ABDIJSIROOP
Nationaal-Socialïsme en
in Duitschland
Kerk
IS5
Hebi Gij het telkens
op de luchtpijpen?
AKKER's versterkte
TWEEDE BLAD
SCHIE0AMS0HE COURANT
Door drs C. VAN LIERE
DE BEZINNING.
fez
mm m
SIM
immmmmmimm
aft
«fi
MËlCïA/.
IV*)
De gematigde richting.
In bet voorgaande artikel werd de radi
cale richting besproken.
De gematigde richting.
Daarnaast staat een gematigde richting
onder de rijksleiding van Rehm. Deze
streeft naar een refonnato ische Reichs-
kirche en heeft zich op 5 Septemi er 1937
ais zelfstandige organisatie naast de an
dere gesteld.
Rijksbisschop Ludwig Muller, zwaar ge
compromitteerd door de meeting in - bet
Sportpaleis op 13 November 1933/ werk
te gedurende 1934 zijn beginselen prak
tisch in de kerk uit, waarbij hij het ver
trouwen geheel verloor. Het jaar 1934 is
gekenmerkt door zijn dictatoriale pogingen
om alle Evangelische landskerken geweld
dadig bij de Duitsch-Evangelische kerk in
te lijven. Dit is hem volkomen mislukt.
Hij heeft zich nu gevoegd bij de Thü-
ringsebe richting der „Deutsche Christen",
de beweging die de Mythe van de 20e
eeuw (Rosenberg) het naast staat. In 1934
noemde dr. v. d. Vaart Smit hem ean „ove
rigens orthodox en geliefd prediker en
goedbedoelend Christen, die de revolutie
orthodox-christelijk wil beleven. (De Duit-
scbe Kerkstrijd hl. 30 en 31). Hij is vol
bloed' nationaal-socialist tegelijkertijd". Dit
laatste is hij in elk geval nog!
Het hakenkruis ea het Christus-
kruis.
Minister Kerrl staat met zijn sympathieën
eveneens aan den radicalen vleugel der
Duitsehe Christenen. 'Hij gaat alleen nog.
dón stap verder, en verklaart ook do Na-
tionalkirche overbodig. Het nat. socialis
me is alles bij elkaar: religie, wereldbe
schouwing en politiek, bet is staat en
kerk tegelijk.
Daarmee maakt de beweging der Duit
sehe- Christenen zich zelf overbodig en
lost zich restloos op in de nationaal-so-
cialistischo wereldbeschouwing, waarvan
ze is uitgegaan. Het,, Christus-kruis''" heeft
volkomen plaats gemaakt voor hel haken
kruis.
Het bewind van rijksbisschop MiUlemam
in November 1934 een einde. Het strand
de op de rots van het belijdend Christen
dom.
In 1934 begon namelijk 'do' kerk zich
te bezinnen op haar 'eigen roeping én
haar eigen grondslag. Do Belijdenisbewe-
ging ontstond.
Zoo waren dus in 1933 de 28 landsker
ken tot één organisatorisch" 'geheel- ver
een igd, dat den naam 'zou'dragen van'
Deutsche Evangelische' Kirche,
Deze kerk vereenigt volgens de woorden
van haar grondwet „de uit' de 'reformatie
ontsproten, gelijkgerechtigd naast elkander
staande belijdenissen in een plechtigen
3 ,bc>nd" Deze kerkelijke grondwet,' die ver
der inrichting en bestuur der kerk- regelt
en op 14 Juli 1933 door .den staat werd
goedgekeurd, is nog steeds van kracht.
De Pfarrcrnotbund van'ds.
Niemöllcr.
Door de keuze van Ludwig Muller, den
beschermheer der „Deutsche Christen" tot
rijksbisschop, stelde zich de kerk geheel in
dienst der „nationale revolutie", die men
dankbaar als een' nieuwe openbaring Gods
III in ons blad vanZaterdag 112
Februari jd.
In een noot onderIIIkomt een zin
storende fout voor. Deze/noot. moet /ui
den: Het woord „evangelisch" béteekéirit
jProtestantsch in algemeenèh "zin.
De koppige menigte achter vensterruiten.
Eea Maastrichtse lie winkelier maakt op over
tuigende wijze reclame voor 'de* aanstaande
carnaval-feesten.
aan hec Duitsehe volk beschouwde. Maar
zelfs nadat op 13 November 1933 in de
Spórtpaleismecting de doelstelling der
„Deutsche Christen" onverbloemd aan het
licht getreden was en men o.a. de Joien-
paragraal ookin de kerkelijke wetgeving
wilde doen gelden, beseften nog lang niet
allen, dat door de „Deutsche Christen"
een'algeheele gelijkschakeling van de kerk
aan den s'taat werd nagestreefd. Wel was
reeds in de herfst van 1933 een „Pfarrer-
notbund"' opgericht (onder leiding van
Martin N i e m 11 e r, met het doel on
derling" hulp en bijstand te vèrleenen aan
predikanten,.die het slachtoffer geworden
waren van het terrorisme der „Deulsche
Christen", maar ook deze Pfarrernotbund
beperkte zich aanvankelijk slechts tot al
weer van excessen.
Als dan na 13 November het wantrou
wen in het bewind van Muller gewei lig
toeneemt, als blijkt, dat „het heidendom
zijn intrede in de kerk heeft gedaan", als
Muller er niet in slaagt, zijn kerkelijk Rijks
bisschop ten slotte eigenmachtig op 19
December de wijdvertakte bond der Evan
gelische jeugd aan de Hitlerjeugd uitle
vert, wordt de Pfarrer-notbund, die in
December 6000 leden telt, het centrum der
oppositie en laat 'op 29 December zijn ab
soluut wantrouwen in Muller van de kan
sels voorlezen.
In de leiding der kerk ontstaat een on
beschrijfelijke verwarring. Daar Mü lor geen
wettige besluiten moer kan nemen, ziet hij
zich genoodzaakt door onwettige nood
verordeningen de opposilie te onderdruk
ken. Allo kritiek op de kerkleiding wordt
verboden, Müiler matigt zich een onbe
grensde autoriteit aan, beroept zich op zijn
kerkelijke leidersambt. liet .leiders beg in
sol" in den staat wordt overgebracht op de
kerk. Het regent schorsingen en afzettin
gen. De Pfarrer-notbund echter zegt op 7
Januari 1934, alle vertrouwen en gehoor
zaamheid aan den Rijksbisschop opmet
verwijzing naar het voornaamste belijdenis-
gesclirift der. Luthersche kerk; de Augs-
burgsche confessie.
Miiller's val,
Een bemiddelingspoging ^van; IIitler.,:(25-
en"27^ Januari 1934) heeft geen "BIjjvjSMjrS'-
sultaat. 'Muller gaat in 1934 voort om op
onwettige' en gewelddadige wijze do Duit
sehe kerk gelijk te schakelen; Hij zal nu
voorgoed orde scheppen; van Februari af
regeert hij vrijwel almachtig, gesteund door
de GeheimeStaatspolitie. Het jaar 1934
wordt gekarakteriseerd door de dictatoriale
pogingen van Müiler om met terzijle s'el-
ling van de kerkgrondwet van 14 Juli
1933, alle landskerken bij de Rijkskerk in
te lijven, d.w.z. onder het onmidde Ijk
bestuur van den Rijksbisschop te plaatsen.
Dit geluktnatuurlijk óveral waar een
Deutseh Christelijke bisschop aap -het hoofd
staat, maar het stuit- op, hevig verzet,
o.a. in Westfalen (Maart),.Hannover, Wiirt-
temberg en Beieren (September en Octo
ber 1934).'.De dwangmaatregelen tegen bis
schop Wurm (Stuttgart) enMeiser (Beiej
ren) lóopen uit op een volslagen fiasco.
Müiler/ dié op 23 September bij zijn offi-
ciëele installatie het/zoo, goed. als vol
tooide inlrjyingswerk had geroemd, snelt
"in razend tempo een catastrophe tegemoet.
Op 30 October, worden de ontslagen of ,.ge-
maszrcgelte" bisschoppen Mahrarens (Han
nover), Meiser' en Wurm door Hitler in
audiëntie ontvangen, nadat vin alle kan
ten op Miiller's "aftreden is aangedrongen,
op 20 November 1934 worden alle 'nood
wetten en mlijvingsmaatregelen ongel lig
verklaard, alles wat in 19-34 gebeurd is,
wordt geliquideerd, de landskerken' her
nemen hun zelfstandigheid, Mü'ler wordt
„Kallgestellt", zijn rol als rijksbisschop is
uitgespeeld.
Karl Barlh en de belijdenis-
beweging.
Do gelijkschakelingsgolf van 19 3 4 is
dus gestuit op een rots van weerstand. De
kerk is ontwaakt uit haar roes. De actie
der Duitsehe Christenen, die dreigde uit
te loopon op ecu volkomen saecularisatie
(verwereldlijking) der keïk, riep de kerk lot
bezinning. Uit die bezinning ontstaat de
sterke contra-beweging, die onafscheidelijk
verhanden is mei den naam van Karl
Barlh: de b e 1 ij d en i s b e w e g i n g.
De afweer en verwerping van het Mul-
ler-regime door de Pfarrer-notbund moest
te zijner tijd leiden tot de principieele
vraagstelling: „Hoe staat de Christelijke
kerk als kerk krachtens haar fundee
ring en haar roeping tegenover de nat.-
sorialistischen staats ideo'ogie, die steeds
nadrukkelijker de totale onderwerping van
den beden mensch en do bcele kerk aan
de doelstelling van den staat eischt? Hoeveel
slappen kan de kerk, uitgaande van haar
belijdenis, doen in do richting der „Deut
sche Christen", dus in de richting van
ean „artgemSazes", heldisches Christen-
tum" zander gevaar te loopen van redde-
looze ondergang 'in het anti-christelijk vaar
water van Rosenberg en de zijnen?" Deze
tg» V V, v* la» 5 -
x tv'-/* X--*• Ni«»»ffls5aaa®ssi!SBiBaM
Wtmmm
ra
LZj&l. Mm
De werkzaamheden voor den bonw van den grooten verkeerstunnel onder de Ma as te Rotterdam worden gestadig
voortgezet. Een overzicht van het werk.
H'w' v - W,V *A n'ihAA' J--'y
-•*.T#S' t' W%" 14'A .'vW '*7<V V - - - f-M
tA'X - kvd"'
Engeland versterkt
zijn vloot. Drie on
derzeeërs zijn te
Bar.ow in Furncss
tewatcr gelaten voor
d? Brltsehc marine.
Een der oorlogsbo
dems in zijn element
vraag te hebben gesteld en beantwoord is
de_ onvergankelijke verdienste, van Karl
^axthjr'J£èogleörraar -in- de- €héoÖ%ife aan Me"
.Universiteil te Bonn. Het antwoord- was
even principieel als do vraag en luidde:
„Go-en enkelen stap". Reeds twee
maal had Barth dit antwoord gegeven, de
eerste maal op 25 Juni 1933 na het af-
treden vair Bodelschwingh, de tweede maal
aan - den vooravond der kerkelijke ver
kiezingen op 22 Juli 1933. „Da kerk ver
kondigt' het Evangelie van Jezus Christus
in 'alle rijken dezer werelJ, zij verkondigt
liet" ook in het Derde Rijk, maar niet „un-
te-r ihm und nicht in seinum Geist". „Ik
zeg onvoorwaardelijk en. zonder voorlie-
bccu'd,;Neen" met betrekking tot' den
geest «h letter dezer leer (de 1-er der Duit
sehe Christenen). Ik ben van meening, dat
deze" leer in de Evangelische kerk niet
tlluis 'hoort. De Evangelische kerk moet
liever èën kleine schare worden en haar
toevlucht nemen tot de catacomben dan
ónder welke omstandigheden ook met deze
leer vrede te sluiten". „De kerk lean niet
putten uit twee bronnen van openbaring,
niet: di -Bijbel èn dit... of de Bijhei èn
dat, maar uit het Woord Gods alleen. En
dat Woord Gods is Jezus Christus en
niets anders." Allerminst is de kerk er
om' den staal te helpen, a'leraiinst moet
dé kerk in liaar leiding den staat naapen.
De Broeilerraad.
Deze woorden waren in 1933 niet ge-
hoord, maar in dc troebelen van 1934
is /-ds"',
'x.
De eerewachl van oud-strijders in de crypte te Laeken bij de herdenking
van den vierden verjaardag van den d ood van wijlen koning Albert van -Bel
gië. Op den voorgrond de graftombe van wijlen koningin Astrid; daar
achter de tombe v an wijlen koning Albert.
neem dan bij het eerste verschijnsel, hoe
gering ook, dadelijk de nieuwe verstèrkte
Akker's Abdijsiroop en Ge zult ondervinden,
dat dit voor U hèt aangewezen middel is.
Abdijsiroop is een natuurlijk kruiden-middel,
onschadelijk voor maas; en hart en deze oude
beproefde „genees-cruyden" heelen, verzachten
en versterken de ontstoken en gevoelige slijm
vliezen van Uw ademhaüngs-organen goed en
grondig. Bovendien bevat de nieuwe verstèrkte
Abdijsiroop de krachtig hoest-bedwingende stof:
codeïnewelke snel Uw verkoudheid, doet
..rijpen", de slijm doet verdwijnen, de hoestprik-
kei verdrijft en die prikkelende hoest stopt en
bedwingt. Daarom noemt men Akker's Abdijsiroop
voor oud en jong „*s Werelds béste Hoest-siroop'
tegen Heest, Griep, Bronchitis, Asthma.
Flacon SO ct., f 1.50,12.40,14.20. Overal verkrijgbaar.
Hoe grooter flacon, hoe voordeel! ger bet gebruik,
weerklonk opnieuw zijn slem tot bezinning
op de eigenlijke substantie der kerk. In
Januari 1934 ontslaat in de Duitsehe kerk
cwi groepeering, uitgaande van do belij
denis der kerk. (3 Januari-te Darmen:329
predikanten en ouderlingen uit 1G7 „re-
tormic-rte" gemeenten). Deze groep zwelt
machtig aan ondanks alle regeer!ngsmaat-
regelen, In Maart doel Mii.lar een poging
nic-t behulp van terrorisme en de geheime
staatspolitie om de kerkprovincie Rijnland
en Westfalen bij zijn regiem in te lijven
Frases Koch te Oeynhausen weigert ziel)
aan zijn „ongeestelijke ge weid heerschappij"
te onderwerpen, die in strijd is met Schril!
en belijdenis. Een „Broederraad" word!
benoemd, die de leiding op zich zal nemen
overeenkomstig de belijdenis en de grond
wet der Duitsch Evangelische kerk. Hier
mee is reeds in beginsel een
Kerkregeering gesticht naast
die van Müiler. Een gemeentedag in
Dortmund, bezocht' door 25,009 personen,
bevestigd dit besluit en stelt zich met 550
van de 720 predikanten onder de Broe
derraad.
Op 22 April 1934, na de eerste pogin
gen van Müiler om bisschop Wurm in
Württemberg af te zetten, leest bisschop
Meiser uil Beieren in een geweldige ver
gadering in Ulm een plechtige verklaring
voor. waarin hij de vergader Ie vertegen
woordigers van de Württemhergsche en
Deiersche landskerken, van de Vrije Sy
noden in Rijnland en Westfalen, als ook
van do velr belijdende gemeenten en cliris-
i enen in gansch Dnilschland verklaart to
rijn de rechtmatige Duitsehe Evangelische
Kerk. In Mei sluit zich bisschop Mahra
rens van Hannover hierbij aan.
DEll
ZATERDAG 19 Februari 1938. No. 21793.
