Vrijdag 25 Maart 1938
EERSTE BLAD.
Geen Britsche waarborgen
STADSNIEUWS
90ste Jaargang.
No. 21822
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Chamberlain houdt de deur open. Engeland
heeft verplichtingen jegens Frankrijk en België,
maar niet jegens Tsjecho Slowakije.
De toestand in het Verre Oosten
Engeland
Witter dan wit
Frankrijk
'Oostenrijk
Mexico
Int. Samenwerking
Grootere slagschepen
De „Nieuw Amsterdam"
De strijd in Spanje.
Duitschland
Litauen
Tsjecho Slowakije
Martha
Deze courant rerschynt dagelijks, aetnit-
tonderiag ran Zon- en Feestdagen, -
Prijs per kwartaal f 2.—; franco per poat
f 2,50, Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstrolgend num
mer moeten véór elf nar aan het Bureau
bezorgd zyn, 'fl Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats ran advertentien
wordt niet gewaarborgd.
SCI EDAM ICHE COURANT
Prijs der Advertentien: van l5 regels f 1 55
Iedere regel meer f0.30, in het Zaterddgnummer
5 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.33
Reclames f 0.75 per regel, IncassoKostenSets
postkwitactiea 15 ets. Janeten tan ach ei tcnüen
bij abonnement zijn aan het Bureau \erkrtjirbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Klrine
Advertentien opgenomen A t OJK) t/m 15 w oor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden Elk woord meer
5 cent tot een maximum \an 30 voorden.
's Woensdags Kleme Advertentien tot 25woor
den f025, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd
's Zaterdags Kleme Advertentien 11.00, mdien
met vóór Vrijdagavond 0 uur bezorgd.
Gistermiddag heeft de Britsche minister,
president Chamberlain in het Lagerhuis
over de buitenlandsch© politiek een ver.
klaring afgelegd.
Toen Chamberlain zich van ziju plaats
verhief om zijn belangrijke en met onge
duld afgewachte verklaringen af te leggen,
werd1 hij door de ministers luide toege
juicht.
In den aanvang van zijn rede zeide
Chamberlain, dat de Britsclfe 'politiek" ©en
vredespolitiek is. r
Dat wil niet zeggen, dat niets ons
zal brengen tot strijd' (bijval). Wij zijn
gebonden door zekere verdragsbepalin.
gen, die de noodzakelijkheid van vech.
ten medebrengen, indien het daartoe
zon moeten komen, on ik hoop, dat
niemand er aan twijfelt, dat wij in
dat geval bereid zijn deze verplichtte,
gen na te komen. (Bijvalt).
Dan zijn er zekere vitale belangen van
ons land, waarvoor wij zouden strijden, in
dien zij bedreigd worden: de verdediging
ran het Britsche gebied' en de verbindings
wegen. (Applaus).
Ik ontken niet, dat mijn vroeger gelootf
in den Volkenbond als doeltreffend instal
ment voor bet behoud van den vrede diep
geschokt is. (Bijval).
Doch ik geloof nog steeds aan de moge
lijkheid, dat de bond zoozeer kan herlik
ven en zoo versterkt kan worden, dat
hij een doeltreffend instrument kan wor
den. Op het oogenblik staan de zaken zoo
echter niet. Het beste, dat we kunnen doen
is den Bond weer lot gezondheid te
brengen.
Sprekende over de collectieve veiligheid,
zeide Chamberlain, bet is niet mootTzakelijk,
dat do samenwerking van alle 58 Jvxten
van den Volkenbond verzekerd wordt. Als
men kan komen tot samen wei king van oen
voldoende aantal staten om een front van
geweldige kracht tegen welken machtigen
aanvaller ook te vormen, kan dat doeltref
fend1 zijn, doek de waarde van een derge
lijk bondgenootschap hangt af van zijn
militaire kracht. Indien Engeland oen aan
zienlijke bijdrage wil k'venen voor de be
vestiging van zijn gioolsle belangen, moet
liet zwaar gewapend zijn voor defensie en
tegenoffensief.
O-vergaande tot de internationale situ
atie zeide de minister: Die Britsche regee
ring 3 ree ft haar meaning over het opledrai
der Duitsche regeering needs te kennen
gegeven en ik heb daaraan niets toe te
voegen. Het actueelste onder de vraag,
stukken, die bezorgdheid wekken, is dat
van de betrekkingen tusschen d© Tsjeeho-
Slowaaksche regeering en de Duitsche min
derheid.
De Britsche verbintenissen hebben in de
eerste plaats betrekking op de verdedi
ging van België en Frankrijk tegen een
nietuitgelcklen aanval.
Dan zijn er verdragsverplichtingen je
gens Portugal, Irak en Egypte.
Moesten wij Frankrijk de verzekering ge
ven, dat wij, wanneer dat land krachlens
zijn overeenkomst met Praag Tsjecho.Slo-
vakije bij een Duilschen aanval te hulp
20U moeten komen, onmiddellijk onze ge.
- heele militaire macht ten dienste van
Frankrijk zouden aanwenden of moesten
wij ons bereid1 verklaren tot militaire actie
over tic gaan om weerstand te bieden aan
een gewelddadigen aanval op de onafhan
kelijkheid en de onschendbaarheid van
Tsjecho.Slowakije en andere landen, die
daartoe bereid zouden zijn, uitnoodigen
zich bij een dergelijke verklaring aan l©
sluiten
In beide gevallen zou de beslissing, of
Engeland' in een oorlog zou worden ge
wikkeld, automatisch aan het oordeel der
Britsche regeering onttrokken worden en
een dergelijke waarborg zou gelden zon
der» dat men rekening zou kunnen hou
den met de omstandigheden, waardoor zij
in werking zou (reden en waarover de
regoering wellicht geen controle zou kun
nen oefenen. De Britsche regoering meen
de ©en dergelijke situatie niet te kunnen
aanvaarden met betrekking tot oen gebied,
waar de Engelsche belangen niet zoo op
den voorgrond treden als in het geval van
Frankiijk of België. Het is rtiel de si
tuatie, die uit het handvest voortvloeit.
Om deze redenen, aldus Chamber
lain, acht de Britsche regoering zich
niet in staat, deze waarborg te geven
Quide toejuichingen van do ministers-
fiank). Terwijl ik eenvoudig melding
"Wak. van deze beslissing, wensch ik
daaiaan toe te voegen, dat bij oorlog
en vrede niet alleen wettelijke ver
plichtingen betrokken zijn. Het" is on
waarschijnlijk, dat de oorlog slecliis
beperkt blijft tot degenen, die derge
lijke verplichtingen aanvaard' hebben.
_lïet is onmogelijk te zeggen, waar een
oorlog zou ophouden en welke regee
ringen ©r in betrokken zouden worden.
Chamberlain hield zich vervolgens bezig
met d©. Russische, uitnoodiging tot het bij
eenroepen, .van een conferentie.
Hoewel de Brils&h© -regeering ©en con
ferentie, waarop alle Europeesche staten
vertegen woord igd- zouden zijn, warm. zou
toejuichingen, moet zij erkennen, dat hoop
daarop niet gekoesterd kan worden.
Do voorgestelde conferentie zou de be
weging in de richting van exclusieve sta-
tengroepen, die gevaarlijk zijn voor den
Europeeschen vrede, versterken.
Na de rede werd nog gesproken door
Attlee, Sinclair, Churchill en verscheidene
anderen, maai' het debat iverd zonder
stemming gesloten.
De Chineezen zouden overwinning
hebben behaald.
Volgens berichten uit Clmieescbo bron
zouden de Japanneezen in Noord Kiangso©
20.000 man in het vuur hebben gebracht,
ten eind© druk uit te oefenen op den. lin
ker-vleugel der Cliineesche troepen in den
spoorwegsector van Nqord Tientsin en Pe-
kau. De drie Japansclie divisies, die ten
Noorden en ten Nooid-Ooslen van Lini
opereeren zijn in Zuidelijkerichting ge
trokken. Zij hebben een flankaanval uit
gevoerd' op een front van 20 ICM. lengte.
Het gevolg van de gevechten was, dat
4000 Japansclie soldaten werden gedood,
500 gevangen genomen en 8000 man ge
wond'. Daarenboven is een groote hoeveel
heid' oorlogsmateriaal buit gemaakt.
D© Chineezen hebben 3000 tot 4000
dooden en gewonden.
Op den rechtervleugel zetten de Japan
neezen nog steeds hun offensief voort. In
d© pTOvinsie Zuid-Sjansi is de militaire
positie der Chinec-zen gunstig. Zij hebben
daar in de laatste dagen eon aantal tegen
aanvallen op de Japanneezen gedaan. Ver
nomen wordt, dat van 1 tot 20 Maart 34
Japansche vliegtuigen, die in Midden-Chi-
na hebben geopereerd, worden vermist. 27
Japansche toestellen werden omlaag ge
schoten.
De terreur ia Palestina.
Een Arabier, Fares genaamd, die uien in
Arabische kringen ervan verdacht spionna-
ge te plegen ten gunst© van Engeland, is te
zamen met zjjn chauffeur op 'nrit door 't
district Akko door Arabische benden ont
voerd. Het onmiddellijk door politie en mi
litairen ingestelde -onderzoek heeft lot dus
verre nog geen resultaat opgeleverd. Men
vermoedt, dat Fares en zijn chauffeur om
het leven zijn gebracht.
Omtrent de ontvoering zelf is het vol
gende bekend geworden Toen de Arabische
bendeleden trachtten de auto van Fares aan
te houden, opende bij onmiddellijk het vuur
op zijn aanvallers, waarhij een liunner
werd -gedoodr Fares vluchtte daarop in
een koffiehuis in het nabijgelegen dorp.
Hier werd hij geruïmen tijd belegerd, ten
slotte -gevangen genomen ©n weggevoerd.
De hertog vam Windsor te Antibes.
Gisteravond zïjin de hertog en de her
togin van Windsor te A-ntrbes (Zuid-Frank
rijk) aangekomen. Zij hebben hun intrek
genomen in- Grand Hotel Cap Antibes, waar
ook Llcyd George logeert.'
worden Uw tanden indien U poetst met
Tube 00 en 40 "t. Doos *20-et JVOROL
y.."V-
-4-li
H.K.IL Prinses Juliana en Z.K.H, Prins Bcrahard hebben gisteren de «ross country
der Kom Militaire sportvereeuiging te Ede bijgewoond. Del Prinselijk Paar volgt vol
interesse de verrichtingen der ruiters.
De Senaat en de financleele
volmachten.
Na den door de Kamer goedgek©arden
tekst van het financieel© wetsontwerp te
hebben verworpen, heeft de Senaat met
156 tegen 137 stemmen den door zijn
commissie van financiën voorgelegdcn tekst
goedgekeurd. Dit betrof een beperking van
het aangevraagde ongedekte voorschot tot 5
milliard francs.
Ministerpresident Blum had d. u Senaat
wel verzocht den tekst van liet financieel©
wetsontwerp, zooals dez© door de Kamer
was aangenomen, goed te keuren, doch hij
heeft niet de kwestie van vertrouwen
gesteld.
De voorzitter van de fjaaincieele com
missie van dein Senaat heeft op de verkla
ring van don ministerpcesidl»t geantwoord,
dat het moeilijk is onderscheid te maken
tusschen de a/genreen© behoeften van de
schatkist en van de landsverdediging. Cail-
Iaux verontrustte zich verder over het
steeds verminderen van de goudvoorraad,
welke noodzakelijk is voor de landsverde
diging.
De intrekking van de schilling.
Men is van meening, dat Maandag a.s.
De oliemaatschappijen zullen schade
loos gesteld worden.
President Cardenas heeft tijdens ©en rnas-
sabetooging veiklaard, dat Mexico zich aan
sprakelijk blijft achten voor d© volledige
betaling van de onteigende bezittingen dor
petroleummaatschappijcn.
Hij zeide, dat bet land geen interventie
in welken vorm ook, vieest, en in staat is,
hieraan het hoofd te bieden.
Notawisscling tusschen de
Ver. Stalen en Engeland
verwacht.
Het Amenkaansche departement an
buitemandaclic zaken heeft te kennen
gegeven, dat de regeering der Ver-
eenigde Staten besloten heeft met ©en
beroep op de desbetreffende c ausule
-van het vlootverdrag van Londen,
slagschepen van meer dan 35 000 ton
te bouwen
De foimeele mededeeling van dit be
sluit w ui fit binnenkort verwacht, waar
schijnlijk in den vorm van een notawisse-
ling tusschen de Vereenigde Stalen en
Engeland Men meent te weten, dat Frank
rijk met tot den bouw van grooteie slag
schepen zal overgaan. In een perscon
ferentie heeft Hut! medegedeeld, dat de
aanbeveling tot bet doen van een be
roep op de clausule gedaan is door d©
Amerika arische diplomat eke en viooiver-
tegenwoordigers, die overleg hebben ge
pleegd me' Engeland en Frankrijk.
Op het Hoofd.
Hoe is hot mogelijk, hebben we ons zelf
gislemamidJag op het Hoofd afgevraagd,
dat zoove.d mensehen wetenDe Nieuw
Amsterdam komt voorbij?
De opm&rseh der opstandelingen.
De troepen der opstandelingen ziju aan
vier fronten opgerukt. Zij naderen thans
Bujaraloz.
Ten Noorden van Huesca hebben zij ver
scheiden© dorpen bezet en krijgsgevange
nen gen mant Ten Zuiden van Huesca
hebben zij vorderingen gemaakt. Zij zijn
er de rivier Flumen overgestoken. In den
sector van Mont Alban Alcaniz zijn zij
in Zuidoostelijke richting opgerukt in de
regcering der provinc.e Castellon. Zij heb
ben in die streek ©enige dorpen bezet.
Goering naar Oostenrijk.
Minister-president Goering heeft zich gis
teravond naar Oostenrijk begeven. Hij zal
daar o.a hel uitvoeren van het vierjaren
plan v oorbereiden. Morgenavond zal hij
liet groot© programma tot economisch hor
stel van Oostenrijk in een vergadering uit
eenzetten.
Verder zal hij als opperbevelhebber van
de luchtmacht een bezoek brengen aan mi
litaire instellingen, terwijl hij ook een stu
dio zal maken van liet bosch- en jager-
wezen in Oostenrijk in zijn kwaliteit van
rijks bosch en jagermeester.
De rcgecring afgetreden?
Do regceling van Litauen zou gister
avond volgens" een bericht van het Duit
sche Nieuws Bureau ziju afgetreden, nadat
een vergadering was gehouden met den
president der republiek. De hoofdaalmoe
zenier Mironas zou belast zijn met de
vorming van een nieuwe regoering op
breede basis
De leger aalmoezenier Mironas, een
vriend van Smetona, heeft een voorlooi-
pige rego-cring gevormd'. Alle ministers zijn
lid van de regeoriugspartij.
De vroegere minister-president Tubelis,
is minister van landbouw en Lozoraitis
is minister van buitenlandsch© zaken.
Toen wij daar omstreeks half 5 arriveer
de mark in de plaats van de schilling zal den, waren r eenige 10-taHen menschen,
komen. Met het oog op de noodige voor- j waaronder nog verscheidene kinderen, die
bereidingen voor de ten uitvoer legging hun vrijen V oensdagmiddag aan den wa-
van dezen maatregel, zullen alle finamcieele terkant vierden".
instellingen morgenmiddag om twaalf uur
sluiten.
Scliuschnigg weigert het land (e verlaten.
Sehuschnigg, die te Weonen wordt be
waakt door manschappen der S.S, heeft
van oificieele zijde het voorstel ontvan
gen een vrijgeleide te aanvaarden voor een
door Scliuschnigg op te geven grens.
Seliusclmigg In ell dit aanbod van de hand'
Die 10 tallen grex Wen aan tot eenige 103-
tallen en tegen kwart over 5, toen de
„Nieuw Amsterdam" -langzaam in het Wes
ten den hoek om kwam bij' de Scheeps
bouw Mij. Nieuwe Waterweg, stonden zeker
meer dan duizend kijkers op het Hoofd'.
Het snelvoetig gerucht van do komst
van het nieuwe schip, dat de „Statendam"
als vlaggoschip der Nederlandsehe koop
gewezen. Hij verklaarde in zijn land ie j vaardijvlool heeft gedegradeerd, was niet al-
willen blijven. Ilij zeide voor do komst der leen door de Gorzen gegaan; ook uit de
nationaal socialisten te hebben kunnen „stad" waren de Jwlangstellendcn geko
vluchten, indien dat dal in zijn bedoeling
zou hebbtii gelegen.
To Beihjh beweert men, dat Sclmschnigg
door manschappen der S.S.- moet worden
bescheimd, daar van de zijde der Oosten-
rijkseho nalionaal-socialisten vergeldings
maatregel., n te duchten zouden zijn.
Graaf Paul Esterliazy gearresteerd.
Graaf Paal Esterliazy werd te Krems
men: per voet, per fiets en per auto!
liet wachten duurde lang. Om 3.10 was
de „Nicnv Amsterdam" reeds den Nieu
wen Watciweg binnengekomen en even na
half 5 kon het schip Schiedam passeeren.
Een deskundige sprak echter als zijn ver
onderstelling uit, dat men aan boord van
de „Ni.'iic Amsterdam" geen haast zou
maken om aan de R.BM. te komen, want
munster gearresteerd wegens licleedigingom was het pas „doo.I-water \oor
van Duitsche soldaten. Ilij zou de soldaten ';'len 'D'1 ,-gm8 or 11
in een donkere en vochtige kamer hebben
ondergebracht, terwijl in zijn kasteel tal
van kamers beschikbaar zouden zijn ge
weest.
Dr. Seifz op vrije voeten gesteld.
De vroegere burgemeester van Weenen,
dr. Seitz, die zich in arrest bevond, is
volgens Ilava« op vrije voeten gesteld.
Slownkcn verlangen autonomie.
Het beduur van de autonomistische Slo-
waaksche partij, welke onder leiding staat
van mgr. Hlinka, heeft te Bratislava ver
gaderd om den toestand, welk© is gescha
pen door het uittreden van do activisti
sche Duitschers uit d'e regoering, te be
spreken.
Na d'e besprekingen werd een commu
nique gepubliceerd', waarin wordt gezegd,
<lat de Slowaaksche volkspartij, welke no- ('e-
gen tien tejen in de Kamer telt, haar front
heeft ui,gebreid met de Ilongaarsche Duit
sche en Üoethcensche minderheden in Slo
wakije.
Een uitvoerend comité is geko/en, dat
voortdurend bijeen zal blijven. Na Paschen
zullen nieuwe vergaderingen worden geor
ganiseerd, waarop het Slowaaksche volk
j zijn Verlangen naar zelfbestuur naar vo-
1 ren zal kunnen brengen.
nog eb; bij het om
zwaaien \an het schip, en het meren geeft
dood-water grootere zekerheid, dat de ma
noeuvre en het werk vlot zullen verloopen.
Eenige keeren kondigde „de stem van
den reus" reeds aan, dal hij naderde. We
vermoeden, dat hij bij het passeeren van
de werf Wilton-Fijenoord wel „goeden dag"
gezegd zal hebben.
Gehuld in een rookgordijn w erd de
„Nieuw Amsteidam" even later zichtbaar
voor de wachtenden op het Hoofd.
Een technicus maakte de opmerking, dat
do olicMookinrithüng niet perfect werkte,
want dan zou niet zooveel rook gevormd
worden.
De rook verdween hij het naderen van
het Hoofd nagenoeg geheel, zoodat de
„Nieuw Amsterdam" zich in haar volle
glorie aan de samcnge»tioomden vertoon-
Ilel was een imposant gezii lil, het
gioote schip zoo statig te zien voorbij
glijden; voorafgegaan door vier sleep
booten er ter zijde geëscorteerd door
nog een paar kleine kracht-bootjes.
Even te voren was een schip met
eenige honderden werklieden van de
R.D.M. aan het Iloofd aangekomen;
verscheidene van do werklieden, voor
al de jongeren, hadden zich bij de
toeschouwers gevoegd.
Van boord van de „Nieuw Amsterdam"
werd gewuifd naar familieleden en ken
nissen op het Hoofd, want ook een aan
tal stadgenooten maakte den tochnisehm
proeftocht mee; als werkers en als gasten.
Het prachtige, zonnige voorjaarsweer
deed velen besluiten, nog even op het
Hoofd te loeven, ook toen de „Nieuw
Amsterdam" voorbij was en het manoeu-
vTeeren gade t© slaan, om het schip na
zijn alleszins geslaagden eersten tocht,
op zijn plaats van uitgang t© zien merein.
Jaarfeest.
De Mr-isjesvereen. „Martha" hield' gister
avond in het Vereenigingslokaa! haar 67©
jaarfeest, waarvoor een flinke belangstel
ling bestond. Veie oud-leden waren aan
wezig. Us. J. W. Tons beek had' de lei
ding, die sprak over de voelwassching.
De secretaresse, mej. G. Tak, bracht liet
jaarveislag uit, waaruit bleek, dat het
ledental door huwelijk den laatteen tijd'
is leniggeloopen, maar d'e teruggang is
reeds omgezet in een stijging. De ver-
botidsdagen werden goed bezocht.
Uit het verslag van de penningmcesle-
resse, mej C Aleman, bleek, dat er
een kien mdeielig saldo is.
Leden san „Martha" hebben eenige stuk
jes opgevoerd: De tooverfiuit, De won
derdokter en een Oranje-potpourri, die ein
digde in een tableau met de letters: W.
1. B. B., de voorletters van de leden
van ons Koninklijk Huis, waarop door
de zaal staande hot Wilhelmus werd ge
zongen
Bs. Tonsbeek liecft de bijeenkomst
gesloten.
Jubileum.
Maandag 28 Maait a.s. zal de heer J. F.
W. Entrop 25 jaar werkzaam zijn bij de
NA". Excelsior Meiaalbuizenfabrick.
De heer Entrop kw am oorspronkelijk als
portier bij „Excelsior" in dienst; na do
afschaffing ran de portiers! unci ie werd
hij magazijnmeester.
Zijn veiantwooidelijk weik vervult hij
nauwgezet en eiken dag levert hij het be
wijs hart voor de onderneming te heb
ben, die hij dient.
Als bizondeih-cid kan nog vermeld wor
den dat de a.s. jubilaris van de oprichting
van do afd. Schiedam af, actief lid van
do E. II. B. 0. is cn ook als zoodanig dit
jaar zijn 20.jarig jubileum zal herdenken.
Brandje-
In den afgeloopen nacht omstreeks 3
uur heeft de brandweer met zand ©en
brand gobluscht, die in een asphalt smelt
oven -op hm ïeirein van d© NA". Swarl-
touw's Constructiewerkplaatsen aan de
WithJndnahaven was on 1st'ian. Ce schade
is slechts gering.
