a
ft en groot voordeel
oUandscfi
ÏÏCleedingi luis
irandtlaan 83 - Schiedam
i
DE KAPLAARS
)e udeten-l uitschers
in s 'echo- Slowakije
van feen
OOK
Gaat U trouwen, verhuizen of schoonmakentk-
Yi
BERIJDT
RIJWIELEN
HEEREN- EN KINDERKLEEDING
HET HUIS VAN VERTROUWEN
i
HUiSKAMEÏ
Zeer Moderne Huiskamer J
>£S& hi ut oiiSeircnxem EJ
fHAAWWMStS
LEVERING
SCHIEDAM EN OMSTREKEN GEHEEL FRANCO - VERGOEDING VAN REISKOSTEN
VT t&\ - ook dan SCH0I5
yLEESCHWAREN OPiTBPO D
J. SOGMERS - GROENELAAN 40 - SCHIEDAM
BETEEKENT HET VOOR U UW
TE BETREKKEN VAN
U KUNT DAN VERZEKERD ZIJN VAN
PRIMA STOFFEN - PRIMA PASVORM
en AFWERKING, terwijl de PRIJZEN
VÈR BENEDEN ELKE CON
CURRENTIE gaan.
30 Verkoopmagazijnen
Eigen fabrieken
Leuk
en
sportief!
Smaakvolle
schoentjes!
Oók
voor jongens en meisjes
kwaliteit en afwerking!
Kaplaars
Uit veelbesproken
landen
Hun standpunt. Het verlangen naar autonomie
loopt op aansluiting bij Duitschland uit. Een
schoolstrijd. Benesj heeft ijzeren zenuwen.
m*)
Bezoeüct dan vooral eerst onze ruim gesorteerd# magazijnen, wy leveren Vv
TJ onder volle garantie tegen lage jontantprftteo en toch op zeer
betalingsvoorwaarden
FAUTEUILS, STOELEN, nltneembare rit-
tlngen en gestoff. met prima moquette.
ZWARE SCHUIFTAFEL, 1 DRESSOIR
met Ingebouwd Theemeubel.
Eén onzer zeer voordeelige aanbiedingen: "S/vA»- -iA
geheel compleet
slechts 49.50
11 GULDEN P. WEEK
Let wel:
I Zonder rente of voor-
uitbetaling.
nOOFDSTEEG
KARPETTEN
BEDDEN
DEKENS.
LOOPERS
RU WIELEN
STOFZUIGERS
ROTTERDAM
IMgen fabrikaat
1,0 jaar garantie!
ALLÉÉN
FILIAALt ROZENBURGERPLEIN 1
^Bijzonder aardig
model, zacht calls
lede?: in de nieuwe
modekleur „Light
Tan", uitstekende
pasvorm
Light Tan, de nieuwe
modekleur Zacht
calfsleder met Suede
gecombineerd Ook
in lak met Suede
Zeer chique en ele
gant pumpje bijzon
der mfeoi bewerkt
in bruin en blauw
leder
Ideale wandelschoen
van t allernieuwste
„Elk" leder, moderne
kleurencombinaties,
als lichtbruin met
ivoor kleur Ivoor
kleur met blauw etc
de nieuwste
Vergelijk
wint het!
'n Prachtschoen, ele
gante leest zwart,
brui.:' en. roodbruin
(oxblood) boxcalls
Mooi model zeer
sportief prima pas
vorm
Beige Elk leder rneis
jes moliere met licht
beige gecombineerd
Zeer aardig bewerkt
origineel Engelsche
Wilopzolen 29-30
2.50.31.362.95,37-39
3.50
Bijzonder aardig mo
delletje v, mooie kwa
liteit zacht caUsleder,
in de nieuwe kleur „Light Tan", Ut-
stekende pasvorm 21 1 !5,22 233,%S,
24-26 1:75, 27-28 1.95, 29-34 2.25
„DE KAPLAARS' IS' UITSLUITEND GEVESTIGD:', h -
Rotterdam t Hoogstraat353 -. 355 Oudé Binnenweg 102 Nieuwe. Binnenweg 379 hóek Korehaarstraai
Groane Hllledijk 262-264 Schiedam Hoogstraat 2 hoek Broersvest - Dordrecht„van Woensel". Voorstraat 206
Het moest sucoesbelovende recept om
iets te weten te Komen is de zaak in
kwestie van alle kanten te bekijken, om
bet mooi te zeggen in toepassing te bren
gen de raad der Romeinen: Audi et alte
ram partem... bet: Hoor beide partijen.
[Wie dit intusschen doet, tracteert zich in
do meeste gevallen op een kleine desillu
sie... Janus zag er van voren uit
als een fatsoenlijk mensch, net precies ais
u en ik... liep men met een boogje om
bom heen en bekeek men hem van ach
teren, dan kreeg mon een sluip van schrik,
Ik heb mijn licht dan ook eens aan de
minderhedenzijdo opgestoken en daar ik
hier deze geheelo ingewikkelde geschie
denis niet in den breede uiteen wil zot-
ton niet uit luiheid, maar omdat het
u waarschijnlijk d o o d e 1 ij k zóu vervelen
daarom zij hier begonnen met de eind
conclusie, waartoe een van mijn zegslie
den kwam een Duitsche politicus, die
mot beide voeten op den grond staat en
wiens eindconclusie dan deze was: dat de
Tsjechisch-Slowaaksche staat vergelen hoeft
bet groote deel der Sudeóen-Duitschers tot
vrienden te maken, toen bet nog tijd
was. En hij vervolgde: De vrees bestaat,
dat m de Tsjecho-Slowaaksche binnenland-
sche politiek datgene zich zal herhalen,
wat in de Europeesche buitenlaindsche po
litiek helaas te constateeren valt, name
Jijk dat de democratische W-estersche mach
ten aan de Duitsche democratie hardnek-
II in ons blad van 22 April.
kig weigerden, wat zij het Duitsche natio-
naal-socialisme in veel grootere mate heb
ben moeten geven, en dat de Tsjecho-Slo
waaksche staat de Duitsche anti-democra
ten dat zal moeten toestaan wat zij den
Sudeten-Duitscbe democraten onthouden
heeft. Dat wil derhalve zeggen: de vol
komen „Gloichberechtigung"
der Duitschers in dezen Staat.
Het was zijn eerlijke overtuiging, dat de
Sndeten-Duitscbeis de Henleinparïij
ia veel opzichten in haar recht is. Hij
noemde den gevoe-rden strijd niet „auf-
rïehtig" niet eerlijk want, zoo zeide
hij, het gaat niet alleen om het door
voeren van hun nationale eischcn in het
kader van dan Tsjecho-Slowaakschen Staat,
maar hun nevelachtig, hun vaag omschre
ven einddoel is do volle autonomie en het
recht zich ook aan andere „Staatsgebiide"
aan te sluiten. Zeggen wij: Hun lot zelf
te bestemmen...
Ik sprak met dezen rustigen, bezadig-
den Duitscher ook over den zoo dikwijls
gehoorden wensch «aar Kultur-autonomie
en hij wees er mij o.a. op, dat deze wensch
als het oorspronkelijks verlangen kan wor
den beschouwd. Wij komen hier op het
gebied1 van autonomie in zake scholen,
musea, bibliotheken, kerken, enz. Zij wil
den eigenlijk een eigen „Kulturkammer"
hebben. Deze kwestie heeft ook en een
niet geringen financieelen kant, het
zou veel geld vereischen, en die geldmid
delen zou de Tsjecho-Slowaaksche staat
ter beschikk'ng kunnen stellen, wanneer
zij den Duitschers een bepaald deel der
belastinggelden Ier hand stelde. Men zou
derhalve eigenlijk willen: het recht deze
Kulturbelastiug zelf door eigen orga
nen te laten innen en over het gebruik
dezer gelden vrijelijk te kannen beschik
ken. Zonder staatscontrole. Dat zegt merk
te mijn zegsman hierbij glimlachend op,
Henlein met zooveel woorden niet, want
daarvoor is deze tumloeraar véél te slim...
En hij misschien niet alleen...
Dat men den Duitschers intusschen zoo
veel mogelijk tegemoet zal komen, achtte
hij een vaststaand feit, en hij wees in dit
verband op een mogelijke „Anglïederung
Deutscher Abteilungen" in verschillende mi
nisteries. Misschien, zei hij zeer voor
zichtig, zal het zoover komen, dat moeten
wij afwachten, want het hangt af van het
komende „Hodza-plan". Het Minderheden-
statuut zal be zijner tijd dienaangaande een
houvast kunnen geven...
Ik vroeg mijn verteller vervolgens, of
men met deze Kulturautooomie aange
nomen altijd1 dat die in den gewenschbun
vorm wordt gegeven tevreden zou zijn,
waarop het antwoord! luidde: Tevreden,
dut is wel een heel groot woord... men
zal het dankbaar aanvaarden en het be
schouwen als een eersben stap op den
goeden weg duidelijker: Henlein zal
het gegeveno als een springplank gebrui
ken. Goed springen valt intusschen niet
mee...
De Henlein-partij Is voortreffelijk geor
ganiseerd.
Er werd mij verteld, dat deze partij in
sich" een volkomen regeerings-
sysleem heeft ingericht, met referenten
voor binnen- en buitenlandsche aangele
genheden, cultureelo problemen enz., enz.
Het derdfrrijksche-voorbeeld is hier onmis
kenbaar. Deze referenten dragen den naam
van Fiihrer, en men vindt er Bauemfuhrer,
Arbeilerführer, Gewerbefuhrer. Het geheel
is op typisch Duitschen voet ingericht
men heeft de indeeling in Kreise met een
Kreisführer... Bezirke met een Bezirks-
fiihrer... en Ort-e met een Ortsführer.
Een zeer belangrijk onderwerp aldus
sprak deze Duitscher, oen Duitscher met
wien men kon spreken zonder dat hij zelf
alleen den ganschen tijd aan 't woord
was een zee r belangrijk onderwerp
sprak hij, is het onderwerp der Minder-
heidsscliolen. Het zijn de Tsjechische scho
len in de meerendeels door Duitschers, de
Duitsche scholen in de door Tsjechen be
woonde gebieden. Deze Tsjechische scho
len worden vaak door zeer weinig kinde
ren bezocht. Nu garandeert de Grondwet
elk-en staatsburger 'Erziehung und1 Unter-
richt" in zijn moedertaai, zoodat geen kind
kan worden gedwongen een school te be
zoeken waar een andere taal gesproken
wordt. Er is zoo zei mijn verteller
geen twijfel aan, dat Duitsche kinde
ren door politieken of economischen druk
gedwongen worden Tsjechische scholen te
bezoeken. Nu kan men ook van Tsjechi
sche beambten die in door Duitschers be
woonde gebieden hun dienst doen, niet
verlangen, dut zij hun kinderen naar Duit
sche scholen zenden. Zij, die hier werk
zaam zijn, hebben het toch al niet al te
gemakkelijk ca zijn in deze gebieden aan
gesteld wegens de zoogenaamde onbetrouw
baarheid der Duitschers.
En zoo komt het, dat moer dan eens
voor één of twee of drie Tsjechische be
ambten in een dorp een eigen school moet
worden opgericht, omdat de in het naaste
dorp gelegen Tsjechische school voor de
Tsjechische kinderen te ver af is...
En nu ligt het voor de hand, dat de
Sudeten-Duitschers het den Tsjechen kwa
lijk nemen dut deze relatief meer
scholen bezitten dun zij.
Nu zou het beter zijn den eisch te stel
len, dat ook ieder Duitsch kind het recht
werd1 toegestaan in eon Duitsche school
te worden opgevoed. Wat voor den een
geldt luidt de ïedenoering, die volko
men begrijpelijk i-> dient ook voor den
ander te gelden, maar wie de Duitsche
toelichting hoort, die denkt onwillekeurig
aan het woord van Nederlandsclien bloe
de, dat de een zonder de gevangenis
in te draaien een koe mag stelen, ter
wijl de ander, die zich verstout deze leven
de melk- en kaasfabriek over het hek te
bekijken, proces-verbaal krijgt.
En wilde mon consequent zijn, dan zou
men kunnen verlangen, dat ook den kin
deren van de in Tsjechische gebieden ge
plaatste Duitsche beambten de mogeJijkbei(
ward gegeven daar Duitsche scholen to be
zoeken. En dat is naar men mij ver-
lelde niet het geval.
Zoodat, om kort te gaan, de hoofdzaak-
deze is, dat men den Tsjechen niet alleen
lagere want daarom gaat het scho
len afneemt, maar den Duitschers méér
lagere scholen geeft. Het kan niet worden
ontkend, dat in de zuiver Tsjechische ge
bieden de Duitschers te weinig lagere scho
len bezitten.
Ook is men ontevreden over hetgeen
men pleegt te heetea de „Schullpalasto",
dat is de veel te dure bouw- der Tsjechi
sche minderheidsscholen. .Maar langzamer,
hand vermindert deze campagne daartegen,
omdat, gelijk de Duitscher glimlachend op
merkte, de „fluistercampagne" zegt: Laat
die Tsjechen maar gerust mooie en dure
scholen bouwen in Duitsche gebieden,
want... en wie weet is hier misschien de
wensch wel de vader van do gedachte
op den duur krijgen wij ze toch!
Wie nu precies gelijk en wie nu precies
nel ongelijk heeft, is niet te zeggen. Maar
feiten zijn feiten. Ongerechtvaardigd zijn
ele Duitsche klachten zeer zeker niet;
het komt er alleen maar op aan, op welke
wijze men ze uit en op welke wijze men
probeert zijn zin door te drijven.
En dat zal waarschijnlijk aan Duitsche
zijde niet altijd.even tactvol geschieden...
het artikel „tact" was nimmer van speci
fiek Duitschen oorsprong...
Intusschen is het rustig in Tsjecho-Slawa-
kije. En men ziet de ontwikkeling der
dingen vastberaden onder de oogon Voor
alles is zelfbeheersch iag noodig oi men
herinnerde mij aan een woord, kortgeleden
door Beneq gesproken „Ik heb gelukkig
ijzeren zenuwen..."
Als Henlein en de zijnen daarover óók
beschikken, is de zaak in orde...
VAN SW.
