EERSTE BLAD.
Woensdag 17 Augustus 1938
Een stem uit Washington
Filmglinsters
Engeland
Gemengd Nieuws
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
91ste Jaargang.
No. 21942
BUREAU LANGE HAVEN 14t (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Gordel! Hull over dé gevaren voor den
vréde in de wereld.
Be Amerika ansche staatssecretaris Cor-
delï Huil heeft gisteravond oor de radio
een redevoering uitgesproken, .waarin Rij
een waarschuwing uitsprak tegen interna
tional© wetteloosheid en tegen het vertrou
wen op wapengeweld,
JIull begon met nadruk te verklaren,
dat het eerste lielang voor allo naties
gelegen is ia vrede, met rechtvaardigheid
en economische welvaart, met stabiliteit.
Deze doeleinden worden thans op ernstige
wijze in gevaar gebracht in vele deelen
der wereld.
Be staatssecretaris vervolgde met er bij
alle regeeringen en volken op aan te drin
gen waakzaam le zijn tegen zekere ontwik
kelingen, die genoemde doeleinden in ge
vaar brengen, en een open oog te hebben
voor de problemen, die daarmede in ver
band staan. Heden ten dage, aldus H«li,
■vormen invallen in het gebied van soe
vereine staten, vernieling van wettig ge
vormde regeorlngeu, gewelddadig in beslag
nemen van tot dusverre onafhankelijke po-
lilieke eenheden, ingrijpen in de binnen-
landscbe aangelegenheden van. andere na
ties, schending op groote schaal van vast-
oin internationale geschillen te l>eslechten
staande verdragsverplichtingen, en pogingen
met wapengeweld, even zoovele bewijzen
voor een verval, dat ernstig de grondsla
gen zelve van onze beschaving aantast. Er
beslaat en er kan geen twijfel bestaan
ten opzichte van den voorkeur en het ver
langen van het volk in dit land, aldus spr.
Wij willen vrede, veiligheid, vooruitgang
en welvaart voor ons zelf en voor alle na
ties. Wij gelooven in en geven steun aan
economischen wederopbouw, als grondslag
van een stabiele, internationale welvaart,
eerbied en inachtneming der verdragen,
zoowei als wijziging van die verdragen,
wanneer dat noodig is in een geest van
hulpvaardigheid en aanpassing, zelfbeheer -
sching hij het nastreven van een politiek
van met-inmenging in de binnenlandsche
aangelegenheden van andere naties, en
regeling van. geschillen door vreedzame
«mderliandelingen, internationale samen
werking en een zoo vrij mogelijk intellec
tueel verkeer, zoodat door wederzijdseh
begrip de problemen van anderen en de
problemen, die zich voor allen gomeeg-
scliappciïjk voordoen, op vreedzame en
snellere wijze geregeld kunnen worden. Wij
bevelen deze enken allen naties aan. Te
vens zijn wij er van overtuigd, dat geen
ander program op den langen duur een
hinderpaal kan opwerpen tegen, on een
ommekeer teweeg kan brengen in het hui
dige, noodlottige afdrijven in de richting
van internationale anarchie en van een
gewapend conflict op een reusachtige
schaal.
De ontwikkeling van iederen dag, zoo
vervolgde Huil, maken hel feit steeds
duidelijker, dat onze eigen toestand diep
aangetast wordt door hetgeen elders ter
werela geschiedt. Daarom is het nood
zakelijk, dat wij, als natie, steeds vast
beradener worden in ons verlangen en
steeds doeltreffender in onze pogingen om
tezamen met de andere volkoren al
tijd binnen het kader van onze traditioneel®
politiekvan „geen verwikkelingen"
Steun te verlcencji aan bet ecnigo pro
gram, dat het getij der wetteloosheid kan
koeren en dat de wereld hecht kan plaat
sen op, den eeuen en eonigen weg, die
leiden kan naar een d'uurzamen vrede en
naar veiligheid'.
Aangezien meer en meer naties dit pro
gram aanvaarden en den wil toonen te
werken aan een herstel van gezonde eco
nomische betrekkingen, een gezonde in
ternationale moiaal en gezonde beginselen
voor volkenrecht en. rechtvaardigheid, zal
het, zelfs voor de naties, die thans ver
klaren uitsluitend te vertrouwen op een
politiek van wapengeweld, duidelijker wor
den, dat do overweldigende meerderheid
Öer menschheid den vasten wil hoeft fce
even in een wereld', waar de wetteloos
heid niet wordt geduld en waarin vreed
zame, economische en cultureel® betrek
kingen niet worden geschonden.
De vrijwilligers in Spanje
Het antwoord van Franco
overhandigd.
Reuter meldt uit Burgos i
Het antwoord van' Franco op, de
Britsche voorstellen inzake de terug-
ierugtrekldng van buitenlandsche vrij
willigers, is overhandigd aan Hodgson,
den Britschen agent te Burgos.
Het kabinet Negrin afgetreden
Spoedig nieuwe regeering
verwacht.
Iiavas seint uit Barcelona:
Het kabinet-Negrin is afgetreden.
Men hoopte gisteren dat de regoermgs-
crisis nog in den loop van des naclit
opgelost zou worden, zonder dat be
langrijke wijzigingen in de samenstel
ling van het aftredende kabinet zonden
worden aangebracht.
De regeeringscrisis is ontstaan door een
verschil van meening tusschen den Gala-
laanschen minister Ayguade en den Baski-
schen minister Irujo eenerzijds en do an
dere leden van het kabinet anderzijds over
de decreten tot reglementeering van de
oorlogsindustrie en het justitieel beheer.
De strijd in Spanje
Van het Oostelijk front.
Aan het Oostelijk front zijn de krijgsver
richtingen geconcentreerd' in den sector van
•den Rk» Segre en dienden Zuiden van Gare
desa. De strijd wordt gekenmerkt door
den weerstand der regceringstroepten tegen
de reehtsche aanvallen en door luchtge
vechten aan het Fbrofront
In den seelor van de 3 eg re zijn de re-
geeringsinstellingen verbeterd aan den rech
teroever van do rivier, na twee aanvallen
der reditschen. Het bruggehoofd van Ba-
laguer biedt weerstand aan de reebtsebe
aanvallen. Het front voor Bal ague r ver
toont geen wijzigingen, nadat de redit
schen drie dagen lang tegenaanvallen bad
dert gedaan. Aan het front van den Ebro
heeft de reehtsche strijdmacht aonder re
sultaat ondernomen op de Sierra de Pan-
dols, ten Zuiden van Gandesa, op den weg
naar Tortosa. Een en. twintig regeerings-
vliegtuigen hadden vier reehtsche eskaders
aangevallen. Een Fiat en iweo Messer-
schmidt machines werden neergehaald. De
regeeringstroepen verloren een jachttoestel.
De toestand fn het Verre Oosten
Van het oorlogstoon eel.
De Cbineesche liniën, aldus meldt het
■Cliineesdie persbureau, strekken zich thans
uit van Sjaho ten Zuiden van Kioekiang
naar liet Westen tot Jocitsjang ten Ma-
toetsjen. Maansjan, een strategisch punt,
dat cenige dagen geleden door de Japan-
neezen was genomen, is door de Chinee-
zen heroverd. De Chinees cho troepen blij
ven vorderen in de richting van Kioekiang.
Zij hebben een verrassend®!* nachtelijken
aanval gedaan op de Japansche stellingen
ten Noorden van Sjaho. De vijand vlucht
te in atte richtingen cn liet vijfhonderd-
kisten granaten, twee madiinegeweren en
andere voorraden achter.
Ten Noorden van de .Tangtse wordt do
Japansche opmarsch door de overstroo
mingen onmogelijk gemaakt. De steden
H wangmei, Woesoeh en Soesong staan
rondom in het water, waardoor de Japan
sche gemechaniseerde afdeelïngen tot werk
loosheid gedoemd zijn. Ook rondom Tai-
hoe en Wangkïang is het land overstroomd.
Malaria en cholera, onder de
Japansche troepen.
Reuter meldt uit Sjanghai
Onder de Japansche troepen aan den
Jangtse heerschcn cholera en malaria ten
gevolge waarvan de operaties tegen Hankau
kunnen worden opgehouden.
Een tot oordeeïen bevoegd iemand, die
juist uit Kioekiang is teruggekeerd', sobat
het aantal Japansche militairen, dat ziek
is op 5000.
Volgens een andere schatting van uitste
kend' ingelichte zijde zouden in geheel
China 25000 man Japansche troepen lij
dende zijn aan cholera of malaria,
Ook te Nansjang is cholera uitgebroken.
De Chineosche auLoriteilen hebben zoo
veel mogelijk voorzorgen gencanen.
Tsjecfto Slowakije
Mgr. Hlinka overleden
De leider der Slowaaksehe
anten wiste.
Mgr. HJïnka, de leider der Slowaaksehe
ant on om is ten is gisteravond overleden.
Andreus Itlinka werd' in 1864 geboren.
In 1889 werd' hij tot priester gewijd. Als
leider, der Slowaaksehe katholieken speel
de hij een rol in het politieke leven.
De ïlongaarscho regeering heeft hem in
dertijd' gevangen, gezet wegens nalionalistï-
sehe propaganda. Hij streed1 voor auto
nomie van Slowakije, ah was tegen de
campagne van lord Rotliermere voor een
herziening van het verdrag yan Trianon,
Hlinka was lid' van het Huis van afge
vaardigden en president yan de Lu do va
B-.nlia Voorts was hij directeur van de
Siowak, een te 'Bratislava (Presburg), ver
schijnend dagblad. Hij was voorzitter van
de Slowaksche parlementaire club, rector
van 'de parochie Ruzomberok en protono-
farius apostolïcus (A.I.P.).
De werkzaamheden van Itiinrimau.
Hot secretariaat van Lord Runcïman
deelt mede:
„Gistermiddag om kwart voor drie heeft
de president der republiek, Bencsj, Lord
Runciman ontvangen. Hij onderhield zich
met hem «ver het geheel van den toe
stand, Vastgesteld is, dat de delegatie dor
Sudent-D'uitschers gisteravond om half
negen een ontmoeting heeft gehad met
Lord Runciman en zijn medewerkers In
hotel Alcron".
Het terrorisme in Palestina.
Naliij Acre is gisteren een Britsch offi
cier doodelijk gewond, toen een landmijn
tot ontploffing kwam onder een vrachtauto.
Twee soldaten weiden voorts gewond.
Verder is gisteren een Arabier getroffen
en ernstig gewond in een straat te Haifa.
Men gelooft, dat de aanvallers Arabische
terroristen waren.
Eenige bandieten hebben oen overval met
roof gepleegd te Nabloes, waar zij bij den
ingang van het postkantoor een postbe
ambte dwongen postzakken over te geven.
Men gelooft, dat een postzak een bedrag
van 3000 pond sterling inhoudt.
Duitschland
Yersterkingswerken aan de grens
van. Tsjetho-SIe viakgé
Een dertig-lal dorpen férr -Noorden van
Ween en bij de 'J'sjeeho-Sf owaakseI>e grens
gelegen is opgeruimd. Er worden thans
versterkingswerken aangelegd.
De bewoners dezer dorpen zijn overge
plaatst naar Burgentend, waar een groot
landgoed van graaf Esterhazy is verkaveld.
De biiitenl&ndsche reacties op de facrlst-
manoeuvres.
Eenige Duitsclie dagbladen behandelen
de critiek die in een doel der builenlantt-
sche pers wordt uitgeoefend op de Duit
sclie militaire oefeningen van dit jaar.
De eenzijdige opwinding over deze herfst
manoeuvres, aldus schrijft de Deutsche
Allgemeine Zeitung, is Gr een teeken van,
dat men in het buitenland nog steeds niet
gewend' is aan de gedachte der rechtsge
lijkheid'. Dit bevestigt opnieuw de juist
heid der Buitscbe opvatting, dat Duitsdi
land deze rechtsgelijkheid nooit tot stand
zou hebben gebracht, wanneer het haar
niet zelf had1 genomen. Iedere weermacht
moet zijn reservisten oefenen cn geoefend
houden. De critici van Duitschland zien
volkomen over bet hoofd', dat zij zelf sinds
twintig jaar hun reservelichüngnn oplei
den, terwijl in Duitschland onder het oude,
gedwongen systeem van do langdienendo
100.000 man zestien reseivelicbtingerx zijn
uitgevallen.
Het Berliner Tageblatt merkt op: Wan
neer Franscbe journalisten meenen, dat
zij! hun lezers steeds weer opwindende
sensaties moeten voorzetten, is dat hun
zaak. Er zijn echter ter wereld zoo veel
opwindende en bloedige gebeurtenissen,
zooals bijv. in Spanje en Palestina, dat
men ei van zou kunnen afzien, normale go-
beurtenissen in Duitschland op fantasie
volle wijze zoo lang af te schilderen, dat
daaruit tens!olie vreesetijko spookverschij
ningen zijn geworden. Men zal er in hot
buitenland' aan moeten wennen, dat liet
nieuwe Duitschland in ieder opzicht een
gelijk recht als de overige mogendheden
voor ziel* opeischt.
Vereenigde Staten
Roosevelt naar Canada-
President Roosevelt vertrekt vandaag
naar Carm da. Morgeu zal hij te Kingston
bevorderd worden lot doctor honoris causa.
Italië
Het bezoek van den hertag «n de
hertogin van Kent.
De hertog en de hertogin van Kent zijn in
Napels aangekomen. Zij werden door den
kroonprins ontvangen, die de Emgelsclie
gasten vergezelde op een uiistapje op den
Vesuvius.
..Marc Nostrum".
Onder den titel „de Middellandse!]® Zee
de zee van Italië" publiceert aldus
meldt Stefani die „Tribuna" een nog
niet .uitgegeven brief, in 1868 door Bis
marck gezonden aan den Duitscken am
bassadeur te Florence, die het schrijven
moest overhandigen aan den Italiaansclien I
.u$s4, „*3 „vte &*jaa. Ytólsfc -
De nieawe Alexaudcrkazcrne *ta de Yan Alkemadelaau in Den Haag is gisteren
door het 2de half regiment huzaren betrokken.
patriot Guiseppe Mazzini. Het blad schrijft,
dat deze brie! Italië den voorrang in de
Middellandsche Zee toekent, dien door het
fascisme wordt geüi^dit en dat het schrij
ven op het oogenblik van groot belaag
is, zoodat publicatie gewensebt is. In den
brief word gezegd, dat Frankrijk en Ita
lië in de Middellandsche Zee altijd rivalen
zullen zijn. Frankrijk benijdt ltahö zijn
mooie kust en zijn vele goede havens en
Italië mag niet toestaan, dat Frankrijk
meester in de Middellandsche Ze-a wordt,
liet keizerrijk aan de Middellandsche Zee,
aldus het document, moet de voortdu
rende gedachte van Italië zijn.
Vrouw in brand geraakt
Dnor het «invallen van een
petroleumioeste!.
Tengevolge van het omvallen van een
brandend petroleumstel in de keuken van
haar woning in de Groenlandstraat te Rot
terdam, geraakten, de kleeren van de
59-jarige bewoonster Baay in brand. Het
siachtofier liep een aantal brandwonden
van den eersten en tweedten graad aan
bet lichaam op en werd' per auto van
den geneeskundigen dienst overgebracht
naar liet ziekenhuis aan den Coolsingel,
waar zij in vrij ernstige» toestand is op
genomen.
Het slaat* nog niet vast, of de vrouw,
die in dte aan de achterzijde op de tweede
verdieping gelegen keuken bozig was, het
petroleumstel heeft bijgevuld terwijl het
brandde, of dat zij een pan van het
stel wilde nemen. In ieder geval is zij
met haar klceren blijven baken aan een
van de haken, zoorl'at de olie over haar
Ueeren liep. Toen het toesfei daarop ook
omsloeg, vatte de olie direct vlam en in
een oogwenk stond dte vrouw toen fn
brana.
Zij snelde in haar schrik direct naar
bencoen, waar zij om hulp riep. Een buur
man schoot op haar geroep toe en slaagde
er nog in om met een laken de vlammen
te dooven. De vrouw had1 toen echter
ai erge brandwonden opgeloopen aan den
linkerarm, aan delinkerzijde en aan den
rog.
Aangezien er op het oogenblik, dat hel
ongeluk gebeurde, niemand anders thuis
was, veroorzaakte het brandende petro
leumstel ook brand in de keuken. Man
schappen van slangen wagen 35 blu'ch-
ten met een straal op de waterleiding
en -Je gnmmislang dezen brand, waardoor
de keuken gedeeltelijk is uitgebrand1.
Lugubere moorden
Verminkte lijken van vrouwen
gevendei.
Ondei een blok beton in het veld heeft
de politie van Cleveland het in stukken
gesneden lijk van een vrouw gevonden.
De politie veronderstelt, dat dit het stof
felijk «verschel te van bet elfde slacht-
offer van eenzelfden moordenaar, die se
dert eenige jaren zijn luguber bedrijf uit
oefent.
In hetzelfde veld heeft de politie nog
een stoffelijk overschot van een vrouw
gevonden.
Dit slachtoffer was eerder vermoord dan
het andere, dat ongeveer drie weken ge
leden moet zïj'n gedood.
Moeder en kind vermoord
Desahoofd, diens vrouw e»
een familielid aangehouden.
Kort geleden is bet desahoofd van Bieder
in bet regentschap Wonogiri aangehouden
wegens verdenking van moord op een door
hem aangenomen Javaanse!* meisje en haar
zuigeling van tien maanden oud.
De lijken van de jonge moeder en Irnar
baby werden namelijk in een privaat aan
getroffen, beboerende bij de loeral*woning
cn nu schijnt het wel vast te staan, dat
zij nimmer bij ongeluk daarin terecht kon
den komen, zoodat eerst het leven geheel
geweken moest zijn alvorens men het stof
felijk overschot op deze lugubere plaats
koai hebben verborgen. Het gat namelijk
is iets meer dan een meter diep en boven
dien zeer smal.
Ttirkscli phenvuieen.
17 Augustus In. Tuikije zoo
heeft mij de alwetende pers geloerd is
een man gestorven, dio nooit een vrouw,
een auto en een film gezien heeft. Ik
meen deduceerend en combin«erend, daar
aan op eigen gelegenheid te mogen toe
voegen, dat li ij ook nog nooit een radio
toestel, een elcctrischo koelkast en oen
duikboot gezien lieeft, nu hij anno 1938 da
vreugdige oogen gesloten heeft. Do vraag
voor mij is: moeien wij andere mannen
wijlen dezen Turkschen heter benijden of
beklagen? Die koelkast is wel erg. Wan
neer ik de reclame gelooven. mag en
wie doet dat niet? krijgen mcnschen
die geen koelkast kennen niet anders dan,
bedorven spijsj es te eten en ofschoon do
huidige menschheid ook daaraan went,
lijkt het mij vooralsnog toch minder ge
zellig en smakelijk.
Nooit een auto gezien te hebben tja...
is dat tragisch? Mijn overgrootmoeder die
ik nimmer het genoegen bad te kennen,
is 96 jaar geworden, zij moet zeer geluk
kig zijn geweest en het is een historisch
.vaststaand, .feit, dat zij nooit een auto
lieeft gezien. En zouden nu duizend ge
slachten niet te beklagen zijn om iets
waarom wij dezen Turkschen heer van ons
geslacht wèl zouden willen beklagen.?.
Dat deze man geen radio kent... nu,
ten deze ben ik niet bevoegd noch be
kwaam, zijnde ik zelf eens voor een bon
ten. Dinsdagavoudtreïn op de vlucht gesla
gen en hebbende ik sindsdien nimmer meer
den moed1 gevonden mij te laven aan het
V'ogt uit de springbronnen dter cultuur1.
Hetgeen eenzijdig, maniakaal en afkeu
renswaardig is, doch wat mij in ieder ge
val onbevoegd maakt, nietwaar, om met
recht van medepraten wijlen Turk te be
nijden of te beklagen.
Blijven de film en de vrouw gelijke
lijk grillig, fantastisch onberekenbaar, dra
matisch, humoristisch, aantrekkelijk en ge
vaarlijk.
Nu ik dit zoo neerschrijf, wordt de over
eenkomst tusschen sommige films en som
mige (gelukkig: sommige) vrouwen mij
zeer verrassend duidelijk...
Maar daar mijne Filmglinsterare de zo
stukjes pleegt te lezen geloof ik, dat hot
beter is, dat ik op dit onderwerp niet ver
der inga. Zoodat ik voor u nu niet de
allervoornaamste conclusie trekken kan uit
wijlen dit Turkscbe phenomcon, die nooit
in zijn meer dan zeventigjarige leven een
vrouw heeft gezien.
Voor ons. getrouwde mannen, staat nooit-
een-vjQUW-gezien-bebbon gelijk met: iederen
avond zoo laat thuis komen als je maar
wilt; met: iedere keer wanneer je Oen
biertje in de stad wilt gaan drinken,
iedere keer een biertje in de stad gaan.
drinken; mol: telkens wanneer je zin hebt
eens een uitstapje naar Ameland of Parijs
te gaan maken, inderdaad een. uitstapjo
naar Parijs te gaan maken.
Maar laten wij' even dieper dóórdenken;
een vrouw hebben beteekent óók: nooit
eris een gat in je nieuwe sokken: nooit
een knoopje van je overhemd, altijd j©
boterhammetjes netjes klaar; altijd eert
lieve, zorgzame verpleegster wanneer jet
je grieperig voelt.
(Ik zei u toch dat mijne Filmglinsierar©
deze stukjes ploegt te lezen).
Weshalve ik toch nog tot de slotsom
kom dat wijlen deze Turk te beklagen was.
Wat moet die man een galen in zijn
sokken hebben gehad...
rnlusschen heeft men, volgens do Loc.,-
behalve den lm-rnh nog diens vrouw en!
een familielid voorloopig aangehouden. Ge
drieën ontkennen zij hardnekkig elke schuld!
doch de vraag waarom de huisgeuooten'
eerst een week nalat de lijken verborgen
waren op de aangeduid® plaats, die „ont
dekt" hebben, moet als -een ernstige aan
wijzing voor hun schuld worden opgevat.
Dsi» «rannt Ttrsctï'ul fiagtlyics, mei *ut-
««aStrinK aan Zou- eu Feestdagen.
prjjs per kwartaal t 3-—s f"1"1®0
f Ï.50. Prijs P»r «WW 14 Afeoa-
ItMKt aatniera ets. - Abonnement™
word»» asEOlfito aangenomen.
AÖTOrtsr 'oi et okanA nwn-
mU moeten TÓór elf uur aanhet Biroae
b,xorv<i Ifl'n, 's 2»wrt«g» vóór wtw,
Een bepaalde plaats van advertentiea
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Prijs der AdvsrUntièA: ran 1—5 regels HSSfc
Iedere regol meer 10.30; in het ZiiterdAgnurafner
15 regels f 160, iedere regel meer f Q.33
Reclames f 0.75 per regeL IncafisokosïenSets.j
postlcwitanties 15 cla. Tarieven vat) advertentien
Dij abonnement rijn aan het Bureau Verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleina
Advertentien opgenomen 4 10,50 t/m. 15 woor
den, f Ö.73 t/m. 25 woorden. Etk woord meer
5 cent lot een maximum van 30 woorden,
a Woensdags KJeme Ad vertentiên tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur &an het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien X 1.00* indien
niet tóór Vrijdagavond G uur bezorgd.
jr
- f i i
TT'r sfji
«.«4
iim ■£&--