EERSTE BLAD.
Dinsdag 29 Maart 1938
De opmarsch van Franco
No. 21825
De toestand in het Verre Oosten
90ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Snelle vorderingen in Catalonië. Lerida nog
niet gevallen.
Gisterochtend zijn de troepen van Franco
bij hun opmarscli in de richting van Ca
talan ië Mequineza binnengerukt, dat gele
gen is hij de samenvloeiing rail Ebro en
Itio C-inca op ongeveer tien kilometer van
de grens van Catalonië en 20 kilometer
ten Zuiden van Fraga.
Ilavas meldt hieromtrent nader:
Het leger van Yague heeft in de Sierra
Mezquita halt gehouden om de afdeelingen,
die ter 'linker, en ter rechterzijde opmar-
cheeren, do gelegenheid Ie geven gelijk te
komen. De rechtervleugel hoeft gisteroch-
tend Mequineza bezet, terwijl tie linker
vleugel voor Baihastro is aangekomen. De
ïechlscho troepen lichten dus op alle pun
ten de Cinca bereikt.
Fraga is gistermiddag door Spaanscke en
Marokkaansche troepen bezet. Te. 11 uur
begon de opmarscli over de pontonbrug.
Liukscho vliegtuigen werden niet gezien,
terwijl ook het geschut der regeeringstioe-
pen zich niet liet hooran.
Barbastro-, dat reeds verlaten was door
de soldaten en vanwaar de be volhing even
eens was geevacucerd, stond geheel in
vlammen. Van de stad zal wel slechts een
ruïne overblijven.
Volgens Radio Nacional hebben weinig
steden zoo geleden als Baihastro. Het
radiostation heeft medegedeeld, dat vol
gens verkregen inlichtingen op 26 Sep
tember j.l. de burgemeester der stad en
37 nonnon vermoord zijn, terwijl in totaal
500 menschen om het leven zouden zijn
gebracht.
Rechtsclio vliegtuigen zijn over Lerida
gevlogen en van verscheidene huizen blijkt
daar de witte vlag te waaien. liet schijnt,
dal botsingen hebben plaats gehad tus-
schen de stedelijke politie en de arbeiders
der fabrieken, die zich wildeti overgeven.
De uit Barcelona gezonden internationale
strijdkrachten hebben, alles volgens Radio
Nacional, de beweging* onderdrukt.
Lerida gevallen?
Het moest verrassende bericht o\or
de situalie in Catalonië werd door
Reuter geseind. Het was namelijk de
mededeeling dat door Salamanca en
andere radiostations der opstandelin
gen omgeroepen werd1 dat Lerida go
nomen was.
Do stad Lerida ligt tientallen kilometers
van de grens in Catalonië. Indien de ïeclit-
schen reeds daar aangekomen zijn, vor
dert hun opmarsch met formidabele snel
heid. Het radiobericht vindt echter geen
bevestiging in het officinale legerbericht,
waarin daarentegen wel deinname van
Baibasti-o gemeld wordt.
De snelle opmarsch van Franco welke
den oorlog in Catalonië heeft verplaatst,
bedreigt de verbindingsmiddelen van de
regeering in de provincie Iluesca en in
do Pyreneeën. Het lot van Spanje hangt
thans af van de weerstandskracht van Ca
talonië en de mogelijkheid om de ver
bindingen met het Zuiden te handhaven.
Barcelona is kalm, nog steeds zijn werk
lieden bezig met het wegruimen van do
puinen van het jongste bombardement en
liet bergen van lijken. Op de muren zijn
opschriften aangebracht om de bevolking
aan te sporen tegenstand te bieden aan
de rechtschen.
Nog steeds doen geruchten over een
mogelijke Fransche inmenging de ronde,
doch het liaJf-officieelo blad Vanguardia
ontkent, dat de 'Catalanen overwegen van
Catalonië een Fransch protectoraat te ma
ken.
De kuststeden Tarragona, Castellon en
San Vincente do Calders zijn gisteren op
nieuw gebombardeerd.
■Officieel communiqué van de
regeering.
Het Spaansche ministerie van landsver
dediging heeft in een officieel commu
niqué medegedeeld, dat de regeeiingstroe-
per. sedert gisterochtend bij Fraga den
vijand uit Zijn stelling, welke de stad
en do rivier beheerschlen, verdreven heb
ben. Ten Zuiden van de Ebro heeft de
vijand de Muela de Tolodeya bezet. Bij
Caspe werden hevige aanvallen afgesla
gen. In Andalusie, in den sector Alcau-
ciele, werden krachtige aanvallen op Los
Ciercos en Carnicabra afgeslagen. De troe
pen van Franco hebben driehonderd ge
sneuvelden op het slagveld achtergelaten.
Over Ifaliaansche deelneming
De beschuldiging, dat 5000 man IlalLaan-
sehc troepen in de afgeloopen maand op
het gebied de.r onslandelingen zijn aange
komen, wordt in een gisteravond te Bar
celona gepubliceerd officieel communiqué
medegedeeld.
Verklaard wordt, dat in den loop van
de maand 162 Bu-tsche en 250 Italiaan-
sche vliegers op het rechtsche grondge-
D<r situatie in Catalonië.
Lerida ligt halverwege SaragossaBarce
lona, do hoofdstad van Catalonië. welke laat
ste juist op het hoven-einde van de
kustlijn ligt.
bied zijn aangekomen, zoomede 71 Ita-
liaansche militaire, technici, 18 vliegtuigen
en 15 tanks.
Duitsche schapen, welke Duitscli oor
logsmateriaal vervoerden, werden gewoon
lijk geconvoyoerd door den Duüschen krui
ser Emden. Men zegt, dat deze schepen te
Bilbao zijn aangekomen.
Twintig Iudiaansche snelvarende motor
booten, die een snelheid van 55 mijlen per
uur kunnen bereiken en bewapend zijn met
twee torpedolanceerbuizen en twee met
Dujtschers In-mande duikbootflottieljes, zijn
bij Cadiz waargenomen.
De Cliineesche successen.
Groot was de vreugde in Ilankau on
andere Chinccsclie steden, toen officieel
bekend werd gemaakt, dat de Chiueesche
troepen een groote overwinning haddon
behaald in het Zuiden van Sjantoeng door
de herovering van Lint.-.jen en Tsimng.
Door een uitstekende flankbeweging heb
ben do troepen ook Tawenkoe, aan het
Noordelijk gedeelte van den Tientsin
Pekauspoorweg genomen, waarna zij in
Zuidelijke richting oprukten om de Ja-
pansche achterhoede aan to vallen. De
Japansche troepen ten Zuiden van de
rivier de Tawcn zijn geheel omsingeld
men venvacht, dat zij vernietigd zullen
worden. De Chineezen hebben stellingen
betrokken langs de spoorweglijn ten Noor
den van Linglsjen, om een Japanscben
terugtocht te verhinderen. Bloedige ge-
vechten, waarin de Japanneezen enorme
verliezen leden, gingen aan de herove
ring van Tsining vooraf. De Chtueezen
achtervolgen thans de overblijfselen van
het Japansche leger aan het front van
Lini, die terugtrekken in de richting van
Tsjoelisjen, 120 kilomeier ten Nooidoos-
tc-n van Lini.
Militaire deskundigen verklaren, dat de
Japanneezen, nu de frontlijn 500 kilometer
lang is geworden, minstens vijftig divisies
noodig hebben voor bun krijgsvei richtin
gen. Zij beschikken echter over slechts 16
divisies, aldus het Ch neesche persbureau.
Generaal Pei Ken Hsoe heeft verklaard,
dat de Japanneezen, door hun bases te
Tsinan en Taian te verlaten en in hel
heuvelachtige gebied van Zuid Sjantoeng
door te dringen, den Chineezen een uit
stekende gelegenheid gaven hun den terug
tocht af te snijden. Hij schreef de groote
Chiueesche overwinning toe aan den aan
val op hel hoofdfront en de flankaanval-
len op den linkervleugel.
De strijd in Noord-Chiua.
Ifavas meldt uit Peiping:
Van officieel© Japansche zijde wordt
medegedeeld, dat in het Noorden van
China fel wordt gestreden.
De Japansche troepen hebben con dt-el
van de stad Taiking Kwang bezet,- het ge
vecht duurt hier nog voort. De stad ligt
aan de grens van Sjantoeng en Kiangsoe.
Tot 22 Maart hebben de Chineezen tegen
stand' geboden aan het front van Tsin Poe,
zij telden 11.700 gesneuvelden. Sedertdien
zijn verscheidene legercorpsen in Sjantocing,
Honan en Sjansi ontbonden.
Engeland
Vier reizigers lit Palestina, doodgeschoten.
Gisteuniddag beeft op den weg van
Acre naar Safod een gewapende bende een
aanval gedaan op een hum-auto, waar
mede zes reizigers vervoerd werden. Vier
inzittenden werden gedood, men weet niet,
wat er van de beide andere reizigers en
van den bestuurder geworden is. Een pa
trouille achtervolgde de bende, waarvan
drie leden doodgeschoten werden.
Tsjecho Slowakije
Instelling van minderhedeninstatuut
Door minister-president Uodza
aangekondigd,
In een door minister-president Hodza
uitgesproken en door de radio verspreide
redevoering, heeft de regeering aangekon
digd, dat een mïnderhedenstatuut zal wor
den opgesteld voor de Duitsche spreken
de bevolking van Tsjecho Slowakije. Alle
bestaande wetten en maatregelen, welke
van toepassing zijn op de Üuitsch spre
kende minderheid zouden worden gecon
solideerd in een nieuwen maatregel, welke
de wettelijke basis zullen vormen voor
de oplossing van het minderhedenvraag
stuk.
Hodza zeidewij tieden een nieuwe
fase in van onze minderheden politiek. De
regeering van Tsjecho Slowakije za! haar
politiek de minderhedenkwestie te behan
delen binnen het kader van de Tsjecho
Slowqaksche grondwet voortzetten.
Tsjecho Slowakije heeft altijd weerstand
geboden aan allo pogingen van buitenaf
haar birmenlatidsclie politiek te beïnvloe
den. Zij zal in deze houding geen wijzi
ging brengen.
In het verdere deel van zijn redevoeiing
zeide Hodza nog, dat de positie der re
geering sterker was dan ooit voor de
Europeesche crisis.
Hodza besloot: Geen enkel internatio
naal gevaar bedreigt ons, Er is geen go-
vaar voor oen conflict in ouzo buurt De
toestand veroorlooft ons en eischt voorts
een vreedzaam bondgenootschap.
Tsjecho Slowakije werkt er met andore
landen aan mede.
In het binnenland zullen wij voortgaan
inet op rustige wijze te werken.
Niemand zal zich met iels haasten. Wij
zuilen de zaken in ons eigen belang rege
len en in samenwerking met hen, die den
vrede, orde bij ons en versterking van
onzen staat wensclien.
Duitschland
Duitschland heeft dringend helium noodig.
Het opschorten van de levering van he
lium aan Duitschland door de Wrcenigde
Stalen, irt verhand met de weigering van
Buitseliland garanties te geven, dat dit
gas niet voor militaire doeleinden zal
worden gebruikt, heeft debetrokken Duit
sche kringen Onaangenaam verrast. Over
deze aangelegenheid wordt het grootste
stilzwijgen betracht. Men gelooft, Jat po
gingen iri het werk worden gesteld, dit in
cident, dat de dienstregeling van do Zep
pelins in de war dreigt te stuien, langs
diplomatiek---!, weg te regelen.
Frankrijk
Do slaking in de metaalindustrie.
Gistermiddag hebben ministe-r.president
Leon Blum, Vincent Auriol on de ministers
van latidsveidediging, luchtvaart en arbeid
de conflicten in de fabriiken, welke voor
de landsverdediging werken, besproken. Ver
volgens hebben Blum en Auriol den secre
taris.generaal van de C. G. T., Jouliaux en
de leden van het bestuur der C. G. T. ent-
vangen.
Na dit laatste onderhoud mei de ver
tegenwoordigers van de arbeiders werd oen
communiqué gepubliceerd, waarin werd me.
degedeeld, dat de afgevaardigden van de
mctaalbcwcikcrs maatregelen hebben voor.
gesteld tot vctgrooting van liet rendement
van bet ueik en vergrooting van de pro
ducüe dcor een technische reorganisatie
van den arbeid.
Deze maatregelen worden thans beslu
deeid, om le komen tot een spoedige rege
ling van liet co-nDict.
Oostenrijk
Meer da,u 600 personen op vrije voeten
gesteld.
Van de zijde der Wemsche politie wordt
medegedeeld, dat in de laatste drie dagen
wederom 686 personen uit de voorloo-
pige hechtenis zijn ontslagen, nadat te
voren reeds verscheidene personen op
vrije voeten waren gesteld.
De politie streeft cr naar, aldus zegt
men, niemand langer vast te houden dan
dringend noodig is. De op vrije voeten
gestelde personen zullen overigens nog
voor den gewonen rechter moeten ver
schijnen, daar de motieven voor de ar
restaties geenszins slechts op politiek ge
bied' lagen, doch grootendeels van straf
rechterlijken aard waren.
Het betreft o.m. een groot aantal over
treders der deviezenverordeningen, verder
gevallen van pogingen kapitaal over de
grens te brengen, gevallen van corruptie,
ambtsmisbruik en mishandeling van onder
geschikten.
Sovjet Rusland
Zweedsch ingenieur gearresteerd.
Men meldt de arrestatie in Sovjet-Rus
land van den Zweodsclien ingenieur Kvelms
en diens vrouw, eveneens een Zweedsche,
die beschuldigd worden van contra-revo
lutionaire activiteit.
Zij werden gearresteerd', op het oogen-
blik, dat zij zich voorbereidden voor bun
terugkeer naar Zweden.
Do Zweedsche minister van buitenland-
scho zaken heeft dit bericht bevestigd'.
De nieuwe flottieljcleider Hr. Ms. „Tromp" is gisteren uit de Amsterdamselie
haven naar de Noordzee vertrokken voor de technische proefvaart. Het
schip passeert de Heinhrug.
BINNENLAND
De toelating van oud-Oostenrijkers
De maatregelen, van de regeering.
Het Tweede Kamerlid Albania heeft aan
den minister van algemeen© zaken, voor
zitter van den raad van ministers de vol
gende vragen gesteld
Is de regeering niet van oordeel, dat
aan do voorwaarden, die iu den brief san
den minister van justitie aan de procu
reur» generaal zijn bepaald s oor de toe
lating iu Nederland van z g oud-Oosteux-
i'ijbers, bijna nooit kan v out en voldaan
door een Oostenrijker, die, wegens den
jongsten staatkundigen omkeer, als vlucli
teling zijn land heelt verlaten om elders
asyl te zoeken?
Iteult de regeering niet vernomen, dat
menigmaal aan een Oostenrijker, die zijn
land wilde verlaten, zijn paspoort is ont
nomen, zoodat hij reeds daarom aan de
Lovenbedoelde voorwaarden niet kan vol
doen?
Is de regeering niet van nou!cel, dat
juist zij, die met beschikken over een
eiklaring, dat zij „ongehinderd" naar
Duitschland, resp. Oostenrijk, mogen terug-
kecren, behoefte hebben aan asyl?
Is het de regeering bekend, dat liet in
het algemeen onmogelijk is, bij bet ver
laten van Oostenrijk een bedrag van 500
schellingen of daarmee gelijkstaande mede
te nemen en nog veel meer een bedrag
gelijkstaande met 10 000 gulden over de
grens te brengen, tenzij op sliaksclie en
voor den vluchteling uiterst gevaarlijke
wijze?
Welke reden heeft tie regeering om te
vreezen, dat uit Oostenrijk, dat niet aan
Nederland grenst, vluchtelingen in zoo
grooten gelaio zich naar Nedeiland zul
len begeven, dal het aloude asyl recht zou
moeten woideti opgeheven?
Is de legr-cring niet van gevoelen, dal,
ten einde op voor geen enkel laad te be
zwaarlijke wijze asyl te kunnen verleenön
aan lien, die wegens gevaren voor vrijheid
of leven Oostenrijk vc-rlaten, ten spoedigste
een internationale regeling moet tot stand
komen en heeft zij ïeeds op do uilnoodi-
ging van de regeering der Vereertigde Sta
ten, om over zulk een regeling to beraad
slagen, toestemmend geanlvvooid?
Is de legeering bereid, iu afwachting
van de totstandkoming van ©en zoodanige
regeling, de in den brief aan de procureurs
generaal bepaalde voorwaarden in een mil-
den zin te herzien en een ruime toepas
sing te geven aan liet sub 5e in dien brief
bepaalde, waardoor het mogelijk is ge
maakt, personen toe te laten, die aan de
gestelde voorwaarden niet kunnen voldoen?
Flottieljcleider Tromp" op proeftocht.
Gistermiddag is de nieuwe flottieljeiei-
der „Tromp" van de werf der Nederland-
scho Scheepsbouw Maatschappij te Am
sterdam naar de Noordzee verlrokken, voor
het houden van een reeks technische proef
tochten. Deze zullen niet minder dan veer
tien dagen in beslag netnen.
Boekcnweek.
Ter gelegenheid van de boekenweek zal
Woensdagmiddag 6 April jlir. Jan Feith op
den daktuin van De Bijenkorf te Rotter
dam voor meisjes en jongens van 12—16
jaar een voordracht houden over: Hoe ik
mijn jongensboeken schrijf.
Vrijdag S April d a.v. spreekt Herman
de Man in Do Bijenkorf-lunchroom: ,,Over
mijn stiel, dat ik liefheb".
Hr. Ms. Java op de Noordzee
Met de Vlootconimissic aan boord.
Dc. bij Kon. Besluit van 21 Januari 1922
ingestelde vlootcommissie, waarvan dr. W.
de Viugl, burgemeester van Amsterdam en
lid van de Eerste Kamer, voorzitter is,
maakte gisteren een oefentocht mee van
Hr. Ms. kruiser „Java", welke het week
eind in Amsterdam had doorgebracht en
gistermorgen om half tien uit de hoofd
stad vertrok, om op de Noordzee oefe
ningen te houden. Hel gezelschap be
stond, behalve burgemeester de Vlugt, uit
de heeren Ch. van der Bilt, oud-lid' van
do Tweede Kamer en oudste lid' van de
vlootcommissie; de heer W. Drop, lid
der Tweede Kamer; mr, A. G. A. Ridder
van Bappaid', lid der Eerste Kamer; XV.
II. Tilanus en mr. A. M. Joekes, beide
leden der Tweede Kamer; voorls uit de
odvisecrende leden, de kapt. ter zee C.
E. L. lleltrich, de secretaris der vloot
commissie, A. de Bruin, reserve-luit. kolo
nel der infanterie en de beide secreta
rissen, luit- ter zee der 1ste klasse C,
Moolenburgek en luit. ter zee der 1ste
klasse A. J. Bussemaker.
■Op de Noordzee liep het sehp met een
18-mijisvaarl on werden schietoefeningen
gehouden met de hoofdbatterij op een
gesleepte schijf, waarna met behulp van
een tweetal watervliegtuigen, d'ie een
scbijn-bomaanval" uitvoerden, het nieu
we luchtdoelgeschut werd gedemonstreerd.
'Ook werd een nevclsclicriuoefening ge
houden.
Hei weer was bizonder gunstig en de
leden der vlootcommissie toonden zich
over dezen oefentocht met den kruiser
„Java" hoogst voldaan.
To vijf uur arriveerde de „Java" op
dc reede van Den Helder, waar de leden
der vlootcommissie zich van boord be
gaven, om met een marine-sleepboot naar
de haven van Niouuediep ie worden ge
bracht. Na in de Maiineclub te heben
gedineerd, begaf liet gezelschap zich per
tiem lm is waai ts.
l'riiimeboonicn iu Zeeland in bloei.
Do K. N. A. C. bericht, dat de vroege
pnmneboomen op Zuid-Beveland en Wal
cheren thans in vollen bloei staan.
De eerste kersenbloesem is ook a! ge
zien, zoodat de verwachting is gerecht-
vaaidigd, dat de Zeeuwsdie kersen- en
peienboomen tegen Paschen zullen bloeien.
De uitlevering van Olto Penlzck.
De Internationale Vrouwenbond voor
Vrede en Vrijheid, Nederlandsche afdeeling
beeft den volgenden brief gericht tot dm
minister van justitie:
„Met ontsteltenis hebben wij kennis ge
nomen van het lot van Olto Peatzek,
Duil sch vluchteling, die op 11 Januari 1933
le Enschedé aankwam en nu, na vijf jaar,
is uitgeleverd aan de Duitsche overheid,
die deze uitlevering eischto op grond van
een op 13 Januari 1933 gepleegden aan
slag. Behalve, dat wij deze uitlevering op
zuiver menschelijke gronden onverdedig
baar achten, betreuren wij ten sterkste, dat
hiermede de Nederlandsche regeering een
nieuwen slag toebracht aan Nederlandsch
internationale repulatie als traditioneel
land van vrijheid en asylreclit.
Vooral in den tegen woord igen tijd, waar
in wetsovertreding blijkbaar meer en meer
als een gewone zaak beschouwd woTdt,
zijn wij Nederlanders er dubbel op gesteld
de eer van ons land ongerept tc zien
handhaven.
Wij gevoelen ons derhalve gedrongen,
deze zaak, die gepaard ging met zulke tra
gische incidenten, onder de bizondero aan
dacht van Uwe Excellentie te brengen,
en spreken de hoop uit, dat er althans
nog pogingen in het werk gesteld zullen,
worden, om haar ongedaan te maken".
Deze courant verschijnt degelijks, a »t oit-
sondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—; franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertenties voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf nnr aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór 9 uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
CHIEDAMSCHE COURANT
JPrQs der Advertentfën: van 15 regels f 1 55;
Iedere regel meer f0.30, in het Zaterdagnummer
45 regels fl.80, iedere regel meer f0.35
Reclames f0.75 per regel. Incassokosteo5cts.;
pobtkwitóntiea 15 ets. Tarieven \an advertentien
bu abonnement rijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks \norden tegen vooruitbetaling Klune
Advertentien opgenomen 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Adxertentiéc tot 25 wooi -
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond buur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien 14.00, indien
niet vóói Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
raus:
HUESCA
8ENABARRF
EAlMuo
ARBASTQO
ONzqn
ARDlEN
cerverA
1LLAMAYOR
^ÜALAOA
ILL AF
FRAGA
VII^LA
FRA
CAL AN
A LI AG A
ALFA M BRA
A MAT
PÉNÏSCOLA
ERUEL
APUEB1.A
TORREBLANCA
LUCENA
J
Ifjvk
SEGQRB
ONDA'
LMAzORA'
VALENCI
ChlVA
