Het Nederlandsche boek in den vreemde
TWEEDE BLAD
SCHiEDAMSCHE COURANT
BINNENLAND
Sport
Mededeeling van justitieele
gegevens aan derden.
Een'circulaire van den miiiislcr
aan dei procureurs-generaal.-
Dc regccringsporsdicnst meldt
Re minister van justitie heeft aan de
procureurs-generaal bij do gerechtshoven
do volgende circulaire, betreffende kennis
neming van stukken van 'strafrechtelijk: on
derzoek ten behoeve van civiele doelein
den, doen toekomen.
Het is mij. gebleken, dat de aanschrij
ving van 22 Januari 1937, no. 8.30, '2de
•afdecling a, betreffende bovenvermeld on
derwerp tot ecnig misverstand aanleiding
gegeven heeft. Deze aanschrijving is nl,
door oen igo auLoriteilen opgevat in dezen
zin, dat <le in den loop der jaren iver
schenen circulaires in zake het versohaffen
van justitieelegegevens in ;-.bizondere, ge
vallen aan overheidsorganen (sernij pu
bliekrechtelijke j colleges, bij revisie .enz.
vanaf dien datum haar geldigheid' ver
loren zouden hebben.
Waar het bovengenoemde, rondschrijven,
van 22 Januari 1937 echter alleen terug
grijpt op dé circulaire van 17 Januari 1,934,
no. 882, 2deafdecling a, enderhalve
alleen- betrekking heeft opv deverschaffing
van straf rechtelijke-gegevens aan derden
belanghebbenden-voor. civiele 'doeleinden,
zij' uitdrukkelijk vastgesteld,dat,, onverlet
blijft dé bevoegdheid ..-tob jiet., gevén. van
inzage in -of afschrift van stukken,
voor zoover neergelegd, in: de -hizonderé
circulaires, hiorboven genoemd.
Voorts is gebleken, dat bezwaarlijkis
to handhaven eengedragslijn, dat aan
derdon belanghebbenden nimmer ecnige
inlichting wordt 'gegeven: uit stukken, van
strafrechtelijk*, onderzoek. Ik bepaal daar
om nader, dat'in '.strafzaken,betreffende
vorkoersongeyalten,'zbnctermachtiging .mij
nerzijds, door dé -justitio .de namen; 'en
adressen' vari hen, 'die van deze ongevallen
getuigen geweest zijn en, als het. gé
val daartoe" ligt, ook verder cenigc ..sum
miere inlichtingen aan derden belang
hebbenden mogen, worden medegedeeld'.
Ten slofcle zij jiog gewezen op 'een puilt,'
dal liet bovenstaande raakt, zonder daar
mede steeds samen te vallen, nl. de voor
lichting, die. van de zijde der politie' her
haaldelijk aan derdon verstrekt wordt over
gegevens, ..die dikwijls deels van straf-
rechlelijken' aard geacht kunnen 'wordenité
zijn,- deels min of meer daar buiten lig
gen. .Een-algeméén voorschrift,jhejijnéndc,
.hoe in dezete'.handelen,; zal;'bezwaarlijk
te gevenzijn, j Hier zal, al naar.- m'aitehet
geval ligt; niet inachtneming van de noo-
d igé voorzichtigheid, binnen degrenzen
wan hel redelijke oh rekening houdende
met de belangen .van do betrokkenen! 'oh
met de gevaren- vaneventueelë/ ipedeitós-
lingen voor een. loopend .strafrechtelijk' on-
derzóek, door .de hoéfden J van politic- be
slist moeten" worden, in hoeverre eenige
inl i chting -. gegeven kanworden,Hijin in-,
dere of meerdere vrijheid lot het" doen
van meitedoelingon denk 'ik bijv. aan een.
nooiligé santenwérkmg* van' 'de pölilie mét
de pers, waarschuwingen door de politie
togen personen of toestanden, inlichtingen
over i ongel ukken enz., waar de vroegere
toestand, voor zoover' mij bekend, in deze
in het algemeen niét tot gerechte crilick
aanleiding gegeven heeft, héb ik geen
bezwaar, da:t deze gehandhaafd blijft."
Kunst en Wetenschap
Gift van de Rockefeller Foundation
Radio-biologisch werk van prof.
Kluyvcr en prof. Ornstcin wordt
voortgezet.-
De Rockefeller Foundation lo New York
heeft beslolen, gedurende vijf jaar een be
langrijke bijdrage te geven aan prof. A.
Kluyvcr te Delft ou prof. L. S. Omslein
te Utrecht, teneinde hun radio-biologisch
werk, dat reeds gedurende drie jaar door
deze stichting gesteund word, voort te
zetten. Bovendien zal door do Rockefeller
Foundation nog een belangrijke gift wor
den aangeboden om voor lvet radiobio
logisch werk hel physisch laboratorium
te Ulrocht uit te breiden.
Boksen
Van Klaveren - Charlier
Van Klaveren wint op punten
na z waren strijd.
In „Do Doelen" te Rotterdam zijn gis
teravond internationale bokswedstrijden
cehouden, waarbij Van Klaveren in do
hoofdpartij oen zwaar bevochten overwin
ning behaalde pp den Belg Nestor Char
lier. Weliswaar toonde Van Klaveren, die
zijn debuut in de middengewichtklasse
maakte, zich' zeven ronden lang door zijn
vlugge aanvallen en bekende snélle se
ries, waarbij' hij fraaie dubbelstooten plaal-'
sté, de' meerdere van Charlier, maar na
de zevende rondo werd. het anders. Van
Klaveren had een bloedende wonde bo
ven liet, oog opgei oopen, welke hem
zichtbaar hinderde in zijn bewegingen. Ge
lukkig voor Hém- was Charlier, dié over
een goed incasseeringsvcrmogen beschikt
ook niet.meer do bokser uit .de eerste ron
den, zoodatliij den Nederlander niet in
gevaar kon brengen, noch hem zelfsde
puntenzege kon ontnemen.Met gevocht,
ging 'over 'tien. roridcnlvan drie minuien.;
rCharlier woog :7Ö' k.g., Van 'Klaveren; 69,3
k.g: -
Automobilisme
Records van Itoscmcyer erkend.
De Internationale.;'Bond van erkende
automobidclubs (A.I.A.C.R.) heeft de :,r<4.
cords, welke de Auto.Union-coureur llernd
Rosemeyer in de laatste, week van .Oc
tober, de z.g. internationale recordwéek,
op de autostrada tiisschén. .Frapkfnrt: a.d;
Main en Darmstad hóeft.' gevestigd1, .officieel
erkend. -
Zooals bekend vestigde Rosemeyer drie
nieuwe wereldrecords, zes internationale
klassereeords in de B-klasse (5000 —8000
oc) en elf in de C-klasse (3000—5009 cc).
Ook de vier nieuwe internationale klasse-
records, welke de Engelscho Major Gard
ner tijdons déze week met zijn M.G. in de
G-klasse op zijn naam bracht, werden ge
homologeerd.
Voetbal
Nedcrlandsch B-clftalZwaluwen.
De voetbalwedstrijd tusSehcn het Ne-
deriandscli B-elftal .én liet Zwaluwcn-elftal
wclk'o op 20 Ooi-ober j.l. te Ulrocht we
gens den mist moest worden gestaakt, zal
morgen word'en lovcrgespocld.
Chr. NciL Voetbalbond.
De uilslagen van de voor den Chr. Ned.
Voetbalbond gespeelde wedstrijden zijn:
Klasse I.
VSC—Pro I'a tri a -
I1BSUn i du na
Stormvogels—Groen Wit
Reserve klasse I.
Pro Patria 2—Unicum 2, uitgesteld'.
Vi losse 2—HBS 2 3—13
'1—3
1—1
V 0—5
Gemengd Nieuws
Mijnwerker gedood
- Door vallende betimmering
getroffen. .-■ .-
Gistcmorgén is de 35-jarige houwer A
Petric, uil Heerlen, bij Het verrichten van
werkzaamheden in de ondergrondsche wer
ken van .de^ramje.Nassajimij n 3, te ïloer-
lerlieidc, dóór een 'omvallende betimme
ring..zoodanig, getroffen,, dat de dood on
middellijk. intrad. V '1
Hetslachtoffer was gehuwd en vader
van twee kinderen. j
Heler van rijwielen jaangehouden.
Do politie ;hëeft; 'een55-jarigen man,
verdacht van heling van rijwielen, die in
do, hoofdstad ontvreemd en in verschillen
de 'plaatsen in Noord-Holland weer waren
verkocht, aangehouden en ingesloten.
m
De boekversp eiding door het AiN. V. Een kreet
om Nederlandsche lectuur. Een tentoonstelling.
-'Het Nederlandsche Boek 1937
Een .prijsvraag,
Op initiatief en als uitgave van den 'Ne
dcrlandsche Uitgeversbond is de L4e jaair-
gang. verschenen van'hleii catalogus Het
Nederlandsche Bock 1937.i Door' don steun
van nagenoeg alle boekverkoopers in Ne
derland wordt zij' in, een oplage van circa:
24.000 exemplaren verspreid.
Het doel van dezen catalogus is een zoo
volledig mogelijk overzicht van on een
middel tot oriënteering in de Nederlands
sclie boekenproductie van éen .heól jaar
tc geven. Voor elk terrein van zijn be
langstelling vindt men daarin, nauwkeurig
gerubriceerd, allo uitgaven vernield, van
romans en kinderboeken tot wérken over
de meest uiteenloopende' onderwerpen.
Bovendien is achterin oen. register op
auteursnamen, titels en trefwoorden op
genomen.
De catalogus werd vrijwel steeds gratis
verspreid door den boekhandel, ofschoon
hij een handelswaarde heeft van 1.
De Uitgeversbond schreef, oen prijsvraag
uit in overleg met dr. E. II. Rpnkema, in
specteur der gymnasia, to. 's-Gravonhage,
met de bedoeling de belahgslelllling voor
het boek bij' de jeugd aan' te .moedigen en
te versterken. jUii die" prijsvraag kunnen
alleen deelnemen leerlingen 4c, 5o en'Ge
klasse van gymnasia., H.B.S.j' met 5-jarigen
cursus en lycea. Zij luidt: „Welk oorspron
kelijk Nederlandscli boek vindt gij liet
mooiste, dat gij' ooit gelezen hebt"? Licht
uw antwoord toe in ton hoogste 300
woorden.
Prijzen beschikbaar gesteld
Kent go die stille, ouderwelsclie straat:
de Laan, gelegon in hel centrum yiin Dm
Haag, Lusschen de opmarkldageh over-
d rukke Prinsograch t en de; GróoléMhi'kt
Cte' komt er, door vanuit de VlamingsLraat'
rechtuit to loo pen. l>o straatoau .höoljè
vervallen in het begin-, maarduidelijk van
'defLigo._kbmaf, de oude patriciërshuizen
aan weerszijden-..een;-, beetje gebogen yyan
ouderdom, vaak verveloos, -verminkt liiër
en daar tot pakhuis. Loop gerust door,
verderop is het oudé rustige cachet beter
bewaard gebleven. Steek de drukke ver
keersstraat. die Prinsegracht cn Torenslraat
TOrbindt on die do rust on meed oog-end'
doorboort, over en zoek liet nummer:
Laan 34.
Een' groole, massieve, ouderwets in
drukwekkende deur zal zich op uw bel
len voor u openen en ge zult hartelijk
ontvangen worden in het kantoor van liét
A.N.V. Ilier is hot dat gevestigd is een
belangrijk culluuroetnlrum vóór den Neder-
landschen stamdo afdecling boekvei-sp-rei-
ditig vaai het A.N.V. Wie zal den invloed
nagaan- en berekenen, die zijn werk: ver
spreiding van leesstof onder taalgcnoólen
in Vlaanderen, Zuid-Afrika, Oost en West,
gehad'liceft-voor het aanzien van de Ne-
derlandsdvo Cultuur in de wereld!
Het werk werd begonnen in 1902 na
den Tweeden Vrijheidsoorlog in Zuid-AEri
ka, om het Afrikaanscho volk .te -helpen
bij den herbouw van zijn land en zijn
cultuur. .De ziel der beweging wasdr.
AV. van Evordingon, die met een staf van
medewerkers, en geholpen dooT do aUor-
wégèn in ons land ondervonden weerklank
■on steun;' er in slaagde vele kisten met.
boeken naar Zuid-Afrika te verzonden. Door
hom en zijn opvolgors .werden tussclien
1 April 1903 en eind December 193G een
aantal van 994 kisten Nederlandsche boo-
ken naar Zuid-Afrika verstuurd. De op
bouw van liet Afrikaansch, 'dat in 1925
tot een zelfstandige taal word, is er in
die oersle twaalf jaar niet weinig moe ge
baat geweest. En nog tot op lieden werkt
bet Nederlandsche heek als ocui zuurdezem
in deze laai voort. De naam van dr. Van.
E verdingen wordt in Zuid-Afrika in eoro
gehouden door de. „dr. Van Everd in gen-
li eete ij" te Bloemfontein, dié in 190S .al
daar geopend werd on van president Sloyn
haar naam ontving. Er worden 752 boeke
rijen in Zuid-Afrika gesticht.
Toqii het arbeidsveld in Zuid-Afrika door
het- mondig worden der landstaal afbrok
kelde, ving de groei elders aan: Vlaan
deren, dat eerst oen bescheiden-dool ont
vangen had, lcréet om Nederlandsche lec
tuur/en wal daarheen, sedert de tweede
helft'van 1929 verzonden is, grenst, ge
zien do geringe ten dienste staande midde
len, aan .het wonderbaarlijke: in totaal
21S5 kisten, wegende 65027 K.G.,- bevat
tend 21904 leesboeken o'u 10056 school
boeken, .tezamen 319GO boeken.
M-ej: dr. Greta van Rijn was er op be
scheiden wijze begonnen en wist den höor
K. Fosse-y te Antwerpen voor liet werk
der Nederlandsche boeken belangstelling
in lo boezemen. Thans is le Antwerpen
een depot, waarvan dé. heei' Fossey -de Jie-
ziélde leider is en vanwaar over bet ge
heel e Vlaamsclve landNederlandsche flees
stof wordt uitgedeeld aan allen die: daar
aan- behoefte, gevoelen. En- dat zijn er
velenAan 108 gemeenten werden; in 'den
loops'iler.Jaalstéi'é_8 jaar regelmatig zen-
dingc-n vei-stuurd.-1-Iet, depót onlving-:--al-
leen - in 103(>- 375 kisten wegendo 10494
K.G. met 6958 boeken. Nog kan "do leider
met aan allo aan vragen \oldo-en cr is
bizonder :groolo vraag naarkinderboeken,
tijdschriften over kunst en wetenschap, en
ontspanningslectuur - voor de volksboeke
rijen, welke meer en meer. worden opge
richt.
Tijdons do mobilisatie en den wereld
oorlog zond de boekencommissie G10
kisten aan onze militairen. Nederlandsche
voreenigi.ngen cn kolonies in den vreemde,
en onzo Ovcrzccscho Gewesten kregen, met
do afdeelingen van het A.N.V. in Neder
land, hun deel. Zeemanshuizen huilen ön
in eigen land, waar onze zeelieden voor
korter of langer tijd vertoeven, ontvangen
geregeld lectuur. VooTal haar geïllustreer
de bladen is er vraag.
De lichtschepen op de Nederlandsche
kust Maas, Noordhindér, Haaks en Ter-
schellingerbank ontvingen 12 kisten, voor
namelijk gevuld met feuilletons uit de
kranten geknipt, waarmede deze mcnsdien
hun .eentonig bestaan veraangenamen.
De Nederlandsche Bond- in Duilschland
ontving 22 kisten,- waarin een paar dui
zend leerboeken ten behoeve van de Ne
derlandsche cursussen aldaar. Da „Dutch
Homes" te Charlton (Hofjes der Néder-
dandsclie gemeente te Londen) ontving 1
kist, do Nederlandscho vereeniging te Keu
ten 2 kisten. In Europa tezamen werden
509 kisten geplaatst.
Bescheiden begonnen, ontwikkelde zich
in de thans voorbijgegane'35 jaar het werk
der boekverspreiding op ongekende wijze,
vooral sedert 1932, onder de leiding van
den lieer Oudschans Dentz. Daarvan legt
do tentoonstelling, die dezer dagen 'i:n
Laan 34 gehouden is, de onweerlegbare
getuigenis af. Talrijke brieven spreken van
dank .en waardcering, zoowel van officieele
zijde als van do zeer veten die een stuk
Nederland hervonden in den vreemde, dooi
de bemoeiingen der boekverspreiding.
De bescheiden tentoonstellingszaal in
Laan 34 ademt rust en soberheid, maar
was tevens een openbaring voor velen. Be
halve foto's en 'afbeeldingen van de op
richting af, ziet men op statistische teeko-
ningen en op wandkaarten, welke zoo dui
delijk voor hel oog spreken, de hetcekenis
van liet Verlc van het verlcdén en liet
lieden voorgesteld.
Ter aanmoediging van verdere bcsludee-
ring der Nederlandsche cultuur heeft de
afdecling Boekverspreiding fmaie boekprij
zen beschikbaar gesteld, welke dc vertegen
woordiger, prof. dr. M. .Bokhorst, lo Pre
toria, uitreikt. Reeds zijn er een aantal
dezer prijzen geschonken aan Afrikaan-
sclic leerlingen -in den Oranje Vrijstaat.
Dit jaar zijn ook de Transvaalscbe scholon
en studenten in deze prijzen betrokken.
Een aantal zeer fraaie exemplaren, welke
eerstdaags naar Zuid-Afrika worden ver
zonden, waren medo tentoongesteld.
Zoo wordt dc band aangolioudén niet liet
vaderland, tor versterking van den Neder
land sclien stam.
Do heer A. Veraart heeft gisteren op den Nieuwendauimerdijk bij hét IJ-bosch te
A.msterdam met behulp'; van een drijvende brandspuit proeven genomen ter verdrijving
I"■a'-'T---'a. i:van denmist.
Jeugdig avonturier
Na acht maanden als stow-away
naar liet vaderland terug.
Het s.s. „Rlica", van de K.N.S.M., is
le Amsterdam binnengcloopen m-ct een pas
sagier, beter gezegd een slow-away, aan
boord, die 11a maandenlange omzwervin
gen weer in liet "Vaderland is terugge
keerd.
Deze 21-jarige Nederlander uit het hooge
Noord-en, een Fries, kon niet direct als
vrij man voet aan wal zotten. Ton eerste
omdat hij de reis op strafbare wijze,'als
stow-away, had medo gemaakt. Terug in
eigen land volgdo dus eerst uitlevering
aan do politie.
Bij zijn verhoor door de politie bleek,
dat do jongeman voor een kleine overtre
ding nog twee dagen hechtenis subs, twee
gulden boete schuldig is, die hij, aleer
naar lniis te kunnen tcr'ugkceren, nog
eerst zal moeten boeten. Reeds werd hij
voor déze zaak voorgeleid.
liitusschcn 'zijn zijnomzwervingen in
den vreemde niet van avontuur ontbloot.
De jongeman, een uit hot leger der
wcrkloozcn, wilde'nu ongeveer acht maan
den geleden, zijn geluk eens in liet bui
tenland gaan hepro-cven on vertrok daar
toe naar Frankrijk, waar hij eenigen tijd
werkzaam is geweest. Vandaar ging hij naar
Spanje cn nam werk aan in een munitie
fabriek. Al gauw werd dit werk verwis
seld voor doii dienst aau het front: hij
schaarde zich aan dc zijde d-cr rogeerings-
troepen.
Hier streed hij mede lot lvet regiment,
waarbij hij was ingedeeld, 'de wijk moesl
nemen voor de troepen van Franco. 'Dp
de vlucht bdanddo hij weer iii Frankrijk,
waar hij dienst nam in liet vreemdelingen
legioen.
Hij nam- dienst met de hoon op een
ontvluchtingsni-ogelijklieid voor oog-en en
'vertrok naar Marokko. Vandaar werd hij
op transport gesteld naar do Sahara, cn
hier deed zich na eenigen tijd d'e kans
lol ontvluchten voor. In Tunis zwierf do
man langs d.o haven, speurend naar een
schip, dat hem het dichtst bij huis zou
kunnen brengen. En ziet, daar lokte <le
naam „Rliea", óp den boeg van een Ne-
(lerlandsch schip dat huis-toe voor. Hij
bezon zicli niet lang. Als stow-away Wist
hij aan boord le. komen, en hij liad liet
geluk buiten dc haven eerst in volle zee
te. worden ontdok!.
Zoo stoomde hij naar het vaderland, cn
binnen enkele dagen zal hij naar den huise-
lijkon haard kunnon tcrugireeren.
Kindje verdronken.
Gistermiddag is de vijf-jarige Okikie van
Komen, aan d'on.Fricsclien wal, to Zwolle,,
te water geraakt. Toen liet ventje, na con
kwartier dreggen, werd opgehaald Waren de
levensgeesten geweiken.
Proeven tot mistbcstrijdïng i
to Amsterdam. I
De weerkundige Aug. Veraart, heeft gis
teren weer proeven tot mistvard'rijving hij
Schiphol en hij Niouwendam genomen.
Om olf uur word bij Schiphol aangevan
gen met hel spuiten van water in dé ludht
cn in den namiddag begon de drijvende
brandspuit de „Havenpolitic I" bij dein Niou-
wendammordijk achter de zwavelzuurfa-
briek, groole hoeveel beden wnlor in hot
Vliogonbosd) lo spuiten.
Dit bosch is wegens zijn groole verdam-
pingseiapaeileil. een d'ank'baar object vooor
d'ezo proeven.'
Toen om half vijf hol spuiten op beidé
plaatsen word1 stopgezet 011 de balans vain
liet work Icon wordoii opgemaakt, wérd go.
conslalcerd, dat hel zicht op Sdiip'Uol 1COÖ
tot 2000 meier bedroeg, terwijl dat in Rot
terdam 50 tot 200 meter was.
In de Maasstad was dan '0.0'k geen enkel
schip of vliegtuig binnengekomen. Op.
Schiphol had' daarentegen liet vertcéer ge
wonen voor I gang.
Op Ilaamslcde was liet zicht slechls veer
tig meter.
Hel spuilcn le Nieuwen dam was vooral
ondernomon om, profijt trekkend van dea
Noordoosten wind, de mist boven delioofd-
slad te verdrijven, althans tc verminderen.
Een man, die ijzer niet zijn oogen buigt.
Een Hindoe, Charan Das gcheeten, die
ijzeren staven met zijn oog kan buigen cm
geblinddoekt kan zien, zal biunoukort oeu
tournee door Engeland maken vergezeld
van zijn vriend, een slangeneler. Op het
oogenblik houdt de Hindoe zich op ia
cte P-endsjabs.taten, waar zijn ongehoorde
daden groole belangstelling wekken. Tij
dens een zijner demonslralies nam hij
twee ijzeren striven, élk V/2 c.M: dik:
cieze zette hij'rechtop opdoU grond; plaat
ste de uiteinden tegen zijn linkeroog önl
oefende zulk eeu druk op do slaven uit
dat zij gebogen werdén. Ook wist hij ooin!
dikken staaf te buigen door liet uiteinde
togen zijn keel lo drukken.
Charan Das laat zich zijn oogea niet af
dekken met een zakdoek, maar met déegl
desondanks weet hij alles te ontcijferen1/
wat neergeschrevenis op ooin bord, dat
voor hem geplaatst wordt. i
Zijn vriend, Baikal de slahgcneleï, fa
reeds eerder in Engeland geweest.
DER
DINSDAG 9 November 1937. No. 31707*
m
-
SjjSjbSXk 1 y,\ '//'éi?
De Duitsche minister van
Arbeid, Seldte, arriveerde
Maandag te Amsterdam
lr; E. C. W. van Dijk.' lld van de directie
-der Nëd. Spoorwegen; Is-Maandag op
61-jarigen leeftijd te Amsterdam over-
leden i;:VNvlN '.-'Y-
