Vrijdag 25 Februari 1938
EERSTE BLAD.
Moedige rede van Schuschnigg.
5NGELAND N ITALIË
NIEUWJAARSREDE
90ste Jaargang.
Oostenrijk is een Duitsche staat, maar zijn
onafhankelijkheid en vrijheid zijn gewaarborgd.
De toestand in het Verre Oosten
De strijd in Spanje
De vrijwil!igerskwestie
De nieuwe situatie. De punten, waarover de aan
staande onderhandelingen zullen loopen.
Duitschlantf
Het proces tegen ds. Niemoeller
Wereenigde Staten
Polen
De geboorte van Prinses Beatrix. Het is nog donker
aan de kim. De steunverleoning. De bouwnijverheid.
De instelling van de afdeeling Kinderpolitie.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
No. 21798
BUREAU LANGE HAVEN 141 fHOEK KORTE HAVER). TEL. 69300 f3 lijnen).
Postreken.ng No. 53II.
BUITENLAND
Engeland
STADSNIEUWS
Deï® courant vsrscliyiit dagelijks, mei alt-
tonde riflg van Zoti- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal 8.—: franco per poet
f 2.50 Prijs per week; 16 cis. - Afren
de rijjas nnmmera 4 et*. Abonnemente»
wordsn dagelijks 'Ogenomen.
Advertentie voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Buren*
besorgd zjjn, 'a Zaterdags voor ur.
Een bepaalde plaats van advertentie*
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Prijs dor Advcrtentiön; van l5 regels f 1 55;
fedeto regol meer f 0.30; in Let Zaterdagnunimer
15 regels ft.80, iedere regel meer f0.35
Reclames f0.75 p*r regel. Incassokostenöcts.;
postkwitanties 1b ets. 'laneven \an advertentien
Dij abonnement zyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleins
Advortentien opgenomen A tü.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Klemo Advertentióntot25woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien 11.00, indien
met vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Biondskauelier Schuclisnigg geelt gislo-
teren in tien Bondsdag zijn met span
ning verwachtte rede gehouden.
Het eerste c-n eenige punt op do agenda,
aldus zeiüe Schuschnigg, luidtOosten-
lijk. Daamti*de is de geheels inhoud der
regeeringsverklaring in al haar onderdee-
llen omlijnd.
Be regeering slaat met al haar leden
onwrikbaar op den grondslag van de
grondwet van den eersten Mei 1934.
Haar eerste en vanzelfsprekende plicht
is hel, de onaangetaste vrijheid en
onafhankelijkheid van het Oostenrijk-
sche vaderland te handha,ven. Zij Be
schouwt b->t als haar* taak, don vrede
naar buiten zoowel als naar binnen
te waarborgen
Oostenrijk, zoo vervolgde Schuschnigg,
wil in r.ijn bescheiden, doch eigen grenzen
medewerken aan het lot van het geheele
Bluitsche volk. Voor Oostenrijk kunnen
geen buitenlandsche voorbeelden in aan
merking komen eenerzijds omdat uit be
paalde politieke situaties geboren slag
woorden in beginsel slecht binnen de
gernzen van het land van oorsprong gel
den moeten, anderzijds echter ook omdat
Oostenrijk met de grondwet van Mei 1934
nieuwe wegen heeft ingeslagen, zooals zij
heden ten dage slechts in den dapperen
vrijstaat der Portugeezon een paralelle
richiing nemen.
Met nadruk verklaarde spr., dat de
Oo= lenrijksclie grondwet geeu partijen
■en geen partijenslaal kent. Daarom is
er ook geen sprake van coalities, noch
in hel politieke leven, noch in de
regeering. Do grondbeginselen van het
Vo'ksfront zijn, aldus Schuschnigg,
voor Oostenrijk even onaanvaardbaar
als bet dictatoriale bewind.
Het onderhoud van lliller.
Sprekende over het onderhoud, dal hij
to Berrhtosgaden met Ilitler heeft gehad,
zeide spr. te hopen, dat dit een mijlpaal
zal bei eekenen in de betrekkingen tusschen
de beido landen, een mijlpaal van den
vrede.
Hitler had, naar Schuschnigg verklaar
de, tijdens de besprekingen uitdrukke
lijk vastgesteld, dat de Duitsche re
geering de volledige souvereiuiteit van
den bondsstaat Oostenrijk erkent,en be
schouwt de hïnneniandsch-poiiticke
Ontwikkeling in Oostenrijk, zoowel als
de kwestie van het Ooslenrijksche na-
tionaal-socialisme als een zuiver Oos-
tenrijkscbe aangelegenheid, waarop zij
noch direct, noch indirect invloed wil
uitoefenen.
Tevens werd vastgesteld, dat de Oos
lenrijksche bondsregeering haar politiek in
het algemeen tegenover Duitscliland steeds
in een zuher prineipieele richting zal
leiden, dn- in overeenstemming is met
het feit, dal Oostenrijk zich als een zui
ver Buiische staat voelt.
Schuschnigg verklaarde voorts, dat door
de overeenkomst van Berchtesgadcn het
voortbestaan van de protocollen van Rome
in geen onkel opzicht in liet geding is
gebracht.
Na een kort overzicht te hebben gegeven
van de positieve resultaten, die zijn regee
ring heeft bereikt, zeide Schuschnigg: liet
Vaderlandsche Front heeft thans plaats
voor allen. Naast het Vaderlandsche Front
zal er in Oostenrijk geen politieke partij
en geen. politieke organisatie bestaan.
Met Buitschland is overeengekomen,
dat van Duitsche zijdo geen inrnen- -
ging in de binnenlandscb-politieke aan
gelegenheden van Oostenrijk zal p'aats-
vinden. Schuschnigg gaf als zijn over-
tuiging te kennen, dat de weg, die
Oostenrijk in de toekomst gemeen
schappelijk met het groote Duitsche
rijk zal aangaan, tot welzijn van het
Oostenriiksche vaderland zal strekken.
Schuschnigg besprak vervolgens de be
trekkingen. die Oostenrijk met zijn na
buren onderhoudt. In de eerste plaats
stelde hij de vriendschappëlijke verb.onding
met Hongarije.
Oostenrijk is, zoo zeide spr., vast be
sloten, voort te gaan op den beproefden
weg der protocollen van Rome. Het zou
onjuist zijn, van een wijziging in de har*
lelijke betrekkingen tusschen Oostenrijk en
meermalen in de buitenlandsche pers ge
schied' is.
Schuschnigg besloot met te verklaren:
Het gaat thans niet om den staatsvorm,
d'och om den staat, om het vaderland.
De strijd van den afweersirijd is voorbij,
thans begint het tijdperk der aaneenslui
ting. „Tot in den dood: rood-wit-rood''.
Naar hel Oostenrijksebe telegraafagent-
schap meldt, hebben groote menschenme-
nigten na afloop van de rede van den
bondskanselier patriottische betoogingen
ten gunste van Schuschnigg gehouden. Hon
derdduizenden trokken door do straten on
der het zingen van vaderlandsche lederen
en met den kreet „leve Schuschnigg".
Te Weenen heeft een geweldige volks
menigte Schuschnigg voor et gedenkteeken
voor Maria Theresia een grootsclio hulde
gebracht.
Het optreden der Chinccschr
luchtmacht op Formosa.
Chineesclic vliegtuigen hebben gisteren
voor de tweede maal gepoogd een aanval
te doen op Formosa, maar moesten hier.
van afzien wegens de door de Japansche
autoriteiten genomen voorzorgsmaatregelen.
In een communiqué van het ministerie
voor overzccsehe zaken wordt gezegd, dal
verscheidene Chineesche vliegtuigen giste,
ren van groote boogie vijf bommen hebben
laten vallen op Sjoza'nsjo, waarbij vier
burgers en diie kinderen werden gedood
en twintig anderen gewond. Voorts bom.
bardeeiden Chineesch viiegtni.ei Sjikoelo,
waarbtij een burger werd gedood en twee
anderen gewond werden.
Volgens andere berichten zou, hef a int.nl
slachtoffers van den eersten luchtaanval
zeker minstens 50 -bedragen.
Veertig Japansche vliegtuigen op den
grond en eon reeks loodsen met een on he.
kond aantal toestellen weiden verniel.,1. De
bestuurders der Chiiieescbe machines be.
weren dichte rookkolommen le hebbzazien
opstijgen. Zij vermoeden, dat oen bon ••'ine.
depot in biand was geraakt.
■Opmarseh der rcchtschen na den
val van Teru el. -
De troepen van Franco rukken ten Zui
den van Teruel verder op. Zij zijn thans
zes kilometer ten Zuiden van de plaats
doorgedrongen. In Teruel zelf hebben de
reclitschen aanzienlijke hoeveelheden wa
penen en munitie gevonden, 98 procent
van de huizen der stad zijn vernield of
ernstig beschadigd. De verliezen van de
regeeringstroepen in en om Teruel bedroe
gen van 5 tot 22 Februari 9750 dooden
en 1G29S krijgsgevangenen. l>e grootste
verliezen leden de troepen op G, 7 en 22
Februari.
Da correspondent van Reuter geeft een
beschrijving van Teruel waar hij een uur
na de rechtsche troepen is aangekomen.
Hij meldt, dat het beroemde Seminarie
is verwoest. Gedeelten der ruïnes waren
ingericht tot loopgraven en versterkingen.
De teren van de kathedraal, die het hevig
heeft moeten ontgelden, en do prachtige
toren van den Sint Maarten, slaan nog
overeind. Het hotel Aragon is bijna ge
heel verwoest.
Vele huizen zijn ïeeds ingestort en de
straten zijn door het puin versperd,
Andere huizen schijnen ieder oogenblik
te kunnen instorten.
Het Duit»clie antwoord te Lon
den overhandigd.
De Duitsche zaakgelastigde te Londen,
Wc ermaim, beeft gisteren een bezoek ge.
bracht aan lord Plymouth, met wien hij
zich langen tijd onderhield over liet Duif.
sche antwoord op liet Engelsche bemidde
lingsvoorstel inzake de terugtrekking van
vrijwilligers.
Dit antwoord werd enkele dagen geleden
aan de Britsclie regeering overhandigd. liet
hield de goedkeuring in dei' Britse he
formule.
Het Iloogcrliuis en liet altreden
van Eden.
In het Iloogcrliuis is gisteren gedebat
teerd over bet aftreden van Eden. Lord
Halifax beantwoordde de gemaakte op
merkingen namens de regeering. Hij zeide
o.a. dat eerst na liet onderhoud tusschen
Chamberlain en Eden met Grandi, vorige
week Vrijdag, het scherpe meeningsverschil
tusschen Chamberlain en Eden aan den dag
is getreden.
Ik kan u verzekeren, aldus Halifax,
dat, wat de vorige week onze politiek
was, onze politiek van vandaag blijft en
dat de vreemde mogendheden zich ern
stig zouden vergissen, wanneer zij dachten,
dat de recente gebeurtenissen eenige wij
ziging beteekenden.
Ho veranderingen in het kabinet.
Naar men meent te weten, zou hot ka
binet besloten hebben, lord Halifax defi-
tief tot minister van buitenlandsche za-
Hcl wapen van H.K.H. Prinses Beatrix,
.ken to benoemen en den onderstaatsse-
iaehtig man van do divisie van kolo- Cretaris van arbeid, R. A. Butler, tot on-
nel 5,i noz Grande trokken Dinsdagochtend ei staatssecretaris van arbeid; R, A. But-
om elf uur als eersten do stad binnen, jel^ j0j onderstaatssecretaris van buiten-
terwijl do laatste verdedigers toen nog Jaiulscho zaken. Deze benoemingen zouden
stand hiel dcc in het vrijwel in puin ge- j vandaag ot morgen bekend gemaakt nor-
schoten Bi minarie. (p,n
Toen do correspondent do stad Lmnum- l FrSinkriÉlC
kwam, was het op straat zeer druk dooi i
de militairen van Franco. De mannen \au| Vonnis in spionnageproces.
den geneeskundigen dienst waren bezig d'e j Na een behandeling van vier dagen licefL
lijken to beigen en de gewonden te ver- ile militaire rechtbank te 51olz gisteren uit-
zorgen. j spraak gedaan in een ernstige spionnage-
In de oudergrondscho gangen zoeken do zaak, Baion van .lachen, handelsvcrlegen.-
reclitschen naar mogelijk achtergebleven woordiger te Paiijs, geboren to Keuier,
manschappen der regeeringslroepen. werd veroordeeld tol 15 jaar vestingstraf,
Gp straat liggen allo mogelijke dingen, terwijl hem verder verblijf in licl land
Men ziet er doode muilezel". 4&- Engelse!» ontzegd v ordl. De voormalige Oosletu-ijk-
dngbladen. Het schijnt, dat de troepen een sche kolonel, Aibrechf, vertegenwoordiger
groot aantal dameshoeden - hebben gevon- van een Duitsche firma, werd eveneens tot
Jen, want zeer veel soldaten hadden er 15 jaar vestingstraf veroordeeld, terwijl
hun hoofd mede bedekt. Hartinann, de correspondent van een
De moeste bewoners van Teruel zijn naar V.'eensch dagblad te Parijs, tot. twaalf jaar
Valencia gevlucht. Teruel zei nog lang on- vestingstraf veroordeeld -werd. De,leider
bewoonbaar blijven.
van do spionnenbende, Lorcntz, weid bij
verstek tot tv intig jaar vestingstraf vor-
j oordeeld.
Neville Chamberlain en lord Halifax
zullen vandaag lord Perth, de Britsche
ambassadeur te Rome, in Downingstreet
ontvangen. Waarschijnlijk zal de am
bassadeur twee dagen in Londen blijven
en aan hef einde van de week naar-Rome
terug reizen. Diplomatieke kringen te Lon
den blijven terughoudend ten opzichte van
de instructies, die de ambassadeur zal
krijgen, niet alleen uit discretie, maar
ook omdat ueze instructies zeer elastisch
zijn en de ambassadeur zonder twijfel in
voortdurend contact zal moeten blijven
staan mei de regeering.
Er is nog nieLs bekend over de voor
nemens van Italië, welke Eden en Cham
berlain tevergeefs getracht hebben op te
helderen tijdens de gedachten wisseling van
VTijd'ag j 1."
Verschillende aanwijzingen doen ech
ter vermoeden, dat Italië groote pro
blemen zou willen aansnijden, zoo-als
het evenwicht der vlootstrijdkrachten in
de Middellandsche Zee en de controle
over het Suezkanaal. Rome zou ook
erkenning van de verovering van
Abcssinië door den Volkenbond
eischen. Wat dit laatste punt betreft,
schijnen er geen moeilijkheden te wor
den verwacht, de beide eerste eischen
echter brengen de Britsche politieke
kringen nog al in verlegenheid.
Herhaalde malen hebben Engelsche lei
dende persoonlijkheden zich uitgesproken
tegen iedere verbintenis, die de Britsche
vlootstriplkrachten in de Middellandsche
Zee zou beperken in een verhouding tot
de Italiaansche en men ziet niet goed
in, hoe de conservatieven, die Chamber
lain sieun hebben verleend' in zijn. poli
tiek van toenadering tot Italië, een wij
ziging van de Britsche houding op dit
punt zou kunnen aanvaarden.
Ten aanzien van het Suez-kanaal mer-
ling van deze kwestie niet alleen in de
bevoegdheid van Engeland ligt. Warneer
het gaat om militaire en vloot bescherming
Dv,.5 van de zóne zouden concessies aan Italië
Italië te spreken, zooals diep laatsten tijd nog moeilijker zijn en in ieder geval, is
met de icgeering tijdens de besprekingen,
Commentaren uit Ifaliaanscho krin
gen te Londen doen verwachten, dat
do regeering te Rome gematigdheid
wil betrachlen, oin do toenaderingspo
ging, die Engeland het aftreden van.
Eden gekost hoeft, niet tc ontmoedi
gen. Een mislukking na de gebeurte
nissen der laatste dagen zou voor
langen tijd iedere kans op een ont
spanning uitstellen.
Politieke klingen verwachten ook, dat
liet gebaar van toenadering tol Italië ge
volgd zal worden door een contact zoe
ken niet Berlijn.
Men denkt, dat Von Ribbentrop tijdens
zijn reis naar Londen de volgende week
niet zal nalaten te informeeren naar de
concessies, die gedaan zouden kunnen wor
den aan Duitscliland in do kwestie dei-
koloniën. Vele Britsche politieke persoon
lijkheden verwachten niet, dat het bezoek
van Von Ribbentrop een punt van uitgang
zal vormen voor een. nieuw „onderzoek".
Zij denken echter, dat aan Duilschen karnt
het terrein wellicht nog moeilijker is dan
aan Italiaanschen. In de eerste plaats lijkt
het door de Britsche deskundigen in de
koloniale kwestie uitgevoerd voorbereidend
werk geen .aanleiding te geven tot de hoop
op tastbare concessies.
In de kwestie van Midden-Europa heeft
Chamberlain nog geen tijd gehad een stand
punt te bepalen. Waar de zaken zoo staan
is er geen wijziging van belang gekomen
in den toestand sedert de reis van lord
Halifax naar Berlijn. Ook moet er aan ge-
kan de zelfde kringen op, dat een rege- dacht worden, dat de conservatieven, die
een ontspanning tusschen de vier groo
te mogendheden hebben toegejuicht, de-
genen zijn, die het vijandigst staan tegen
over een afstand van Britsche gebieden of
onder Britsch mandaat staande gebieden.
Wel op de c.diectievc overeenkomsten
aangenomen.
De Kamer heeft gisteren met 4-12 stem
men tegen 108 de wet op de collectieve
Overeenkomsten in haar geheel aaugeno-
i men.
De vergadering werd vervolgens vcr-
j daagft,
het vrij twijfelachtig, dat aan lord Perth j ROGIBCUië
volmachten zouden worden gegeven om lo De volksstemming,
onderhandelen. De ambassadeur zal onge De volksstemming in Roemenië werd
twijfeld veelvuldig overleg moeten plegen gistermiddag te- half gesloten.
De voorloopige olfiSele uitslag van dc
volksstemming o.tr dc grondwet geeft een
meerderheid van 99 87 pCt. aan. Voor do
nieuwe grondwet hebben 4.283 398 kiezers
gcstc-md en 5113 legen.
Zijn vaderlandsliefde staat
boven iedere verdenking.
5fen verwacht, dat in het proces tegen
ds. Nemöller in het begin der volgende
week uitspraak zal worden gedaan. Woens
dag eindigde hel getuigenverhoor en gis
teien werd een aanvang gemaakt mei hel;
laatste requisitoir en het laatste pleidooi.
5Ien meent to weten, dat het openbaar
ministerie twee der belangrijkste beschuldi
gingen heeft laten vallen, n.l. die van
vciraad en die van deelneming aan een
politieke of monarchistische samenzwe
ring. Aangenomen wordt, dat de predikant
zat worden veroordeeld tot verscheidene
maanden gcvangcuissttaf en dat die straf
als ondergaan zal woutcn beschouwd met
het oog op hot langdurig voorarrest.
De bekende chiiurg Saucrbruch en „mi-
nis lei ialrat" Brandenburg, die als gelui-
gen gehoord zijn, hebben verklaard, dat de
vaderlandsliefde van ds. Niemöller boven
alle verdenking verheven is. In rechter
lijke kruizen verzeker! men, d'at hel pro
ces zonder incidenten verloopt.
Men zegt, dut Nioinóiier zou wenschen!
te antwooiden op de tegen hem ingebrachte
bcschnldigiingcn en daarbij zou willen zeg
gen, d'at de aanvallen, de hij naar be-
weerd! wordt, zou hebben gericht tegen
de mi ui.-Iers floebhels en Kerrl door hun
opueden zijn uitgelokt.
Nieuwe recordhoogte der staatschuld.
Volgens opgave van het departement ran
financiën heeft de staatsschuld de nieu
we recordhoogte van 37.G17 millioen dol
lar bereikt.
Op 21 dezer gingen de totale regeo-
rihgseiCraven do inkomsten met 1009 mil
lioen dollar te hoven.
G oering jaagt.
Tijdens de jacht in de wouden van Bia-
lowieza, lieeft G oering zes wilde zwijnen ent
een vos geschoten. De Duitsche ambassa
deur Von 51o!tke lieeft drie zwijnen ge
scholen.
In de lieden gehouden gemeenteraadsver
gadering heeft dc burgemeester, mr. dr.
F. L. J ran Jlaarcn, do gebruikelijke Nieuw,
jaarsrede uitgesproken, waarin hij alsnog
de beste wensclien voor den raad en zijn
wede uitsprak.
Het Koninklijk gebeuren.
Het afgeloopen jaar bracht in zijn eerste
dagen het Vorstelijk huwelijk, waarbij ook
onze stad zoo treffend medeleefde, het Ko
ninklijk gebeuren dat thans ons heeft ge.
bracht ik moen Le mogen zeggen
een algemecne vreugde.
Hoe do bevolking van Schiedam haar
dank aan God betuigde, hoe zij haar blij.
den jubel in enthousiasme uitte, dat heeft
do stad geloond in reeks van schitter,
feesten, met wel als schoonste kroon..
de éénheid, die daarbij ons allen had
verbonden.
Moge de nieuwe Prinses uit 't Vorstenhuis
Oranje steeds zonneschijn ontmoeten en
't onderpand versterken voor welvaart on
geluk van *t dierbaar vaderland.
Heeft '37 ons behoed voor plotselinge
rampen, het schijnsel dat ons tegendaagdo,
het schijnsel van verbetering in nijverheid
en handel, dat schijnsel werd lidaas nog
niet het held'ro licht, dat wij reeds jaren
lang met ongeduld verbeiden.
De werkloosheid.
Nog is het donker aan de kimme, waar
■elk straaltje licht ons hoop en tra est
moet geven, aan iedereen van ons, die in
den levensstrijd zijn eigen strijd moot strij.
den, aam [hen het eerst on bovenal, die er
het bitter zware kruis der werkloosheid
dragen.
God geve UULl de kracht om 't hoofd om.
hoog te houden en wijze óns den weg om
licht en zonneschijn ook weer voor hen
te brengen.
Niet bcYmaal nochtans is er do druk
gebleven, die onzen groei en bloei in
kluisters had geslagen, de algemeene
scheepvaart leefde op en kwam 't metaal,
bedrijf aanmerkelijk ten goede; ook laanden.
zich symptomen ter gunste van de bouw.
bedrijvigheid die er naast andere fac.
teren-den staroom der werklonzen hielp,
remmen en hielp koeren.
Of deze gang van zaken nu zal besten,
digd blijven?
Geen onzer kan liet oordeel véllen; wij
