llelefodfi-Ai Iressen.dU eika* dag. uw aaadackt vcagea:
Mevrouw Mary Musch-Smithuijzen
69551 KromnieDtioek Sin^el ici-
68304 Firma L. Kamp,
68938 depót A. J* van Heck Co.
Echtgenoote van Jan Musch
Een harde jeugd voi avontuur in Amerika.
auto-ruiten.
Vrouwen van bekende Nederlanders
aaa j c Fa. van Loopik Olivier,
UÖuTv Glassüjperij Boterstraat 89
BAKKBKU.
BEDDEN EN 1APLITEN.
CfiCIC Fa. Willems Emsting.
DvD/D Rotterdamschedijk 238-285-287.
BO U \V A RTIKELEN-IJ ZER WAREN.
Post Co, Korte Dam 10
BRANDSTOFFEN.
COönO Jan Hoogenberg.
OOOUa Hoogstraat 24.
FOTOGRAFEN.
15777Q Schneider, (Firma Dettmeyer)
UI /OU Hoogstraat 101
HAARDEN - KACHELS - SMEDERIJ
Hoogstraat 128.
,Ou d-Mathenesse'".
LIKEUREN
Rotterd.dijk 242.
LOODGIETERSBEDRJJF.
KRKfid. 67510- Mart> Soeters.
«JQOO'f Boterstraat 78
LUXE VERHUUR,
fiQUfl »Weste' Garage", Francois Ha-
UOaIU verschmidtlaan 70—74. Dag en
nacht geopend.
manufacturen.
01C7 Fa- Q van der Heijden
V O I O Boterstraat 15
PAPIERVERNIETIGING.
C- «SC Jac. v, d. Waal, Wastmolen-
U/tr«JU straat 25-27. Inkoop alle soorten
oud papier en metalen
RADIO.
(5777H en 69519.
OI f U Schiedamsche Radiocentrale N.V.,
Lange Haven 107
SLOOPWERKEN
CC I 3. de Waard Szn., Aannemer
1 van sloopwerken, L. Nieuwstr.97.
SCHOORSTEENVEGEN
(Verbetermg van Schoorsteen trek)
Rfld91 Fa. V. L. Borrani.
UOwi I Alléén Lange Achterweg 83
ST00MEN-VERVEN
Ü57QOO st-oomververiJ eü Chem. Wassche-
OaO rij „Centraal", Hoofdkant. Lange
Nieuwstraat 71.
WON IN G-1NR1CHT1NG.
(5 fl fl11 Fa- R'jobende en Van Hoek.
OOUI I Hoogstraat 82.
Wat en waar is Raboes? was onze eerste
vraag, toen wij om één nnr bij kennissen i a
Hilversum binnen stoven.
Is dat een poetsmiddel of een nieuwe
dans? was de wedervraag.
Een poetsmiddelBen je wijs? Het is
een straat in Laren.
Hmwat moet jij daar? vroeg onze
gastheer.
De vrouw van Jan Musch interviewen.
0 nouals je eerst naar het station
gaat, dan kan je daar de traan nemen
naar Laren, die gaat om het kwartier. En
als je in Laren komt, d!an vraag je......
Neem een taxi, ried' de gastvrouw.
Die raad hebben wij opgevolgd en wij
hebben er geen spijt van gehad'. Wij hadden
het loopende nooit gevonden.
Het Musschennest.
Eerst een dorpsstraat, dan een zijweg,
dan een zandweg en nog eöa zandweg,
dan een landelijk zijweggetje en daarvan
een dwarslaanijeen dan staan we voor
het Musschennest.
Met koeien van letters slaait het op het
rustieke houten hek: Het Musschennest.
Dat klopt.
We zijn dus terecht.
Het Musschennest ligt als een echt nest
heelemaal verscholen in dicht struweel.
Een zandpaadje voert er heen.
Het is wit, warm crème wit met een
bruin rieten dak. Het heeft zware deuren
met ijzerbeslag en die deuren zijn geluk
kig niet geverfd', maar alleen gevernist.
Een dame komt uit het huis.
Mevrouw Musch? informeeren wij.
Neen ik ben mevrouw Smithuijzen, de
moeder van mevrouw Musch.
Koimt u binnen.
Wat een aardig huis, bewonderen wij.
De achterkant is veel mooier.
En dan slaan wij in een ruime lage ka
mer, een van die zeldzame kamers met
sfeer. Een vleugel, een breede divan onder
een onverwacht smal zijraam met een heer
lijk uitzicht over verre korenvelden om
lijst door hoog opgaand geboomte. Rustige
lichte muren, rustige kleuren, voél boe
ken, een enkel fraai antiek meubel.
Een glazen deur geeft toegang tot een
diepe beschutte loggia met een roode te
gelvloer.
De kamerdeur gaat open.
Dit is mijn dochter, zegt mevrouw Smit
huijzen en een jong elegant meisjesachtig
slank figuurtje treedt op ons toe.
Al pratend begeven wij ons naar het
terras. j
Hier is weer het mooie uitzicht, Hier
is ook de tuin, een groot glooiend grasveld,
omzoomd door een fleurige, kleurige bloei
ende border. Wij loopen over het gras en
-ijken van het einde van den tuin op naar
het huis.
De wind ritselt door het dorre blad.
In een struik vlak voor het terrasje
hipt een winterkoninkje van tak naar tak.
Kijk, zegt mevrouw Musch, ziet tt dat
winterkoninkje?
Wij hadden een bloemenmand gekregen
met een heeleboel mos er in en die hadden
wij hier buiten gezet. Diat kreeg hij in de
Vi
Mevr. Mnseh in Yithan de Wijze
van Lessing.
Mevr. Musch.
gaten en toen is hij dien mand aan het
plunderen gegaan en heeft er een heel
groot nest van gebouwd hier onder de
veranda.
Inderdaad hangt er een prachtig groot
nest geheel van mos.
Een wielewaal vliegt haastig het struik
gewas in, een merel fluit, een vink slaat.
Hier is de ziangestoofde rust, hier is de
stille, die alleen verbroken wordt door
boschgcluiden, hier zijn bloemen en vogels
en gonzend'e insecten.
Geen acht greet werk gedaan.
En, mevrouw Musch, vragen wij als wij
gezeten zijn, vertelt u eens een heeije.
Wat wilt u dat ik vertel?
Heeft u een druk speelseizoen achter
den rug? In welke rallen is u opgetreden
Inla's kijkenin de Vrek' en in
Nathan de Wijzeen in Lodewijk XI.
Hoofdrollen?
Neen ik heb nog geen echt groot werk
gedaan.
Is u eigenlijk vroeger ook al actrice ge
veest, of was u iets anders?
Uw naam lijkt zoo bekend.
Ik was danseres en ik gaf lessen voor ik
trouwde.
Hoe lang, eigenlijk bedoelen wij hoe
kort, is u al getrouwd?
Tien iaar, klinkt het verrassende ant
woord.
Maar dan moot u als schoolmeisje ge
trouwd zijn.
Mevrouw Musch lacht.
En dan lijkt ze nog veel jonger.
Bent u in Amsterdam geboren?
Ja, op een Van de oude Amsterdamsche
grachten ben ik geboren. Als de jongste
van drie kinderen. Ik heb nog een broer
en een zuster.
Was het een artistiek huishouden bij n
thuis? Zijn er nog meerdere artiest?
Neen, o neen, heelemaal niet. Mijn va
der was in zak'en, mijn broer is bij de Ba-
taafsche en mijn zuster is in Indië ge
trouwd.
En dan kkwnt de gewone vraag: Hoe is
u eigenlijk tot dansen gekomen?
Del ep dansen.
O, ik ben altijd dol op dansen geweest,
vanaf mijn zesde of zevende jaar af. Het
was zoowat op mijn twaafde, dat ik mij
echt ernstig voornam om danseres te
worden.
Ondervond n geen tegenwerking van
thuis
Neen, heelemaal niet. Ik danste zoo maar
voor liefhebberij.
En toen?
Toen ik zestien was, was ik op een
Duitsche kostschool. Toen verloor mijn va
der zijn fortuin en ja, toen was het uit
met het klostschooUevenfje. Toen was het
thuiskomen en een baantje zoeken.
Vond' u het eng?
Naar Amerika.
N-neen...... Ik had van die jongensach
tige flinke ideeën: de wijde wereld intrek
ken en zoo.
item- zal wel niets van gekomen zijn.
Toch wel. U moet denken, wat kon ik
als kind van zestien jaar beginnen om
geld te verdienen En toen begonnen zie
thuis te praten over Arbeid Adelt en Tes-
selschade en ik zag mezelf al zitten hand
werkjes maken. Ik ga nog net zoo lief er
gens de stoep schrobben, verkondigde ik
en toen vatte ik het plan op om naar
Amerika te gaan.
Wist u iets van Amerika af.
Niets.
Hoe kwaan n daar dan toe?
Tja, ik had er een neef wonen en Ame
rika is ver en wat je daar doet, daar be
moeien de menschen, die je hier kennen
zich niet mee en in Amerika is immers
alles mogelijk? Dat heette toen ook al mo
te zijn.
En ging u heuscli naar Amerika?
Ja zeker.
Mijn vader correspondeerde mot dien
neef. Hij was ongetrouwd en woonde in een
hotel, maar die had vrienden, een advo
caat, rechter was hij, en daar zou ik heen
gaan. Die rechter schreef zulke beeldige
roerende brieven naar huis, dat hij overge
lukkig was een lief dochtertje in luns te
krijgen. Mijn oudters vonden het toen goed
en iedereen vond het natuurlijk idioot en
onverantwoorde! ijk.
Wat dacht u zelf wel?
Ik? ik dacht, als ik maar eenmaal hier
weg ben, word' ik beroepsdanseres
Maar bezat n dan zooveel geld om in
Amerika binnen te kunnen komen?
Neen, heelemaal niet, maar de vesti
gingswet was toen nog anders en het grap
pige is, dat de nieuwe wet juist zou in
gaan, toen ik aankwam. Het was gewoon
een race van allerlei schepen met emi
granten om. nog juist precies voor een be
paald uur op een bepaalden datum binnen
te zijn.
En lukte het?
Op een farm.
Ja, het lukte. Ik kwam toen bij dien
rechter in de buurt va" St. Louis en daar
hoorde ik al na een paar dagen, dat het
heelemaal niet de bedoeling was, dat ik
daar zou blijven, maar dat ik naar een ge
trouwde dochter moest, die ergens heele
maal buitenaf op een ranch woonde. Die
jonge vrouw lag in een Miniek en ver
wachtte een baby en de jonge man deed
zonder verdere hulp met zijn vader het
werk.
Wat moest u daar dan?
Van alles: Koeien melken, melkemmers
schrobben, dweilen, stoffen, koken, de
auto afspuitcn.
Verdiende U daar veel?
Niet bepaald veel, hoewel ik toen in mijn
onwetendheid dacht, dat het heel wat
was! Ik kreeg 12 dollar.
In de week?
Néén in de maand'! Mijn vader en moe
der hadden mij geld meegegeven, maar
ik dacht ik was zoo heel erg „flink"
ziezoo ik heb nu kost en inwoning en
30 gld. per maand', dos dat geldi heb ik
niet noodig en toen stuurde ik het terug.
Dat zal U wel heel' gauw gespeten heb
bent
En ofl Maar terugvragen deed' ik hot
natuurlijk niet.
Twee maanden, toen begon het mij zoo
zwaar te vallen, want ik zag wel, dat ik
op deze manier nooit en te nimmer tot
dansen zou komen. Ik schreef toen ©en
brief aan -Willem van Hoogstraten dien
ik kende. U weet wiel de man van Elly
Ney en vroeg hem mij te helpen en ie
raden, wat ik zou beginnen.
In Chicago.
Door zijn toedoen kwam ik toen in Chi
cago bij een familie met een blinde moe
der, waarvoor zij hulp moesten hebben.
Correspondeerde U eerst met die men
schen of informeerde U naar hen?
Wel neen, ik stapte op den trein, ging
er heen en meldde mij aan.
Zij namen mij direct en waren heel blij,
dat er iemand was voor die oude dame.
Maar zooals dat heel vaak gaat in het
buitenland, opeens ging daar het personeel
weg: Eerst de waschvrouw en toen de
meid en dat werd niet vervangen, zoodat
ik langzamerhand alles alleen moest
doen!
Maar ik was nu tenminste in een grooic
stad en op mijn vrije avonden trok ik op
informatie uit naar een dansinstituut.
Zoo kwam ik bij den balletmeester van
de groote opera terecht en liet mij inschrij
ven voor een les per week. Na een poos
je zeide men mij, dat als ik ooit iets wil
de bereiken, dat ik dan iederen morgei om mijn schouder.
.Wat verdiende U hij de telefooncentrale?
Zestig dollar in de maand, maar natuur
lijk zonder kost en inwoning, maar in
spaarde het uit op het eten. natuurlijk.
Op tournee,
ik had les van Adolf Bolm, een Rus, een
van de eerste partners van Pavlova. Hij
was reuze aardig voor me en gaf mij iede
ren dag les. Al gauw vertrouwde hij mij
een klasje met beginnelingen toe, omdat
hij zelf nooit aan begmnelingetjes les gaf.
Woonde U toen alleen op kamers?»
Ja.
En toen?
Toen mocht ik eens met een dansgroep
mee op een heel klein toumeetje, dat
vond ik natuurlijk geweldig.
Bleef U lang bij de telefooncentrale?
Neen want het dansen nam toch te veel
tijd in beslag en toen kwam ik brj een
lunchroom, een soort cafeteria, waar j©
als bedienster per uur kwam en betaald
werd. Dat was erg praktisch en gemak
kelijk voor mij.
Vond U het werk prettig?
Het was erg vermoeiend. Vooral in de
spitsuren. En het lawaai was eigenlijk nog
erger dan do lichamelijke inspanning.
Daar in die lunchroom leerde ik een
meisje kennen, waarmede ik bevriend go-
raakte.
Wandeltocht met avonturen.
Wij vatten het plan op om samen een
wandeltocht door Amerika te ondernemen.
We hadden achttien dollar.
Elk?
Nee samen en wij vonden ons schat
rijk 1
Hoe lang duuide die wandeling?
Van Blei tot October zoowat.
maar hoe ver kwam U dan wel?
Het plan was om naar Los Angelos tc
gaan en wij dachten heusck, dat het mo
gelijk zou zijn.
Ik was cr zoo zeker van, dat ik mijn
suitcase maar vast vooruit zond naar Los
Angelos.
Is U daar ooit aangekomen?
Wel neeni Moet U hooren: Wij liepen
zoowat 35 K.M. per dag, 6 5. 7 uur. Heel
vaak liepen wij- ook des nachts, omdat liet
overdag zoo gloeiend heet was. Wij slie
pen in de Mission Houses, waar het goed
koop en goed was en soms sliepen wij
onder de bloote hemel en vorfrischten ons
bij het eerstvolgende tankstation, waar wij
langs kwamen.
Toen wij nog maar enkele dollars over
hadden, kampeerden wij op ©en nacht in
een automobielkamp, waar rondtrekkende
kampeerders met woonwagen-auto's ston
den.
Toen ik den volgenden morgen wak
ker werd, was mijn vriendin er van door.
Ze had een briefje achtergelaten, dat zij
met een j'ongen man was meegegaan.
Dat bleek dus geen al te... fatsoenlijke
jonge dame te zijn! Neen allesbehalve,
maar het ergste was, dat zrj hot laatste
geld had' meegenomen en mij zonder een
cent in den steek had' gelaten!
Wat deed' U toen wel
Wij waren in Cody Wyoming, dat is de
laatste halte voor Yellow stone Park. In
Cody zaten de menschen allergezelligst
voor hun winkels op de stoep in de dorps
straat. Ik ben er toen maar bij gaan zit
ten. Een cowboy kwam een praatje met
me maken en ik vertelde hem mijn wieder-
varen en hoe ik absoluut zonder 'n cent
hier was achtergebleven.
Ga maar mee, zei hij, ik heb hier vlak
bij een kennis, die een hotel heeft. Mis-
scliien kan je daar wel wat werken.
Argeloos en goedgeloovig ben ik dade
lijk meegegaan. Achteraf vind ik, dat ik
overal zeldzaam gelukkig doorgerold ben,
want het bad net zoo goed' anders en
verkeerd kunnen afloop-en.
De eigenaressen van het hotel waren
twee alleraardigste hartelijke vrouwen. Ik
kon dadelijk als kamermeisje aan den gang
voor 40 dollar in de maand.
Bleef U daar lang?
Wel neen! Toen ik mijn veertig dollar
had, vond ik mezelf weer zoo rijk, dat ik
er naar verlangde verder te wandelen naar'
Los Angelos.
En lieten zij U gaan?
Wel ja. Zij' gaven mij allerlei goede raad
en ik kreeg ook een revolver! Dat vond
ik leuze gewichtig! En daar ging ik al
leen verder in mijn rijbroek met mijn re
volver en mijn linnen tasch aan een riem
Hulp in de huishouding.
Toen zij hoorden, dat ik naar Los Ange
los wou, lachten zij mij hartelijk uit.
Ga nu maar eens eerst met ons naar
huis, daar zullen wij verder pralen, zei
den zij.
Ik stapte in en viel bijna onmiddellijk
in slaap, zóó oververmoeid was ik. Mid
den m den nacht kwamen wij in Denver,
in Colorado, aan. Gelukkig hadden ook
die menschen het allerbeste mot mij voor.
Het waren alleiliefste menschen en ik ben
er een jaar gebleven als hulp van de
huisvrouw.
een paar uren de oefeningen van de be
roepsklasse mee moest maken.
Toen ging ik ander werk zoeken en
kwam bij de administratie van de telefoon
centrale. Daar waren ongeregelde uien en
zoodoende kon ik de danslessen volgen.
Maar alleen is het toch lang zoo aardig
niet. Het is net of je veel gauwer moe
wordt»
Een echtpaar" in een auto, die mijl achter
op reed, vroeg of ik een „lift" wou heb
ben. Ik zei dadelijk: ja graag!
Dausai ond.
Zij hielpen mij aan adressen en intro
ducties en zoo kreeg ik verschillend© dans
lessen,- zoowel kinderen als volwassenen.
Dank zij' hun hulp kon ik ook een dans
avond geven en ai weer met hun hulp
heb ik toen bij twee groote bioscopen ge
solliciteerd om tussclien het programma
een nummer te mogen geven.
Weer naar hui».
Ook dat lukte, maar toen ben ik leelijk
gevallen en heb een been gebroken. Dal
bracht heel wat kosten mee en toen moest
ik wel naar huis schrijven om geld.
Het geld kwam dadelijk, maar ook een
brief van thuis, dat ik als ik weer loopen
kon maar gauw naar huis moest komen.
Nu daar had ik heelemaal geen zin
in! Telkens verzon ik weer een andere
uitvlucht om maar in Amerika te kunnen
blijven, maar toen kwam er een brief met
bevel onmiddellijk terug te komen... en
in dien brief zat het passagebiljet I
En bent U toen gegaan?
Ik moest wel! maar ik vond het vreeso-
lijk.
Hoe oud was U toen U terug kwam?
Negentien.
En wat deed U toen in Holland?
Door relaties is het mij mogelijk ge
maakt een matinee te geven in de Stads
schouwburg en al vrij gauw kreeg ik leer
lingen. Ik ben toen gaan adverteerea in
allerlei bladen en toen heb ik een school
voor plastische dansen opgericht.
Met iemand samen of alleen?
Nee, alleen.
En toen?
Toen kreeg ik na een poosje een aan
vraag van het Schonwtooneel om in Peer
Gynt de Anitra-rol te spelen en bij die
gelegenheid heb ik mijn man leeren ken
nen, daarna heb ik nog eens een klein
rolletje gespeeld. Ik vond het zaligI maar...
moeilijk.
Vindt U, zoo vroegen wij, tooneelspelea
meer bevrediging geven dan dansen?
Weet U, als tooneelspeelsber kan je je
in verschillende richtingen meer uiten.
M.in.... ja, peinzend kijkt de jonge vrouw
voor zich uit.
Heeft U wel eens voor de film gespeeld?,
Éénmaal in „De Familie van mijn Vrouw"
Ik kan er eigenlijk dus niet o\er oor-
deelen.
Een onbescheiden vraag mevrouw
Musch: Speelt U rustiger als Uw man
regie geeft of als een vreemde het doet?
Mevrouw Musch lacht. Eigenlijk... het
laatste.
Zou dat komen, vragen wij omdat de
aanmerkingen die de actrice knjgt gevoeld
worden door... de vrouw en echtgenoote?
Misschien...
[Woont U des winters ook hier?
Neen, dat zou niet gaan. Des winters
wonen wij op kamers in Amsterdam.
Vindt U het nooit moeilijk als vrouw
van den directeur?
Als men zooveel vóór heeft... Uw
jeugd... Uw uiterlijk...
[Weer die jolige schelmsche lach.
Neen, klinkt het dan, ik heb het nooit
moeilijk gevonden, ook nooit moeilijkheden
gehad, maar, voegde de jonge vrouw er
lief bescheiden aan toe, dat komt zeker
omdat ik altijd met zulke prettige aardige
menschen te maken heb gehad.
Als wij in de stroomende gietregen van
een flinke onweersbui naar bet station
rijden, nemen wij de herinnering mee aan
een goed verscholen idyllisch musschen
nest, een haven van rust en ontspaanijag
en aan een pittige jonge actrice, die met
haar vroolijke lach en haar levensdurf
zich ongetwijfeld onder de leiding van baar
beroemden echtgenoot tot een vooraan
staande kunstenaresse zal weten te ont
plooien.
