De conjunctuur n Nederland
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Ket regeeringsjubiieum van
H. M. de Koningin
De Karimata mefdtGeen nieuws
In het midden van 1838. Aanwijzigingen voor
een verderen achteruitgang. Daarnaast ook
enkele gunstige factoren.
Sport
Voetbal
Competitie-indeeling
Zwemmen
Nieuw wereldrecord
Gemengd Nieuws
9
1
De hittegolf
BINNENLAND
it
ïfk
OËR
DINSDAG, 2 Augustus 1Ü38, no. 2192a
Aankomst van den sultan
van Dcïi.
l>c sültan vuil bali', Z.II. Toeankoe Ama-
tocdiu Sani L'efkasa AJamsjah, die met
zijn beide zonen Tengkoe Ottcman (de aan
gewezen troonopvolger) en Tengkoe Anii-
ï'oediu naar ons land is gekomen om liet
regeeiiiigsjubileum van 11.AI, de Koningin
mede to vieren, is gistermiddag mei den
Etoitc du Nörd om 17.34 aan liet Hol-
Inndsebe spoorstation te 's-Gravenbage aan-
gokomen.
Ter begroeting waren iu do gereserveer
de wachtkamer aanwezig de kapitein J.
Romswinckel, adjudant van HAL de Ko
ningin, ais vertegenwoordiger- van H.AI.,
voorts de hoeren J. Th. Petrus Blumber-
ger, chef van het kabinet van het depar
tement van koloniën, ais vertegenwoordi
ger van don minister, C. J. van Kempen,
oud-gouverneur van Sumalca's Oostkust,
Vorstman, oud-resident van Tapanoeli, jhr.
Van den Braudiioff, oud-gouvernour, S.Bou-
man, oud-assistent-residen! van Mcdan, Ra
den Adipaüi Soejono, oud-lid van den
Volksraad, F. Sampesfci voorzitter van de
afdeeling Den Haag van de vereeniging
Oost cu West, rar. F. E, Gros»", algemeen
secretaris van Oost en West en «enige
andere bekenden van dou sultan.
Als geleide van de re'i3 des sultans in
Europa was meegekomen de lieer J, A.
de Goeven, terwijl mede aanwezig was de
aan den sultan voor diens verblijf in Ne
derland toegevoegde controleur bij liet bin-
uenlandseh bestuur, de heer G. W. Fris.
Onmiddellijk na aankomst aan liet sta
tion stapten de sultan en zijn beide zoons
■op bet Stationsplein in een gereedstaande
auto, bestuurd door den heer De Goeyen,
die hen naar Amsterdam bracht, waar do
sultan in het Airislelhofel logeert.
Dan biedt de Brantfari» af
wisseling.
De Brandans, West-Terschelling, I Au--
gustus, „Een bewijs van toegang tot den
lichttoren in Wesi-Tcrsclielling" kost vijf
tien cent en geeft u recht de „Bnuidaris"
..te beklimmen-. Dop hei .niet,als ge last van
kortademigheid hebtStelt u dan tevre
den met per-lift naar den top van den Eifel-
toreu tc suizen" De .tl ran da ris beeft.-geen
'lift, maar wel 225 ongemakkelijke-sleenen
treden.
Dit aantal - weet de wachter uit zijn
hoofdge behoeft ze dus niet te lellen
Roven waait hel altijd en go ziet veel
water, zand en huizen beneden u en ook
wat bewegelijke slipjes. Dat zijn menschcn.
Als het heiig aan de kust is, kunt ge Ge
Karimala met hel blooje oog niet vinden,
Ttiaar wel door den sleiken kijker, dien do
vriendelijke wachler u aanbied!.
Zijn uitnoodiging om de lampen en de
lenzen te zien, moet ge ircslisf aannemen.
Hij draait de lenzen voor u rond en loont
u de twee lampen elk van 13000 kaars
-die door het lenzenstelsel tol 3,7 mil -
lioeu kaars versterkt worden. Raakt het
koper niet met uw handen aan, dat doet
zelfs de wachter niet. Daar heeft hij een
doekje voor. Het instrument is zijn trots
en; ft ij zorgt, dat het koper blinkt.
Boven is ook het radio:nestel, waardoor
de marconist van de Karimata met den
vuurtoremraclsler kan spreken.
Nu hebt ge alles gezien, "behalve de
opgezette vogels, die ecu trap wen toling la
ger achter glas staan. Zij zijn van n;nni-
kaarljes voorzien en de gelegenheid om
met uw kennis van natuurlijke, historie te
geuren, oulbieekt dus.
Terschelling is dit jaaigelijde zeer druk
bezocht doch- vacanllegangeis. Vooral geilu
rende liet weekeinde namen velen bezit
van duin en strand. Ook kampeerder-, zijn
hier tahijk en in de duinen zijn vele tenten
lOpgezel. In de Karimata stellen zij weinig
belang. In (egensJellinc lot de journalisten,
die in liotel ,,Nap" kwartier hebben gc
maakt en het de beide lekdoonjnffroinven
van Weslcrscliejlïng lastig imken, ah de
verbinding met hun icdaclies niet vlug ge
riaeg tot stand komt.
De hoeren van der Gap pellen, van de
Marei en Bol wisselen elkaar op do Kari
mala al. Dit drietal leidt om beurten het
werk' op den molen, lil hoofdzaak klei en
zand brengen de 130 emmers naar boven.
Iïel goud laat op zicb wachten.
Hoe lang nog?
Mr. J. E. W. Buys maar
de N. S. B.
Naar de Tel, verneemt is liet oud-lid der
Tweede Kamer mr. J. E. W. Duys, die vele
jaren een der voormannen in de S.D.A.P. Is
geweest, thans loegelredcn lot de Nat. Soc.
Beweging in Nederland, leider jr. A. A.
Musseri.
Aan het dezer dagen verschenen ge
meenschappelijk conjunctuurberiehtl van
het Centraal Bureau voor de Statistiek
cm het Nederiandsch Economisch Instituut,
opgenomen in d'e Nederlandsche Conjunc
tuur en bet Economisch Statistisch M.aisd
bericht, wordt het volgende ontleend'.
De lvuidigo phase van de conjunctuur
in Nederland kenmerkt zich door 'een ver
dere accentueering van do in den herfst
van 1937 ingetreden kentering. Bovendien
wijzen de verschillende, op het tweede
kwartaal van 1938 betrekking hebbende
gegevens, voor het moerended op een ver
grooting van de mogelijkheid van ver
deren achteruitgang.
Hiertegenover slaan enkele gunstige fac
toren, waarvan aan het slot van deze
inleiding melding zal worden gemaakt.
Foor een beoordeeling van de bcteekenis
van den nieuwen teruggang is hel van
belang de ontwikkeling der laatste jaren
in liet kort te memorecieu.
De arbeidsmarkt ouder depressie.
De toestand op de arbeidsmarkt bleef
nog voor ecu belangrijk doei verkeeren
in het stadium van depressie, waarin
onze oikshuishouding zicb bevindt. Se
dert hei midden van 1936 is de werk
loosheid slcchls Ion dee'c verminderd,het
geen duidelijk het pariioelc herstel weer
spiegelt. De gegevens over het eeis'e
halfjaar "van 1938 wijzen, vooral indien
men rekening houdt met de verlichting
van de arbeidsmarkt uit hoofde van ver-
Verlengden dlensilijd,.verhoogd contingent
voor den militairen dienst en vertrek van
arbeiders naar liet buitenland,, conjunctu
reel beschouwd reeds op een hernieuw
den, zij het nog geringeii, achteruitgang.
Dc imluslrieele productie wijst in de
zelfde richting, hoewel'Ket bééldvoor de
verschillende bedrijfstakken niet uniform
is.
De scheepsbouw, die liet eerst van de
opleving iu 1936 had geprofiteerd', en als
gevolg hiervan tot in 1938 een zeer krach
tig herstel liet zien, blijk! in het tweede
kwartaal reeds eeuigen teruggang te ver-
toonen, boewei het niveau van de be
drijvigheid' nog boog ligt. Ook' bij andere
deelen der productieuiiddelenindustrie valt,
na een sterke verbetering, achteruitgang
te bespeuren. l>e voor ons economisch le
ven belangrijker consumptiegoederen-in
dustrieën, die over bet algemeen sterk op
de bmiienlandsche uuukt zijn georiënteerd,
zijn bij "de -krachtige opleving der kapitaal-
gó e derèh-i n d a s 11 i cën ten achter gebleven.
Ook bier is evenwel reeds nu een her
nieuwde daling ingetreden.
De woningbouw vormt een uil-
Zondering.
Een uitzondering op de algemeens ont
wikkeling Vormt de woningbouw, die door
verschillende omstandigheden een afzon
derlijke conjtmctuuibewcgiiig beeft. Ter-
wijl de woningbouw tot ver in de depres
sie op een hoog niveau bleef, vertoonde
hij-in 1936 -en liet begin van 1937 geen
herstel; eerst in liet midden van 1937-
trad een verbetering in, die zich ook in
de laatste maanden haiklhaafde.
Toestand in den landbouw sta
tionair.
De toestand in den landbouw blijft vrij
stationair. Hoewel de export van ver
schillende tuinbouw- en zuivelproducten in
de eerste helft van dit jaar iets is ver-
bc-lerd, is tocli do algemeen© situatie nog
niet gunstig,.
Daling van den hiiitentaudsctieu
handel.
Ook de bnitenlandsche handel vertoont
op bijna ieder gebied wa daling. Do ach
teruitgaande conjunctuur in de stcrling-
landejt, do blijvende betalingsmoeilijkheden,
van Duitschland en de inzinking in Neder
landse h-Indië vormen zwakke punten voor
dc positie van onzen uitvoer. Die sleik
achteruitgaande invoer van grondstoffen
(katoen, ijzer, huiden en hout) weerspie
gelt do te verwachten dalende industrieel©
bedrijvigheid.
De inkrimping van het internationale
goederenverkeer heeft mede op de scheep
vaart oen nadeelige uitwerking gehad. Zoo
wel het vrachtenpeil als hot buitenlands ch
goederenverkeer in onze havens zijn achter-
uitgeloopen. Do opgelegde tonnage is op
hol oogeriblik colder nog gering.
Nadat hel niveau van de groothandels-
prijzen na de depreciatie sterk was ge-
Legen, Is sedert liet midden van liet
vorige jaar wederom een terugslag in
getreden, welke zich tot in het tweede
kwartaal van 1938 heeft voortgezet.
De afgenomen werkloosheid' t.o.v. ceni-
ge jaren geleden, de gestegen lootten naast
de dalende prijzen, eu de grootcre uilkec-
riiigeu van dividenden en tantièmes, hou
den aan den anderen kant de algeiucene
koopkracht nog op peil, op een moment,
dal de coï.j'juCiiiur weer een inzinking
vertoont. Dit vertraging-s verschijnsel bij do
algemeen© koopkracht, dat zich meestal
in do conjuncfuurljewcging openbaart,
beeft tot gevolg gehad', dat de klein
handel-omzeilen zich tol dusver cve ;eens
konden handhaven,
Dc geld- en kapitaalmarkt.
Dc situatie op de geld- en kapitaalmarkt
vormt een duidelijk spiegelbeeld van den
depressieven toestand van ons bedrijfs
leven. De wanverhouding tusschen bespa
ringen eu iuv'»«ireiing blijft nog steeds
bestaan en ined'1 al" gevolg daarvan ook
de le eggirg-uiiJïlijk1 e'ei op ''e kap t al-
markt.
Hoewel het algeineene beeld in bijna
ieder opzicht op een achter ui (gang wijst,
werken er, op kprtan termijn gezien, eeni-
ge facimcn, welke deze daling geheel of
gedeelte"ijk kunnen opvangen.
•Gememoreerd' werd reeds het feit, dat
de koopkracht op d- hkinenlandïchc markt
nog op een "r:j .hoog niveau is geble
ven. tn dezelfde richting werken de door
de reccHTiug i*i uitzicht gestelde maat
regelen tot vermeerdering van de uitga
ven voov openbare werken en tie opdrach
ten uit hoof'ta van de toegenomen be-
wajeiiing.
lfct is niei mogelijk om liet uiteinde
lijke ltvulta d van deze in verschillende
richtingen werkende krachten te bereke
nen. Tenteer met, omdat de achlerui'gang
in ons bedrijfsleven veroorzaakt is sloor
de nieuwe inzinking in de internationale
conjunctuur. De oniwikkeling op dit ge
bied hangt in hoogc' mate af van de
Vcicenigdc Staten, Waar juist in de laat
ste weken, na de hevige en plotselinge
inzinkjue sedert het midden van 1937,
een geringe verbetering is ingetreden.
Bagclijhsrlio indexcijfers.
Medegedeeld door het Centraal Bureau
voor de Statistiek.
*s-G raven hr.ge, 1 Augustus,
Aandeden koersen91,0.
Goederen groothaudclsprijzen71,4.
Vuur het komende seizoen.
De com pel i t i e-iml cel i ng voor het komen
de seizoen t'k'JN1939 luidt voor \filee-
ling II als volst"
2e klasse A.
D.V.S.: If.VA".; Quick; BALT.; Gouda;
B.E.C.; D\t-rmnas: O.lJ.S.; U.V.V.; Velox
2e klasse B.
Emma; D.C.R Fluks:* Sliei]recht; Rni-
tas; Kxecbior; Nenliimis; H.V.Y.; De llo!-
landiaan; V.Fj.L
'Je klasse C.
Martinit; Coal; Slceds Volharden; Steeds
tluogei'; 0.0.DUS.; Fori una; V.F.C.;
O.Y.V., Laakkwartier; Olympia.
Reserve le klasse.
A.R.O 2" V.LIC. 2; C.V.V. 2; Excel
sior 2FeijeucmnI 2; Sparta 2; Xerxes 2;
Iferinos-D.V.S 2; S.V.V. 2; D.H.C. 2.
Reserve 2c klasse B.
HJ1.S. 2: A.LXO. 3; Overmaas 3; Nep
tuin.!» 3; S.VV. 4; For,'una 2; V.D.L. 2;
Heimcs-DV.S 3; Excelsior 3; D.C.L, 2.
Reserve 2e klasse C.
Overmaas 2; Neplunus 2; S.V.V". 3;
Spuria 3; Feljenoonl 3; R.F.C. 2; D.lkC. 2;
O.D.S- 2; IJuïtas 2; Slicdrecht 2,
R< serve 3e klasse D.
Gouda 3; C.S.V. 2; O.N.A. 2; Olym-
pia 2: Schoonhoven 2; V.O.C. 2; D.JI.S. '2;
Xerxcs 3; C.V.V. 3.
Reserve 3e klasse G.
Murlimt 2; Cool 2; Slceils Volharden 2;
Steeds tloceer 2; V.O.C. 3; D.II.S. 3;
Fioris'-'iinL 2, Transvalia 2; Xerxes 4; Flak-
fcee 2,
Reserve 3e klasse II.
D.F.C. 3; Emma 2; O.D.S. 3; S.V.W. 2;
O.LJ.V.r.O 2; Zwij'ndrecbt 2; Feijonoord 4;
Si aria 4; Hermes-D.V.S. 4.
Oji dc 400 meier borslcravvl
d«ur Ragnhild 11 veger.
Gisteravond heeft Ragnhild Hveger het
weuddreemd op de 400 meter borstciuwl
vooi dame0, hetwelk zij op IC Januari
J938 te Kopenhagen vestigde, met een
tijd van 5 min. "8.2 sec,, wederom ver
beterd eu Ihans gebracht op min. 6,1
sec.
Op dezen afstand heeft de Dcensche
zwemster nog meer dan op do andere
nummers Vdijd uitgelilonken. Op 10 Fe
bruari \an bet vorige jaar bracht zij het
ueieltira n.-d met een tijd van 5 min. 14,2
sec. op hear naam en gedurende 1937
en begin 1928 knabbelde zij steeds meer
van de/Mi lijd af. Op 3 October maakte
zij een lijd van 5 min, 14 sec. Op 14
Xovrnriiei 5 min. 12,4 sec. Op 12 Decem
ber li min. 11 sec. Op 1G Januari 5 inin.
8.2 sec, Eu gisteren kwam zij tot 5 min.
0,1 perd w.z bijna, tien seconden lager
dan het wereldrecord, dat Willy den Ouden
op 12 .Rib 1934 te Rotterdam vestigde.
Tegen een auto gebotst en ernstig gewond,
In den vooravond van gisteren te on
geveer half zes werd een 58-jarige dame
ter hoogte van het Emma-Kinderziekenhuis
in do Saiphalislraat te Amsterdam aange
reden door een personenauto. De bestuur
der van dezen wagen passeerde oen vlucht
heuvel aan de linkerzijde. Do voetgang-
stcr had' blijkbaar gedacht, dat de auto
i'ccbts zou passeeren. Toen zij van den
vluchtheuvel stapte en den rijweg wilde
oversteken, werd zij gegrepen. Iu bewuste-
loozen toestand en met eon herseuischud-
dïng is zij in het O.LL Vroiiwegaslhuis ter
verpleging opgenomen.
Op zoek naar het goud van de .Lutine.. De zeef van de .Karimata" met
kogels, het resultaat van urenlang baggerwerk
De sultuut van Deli (links) met zijn beide zoons Teugkoe Otteman en Tengkoe Ami-
reedtn, die de viering van het veertigjarig regeeringsjubiieum van H.M. de Koningin
zullen bijwonen, kwamen gisteravond in Den Haag aan. De hooge bezoekers bij aan
komst in de residentie.
Aan bourd van Hr, Ms. ^Wachtschip" in Den Helder had gisteren de eommando-
everdrarht der Marine plaats door vice- admiraal T. L, Kruys aan zijn opvolger,
schout bij nacht H. Jolles. Tijdens de plechtigheid.
Kapitale boerderij op Texel afgebrand.
Vanochtend acht uur is op-Texel, brand
ontstaan in de kapitale boerderij van de
familie Evers, bewoond door gebroeders
van Amlel.
Het vuur- dat vermoedelijk tengevolge
van hooibroc-i is ontstaan, vond gretig
voedsel in de grobte voorraden hooi. Aan
fclusschen viel niet meer te denken, hoe
wel de brandweer uit De Cocksdorp en
dien van Den Burg het vuur krachtig1
bestreden. Re boerderij en de aangrenzende
woning brandden geheel af. Do schade
wordt op 25.030 tot 30.000 guldon geschat.
Eisclit slachtoffers in. ËngehtndL
Tengevolge van do hittegolf zijn gisteren
te Londen vijf personen bezweken. In htst
Westen des lands li ebben hevige onwows-
stoimcn gewoed, welke gepaard gingen met
regen. Tal van plaatsen staan een halvon
meter onder water.
Het verkeer moest tijdelijk worden stop
gezet. Het telofoonverkoer is onderbroken.
De te velde slaande gewassen hebben (ern
stige schade geleden.
