m f/ri*
i
<ë-.
De ramp van de „Flamingo"
Ooggetuigen geven een reiaas van het gebeurde.
Kleine ontploffingen in de lucht, groote ontploffing
toen het toestel op den grond sloeg
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Het onderzoek.
mm.
Deelneming.
Met onderzode begonnen
Uit Hal het plaatsje, waar gisteren de
droeve ramp met de „Flamingo" geschied
de, werd ons nog het- volgende gemeld:
Een der ooggetuigen van de ramp ver
telde ons, nog volkomen ontdaan over.
het gebeurde liet volgende:
lk zag het toestel op normale- wijze
pit "de richting Brussel naderen. Plotse
ling schoten vlammen rondom het toe
stel en in een groote boog stortte het
vliegtuig omlaag.' Met een groote' slag
kwam het neer op oen aardappelveld, dat
op ongeveer 500 nieter van liet station
van' Beert gelegen is. Met de overige ge-
iuigen van de vreeselijke ramp snelde ik
onmiddellijk toe, maar slaagde er niet
in bij liet toestel te komen,' aangezien
-de hitte van den brand ons noodzaakte
óp een afstand te blijven. Wij kandein.
niets doen. Machteloos moesten wij toe
zien, .wetende, dat in het vliegtuig mén-
scben lagen.
Het was echter volstrekt duidelijk, dat
zelfs al hadden wij liet toestel kunnen
benaderen, onze hulp slechts weinig had
kunnen baton. Alle inzittenden moeten,
daar kan geen twijfel aan zijn, óp slag
dood zijn geweest: Sommige lijken waxen
nit het toestel geslingerd bij den val. Zij
■waren onherkenbaar...
Het toestel vloog op geringe
hoogte.
- -Uit de verklaringen van verdere oog
getuigen landbouwers, die in de nabijheid
van de plaats des onheils, aan het werk
waren, blijkt, dat het toestel op betrek
kelijk geringe hoogte vliegende nader
kwam, toen op een gegeven oogeablik
eenigo kleine ontploffingen hoorbaar wer
den en een zwarte rook en vlammen uit
het neerstortende toestel sloegen.
Eerst toen het toestel met den grond
in aanraking kwam volgde de groote ont
ploffing, die het vliegtuig volkomen uit
eenrukte en tot oen volslagen ruïne maak
te. Tot op grooten afstand vond men
later nog weggeslingerde brokstukken, ter
wijl over het gébeele aardappelveld, waar
'het toestel neergekomen was, papieren,
bagagedoelen en uitrustingsstukken vér-
spreid lagen.
Fdlc brand.
Reeds spoedig na het gebeurde arriveer
den gendarmerie en marechaussee Ier
plaatse. Ook het parket kwam een om
derzoek instellen, terwijl uit Brussel Ke
derlandscho luchtvaartautoriteiten naar de
plaats van het onheil kwamen snellen'.
Het terrein werd onmiddellijk afgezet en
streng toezicht werd gehouden, dat on
bevoegden op een behoorlijken afstand
bleven.
Zoodra de politie verschenen was, stel
de zij pogingen in het weTk om bet vuur
dat loeiend voortbrandde, in de over
blijfselen van het totaal vernielde toe
stel, te blusschen. Aangezien echter naar
het schijn^ een behoorlijke voorraad ben
zine in de tanks was meegenomen, kon
men er niet in slagen, de vlammen te
d oo ven.
Des middags'om twee uur brandde de
ruïne nog steeds voort ondanks het feit,
dat men groote hoeveelheden zand en
aarde op het geheel had geworpen.
Het stoffelijk overschot van de slacht
offers had men, zorgvuldig afgedekt en
bewaakt door gendarmerie, tot op dit
oogenblik nog ter plaatse laten liggen,
aangezien men er nog niet in geslaagd
was alle lijken te idontificeeren.
Blikseminslag de oorzaak?
Onderhoud met den heer Plesman.
Gistermiddag heeft de heer A. Plesman,
directeur van de K.L.M., die op het oogen
blik, waarop het ongeluk, dat de „.Fla
mingo" getroffen heeft, bekend—werd, toe
valligerwijs juist op Schiphol vertoefde,
op het hoofdkantoor. van deK.L.M.eeni-
- ge nadere bizónderhede'n medegedeeld om
trent het verloop'Van' de ramp, voor zóó;
ver dat toén bekend wak j'
re De eerste technische/deskundige, die zich
naar de plaats'' Van het ongeluk te .Hal
liad gespoed, .was de technischedirecteur
van de Belgische luchtvaartmaatschappij
-.-•„Sabena", de lieer Gotschalk, die Verge
zeld werd deer een K.L.M.-mecanidcn, die
;:,;'ep het. Brusselsche vliegveld is' "gestólio
neerd. -
- (Volgens do weerberichten,-.waaróver men
op liet Brusselsólïe -, vliegveld'; Haeren. bo
schikte, heerschte er,':tóen'(le. „Flarningp''
na een kort r oponthoud van -jBmssel wer
trok, in déi'.nabijheid /';van.,.de! Belgische
hoofdstad eën':,,depfes3iöh'"oragëuèe", "eon.
weersgesteldheid, die 'de mogelijkheid van
Ooggetuigen -deelden den heer..Gótschalk
anede, dat zij'de Dóuglasm'achino nabij Hal
uit een zwarte wolk hadden -zien komen,
terwijl de linke/motor. in.brand stond. On-
- middellijk daarop was. liet vliegtuig neerge
'stort én geheel in/ vlammen gehuld.
D0M)EP«DAG 29 JULI 1937, No. 21019.
Uit deze nicdcdcelingon, welker juist
heid de Belgische experts op Hat
oogenhlik nog niet konden controüee-
ren, rneenen zy te moeten afleiden, (lat
liet ongeluk door blikseminslag 'ver-
oorzankt is, al bieden do geheel me-
.talen Douglas-machines inhet alge
meen weinig mogelijkheden voor het
inslaan vau den bliksem, omdat de
electrische lading zich onmiddellijk
óver het 'metalen oppervlak gelijkmatig
verspreidt, en al is hot in brand vlie-
'gen van een motor door, bliksemin
slag ook iels, dat uiterst zelden voor-
komt.Vy.[ //i j;,V reV
De nationaliteit der passagiers.
Het is nader gebleken, dat de ebrsto
opgave van de nationaliteit der om", het
leven; gekomen 'passagiers niet geheel juist
was. ■.■■-
Behalve één Kederlandsclie passagier,
de lieer Nathans, bevond zich aan boord
ook slechts één Duitsche passagier, n.l.
de heer Felix Wetzlar, en niet vijf, maar
drie Belgen, n.l. liet echtpaar Tondieau
en de heer Blum.
De hoeren Goldbloom, Canton en Der-
hard F. Mun, waren A merikanen. De laat
ste woonde te L'ongbeach iii de Vereenig-
deStaten. Do Spaaiisch-Amerikaansche
passagier de heer Trillo was manager van
de R.K.O. radio-film corporation, te Am
sterdam voor Nederland in oprichting, ter
wijl de passagier Whitohouse van Brit-
scho nationaliteit was.
Blijkens een bericht uit Hollywood (Cali-
fornië), bevestigt het kantoor van de
Humble Oil Comp., dat de president van
deze maatschappij, Benjamin Mun uit
Longbeach in California, tot de slachtof
fers van do vliegramp bij Hal behoort.
De werktuigkundige Wapper on.
Do werktuigkundige Wapperón, die ver
bonden was aan de technische werkplaat
sen der K.L.M. te Amsterdam en voor
■een dienstaangeleganheid naar Parijs moest,
is 31 jaar oud. Hrj kwam S Januari 1934
in dienst van de K.L.M. Ilij woonde te
Rijk in de Haarlemmermeer, was gehuwd
en vader van één kind.
De ineening van den heer Behage.
Onmiddellijk na hunaankomst op de
plaats, waar liet vliegtuig Flamingo"
brandend is neergestort- zijn de Nederland-
sclie deskundigen, die met het middag-
vliegtuig van de Air France naar Brus
sel waren vertrokken, begonnen mot hot
onderzoek naar de oorzaken van de ramp,
welk onderzoek met groote moeilijkheden
gepaard gaat doordat het wrak van do
Douglas-machine grondig is.vernield, ter
wijl bovendien verschillende wrakstukken
door de Belgische autoriteiten pas heden
voer nader onderzoek zullen worden vrij
gegeven.
De chef van de werkplaatsen der K.L'.M.,
de heer Behage, heeft gisteravond uit.
Brussel do K. L. M.-dircctio telefonisch
mededeeling gedaan van zijn eerste be
vindingen op de plaats van de ramp.
Uit de overeenstemmende verklaringen
van verschillende ooggetuigen was hem
gebleken, dat men reeds, toen tiet vlieg
tuig nog in de wolken vloog, had gehoord,
dat de motoren onregelmatig liepen.
Op een gegeven oogenblik kwam do
machine op een hoogto van ongeveer 300
meter in glijvlucht uit de wolken. De
linkermotor was toen geheel in rook ge
huld en ongeveer. 3 K.M. voor de plaats,
waar het toestel met den grond in aan
raking kwam, sloegen er groote vlammen
uit.
Desondanks zette het vliegtuig zijn
glijvlucht voort, zoodat men den in
druk kreeg, dat do bestuurder bezig
was een nood tanding te gaan maken.
Of deze indruk juist was zal bij het
nadere onderzoek blijken indienvalt j
nir te. gaan, of de., wielen al of niet
waren üitgepompt. i
Even voordat de machinetegen-den-
grond sloeg, maakte do neus eéri bewé
ging naar boven. Dit kan veroor-rekt .zijn
dóórdat bet hoogteroer door óe.1 vlam
men, waardoor het waarschijnlijk Loon/al
wasaangetast, 'naar boven.'werd gedrukt.
#ast.§taat,-.;dat-: ®?róiddëllQk.;.4aania h®i
vliegtuig onder -oenhóek; ykn' -zestig (graf
den reput tegen deng'róhdj'slöeg';
.f' Over'reeri''afstand Vari 1200 '.meter!-BSe£'fc
de heer' Bidiage liet .gebied/ waarboven'hét'
vliegtuig"'in glijvlucht- was; afgezocht/en
daarbij verschillende sporen van maté
-riolen gevonden, waaruit blijkt,dat inder-
daacUde linkervleugel vanliet toesrël - in
de lucht -reels in brand 'stond.
Na de botsing óp den:grond scliijntvocin
niéuwe ontploffing te" hebben- plaats go-
liad, waardoor het wrak vórder wérd ver
nield.
De barograaf van het toestel weies aan,
dat de gróótste hoogto, welke hét toestel
sedert het vertrek uit Brusstol, hoeft - be
reikt S00 tot 1000 meter was.
'iÊ&Xi
mi,
Mfcfk-é/-.-h- t
mÊmmSmm 1 1
Dö ontzettende ramp van het K.L.M.-vliegtuig „Flamingo", Het wrak van het toestel op ile plaats des onheils nabij
Hal in België, waar het brandepd neerstortte en waar vijftien personen den dood vonden.
Waarschijnlij k heeft de piloot geprobeerd
door de wolken hoen te dringen omr zoo
doende boven da heerschehdo regcÉbuiön
te geraken.
Een der: employe's vair do Sabena
heeft medegedeeld, dat liet Néderland-
sclio vliegtuig voor het vertrek uit
Brussel grondig door don mecanicien
was gecontroleerd en geheel in orde
was bevonden.
Een nadere mededeeJing over de oorzaak
van de ramp kon do heer "Behage nog
niet doen.
De Neder)andsche deskundigen hellen
niet over naar. de theorie, die de Bel
gische technici, zij liet" ook na een op
pervlakkig onderzoek, hebben verkondigd,
dat blikseminslag de oorzaak zou zijn.
Zij schijnen den indruk te hebben gekre
gen, dat de brand of ontploffing is ont
staan in de achterste benzine-tank in den
linkervleugel.
Ilopenlijk zal een onderzoek van de
motoren daarover opheldering brengen.
Voor dit onderzoek zal dé heer'.Van Os.
chef van de motorwerkplnatson der .K.L.M..
zich voor dit onderzoek eveneens naar
Brusselbegeven'. v'W-' N;
Van H. M. de Koningin.
Do directie van de K.L.M. ontving -in
den loop van den avond van don ad ju
dant van diénst van II. M. do Koningin,
jhr. De Jonge van Ellomeel, een telegram
van den velgenden* inhoud:
„Mare Majesteit de Koningin, diep be.
gaan -met den rouw dei' nabestaanden tvan
de slachtoffers der Flamingo-ramp, draagt
mij op ook der K.L.M.-direclie Hoogst Bor-
zelver gevoelens van deelneming over te
brengen."
Voorts werden nog telegrammen van
rouwbeklag ontvangen van verscheidene'
builen!andscheluchtvaartmaatschappijen,
w o. do Air France, do A. B. Aerotransport
uit Stockholm, do British Airways, de D
D. L., uit Kopenhagen, en de Cic Air
France Transallantique, zoomede van de
Nationale Luchtvaartsohcol, de llottcrdam-
sche AerocJub en de Haagscho Jengdtuctit-
vaartclub.
Verder zijn o.a. telegrammen van deel
neming ontvangen van den Belgischen mi
nister van vervoerswezen; Marcel Ilenri Jas-'
par, van den' lieer Daitmerie, directeur van
den llelgischcn luchtvaartdienst én van den
hiehtvaarta.Uaché der ltaliaahsotié ambas
sade .té Brussel.
Hartverscheurend schouwspel. Onderhoud met den
eigenaar van den akker, waarop het toestel zijn
tragisch einde vond.
Nog nooit zoo'n ver
schrikking beleefd
(Van onzen A redacteurj
hembeek (België), 28 Juli. Ver
spreid over een opengereten aardap
pelveld en tusschen wuivende goud
gele korenaren liggen de rookendo
overblijfselen van wat eens de „Fla
mingo" was.
En aan den rand van het kronkelende
landpaadje door het Vlaamscho land staan
zeven kisten... Af en aan loepen of rij
den de menschon in de avondlijke uren,
terwijl do zon onder een vlekkeloos blau
wen hemel ondergaat. Doodstil scharen
zij zich langs het door gendarmes afge
zette terrein en wachten.
Op den akker zelf is het onderzoek in
vollen gang.
Bemoeilijkt wordt het daardoor dat ruim
8 uur na liet neerstorten van do „Fla
mingo" de overblijfselen nog rook-en. Naast
politie-autoriteiten zijn aanwezig deskun
digen van do K.D.M.
Hedenmiddag zijn de ingenieurs von
Raumliauer en Van der Heide van dén
luchtvaartdienst van het departement van
waterstaat op het veld aangekomen. Zij
konden uit den aard der zaak thans neg
geen definitieve inededéeling doon, en zelfs
zal, zooals ir. von Baumhauer verleldo,
hot de vraag'blijven of ooit do juisto oor
zaak zal worden opgespoord,
v Üit de ooggetuigenverklaringen, die over
't algemeen vrijwel gelijkluidend zijn, kan
als 'vaststaand worden 'aangenomen, het
geen reeds gemeld is, dat het toestel, in
dé'lucht reeds, inybrahd gevlogen is.;'
'l::. De eigenaar van het land, waar do
Flamingo" is neergevallen,- heeft-dé -
ramp vrijwel van het begin tot het
einde meegemaakt. Hij vertelde ons,
- ih zijn Vlaamscho taal, dat liet toe
stel, uit do wolken was gevlogen en
dat naar zijn mooning liet toen reeds
in moeilijkheden verkeerde.
De motoren liepen onregelmatig, dn
het was duidelijk to zien, dat do mar
cliino aan de 'onderzijde reieds brandde.
„Ik zag liet toestelnaar beneden
komen, maai- vlak voordat liet den grond
zou raken, wist de bestuurde® liet toestel
weer op te laten trekken. Hij zette zijn
vlucht voort. Ik rende er achteraan zoo
hard ik Icon, maar het lukte mij natuur
lijk niet liet geheel te volgen. Even later
hoorde ik een donderenden slag en zag
ik, hoe de zware machine op de aarde
stortte.
Vreeselijke aanblik.
De aanblik was vreeselijk. Overal
lagen onderdeden verspreid, fel bran
dend. Het toestel hooft zich met den
neus in den grond geboord en is
toen verder over den kop gqdagén.
Ik geloof niet, dat er één passagier
is, die niet onmiddellijk na den val
is overleden.
Er zijn menschon geweest, die pas
sagiers uit het toestel liebbon meenen
te zien springen. Dat lijkt mij niet
denkbaar." -
Inderdaad maakte het schouwspel, dat
het terrein bood, cèii aang rij pondén in
druk. Uren is men reeds bezig met do
identificatie "van de slachtoffers, hetgeen
op zich zelf roods enorme moeite kost;
Niet alleen wijl het noodig is, dat stukken,
vliegtuig uit den bodem worden uitge
graven teneinde bij de lijken. Ie kunnen
komen, maar ook omdat verschillende!
lichaamsdeeleiv ver over dé aarde ver
spreid zijn. In den loop van den middag
heeft men 'reeds twaalf dérslachtoffers,
ondanks de afschuwelijke verminking
welen le herkennen.
Roede Kruis-zusters en-broeders looped'
af en aan en wikkelen de gevonden1
lichamen in lakens, om ze daarna in do
kisten te leggen, die inmiddels van el
ders zijn aangevoerd en die met het kruis
beeld op de bovenzijde reedsop zichzelf
een triestcn indruk maken.
Zooals men .reeds weet, vervoerde liet
vliegtuig niet .veertien, maar vijftien 'per
sonen .Ook de lieer Wapperen, mecanicien
van do K.L.M. behoorde tot hen. Ingestapt
te Amsterdam, ;om in Parijs oen opdracht
tc gaan .volvoeren, is ook déze jonge wer
ker ten offer gevallen aan z'ijn plicht.
n. Chapellcardante'ingericht.
In Lembeék .wordt een oliapello arden te
ingericht, waar de rouwkislcn voorloopig
zullen worden opgesteld. De Belgische jus
titie heeft op het wraken haa.r inlhoud1-offi
cieel beslag gelegd; zoodat men haar beslis
sing heeft af to wachten vooraleer do stof
felijke resten zullen worden: vrijgegeven..
Wij spraken een broer van oen der omge
komen passagiers, den heer Wetzlar, die ha
de verschrikkelijke .tijding naar de plaats
des onheils .was gesneld. Hij vertelde ons.
dat hij .vier jaar in den oorlog had meege
vochten en derhalve veel had meegemaakt,
maar nog nooit zoo iets "gruwbaar ontstel
lends had .aanschouwd. Ook de familiele
den van het Belgische slachtoffer, mevrouw
Tondreau, kwamen .op hot terrein, waar
zich, zooals'te begrijpen was, hartverscheu
rende looneolen .afspeelden.
Bij het eerste onderzoek was ook dr. Slot
boom van de K.L.M. aanwezig, zoomede
de lieer Behage van den technisclhen dienst.
Ook zij verleenden hulp bij de identificatie
'van dé slachtoffers. Wij zagen voorts ver
schillende piloten van de Sabena., die zich'
eveneens van de situatie op de hoogte
stelden teneinde eventueel hun conclusies
te kunnen trekken. 1
Het beeft ons moeite gekost, hetgeen wij
dezen middag aanschouwd en beleefd heb
ben, voor den lezer onder woorden to
brengen. Wie eemig menscholijk! gevoel
heeft, kan begrijpen hoe diep de indruk is,
die zich van ons meester maakte/toén wij
tot deze ontzettende hel waren doorge
drongen. 1 I
En het -was een hardé'plicht/in Brussel
teruggekeerd, bij. het telefoongesprek met
Nederland deze verschrikkingen weer vóór
ons oog in details te moeten ioproepen...
Het 'eerste gedeelte vau het Nederlaudscliie jpailvimlersconlingcnt is gisteren op
.liet terrein van do Wereld Jamboree aangekomen.Onmiddellijk'na aankomst
werd ér flink aangepakt om hel kamp ia orde té brengen.
DEK
i-
