Onderhandelingen afgebroken
Woensdag 14 September 1938
EERSTE BLAD.
Sudeten-Duitseh ultimatum tot her
roeping van den staat van beleg
niet door Praag ingewilligd.
Incidenten in Sudeten-land eischen
twaalf dooden.
Henlein eischt volksstemming
No. 21966
Henlein acht vooifzatting der
onderhandelingen «onmogelijk
Beraadslagingen te Londen
De toestand in het Verre Oosten
Het parlement ontbonden
Engeland
Japan
Japan en Tsjecfio Slowakije
Gemengd Nieuws
Zweedsch schip gezonken
-»
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Gedurende de afgeloopen vier en
twintig uur heeft de situatie in de Sn-
d'elen-Duitsche kwestie zich grondig ge-
wjjzigd. Na de rede van Hi Uer zijn in de
Suileten-disIricien toestanden ontslaan,
•waarever de wildste geruchten en. de
meest verschillende berichten de we
reld ingezonden worden, welke toe
standen de oorzaak geworden zijn van
een totaal veranderd uitzicht.
Bestond aanvankelijk, kort na de rede van
Hitier, de mogelijkheid om door onmiddel
lijke aanvaarding van de Karlsbader eischen
van Henlein de situatie te redden, deze
mogelijkheid is reeds gedurende den naicht
van Maandag op Dinsdag van de haan ge
schoven door de vlaag van „incidenten" in
een groot aantal plaatsen in Noord-Bo-
hemen.
Volgens de ons ter beschikking staande
gegevens zouden bij deze incidenten onge
veer 12 d'ooden en vele gewonden zijn te
betreuren. Uiteraard is er een Duitsche en
een Tsjechische,lezing yan de gebeurtenis
sen, welkte lezingen elkaar hemelsbreed
onLioopen.
De regeering te Praag was gistermor
gen, toen er nog niets op wees,, dat de
toestand in Sudetenland zonder bizon-
dere maatregelen vanzelf zou kalmee-
ren, genoodzaakt tot het afkondigen
van den staat van beleg in een achttal
Sudeten-Duitsche districten,
In den loop van den dag werd tegen
dit besluit door de Sudeten-leiders heftig
bezwaar gemaakt. Zij wezen regeering
©nop, dat in strijd met de toezegging, dat
geen beslissingen van dien aard in de
Duitsche districten zouden worden geno
men zonder vooraf overleg met de leiders,
dfe staat van beleg was afgekondigd zonder
dat zij daarover waren geraadpleegd.
Zij stelden het ultimatum, dat de bi-
zendero maatregelen zouden worden her
roepen, dat in de distrieten door de ge
meentelijke diensten de orde zou worden
gehandhaafd en dat Praag alle mili
taire formaties zou terugtrekken. De
tijd van het ultimatum werd gesteld op
zes nur. Na afloop daarvan zouden de
leiders de verantwoordelijkheid voor de
ontwikkeling van den toestand niet lan
ger kunnen dragen.
Tevens deelden de leiders der Sudeten
de Praagsche regeering mede, dat de si
tuatie zich zoodanig gewijzigd had, dat
do Karlsbader eischen niet langer als
grondslag voor de onderhandelingen kon
den dienen en dat de Sudeten-bevolking
thans nog slechts tevreden zou kunnen
worden gesteld met een volksstemming.
Praag antwoordt op het ultimatum.
Refter verneemt uit Praag, dat
het Tsjechc Slovvaaksche kabinet op
bet Sudeten-Duitsche ultimatum heeft
geantwoord. Men. verneemt, dat dit
antwoord geen inwilliging beteekent,
doch dte deur met voor nieuwe on
derhandelingen sluit.
Gisteravond tegen tien uur werd ech
ter in gezaghebbende kringen verzekerd',
dat de raad van politieke ministers nog
bezig was met de bestudeering van de
Sudeten-Duitsche eischen en dat de re
geering den Sudeten-Duitschers haar ant
woord1 nog niet had) doen toekomen.
Volgons de inlichtingen, dlie welingelichte
Tsjechische kringen 'iter in den avond
te Parijs ontvangen hebben, zou de re
geering te Praag den leiders der Sudeten-
Duitschers geantwoord1 hebben, da', indien
de in sommige districten genomen vei
ligheidsmaatregelen op bezwaren stuiten,
die regeering te Praag bereid is, hierover
met een delegatie der Sudeten-Duitsche
partij, die naar Praag zoui komen, te
spreken.
Hieraan wordt toegevoegd, dat, indien
de Sudeten-Duitsche ïeiders bereid zijn
een proclamatie tot hun aanhangers te
lichten, waarin dezen worden aange-
Eeu belangrijk man in dagen van inter
nationale spanning. Massaryk, de Tsjechi
sche gezant te londen, verlaat het En-
gelsche departement van buitenlandsche za-
keu na een bespreking met Chamberlain.
spoord de wet en de openbare orde te
eerbiedigen, de regeering er geen enkel
bezwaar in zou zien, de getroffen nood
maatregelen te herroepen
Het antwoord der regeering is overge
bracht aan de Sudeten-Duitsche leiders,
die nog geen mededeeh'ng hebben gedaan
van hun besluit
Opruiing tot verzet?
Reuter meldt uit Praag, dat de po
litie een circulaire, gericht toit de
leden van den F Sden vrij willigen
bescherimngsdienst der Henleinisten,
in teslag zou hebben genomen, waar
in oen leden verzocht werd al het
mogelijke te doen, om aanvallen op
vertegenwoordigers van den staat uit
'e lokken. In de circulaiie wordt ge
zegd 'tet alle Sudeten-Duitschers ge-
wap zijn en dlat het mogelijk moet
kunnen zijn, dat zij zich van de
open' >re gebouwen kunnen meester
maken en do verbindingen met de cen
trale autoriteiten afsnijden.
De circulaire zegt verder, dat, in-
aii n de verspreide actie niet tot het
gcweusclve gevolg, de volksstemming,
ludt over veertien dagen een col
lectieve demonstratie en aanvaten op
groolere schaal m het geheele Sude
ten-Duitsche gebied georganiseerd zul
len worden.
Alle bijeenkomsten in het geheele
laud verboden.
De regeering heeft alle bijeenkomsten,
politieke sn niet-politieke, zoowel in ge
sloten ruimten als in de open lucht, ver
boden.
Dit verbod strekt zich uit tot optochten
of andere ondernemingen van dezen aard.
Kundt zal bespreking hebben met
Hodza.
De Sudeten-Duitsche afgevaardigde Kundt
wordt uit Eger te Praag verwacht om een
nieuw onderhoud' met Hodza te hebben.
Naar vernomen wordt, hadf Hodza na ont
vangst van het Sudeten-Duitsche ultimatum
Frank, die het hadi onderteekend, uitge-
noodigd, naar Praag te komen om den toe
stand te bespreken, en gewezen op dJe
mogelijkheid, te komen tot een accoord,
dat tot kalmeering zou leiden. Frank heeft
hierop geantwoord1, dat Kundt naar Praag
zou komen om een bezoek aan den pre
mier te brengen.
Om 11 uur was Kundt nog niet te Praag
aangekomen. Hij reist per auto.
De toestand gunstiger beoordeeld.
De ministerraad is om kwart over
elf geëindigd1.
Volgens Ilavas beoordeelt men in
bevoegde kringen te Praag den toe
stand gunstiger. Welingelichte kringen
hebben verklaard, dat naar do mee
ning van den ministerraad' de onder
handelingen zouden kunnen worden
voortgezet, zoodra de orde in de Su
deten-Duitsche gebieden is hersteld.
Geen antwoord op het ulti
matum?
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
in de vergadering van de politieke minis
ters volgens een semi-officieele mededee
ling het besluit ïs genomen, op de eischen
der Sudeten-Duitschers niet te antwoorden,
en wel op grond van het feit, dat de re
geering volgens de grondwet van de Tsje
ch o Slowaaksche republiek niet verplicht
is te antwoorden.
De commissie der politieke ministers
heeft de leiders der Sudeten Duitsche par
tij uitgenoodïgd, naar"' Praag te komen,
om met de regeering in rechtstreeksch
contact te treden.
In Sudeten-Duitseh gebied
heerscht rust,
Uit Eger wordt gemeld, dat op het oogen-
blik in het Sudeten Duijsche gebied rust
heerscht. De bevolking "bevindt zich in
huis. Slechts mot eenvrijgeleide van de
politie mag men zich op straat bevinden.
Naar Reuter door den Tsjechischen
gezant te Londen weed» medegedeeld,
heeft Henlein door <zijtt §eeretaris aan
minister-president Hedza'laten mededee-
len, dat onder de gegeven omstandighe
den verdere onderhandelingen, niet mo
gelijk zijn.
Tegelijkertijd heeft Henlein zijn dank
en gevoelens van waardeering doen over
brengen aan degenen, die tot dusver de
onderhandelingen hebben gevoerd. Hij
noemde met name Kundt en dr, Scbcko.
Het Duitsche Nieuwsbureau bevestigt, dat
Hcideiu d?eSudeten-Buitséhe delegatie, dte
de onderhandelingen met de TsjechoSlo
waaksche regeering heeft gevoerd, van hun
mandaat heeft ontheven.
Henlein's besluit tot staking
der onderhandelingen.
Ronrad Henlein heeft gisteren met de
delegatie der Sudeten-Duitsche .onderhande
laars den stand van zaken bestudeerd.
Diaar ingevolge de gebeurtenissen der laat
ste 48 uren en ingevolge de omstandigheid,
dat aan de eischen, welke de Sudeten-Duit
sche partij gisteravond heeft gesteld, niet
is voldaan, de voorwaarden voor een voort
zetting der onderhandelingen, in den geest
van de vroegere opdracht niet meer aan
wezig zijn, heeft Kkmrad Henlein de dele
gatie van hun opdracht ontheven.
Sudeten-Duitsche bureaux uit
Praag verplaatst.
De politieke leiding van de Sudeten-Duit
sche partij heeft besloten, ter beveiliging
van de politieke en zakelijke werkzaam
heden, de bureaux te verplaatsen van Praag
naar het Sudeten-Duitsche gebied, daar in
de tegenwordige omstandigheden de ver
binding tusschen Praag en de provincie
niet gewaarborgd is.
Defensieministers en stafoffi
cieren aanwezig.
Defensieministers, Inskip, Hoaie, Bel islia,,
Duff Cooper en Kingsley Wood hebben
zich naar Downingstreet begeven, om te
beraadslagen met de andere ministers. Rij
de besprekingen waren ook zekere chefs
van den staf, onder wie Gort, chef van den
generalen staf, aanwezig.
De ministerbespreking heeft zeven kwar
tier geduurd. Na aflioop begaf Mac Donald
zich naar Downingstreet.
Bij de besprekingen waren nog aanwezig
de chef van den generalen staf, Gort, de
eerste lord' ter zee, admiraal Backhouse en
de chef van den luebtstaf, luch(maarschalk
C'yrill Newell.
Gedurende de bijeenkomst zijn de mi
nisters .op de hoogte gesteld van de be
richten uit Praag. Zij namen achtereenvol
gen kennis van den eisok tot het houden
van een volksstemming en het ultimatum,
waarbij opheffing der buitengewone maat
regelen werd gevraagd. Naar aanleiding van
dit laatste bericht werden de chefs van den
generalen staf in de besprekingen be
trokken.
Van het strijdtooneel in China.
Volgens berichten uit Chineesche bron
zijn eenige honderden .Tapattsche mariniers
ontscheept op het eiland Waitsjao, dat
vlak ten Zuid°n van Pakhoï aan de Golf
van Tongkin is gelegen. Verklaard wordt,
dat Japansche oorlogsschepen eerst het
eiland gebombardeerd hebben, waarbbij
vele inwoners werden gedpoi
Polen
Sensatie ia politieke kringen.
Nieuwe verkiezingen.
De president der Poolsche republiek
heeft gistermiddag om twee uur een de
creet uitgevaardigd houdende d'e ontbin
ding van het parlement
Volgens de Grondwet is de president ver
plicht binnen dertig dagen volgend op de
parlementsontbinding nieuwe verkiezingen
uit te schrijven die binnen de daarop vol
gende zestig dagen moeten worden gehou
den.
Het nieuws heeft in politieke kringen
te Warschau sensatie gewekt.
De president achtte zich verplicht de
kamers te vernieuwen, opdat het nieuwe
parlement een betere weerspiegeling kan
zijn van de stroomingen in het land'. Het
nieuwe parlement zal zich over de nieu
we kieswet moeten uitspreken.
De verkiezingen voor de Kamer zullen
worden gehouden op 6 November, die voor
den Senaat op 12 November.
Twaalf rebellen in Palestina omgekomen.
Een door vliegtuigen ondersteunde mi
litaire expeditie heeft een bende terroris
ten achtervolgd, die tusschen Jerzalem en
Hebron een autokaravaan hadden overval
len. Twaalf rebellen kwamen bij de achter
volging om het ieven.
Frankrijk
Betoogingen verboden.
De FransiChe regeering heeft besloten
voorloopig alle bijéénkomsten en betoogin-
gen op den openbaren weg, georganiseerd
in verband met de buitenlandsche gebeurte
nissen, te verbieden.
Gistermiddag is op het ministerie van
oorlog een conferentie over de passieve
verdediging gehouden tusschen den minis
ter van binnenlandsche zaken, den chef van
het militair kabinet van Dialadier, den pre
fect van de Seine en den politieprefect.
Italië
De buitenlandsche joden moeten het
land veriaten,
In et hstaatsbiad is thans een wet gepm
hliceerd betreffende het onlangs dioor den
ministerraad genomen besluit, dat de sinds
1919 in Italië gevestigde buitenlandsche
joden het land moeten verlaten.
De wet is op 12 September van kracht
geworden.
Alle joden, die onder dezen maatregel
vallen, zullen voor 12 Maart 1939 Italië
Lybiê en de Italiaansoche bezittingen in
de Aegaesche Zee moeten verlaten.
Japan is bereid zich aan Duit
sche zijde te scharen.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
vanochtend verklaard:
Japan is bereid zijn strijdkrachten te voe
gen bij die van Duitschland om in overeen
stemming met den geest der anti-commu
nistische overeenkomst de rooden te be
strijden.
Welingelichte kringen te Tokio zijn van
meening, dat de verklaring beteekent, dat
Japan buiten de Tsjecho-Slowaaksche
kwestie blijft voor zoover dat een geschil
tusschen Duitschland en de Westersche
mogendheden betreft, maar dat het voor
nemens zou zijn te intervemieeren, indien
het conflict Duitschland tegenover Rus
land zóu plaatsen.
Door een verklaring in deze termen op
te stellen wilde de regeering te Tokio naar
de meening dezer kringen in de eerste
plaats een „noodzakelijk gebaar" maken
tegenover Duitschland en Italië en in de
tweede plaats tezelfder tijd zijn vrijheid
behouden op het gewenschte oogenblik
over middelen voor een eventueel© inmen
ging te beslissen.
Do Belgische minister van economische za
ken, dr. Heymans, bezocht Dinsdag de
Jaarbeurs te Utrecht. V,l.n.r. dr. Heymans,
dr. F. H. Fentcner van Vlissingen en de
heer Baels, gouverneur van Brugge.
Brand in verfopslagplaatsen
Belangrijke schade aaugericht
in de Teolin-f abrieken te
Breda.
In den afgeioopen nacht om twee. uur
werd brand ontdekt in de expeditie- en
opslagplaatsen van de bekende Teolin fa
brieken der N.Y. Vernis- en Verfwaren-
fabrieken voorheen J. Wagemakers en Zn
aan de Molengrachtsohestraat te Breda.
Ofschoon de brandweer spoedig ter plaat
se was, bleek het onmogelijk iets tegen
de vi1 ui zee uR te richten, zoodat de
expeditie en werkplaatsen geheel uitbrand
den. De brandweer, die met volledig ma
teriaal aanwezig was, slaagde er echter
in, de fabrieksgebouwen te behouden.
Omstreeks vijf uur was het gevaar voor
uitbreitting van den brand' geweken. Om
tien uur waren echter de brandende olie,
lakken en verf nog één vuurzee. De ge
heele voorraad is verloren, waardoor de
schaide in de tonnen loopt,
Na aanvaring op de Noordzee
voor de Belgische kust.
Het Zweedsche motorschip „Nip
pon" is vannacht op de Noordzee in
aanvaring geweest met een onbekend'
vaartuig, en tengevolge daarvan ge
zonken.
Het schip was op weg van Antwerpen
naar Rotterdam. Het behoorde aan de
Zweed-sch Qost-Aziatisehe Maatschappij,
werd in 1909 gebouwd en mat 4000 bruto
reg. ton. De bemanning schijnt gered te
zijn. Althans 20 personen, waaronder de
eerste officier, in Zeebrugge geland en zijn
27 anderen, onder wie de kapitein, aan
boord genomen van de Belgische sleepboot
„Goliath", welke zich van Vlissingen naar
de plaats van de ramp had begeven.
De „Nippon" is eerst in aanvaring ge
weest met eer onbekenden', doch vermoe
delijk Belgischen, treiter, welke geztonhen,
is, en vervolgens met het Fransche stoom
schip „Aisne", dat op weg was van Le
Havre naar Antwerpen. De „Aisne" heeft
zijn reis kunnen voortzetten en is vanmor
gen om 7.45 uur, met een ingedmkten voor
steven, Vlissingen gepasseerd.
Omtrent de aanvaring, welke in den afge
ioopen nacht te ongeveer 1 uur nabij het
Belgische vuurschip „Wandelaar" gebeurde,
wordt nog medegedeeld, dat het gezonken
schip de „Nippon" is, welk schip op reis
was van Yokohama naar Antwerpen en
Rotterdam. De „Aisne" een 3634 br. reg.
tons metend Fransch schip, dat de „Nip
pon" ramde, kreeg schade aan den voor
steven.
Zoowel de „Goliath" als de „Zwarte
Zee", zijn nog eenigen tijd in de omgeving
van het wrak gebleven, waarvan de mast
nog gedeeltelijk boven water ui is lak.
De onbewaakte overweg
Twaalfjarige jóngen het slacht
offer.
Tusschen Geldrop en Tongelre (N.B.) in
de buurtschap Boomakker, is gisteravond
de twaalfjarige J. van Eyk uit Tongelre,
toen hij op de fiets den onbewaakten over
weg wilde oversteken, gegrepen door den
Diesellrein, uit het Zuiden, welke om 19.45
uur te Eindhoven moet aankomen. Hij
werd tien meter meegesleurd en op slag
gedood. Het stoffelijk overschot, dat ern
stig verminkt was is naar het.politiebureau
te Eindhoven vervoerd. De trein had twin
tig minuten oponthoud 1
Zonderlinge dievegge.
Gisteravond is in het magazijn van da
Kema aan de Kinkerstraat te Amsterdam,
een 67-jariee vrouw dooir het personeel
op heeterdaad L-trapt op diefstal van een
portemonnale. Toen zij na overbrenging in
het bureau Raampoort werd gefouilleerd,
bleek do vroi w nog in het bezit te zijn
van een kwast welke zij ontvreemd had.
Het was evenwel geen armoede, die haar
tot dit veigrijp aan andermans goed ge
dreven had, want de vrouw was in het
bezit van een bedrag van meer dan hon
derd gulden, dat haar toebehoorde.
Na procesverbaal is de vrouw heenge
zonden. S
Vlotte bediening.
Een dame in de Yan Panhuysstraat te
's-Gravenhage was zoo onvoorzichtig haar
taschje huilen in het vensterkozijn te leg
gen, toen zij op het punt staande om uit
te gaan, nog even naar binnen ging omi
iets te halen. Het gevolg was, dat zij het
taschje vergat. Toen zij dat ontdekte,, bleek
het al te laat, het tjischje, inhoudende
o.m. f25 aan geld, was al verdwenen.
Doch twee toevallig passeerende motor
agenten hadden het geval spoedig opgelost,
Nog voor de dame, die na de politieman-
ne nge waarschuw d te hebben naar het
hoofdbureau was gereden, daar liaar ver
haal aan den wachtcommandant beëindigd
had, kwamen de motor-agenten al met het
taschje aandragen. Het was teruggevonden
De o er 7 tut k van den brand' is nog nietig de kar van een lorrenkoopman, die et
bekend. Alles was verzekerd. wel meer van hooren zal.
Deze euuuui veretlnjm uj^eli,ks, uictuit
zondering van Zon- en Feestdagen
ïrya aer kwartaal f 2.—; franco per post
f 50. Prijs per week- 18 ets. Afrem-
tierig fee nummers 4 ets Abonnementen
worden dagelijks aangenomen
Advertentien voor Uet eerstvolgend nutn-
mer moeten vóór el» uur aan liet Bureau
beiorgd zijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advortentiea
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Prijs der Advertentiun* van 15 regels i 155j
Iedere regel meer f030, in het Zaterdagnummer
15 regel3 f 180, iedere regel meer 10.35
Reclames f0 75 per regel. IncassokostenS ets
postkwitantieslö ets laneven van advertentitn
dij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentien opgenomen 10.50 t/m 15 woor
den, f 0.75 t/m 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentitn tot 25 wooi -
den f 0 25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd
's Zaterdags- Kleine Advertentitn l i 00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.