Woensdag" 19 Augustus 1936.
EERSTE BLAD.
DE BURGEROORLOG IN SPANJE
Gifgas en traangas
ILLSHSI II
No.
VOOR VREEMDELINGEN EN
SPANJAARDEN!
3 ets.
FiümgEiftsters
Jaargang.
Te!. No. 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No, 53!!.
BUITENLAND
De strijd aan het Noordelijk front duurt in
alle hevigheid voort. Cartagena aan nationa
listische zijde. Barcelona weer normaal.
Van hel Noordelijk front.
Den geheelen middag is gisteren van
beide zijden aan bet Irun-front geschoten.
Van den "weg van Behobie naar 'Biiiatou,
langs do Bidassoa, kon men duidelijk do
v ooi uitgeschoven stellingen dei1 strijdenden
■waarnemen, welke op ongeveer 2 kan.
van Behobie voor de poorten van en tas
liggen. Tusschon de fronten ligt slechts
een strook van 200 meter. Aan beide kan
ten Ugt men verschanst achter buizen.
Een opstandelingenpost, bezet door een
zestigtal Carllslen, ligt vlak aan de B.das-
soa. Bij do Carlistcn valt geen enkele
bïzondero levendigheid op te merken. Van
lijd lot tijd waagt een verkenner zich op
den weg om de omgeving te bespieden.
■Op de bergtoppen duiken do roodc mut
sen der C'ariisten in traillcurlinie op. Op
de tegenover liggende toppen ziet men de
regeenngsgezinden, die eenzelfde ionnatie
hebben aangenomen. Tegen zes uur gister
middag naderde een pantsertrein der regee
ringsgetrouwen ter verkenning. De rebel
len openden liet vuur, maar de trein rood
voort. Do kogels stuitten op de pantser-
platen af; enkelen r.cocheerden op Pransch
gebied. Óp deze wijze naderde de trein
tot op 100 meter van de stellingen der
insurgentcn en keerde toen veer terug
naar Irun. Men weet niet, of hierbij slacht
offers gevallen zijn.
De op&tandelingenkruiser „Espana" heeft
gisterimdddag hot bombardement van het
fort Guadclupe bij Sebastian voortgezet.
Hel fort is nog steeds in tact. Het terrein
rondom het fort is volkomen omgewoeld
met granaatkuilen van drie tot vier meter
diépte
Gistermorgen heeft de -„Espana" San Se
bastian zelf gebombardeerd.
-- De granaten- vielen -op verscheidene
plaatsenin 'de' stadsheer, o.'a. nabij hét
Fransehe consulaat. Er* zijn geen doodon.
wel gewonden gevallen Om kwart voor zes
begon do artillerie der regecringstroepen.
die opgesteld was op de hooge plaatsen
bij de stad, op de „Espana" te vuren De
opstandelingenkruiser „Almümte Cervera"
heeft aan het bombardement geen deelge
nomen. Volgens zekere berichten zou het
schip getroffen zijn.
Barcelona weer bijna normaal.
Kaar reizigers, die te Port Vendues (Fr.)
aankomen, berichten, is de toestand te
Barcelona weer bijna normaal, alleen ziet
men veel gewapenden op straat. Ook do
rest van iCalaloniè is vrijwel normaal, be
halve dé executies van -priesters en. werk
gevers en rechtsclvei personen die voort
duren.
Deze executies hebben plaats bij raz
zia's en volgens vastgestelde lijsten.On
der de terechtgesteld en. is de bisschop van
Lerida, de gouverneur van Lerida tijdens
de.iégoering Lérroux en enkele oud-Cortes-
lcden.
De terreur noemt een, dergel ij ken om
vang aan,dat de verantwoordelijke vak-
honden en politieke partijen moei ie doen
hieraan paal en perk te stollen door de
daders, die moest anoniem zijn en geen
politiek verleden hebben, streng to straf
fen.
Do generaliteit tracht ook het econo
misch leven weer te normalise eren, dat
ernstig is ontwricht. De nationale arbeids-
fedératie en dé Iberische anarchistisch®
federatie wei ken hierbij samen met de
overige linkscho partijen, doch er blijft nog
een kloof tusschon do extremisten on de
regeering. Zoolang men togen de opstando-
ïngen strijdt, ral dit niet erger worden,
oc i zoodra de opstand onderdrukt is en
geen overeenkomst tot stand komt, zou
oze oppositie wel eens kunnen uitbarsten.
en Sr°ot deel van liet volk loeft in vrees
en men verwacht, dat do generaliteit zal
Kunnen reageeron on kan steunen op de
trouwgeblcven krachten. Tot nu toe doet
do generaliteit dit nog niet, om liet anti
fascistisch front niet te breken.
Men moet niet vergelen, dat de meeste wa
penen zich in handen vain do Vol ksfrontors
bevinden en die deze nooit met vollen
zin zullen afgeven. De levensmiddelenvoor-
zieliing is weer vrijwel normaal ca aan
eerste behoeften is geen gebrek.
Cartagena aan nationalistische
zijde.
Radio-Sevika meldde g'sierochtend, dat
Gat'Uigena zicli bij de opstandelingen had
aangesloten en dal ook Los Alcaseres en
can Javier bezet waren. De beweging van
den opstand ia dit gebied neemt steeds
footer °"vvang aan. Een afdeeling uit
-asieljon heeft Sainfa Amelia bezet, waar
o regeer ingstToepen heiligen legen stand
»Oüen. Den Volksfrontors werd evenwel
bevonden zich in ile nabijheid van het
eiland. Volgens andere' berichten zijn de
landingstroepen van de regeering, welke
Zondag voet op het eiland zetten, ver
nietigd. De opstandelingen maakten zich
meester van een stuk veldgeschut, 20 mi
trailleurs en een pantserauto.
Generaal Rhpielme legt bet
opperbevel der regccrfngs-
trocpen neer.
Generaal Riquelme hoeft het opperbevel
der roodo milities neergelegd en zich naar
Madrid begeven
Afgelulslerd,
Zeg man, wat look pj je tanden toch bruin 1
Ik zal et-ri-, 1VOROL oor je rncebicngen.
Gisteren maakten wij bericht van hot
feit, dat geconstateerd werd, dat do Spaan-
scho regeeringsvliegtuigen gebruik hadden
gemaakt van gasbommén.
Do regeeringsornreep to Madrid meld
de gisteren, dat het in bot voornemen
dér regeering lag om bij de komen
de bombardementen tegen do Marok-
- kaanschc inboorlingen! roepen en lé-
gionares gebruik to maken van gifgas
Tegen dé opstandige soldaten en
fascistische vrijwitligeis zal traangas
gebruikt worden.
Maandag hebben de regoeringstroopea,
volgens mededeelingen der opstandelingen
uit Burgos, bij San Rafael aan bet front
van Guadamuna de eerste gasgranatén ver
schoten. De junta is voornemens buiten
landers tot getuigen te nomen.
Generaal Mola verklaar Jé dienaa.ngaajn-
die„deze monsterachtigheid moet geconsta
teerd worden. Men moet weten, dat wij
eveneens over strijdgas beschikken, doch
wij willen dit nooit tegen Spanjaarden ge
bruiken."
Te Burgos is men algemeen zeer ver
ontwaardigd' over deze kwestie en mep
'achtdipt"'een".nieuw "bewijs, datde"régee-
i-ing te Madrid in een wanhopigm toe
stand! verkeert en dal- de opstandelingen
een ware kruistocht legen dé barbaaisch-
lieid! voeren.
Dejunta zal de buitenlandsche regeerin
gen en liet bureau van liet Roede Kruis
te Genève in kennis stellen met liet feit,
dat do regeeringsirc'.epen gebruik maken
van strijdgassen.
een gevoelige les gegeven. Verder werden
San Benilo en Anestoria beziet. Voorts
wordt gemeld, dat een vliegtuig vam de
regeering bij Malaga omlaag is gestort
en vernield werd. Te Sevilla hebben vele
geestelijken zicli ter beschikk'ng van
Generaal Queipo de Llamo gesteld.
Do gouverneur van Huelva heeft ge
last, dat alles wat in de stad werd ge
plunderd voor deze door de nationalis
ten werd bezet, teruggegeven moet worden.
Radio-Seviih deelde tenslotte mede, dat
alles wat van Portugeesche zijde over den
opstand medegedeeld, gebed juist is;
Madrid liegt altijd. Moskou zendt ooik uit
in de Spaansehe taal om de Spaansclie
arbeiders te bedriegen en do „Mar.v'slen"
in Spanje te steunen.
Nieuws uit het rcgccringskainp
Het, blad „Politica" meldt, dat de neder
laag, die den rebellen Maandag te Model-
in, is toegebracht, het moest op don voor
grond tredende feit is sedert het heg.n
van den strijd. Het blad geeft do vol
gende bizonderheden
Men wist reals verscheidene dagon, dat
een colonne, samengesteld uit elementen
van den Tercio en de Regulares naar het
Noorden op weg was dwars door Exlra-
maciuri Maandagmorgen verrasten twee
groote bombardemonistoester.cn der re
geering, geladen met bommen, de colonne,
terwijl zij uit Mede!li vertrok, begeleid
door 300 wagons. Het bombardement be
gon, verscheidene vrachtwagens vlogen in
stukkon, de paniek was onbeschrijfelijk.
Toen de vliegtuigen bun voorraad bom
men hadden uitgoput, verschenen nieuwe
regeeringsvlieglu'gcin, terwijl de eersten
terugkeerden naar hun bases om nieuwe
bommen te gaain halen.
Deze operatie werd vijt maal hoibaald,
de cotonne opstandelingen werd volledig
vernietigd.
De „Politica" voegt hieraan toe, dat de
colonne de beste was, die de rebellen in
Andalusie bezaten.
Deze dag was de beste, die 'de Republi-
kcinscihe luchtvaart nog heeft meegemaakt,
ah lus eindigt hel blad.
- Aanval op Majorca.
Naar le Lonclen wordt vernomen be
stond gisteren de mogelijkheid, dat de re-
geeringstróepen opnieuw zouden trach
ten een landing te doen op Majorca. Een
aantal oorlogsbodems van de regeering
Reeds 32.000 slachtoffers?
Volgens personen, die' behooren tot de
rechtsclie partijen in Spanje, die te Bue
nos Aires zijn aangekomen, zou het aan
tal dooden tengevolge van den burger
oorlog thans reeds ongeveer 32 000 bedra
gen. J.Iiervan zouden 20 000 hij den strijd
gedood of doodelïjk gewond zijn, terwijl
12 000 menschen zouden zijn terechtge
steld.
De schade beloopt' naar de schatting der
zegslieden 5 milliard peseta,
Russische benzine voor de
rcgccring.
Hel Spaansehe tankschip RemeJioz, dat
sinds eenige dagen te Boekarest lag, is
gisteravond plotseling vertrokken op tele
grafisch bevel van de Spaansehe regce-
nng. IIcl schip zette koers naar Bakoe,
waar het voor rekening van de regeering
een lading benzine aan boord zal nomen
Er verluidt, dat Rusland' belangrijke faci
liteiten verleent ten aanzien van de he
laling van den aankoop van petroleum-
producten, bestemd* voor de vegeer'iugs-
strijdkrachten.
Het neutraliteitsaccoord.
Be houding van Bnilschland.
Kaar.,-het-D.' N. R. van bevoegde zijde,
verneênït, heeft de. Fransehe regering de
Duitsehe regeering in kennis gesteld van
een Fransch-Enge'.sehe o vei een komst betref
fende de houding ten opzichte van de ge
beurtenissen in Spanje., Volgens deze over
eenkomst zulten tie bejd'e regeeringen den
uiLvoer-^-van „wapens,,, munitie en oorlogs
materiaal, alsmede,-van. vliegtuigen erroor
logsschepen naar Spanjey de Spaansch
bezittingen en de Spaansehe zone m Ma
rokko, verbieden, -zooclra ook- de Italiaan
se!) e, de Russische, de Poitugeesehe en
de Duitsehe rogeering zich bij dit aeeoord
hebben aangesloten.
De "Builscho xegepring heeft de Fran
sehe regeering geantwoord, dat zij ook
haierzijds bereid is,, een dergelijk verbod
af te kondigen, onder voorwaarde dit:
1. Iïet door de Spaansehe regeering nog
te Madrid vastgehouden Dui.sche verteers"
vliegtuig vrijgegeven' wordt
2 Alle staten, die industrieën ter vervaar
diging van oorlogsmateriaal en vFegttiigen
in noemenswaardigen omvang bezi'ten, zich
op dezelfde wijze bind'en, en dat in liet
bizonder ook do levering door particu
liere firma's of personen onder het em
bargo valt.
Bovendien heeft de Duitsehe regeering
te kennen gegeven, dat het dringond ge'
wenscht is, dat de betrokken regeeringen
hun maatregelen ook zouden uitstrekken
tot het verhinderen van liet vertrek van
vrijwillige deelnemers aan de gevechten
in do betreffende gebieden.
Palestina
Treinverkeer moet hier en daar worden
gestaakt.
Ook gisteren zijn weer ongeregeldhe
den voorgevallen, waarbij eenige dooden
te betreuren zijn.
Het treinverkeer is op verschillende tra
jecten gestaakt.
Een uit Duitschland afkomstige auto,
waarin een gezelschap Duitscbers van Je
rusalem naar Jaffa reed, heeft een inci
dent veroorzaakt. Do auto was n 1. voor
zien van een hakenkruisvlag waai in de
Joden een provocatie zagen. Onderweg
hebben onbekend gebleven jicrsonen do
Duitsehe auto beschoten. Persoonlijke on
gelukken deden zich niet voor, wel werd
eenige, schade aangericht.
Abessinie
De reis van Ras Kocksa.
Aan boord van bet Ilaliaansche s.s. Vic
toria is te Port Sa'd Ras Koeksa aangeko
men, die een bezoek gaat brengen
aan Italië. De „Victoria" is naar Italië
doorgevaren.
Japan
Oiita voor Japansch-Russisch non-agrcssic-
pact.
De Japansche ambassadeur te Moskou,
Ohta, die op het oogenblik met verlof te
Tokio verloelt, beeft hedenochtend in een
vergadering van vooraanstaande ambtena
ren van het minister e van bui(enlamlsche
zaken de verhouding tot Sovjet Rusland
besproken. Hij aehlle het nuttig, dat de
Russische voorstel'en tot een non-agres
sie pact in wehvllende oveiweging wor
den genomen, vooropgesteld, dat Rusland
ingaat op do Japansche voorstellen de
Sovjet Russische troepen aan de grens
van Mnndsjoekwo terug te trekken.
BINNENLAND
Dc terugkomst van Koningin cu Prinses
uit hel buitenland.
Naar ij vernemen, ligt liet in de be
doeling van Ii.M. de Koning n en ÏÏYK.U.
de Prinses om Zaterdag 22 dc/ier uit het
buitenland op hot paleis Ret Loo terug
do -koeren. - - -
HET
Gezondheids
Tarwebrood!
Scliiedamsche Broodbakkerij A. Peters
- China
Het ultimatum van Tsjang Ivai Sjck.
Het Japansche agentschap Domei ver
neemt uit Kanton, dat de generaals Li
Tsjoeng Yen en Pai Tsjoeng Hoi het ul
timatum van Tsjang Kai Sjek verworpen
liehbcn. Tsjang Kai Sjek had in dit ulti
matum den eisch gesteld, binnen drie
dagen uit Kwangsi te vertrekken. De mili
taire voorbereidselen worden intensiever
aan de grenzen van Kwangsi en Kwan-
toeng.
Mgr. Lemmens waarschuwt tegen
de N.S.B.
In alle kerken van liet bisdom
Roermond is een herderlijk
schrijven voorgelezen.
In alle keiken van het bisdom Roer
mond' is Zondag j.l. een schrijven voorge
lezen van den bisschop van Roermond,
mgr. dr. G. Lemmens, waarin tegen dé
N.S.B. wordt gewaarschuwd en o a. wordt
gezegd:
Men laat blijkbaar de, bisschoppen maar
verklaren. Men acht zich zelfs beleedigd,
dat wij volgens onzen lierdeilijlcén plicht
spraken en optredian. Men gaat met even
gioote vrijmoedigheid door. Meeir nog,
men smeedt plannen om in ons oer-katho
liek Limburg groote vergaderingen en de
monstraties te houden.
kien kondigt deze plannen aan mot een
beroep op „volk en bodem", en spreekt
zonder schroom van een „geschiktan voe
dingsbodem", alsof ons goede Limburg
zelfs een bizondere geëigendheid zou heb
ben voor een beweging, waartegen liet
kerkelijk gezag zoo dikwijls en zoo streng
is opgetreden.
Ieder weet, dat wij ons nooit in zuiver
tijdelijke aangelegenheden willen mengen,
klaar ieder zal ook moeten erkennen, dat
wij, nu men op deze wijze reageert op
onze plechtige vermaningen omtrent drei
gende geestelijke gevaren, niet meer mo
gen zwijgen en stilzitten.
Als bisschop van Limburg, dat altijd
een bolwcik was en ook altijd een bol-
Reizen,
19 Augustus. Ik heb gisteren een
dwazen man gesproken, oen soort dorps
gek, een man, die behoorlijk in zijn dui
ten zit, die véél vrij en tijd beeft on die
zei: ,,'t kan maar ergens mooi zijn,
waarom zou ik dan twee dagreizen ver
der gaan waar het óók mooi is?"
Nietwaar, iemand die zóó redeneert is
een dwaas.
"Want iedereen, die tegenwoordig reist,
wil verder reizen.
Wanneer je in DehÜ woont, dan is jei
hoogste ideaal om nog eens ooil een.
Ilollandsehen windmolen.5",' le zien m
wanneer je in Holland woont, nou, dan
is Dehli een illusie, dié misschien eens
het ideaal nadert, en lied misschien
weikeiijkheid wordt. En waaneer we
héél ceilijk zijn op onzen negentig-
sten verjaardag bijvoorbeeld dan dur
ven we pas het boven ons bed1: „ijdol-
hcid der ijdelhcid alles is ijdelhcid"
te eikennen, dat ook die reis naar Dehli
wel lieél interessant was, maar het leuk
ste ervan was toch het terugkomen en het
vertellen aan iedereen „ik beu in DehM
geweest" en het sturen van ansichten aan
oom Alfred1, die nooit verder dan Taor-
mina is gekomen, de ziel... i
Mijn grootmoeder wist nog, dat do naas
te familieleden in Amsterdam aan den
trein stonden met tranen in de oogen,
wanneer zij naar Groningen ging
En ik herinner me nog héél best, dat
een vriend van me naar Parijs ging en
dat dat een gebeurtenis was waarover
we nog een jaar spraken, nalat hij na
vier dagen weer terug was.
Nu gaat tante Marie met dé landers
naar Sicilië en oom Piet raar Major a
en nicht Calo moet er bepiuld oens uit,*
want je kunt toch waaldijk niet oen heel
jaar lang thuis zitten, nietwan en daar
om moet ze hoognoodig naar Lapland,'
kortom we gaan naar de wereld en wan
neer we niet naai- dé wereld gaaln, dan
komt de wereld bij ons door dé luidspea
ker en het is reuze conservatief om daar
iets kwaads van te zeggen on 't is ver
schrikkelijk misselijk om te constalooren,
dat juist de menschen, die 't thuis éénvou
dig en sober gehad hebbesi de meéste pre
tenties iïebben, wanneer zo wat meer ver
dienen dan bun goede vaders gedaan heb
ben. Dat de één z'n auto absoluut niet
missen kan, en dat do ander er beslist
eens uit moet en dat de derde, die z'n
Paps eens één keer in Amsterdam geweest
is (op zijn huwelijksreis) hóóg nood'ig naar
Monté Carlo moet, want hij mocht eens
sterven zonder in Mo rite Carlo geweest te
zijn! "Wc praten al maar over dén slechten
tijd en we worden al maar verwonder
en pretentieuzer, al maar armer on m'eer
«ischemic En wanneer ik nu vraag: „zijn
we er gelukkiger om?" dan moet 'u maar
zeggen: „kerel wat ben je eon oude, con
servatieve zanik". En dan hebt n gelijk.
Maar ik ook...
welk zal moeten blijven van onze II. Keilc
mcenen wij thans nog duidelijker te moe
ten spreken. "Wij kunnen én wij' zulten niot
dulden, dat van ons goede Limburg oen
bolwerk wordt gemaakt van een bewe
ging, die volgons do heilige overtuiging
vaji ons en van alle Nedéilimdsché bis
schoppen een groot gevaar botoekent voor
de geestelijke goederen, welke onze voor-
vadeien moeizaam hebben verworven. Do
triomph van zulk een beweging zou oen
onlrouw en oen schande zijn voor ons
katholiek Limburg.
Daarom vragen wij u met allen aan
drang
Iloudt n alten ver van bedoelde bijeen
komsten; toont geen belangstelling en be
dwingt ook uw nieuwsgierigheid, want zelfs
die zou als belangstelling kunnon worden
uitgelegd; leest hun geschriften niet, neemt
zo niet aan, maar loont openlijk uw af
keer; sluit enger en sterker dan ooit dé
katholieke gelederen; vermaant uw medo-
bioeder, opdat hij zich wachto voor men
schen, die openlijk tegen den bisschop
ingaan; schaart u nu allen daadwerkelijk
achter uw bisschop, die in mum van God
en als een vader u wil leiden in doz.e
tijden, die vol zijn van geestelijke gevaren!
en bidt met ons, dat God de verblinde!
en veidwaalde medobroedeis nog doe terug-
keeren van don weg, die steeds verder
afwijkt.
Tenslotte wordt nog tegen G September
a.s. een groote biddag aaugokpndi; 1, „om
Gods hulp al te roepen tegen hot groeiend
gevaar."
Dons courant Torockijnt degelijks, met uit. on
iondcring ff-s Zon- on Feestdagen. Hysie
Prn's por kwartaal £8.—; franco per post
£2.50. prys por vepk: 15 ets. Afzon-
dwlijtte nummers 4 clii. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advortentien Toor hot eerstvolgend num.
mor moeten vMr elf uur "ihct Buieaa
bezoigd rijn, 'a Zaterdags vóór uur-
Eon bepaalde plaats van advortontida
wordt niet gowaaiborgd.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68923.
11111 priJB der Advertentlgn: van 15 regelt f4.55;
ZlOUtJ leder© reg©l meer 1050: te bet Zaterdagnutemtr
1—-5 regel» f 1.80, Iedere regel meer f 055,
Reclames f0.75 perregeL ïrystssokoeten 5 eta^
postkwitanties 15 ets. larioren van advertontiea
tl/abonnement rijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling KHaa
'Adtortenljyen opgenomen i f050 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 rooiden.
's Woensdags: Kleine Ad verten tién tot 25 woor
den f 023, mits \6ór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentién f 1.00,Indien
tiet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
PER STUKJE
voorheen Persoon
VLAARDJNGERSTRAAT 7
TELEFOON G8012
Se bij Haastrecht In aanleg zijnde weg voor het nieuwe weggedeelte Gouda
(recht ft óver een afstand Van 150 meter ongeveer drie meter verzakt. Links
het graven van sloóteoc om de huizen tegen het steeds in werking zijnde zand
beschermen
