lenverklaring van het lidmaatschap zou
moeten uitspreken. Volgens de crvnruuissi'c
moet bij een zooi belangrijke uitspraak de
Raad van State in zijn vollen omvang tol
oordeeloii wonden geroepen.
De Algemecne Rekenkamer.
Do commissie, beantwoordt bevestigend
do vraag, of liet staatsbestuur schade zou
lijden, indien do Algemeeno Rekenkamer
werd afgeschaft en de controle over do
rijksinkomsten en -uilgaven in hel departe
ment van financiën, werd geconcentreerd!
Het bestaande stelsel van comptabiliteit
biedt het voordeel van controle door een
orgaan, van do regeéring volkomen onaf
hankelijk. Dit kostbaar goed mag niet war
den prijsgegeven voor een luttele bezuini-
Cieff-
Evenmin geeft de commissi in over
weging, in de Grondwet de mogelijkheid
te openen, dat do Algemecne Rekenkamer
zal beslaan uit één lid. Zij hecht aan do
collegiale samenstelling, omdat de Reken
kamer daardoor krachtiger weerstand zal
kunnen bieden aan wenschcn van de re
geering.
Minderheids nota's.
Niet steeds eenstemmigheid.
Sommige leden hebben bij afzondeilijke
nota afwijkende meeningen doon blijken
omlront bepaalde onderwerpen.
Dit het niet iu afzonderlijke nota's neer
leggen .van., afwijkende •meeningon ten aan
zien van amlero onderwerpen mag ai iet
worden afgeleid, dat daaromtrent eenstem
migheid heelt gelieerscf.it of dat alle leden
zfich bij de gevallen beslissing hebben
neergelegd.
Betreffende de vrijheid van
drukpers.
De leden der comniissie-Albarda, G. ran
don Bergli, Joekes en Kranenburg,achten
do .formule van 'den voorgestelde» maat
régel van een verschijningsverbod in lioo
ge mate onduidelijk en rekbaar, cn boven
dien gemakkelijk te ontduiken. Men bo-
geelt' zicli hier in een wespennest.
Revolutionaire vertegenwoor
digers.-
Van -dezel 1de loden is een nota betref
fende de maatregelen tegen revolutionalro
vertegenwoordigers.
Zij wijzen erop, dal geen vertegenwoor
digers in de Kamer zitting kunnen hebben,
van een partij, die met onwettige middelen-
verandering der beslaande rechtsorde tracht
to bewerken, daar deze partij reeds volgens
de wet van 1855 verboden is.
Voorts wijzen zij erop, dat een afgevaar
digde in liet vuur zijnor rede uitlatingen
kan bez'igcn, welke volgens hel commissie
advies dan verlies van z'ija zcl.l le.'.givolge
kan hebben.
Schadeloosstelling Tweede' Ka-
nicrlcdcu.
De boeren. Van den Bergli, Van der Heij
den cn Kranenburg stellen voor do verla
ging der schadeloosstelling van Tweede Ka
merleden slechts f 500 to doen bedragen,
daar anders personen "uit verschillende krin
gen niet meer in slaat z'ija liet lidmaat
schap der Kamer te vervullen.
BINNENLAND
Overeenstemming te Leerdam.
Uitbreiding van werkgelegen
heid.
Directie en commissarissen der glas
fabriek „Leerdam" v.li. Joekels, Mijnss'eu
en Co., doelen mede, dat aan de directie
is verleend do, ingevolge besluit van de
op 25 Mei 193G gehouden algemecne ver
gadering van aandeelhouders benoodigdo
machtiging tot vervreemding van xoerendo
en onroerende zaken dor vennootschap,
conform het aan de voornoemde algemee
no vergadering van aandeelhouders medege
deelde plan.
D'ireolic en commissarissen stellen er
prijs op, hieraan toe lo voegon, dat /Xib-
wel iu de vergadering van connnissa.' lissen
als in de vergadering van houders van
priorileitsaandecJcn, na uitvoerig overleg,
volledige overeenstemming is bereikt.
Hol gepleegde oveileg hooft lot resultaat
gehad, dat ten aanzien van eenigc punten,
waaromtrent nog desiderata bestonden, o.a.
de sociale structuur, eveneens bevrediging
werd verkregen.
in verband mol liet bovenstaande' kaai
nog worden medegedeeld, dal met ingang
van 15 Juni 193G ruim honderd arbeiders
nicer lo werk zijn gesteld. In den loop van
dozo week zal dit aantal nog worden ver
meerderd, in afwachting van verdere uit
breiding.
Het visscherijconflict te IJmuiden
Alle Egmomlschc wcrkloozc vis-
scliers weigeren tc,varen.
Gistermiddag heelt bel gemecnlèbestuur
van Egmond aan Zee 'allo werklooz'e vis-
scliers een verklaring voorgelegd, dat zij
in verband met do slaking in het vissoherij-
bedrijf te l.Tmuidon genegen waren te varen.
Alle 1.73 workloozén hebben verklaard,
dal zij daarloe niet bereid zijn.
Door dit tc verklaren, hebban' zij zich
uilgesloten van allen steun.
Kalwijkschc loggers naar Zee. 1
De Kalwijksche molorloggers blijven,'ón
danks de staking, tc .IJmuiden, de trawl-
visscherij uitoefenen cn zijn dan ook wecc
naar zee vertrokken!
MÊèÊSÊêMêMÈ
•11. -
V--.T5 ;-Vv.
