EERSTE BLAD.
Het lot van Roethenie
Dinsdag 1 November 1938
No. 22007
buitenland
Zweden
Int. Samenwerking
Engeland
Het lidmaatschap van vredes
organisaties
Gemengd Nieuws
Luchtvaart
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK ICORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
De aanstaande besprekingen te Weenen.
Duitschland is tegen een gemeenschappelijk
Poolsch-Hongaarsche grens.
In de Deutsche diplomaliscli-politische
„Korresp onden tz" wordt ten aanzien an de
arbitrage door Duitschland en Italic in de
kwestie der grenzen tusschen TsjechoSla-
wakijo en Hongarije o.m. geschreven:
Duitschland heeft bij de regeling deir
Sudelen-Duitscha kwestie getoond, dat het
zich zelf aan het grondbeginsel gehouden
heeft, welks veronachtzaming het sedert
Versailles heeft bestreden:
Het primaat van het „Volkstuin". Hét
voorbeeld, dat Duitschland bij deze ge
legenheid1 heeft gegeven m nog geeft
het afstand1 doen van extensieve interpre
tatie van „Volkstumsmassige" en daarbij
duidelijk niet ongerechtvaardigde doelstel
lingen, geeft het Duitsche rijk liet recht
ook bij de confligeerendo partijen een. ge
lijk begrip te veronderstellen. Ook Italië,
waar de nationale gedachte het uitgangs
punt voor den opbouw en de vorming van
dit groote land is geweest, is door dezelfde
opvattingen bezield) en heeft dit standpunt
niet slechts éénmaal op hooghartige wijze
doorgezet. In dezen geest zullen de beide
mogendheden aan het werk gaan om als
eerlijke makelaars dezen twist te helpten
beëindigen en de grondslagen te leggen
voor een goede nabuurschappelijke samen
leving der volkeren in het Donaubekken.
Een hoofdartikel in het Hamburger Drein
den blatt doet veronderstellen, dat de
scheidsrechterlijke uitspraak, welke te
JWeenen door Von Ribhantrop 'en Ciano
zal worden gedaan, een volksstemming zal
voorschrijven voor de acht omstreden
districten Kosicé," (Jzhorod, Muttkacevo, Ki-
ramoliazaa, Nyitra, Jeilsavan, Sclienmitz
en Todketerebbes of zelfs dit getteelo ge
bied' aan Hongarije toekennen.
Het blad schrijft, dat de volkstelling van
1910 op nauwkeurige wijze aangeeft, dat
het verlies door Hongarije van deze acht
districten een dier schreeuwende onrecht
vaardigheden heteekent, welke op billijke
wijze moeten worden hersteld.
De Lokal Anzeiger verklaart, dat geen
kwestie meer moet zijn van een volkomen
afstand van Karpathisch Oekraine aan Hon
garije, noch van een gemeenschappelijke
Hongaarsch-Poolsclie grens.
Het blad' voegt hieraan toe, dat de
kwestie van de uitoefening van het zelf
beschikkingsrecht door de. Oekrainers
thans niet acuut is, hoewel het natuurlijk
een recht voor dit volk heteekent.
i Een Italia ansche persstem.
Stefani meldt uit Rome, dat Giornalc
d' Italia in een commentaar op het geschil
tnsrJien Boedapest en Praag schrijft, dat
de ILaliaansch-Duitsche arbitrage niet a'leen
bewijst, dat de regeeringen te Rome en
Berlijn het eens zijn over het Hongaarsch-
Tsjecho-SJowaaksche probleem, doch dat de
as voor den Europecschen vrede fundamen-
teete functies ontwikkelt- De arbitrage be
wijst voorts, dat de belangen en stand
punten van Ilalie en Duitschland in het
Donaubekken parallel loopen, heigeen doior
de Donaustafcn zelf erkend wordt
Zooals bewezen door ue tegelijkerlijaan
Rome en Berlijn gerichte uitnooligmgcn
vanwege de regeeringen van Hongauje en
Tsjecho-Sjov, akije. Hel blad voegt hieraan
toe, d3t de beslissingen, welke Ciano en
Von Ribbentrop over eenige dagen zullen
metledeelen aan Hongarije en Tsjecho Slo
wakije van vitaal belang zullen zijn voor
de pacificatie en de hartelijke samenwer
king der heide landen, zoomede voor
Europa.
Minister Ciano op weg naar
Weenen.
Gisteravond is ue Ilaliaansche minister
van buitenlandsche zaken, graaf Ciano, naar
Weenen vertrokken. Vandaag zou hij te
Bolzano als ambtenaar van den Burgerlij
ken stand het huwelijk van den hertog van
Ancona registreeren, waarna hij door zal
reizen naar Weenen, waar hij niet den
Duitschcn minister van buitenlandsche za
ken, Von Ribbentrop zal spreken over de
bemiddeling tusschen Hongarije en Tsjecho-
Slowakije.
Tsjwalkowsky naar Weenen.
De Tsjechische minister van buileniand-
sche zaken, Tsjwalkowsky, zal Woensdag
naar Weenen vertrekken, Ier bijw oning van
de Duilsch-Ilaliaansehe oonferenlie, welke
een scheidsrechterlijke uitspraak zal zijn
met betrekking tot de Ilongaarsche eisrhen
in de grenskwestie. De Ilongaarsche mi
nister van buitenlandsche zaken van Kanya
2al eveneens aanwezig zijn.
De strijd in Spanje
Vete slachtoffers door lueht-
aanvallen.
Gedurende het weekeinde hebben de op
standelingen ©en reeks luchtaanvallen aan
de Oostkust gedaan, tengevolge waarvan
70 menschen om het leven zijn gekomen en
200 gewond. Het hevigst was de aanval
on Alcira, waar een trein, die het sta
tion verbet, door bommen werd getrof
fen. Daarbij werden 21 menschen gedood
en 80 gewond.
Tsjang Kal Sjek zet den strijd
voort
Hij wendt srfch tot het Chi
neesche volk.
In een mededeeli.ig aan het Chineesche
volk, verklaart Maarschalk Tsjang Kai Sjek
vastbesloten te zijn, het verzet tegen Ja
pan voort te zetten en vraagt hij vertrou
wen te hebben in het behalen van de
eindoverwinning.
Tsjang Kai Sjek legt er, in verband
met de ontruiming van Hankau en Kan
ton, den nadruk op, dat het van tevoren
in de bedoeling der militaire leiders lag,
dat de Japansche troepen naar het uitge
strekte achterland gelokt zouden worden.
Ook Hankau was niet de aangewezen
plaats voor een ]>eslissenden veldslag. Na
dat Kanton was gevallen en de spoorweg
KantonHankau doorgesneden was, had
Hankau zijn. beteekenis verloren en daar
om werd bevel gegeven tot de militaire
ontruiming- van de stad. Het Chineesehe
ïeger heeft "zijn gevechtskracht voor den
strijd in het achterland behouden.
De ontruiming van Hankau is liet sein
voor een tc-genoffensiet in het gohee-le
land' cn aanvallen der mobiele afdeehngen
in alle stroken. Het programma van tten
ChineescL'.a tegenstand' bevat drie hoofd
punten. n.l tegenstand over langen tijd,
tegenstand m het geheelc land en strijd
om het nutiatiek D.t initiatief kan slechts
verwonen worden, doordat men de Ja-
panneezen in het binnenland! lokt.
De toestand, al'lus Tsjang Kai Sjek, is
zoo, dat lang geleden voor raden zijn op
geslagen, die voldoende zijn voor een
voortgezet verzet, en dat door den ar
beid van jaren de verbindingen in het
achterland verzekerd zijn.
Kanton nog verlaten.
Een week, nadat de Japansche troe
pen Kanton hebben bezet, is de stad nog
steeds verlaten. Niets wijst er op, dat
de Chineesche bevolking naar de stad
terug keert cn hel zakenleven staat ge
heel stil. De buitenlandsche bewoners on
dervinden veel Jast van de ongeregelde
postverbinding »n.
Duizenden Chineesche soldaten van het
verslagen leger treden thans op als roo-
\crs op d'e Parelrivier en het omringende
gebied'. Volgens Ghineesche rapporten heb
ben verscheidene van deze roovers zich
reeds tot benden vereenigcl en hebben zij
dorpt geplunderd.
Von Papen bij den koning.
Von Papen, die op uitnoodiging van
Zweedsche vrienden eenige dagen in Zwe
den vertoeft voor de jacht op elanden, is
gistermiddag door koning Guslaaf aan het
dejeuner ontvangen.
Besprekingen tusschen de minister-presiden
ten van Znid-Slavië en Bulgarije.
Gisteren zijn besprekingen gehouden tus
schen de minis ter-pres id enten van Zuid-
Slavië en Bulgarije.
In politieke kringen te Belgrado acht
men het waarschijnlijk, dat gesproken is
over den afstand van verschillende zuiver-
Bulgaarsclie streken van Zuid-Slavié en
een strook van ongeveer 2 kilometer broed
langs de grens van Bulgarije. Daartegen
over zou Bulgarije de Oostgrens van Zuid-
Slavié garandeeren.
Natuurlijk, aldus wordt verder gezegd,
zullen de staatslieden ook de gelegenheid
oor een algemeeno gedachtenwisseling
hebben.
Het is niet uitgesloten, dat men aan de
vooibereiding van een nieuw verdrag werkt,
want de bestaande „eeuwige vriendschaps-
bond'" bevat geen uitdrukkelijke uiet-aan-
valsverplichting, geen consultatie-overeen
komst en geen bijstandsverplichting. Dan,
aldus wordt verder gezegd, bestaan er nog
verscheidene economische vraagstukken,
lioewci men voorloopig zal afzien van
een tohmie.
Aanvulling van het kabinet
Andersan en Buurtman be
noemd.
Sir lohu Aulorson is benoemd tot
lord gr c o. zegel Dew ra er. R una ma: is
lorü' president van den ran 1, als op-
ro'.gir van Hailsham, die ontslag ge
nomen heeft. MacDona'd is oorlaan
minister ran die Dominions zoowel als
van kolomen.
De liberalew van de groep Simon be
zetten thans vijf posten in het kabinet,
terwijl het aantal zefcels van de nationale
ar I ei de± .-,p ar tij twee is geb leien Dj o\en
ge posten woiden door conscna'ie.en be
zet, Het aantal kabii.etszetels is met één
verminderd door do dubbele functie van
MacDonad.
liet belangrijkst is d'e benoeming van
Anderson. Vermoedelijk zal hij zich bezig
honden met d" verdediging tan het moe
derland c in het bizonder met de voor
zorgsmaatregelen legen luchtaanvallen.
De terreur in Palestina
Dooden- en gew ondencijfers.
De „Palestine Post" meldt, dat volgens
een niet-officieele schatting in de maand
October 520 personen, in Palestina om het
leven gekomen zijn, onder wie 376 Arabi
sche opstandelingen, 58 Joden en 14 Ein-
gelscheri. Verder werden 240 menschen ge
wond1, onder wie 66 Engeischen en 61
Joden.
In de laatste vier maanden zijn 1357
menschen om het leven gekomen en 1162
gewond'. Tot de gewonden behoorden 138
Engeischen en 454 Joden, terwijl 42 En
geischen ien 219 Joden omgekomen zijn.
Bezetting ran Jaffa.
De stad Jaffa wordt thans geleidelijk
door de Britsche troepen bezet. Deze be
zetting wordt meer „psychologische de
monstratie" dan „spectaculaire actie" ge
noemd.
De troepen, die de onrustige wijk Mensjia
zijn binnengetiokben, hebben tot dusverre
geen tegenstand ondervonden.
Later werd gemeld, dat de troepen vier
bommen hebben ontdekt en dat oen hon
derdtal Arabieren voor een ondervraging
is aangehouden.
Overigens is het niet tot incidenten ge
komen.
Geruchten over w-'ubezfek van Ciano.
Engelsche diplomatieke kringen houden
de in bet buitenland gepubliceerde be
richten, volgens welke Ciano binnenkort
een bezoek aan Londen zou brengen, voor
onjuist. Hoewel in beginsel de mogelijk
heid van een dergelijk bezoek niet moet
worden uitgeschakeld, verzekeren deze
kringen, dat tot nu toe geen enkele ge
dachten wisseling ter zake tusschen Londen
en Rome heeft plaats gevonden.
Krachtig luchtafweergeschut.
De Daily Express brengt in sensaiionee-
len vorm de verzekering, dat de publicatie
van het rapport van de parlementaire be-
grootings-commissie voor het eerst het be
staan heeft onthuld van een luchtdoelka
non van 4Vj duim (114 m.M.), dat het
krachtigste luchtafweerkanon ter wereld zou
zijn. Er kunnen twaalf schoten per minuut
mede worden gelost, tot een maximum
hoogle van 9000 meter.
Tsjecho Slowakije
Beursj' partij ontbonden.
De nationale socialistische partij, waar
van de afgetreden president Benesj het
meest vooraanstaande lid was, heeft een
manifest gepubliceerd, waarin wordt ge
zegd, dat de partij besloten heeft tot ont
binding over te gaan. Een directorium van
vier personen is benoemd om met do
overige partijen te spreken over een mo
gelijke nieuwe organisatie. Als voorwaarde
tot het deelnemen aan deze nieuwe be
weging stelt de partij alleen, dat rekening
word' gehouden met de nationale en so
ciale belangen van het land.
Duitschland
Na de besprekingen van. Von Bibbentrop iif
Rome.
In Beilijnsclie kringen blijft men zich
levendig bezighouden met do mogelijke re
acties der besprekingen van Von Ribben
trop in Rome. De overeenkomsten van
Munclien, zoo verklaart men, hebben een
nieuwe vitaliteit gegeven aan de Europee-
scbe politiek en het is noodig van deze
gelegenheid te profiteeren om eens en voor
altijd' de hangende problemen te regelen.
Do gedachte aan een viermogendhedonpact
is op dit oogenblik onuitvoerbaar. Het hui
dige doel van Italië is zijn betrekkingen
met GToot-Brittannié te consolideeren, ter
wijl in Frankrijk, naar men te Berlijn meant,
een neiging aan den dag schijnt te treden
om van een nieuw standpunt do Franseh-
Duitsche betrekkingen te heoord'oelen, even
als de herziening der betrekkingen van
Frankrijk met zekc-re landen. Een dör drin
gendste kveaties vormt Spanje. liet ge
rucht deed verder de ronde, dat Duitsch
land' en Italië voornemens waren het anti-
kominfempact met Japan te versterken. De
desbetreffende berichten zijn naar men ver
zekert onjuist, hoewel de gedachte, die
geleid heeft tot dc afsluiting van het pact
met Japan onaantastbaar blijft.
ITct Caland-mimnmcni op den Coolsingel te Rotterdam zal in verband met dc belang
rijke veranderingen in liet stadscentrum moeten verdwijnen, daar ter plaatse een
autoparkeerplaats zal komen.
Benoemingen in de legerleiding.
Met ingang van beden is een driefaJ
hooge offjcieren van het luchtwapen be
vorderd, o.a. is de bekende vlieger L'det be
vorderd' tot luitenant-generaal.
De chef van den generalen staf van het
leger, generaal der artillerie, Reck, is uit
den actieven dienst ontslagen.
Tot zijn opvolger heeft dc Fuhrcr den
generaal der artillerie, Helder, benoemd.
BINNENLAND
Een adres aan H. M. de
Koningin.
Namens de Algemeeno Nederlandsclte
'Vredes Actie. Algcrneene Neaerlanclsclie
Vrouwen Vredebond, Intemaliona'e Vrou
wenbond voor Vrede en Vrijheid, aïJ'. Nc-
deriandsche Jongeren Viedes Actie, Ka
tholieke Jongeren Vredes Actie en Kerk
en Vrede, is een adres aan If. 51. de Ko
ningin gezonden, waarin 11. M. verzocht
wordt IJaar invloed te willen aanwenden,
dat een einde wordt gemaakt aan den toe
stand waardoor het lidmaatschap de/er or
ganisaties voor ambtenaren verholen is.
Luchtbeschermingstentoonstclling
le Amsterdam.
In tegenwoordigheid van een groot aantal
genoodigden hooft hedenmorgen de minister
vajn. Ijiiinenl.mdschc zaken, mr. H. van
Boeyen, de groole luclilbeschenningsten-
toonstelling te Amsterdam „Lubela" in de
zalen van hel voormalige Tesselscliade zie
kenhuis aan liet Leidschebosdhje, officieel
geopend.
Groote brand te Bandoeng
Een derde van fabriekscomplex
uitgebrand.
Het A.I D. meldt: Zaterdagmiddag 22 Oc
tober is aan de Westgrens van Bandoeng
brand uitgebroken in de fabriek van den
heer Poei Kok Gwan, waarin een sereh-
makerij en een opslagplaats voor padi zijn
gevestigd. Het vuur greep met groote snel
heid om zich heen.
Een geweldige hitte sloeg van de mu
ren en van liet dak naar buiten.
In de fabriek en de loodsruimten lagen
duizenden en duizenden balen rijst, padi
en tapioca opgestapeld, welke, de een na
de ander vlam vatten. Dikke rookwolken
krulden omboog. Dan stortte een groot
deel van Let honderd nieter lange dak in,
wolken stof en rook werden wild naar
buiten geslagen en roode vlammen laai
den tientallen meters hoog hoven het fa
brieksgebouw uit.
In een hoek van liet gebouw, - juist
waar Noord- en West-gevel elkander raken,
bevond zich een opslagplaats voor solar-
olie. Deze werd binnen enkele minuten
tot een niet te blusselien vuurhaard.
Onder leiding van een opzichter van de
brandweer hadden de blusscliïngspogingen
plaats. Deze man heeft gedaan wat hij
kon.
Een groote handicap was het gebrek
aan bluschwater.
Na hard werken heeft men tegen half
drie het vuur eenigermate weten te loca-
liseeren. Van blusselien was geen sprake
en slechts goed nathouden der dakspanten
de deel van het groote fabriekscomplex
is totaal afgebrand.
Zijn wij goed ingelicht, dan behoorde
het bedrijf der tapioca-fabriek aan den heer
Tliio Tjing Sioe. De rijstvoorraad was
eigendom van den heer Tiang Hin, het
gebouwencomplex van den bekenden heer
Poe Kok Gwan.
Men zegt dat geen van drieen verzekerd
is. De schade moet in do tienduizenden!
guldens loopen. Men vertelde tevens, dat
ile verzekering der fabriek juist twee maan
den geleden werd opgezegd.
Politieman door schot gedood
Bij arrestatie van inbrekers.
Onlangs werd in de kampang Diongor,
gelegen op 1 k.m. afstand van de dmtricts-
hoofdplaats Tjiparaj, ten Zuiden van Ban
doeng, een Inlandsch politic-agent 2de
klasse hij een poging tot arrestatie van
inbrekers door oen revolvescrhot gedood.
De daders zijn niet gevat.
Omtrent de toedracht van deze schiet
partij lezen wij in het A.I D. de volgende
hiz onderheden.
Omstreeks 3 uur 's nachts werd oen.
Chineesche toko houder, die in genoemde
kampong verblijf houdt, uit zijn siaap ge
wekt door gestommel in de toko. Onge
merkt wist de toko-houder door een ach-
leideur zijn huis te verlaten, waarna hij
zich zoc "nel mogelijk begaf naar de woning
van den politieagent 2e klasse Hasan,
welke op eenige honderden meters afstand
van de toko is gelegen. Gewapend met
een klewang toog Hasan in gezelschap van
den Chinees naar de toko, onbewust van
liet lot dat hem wachlte.
Voorzichtig sloop het tweetal naar de
openstaande voordeur, toen plotseling in
het nachtelijk duister vier revolverschoten
knalden. Een der schoten trof den politie
man in de borst en wondde hem doodelijk.
Verschrikt liep de tokohouder, die onge
deerd was, weg.
Van deze gelegenheid maakten de boe
ven, van wie er één buiten de toko de
wacht hield en die vermoedelijk de scho
len, o.a het doodelijko schot, moet heb
ben gelost, gebruik om te ontvluchten.
Door het Inlandsch bestuur en de veld
politie, die spoedig ter plaatse arriveerden,
werd onmiddellijk een diepgaand onder
zoek ingesteld, hetwelk tot dusver nogi
geen resultaat-heeft opgeleverd, aangezieu
de gegevens zeer vaag zijn.
Hasan, die bij de uitoefening van zijn.'
dienst het leven verloor, laat een vtouw
en drie kinderen achter, waarvan het
jongste eenige dagen oud is.
Meisje door auto aangereden cn gedood.
Op de Hugo de Grootlaan tegenover het
Sportfondsenbad te Dordrecht, stak Zater
dagochtend omstreeks half twaalf de acht
jarige Beltv Stalde plotsc-Iing den weg
over.
Het kind' liep tegen een auto van „De
Volharding" uit Klundert op. Zij geraakte
onder den wagen en was op slag dood.
Twee Braziliaansclie vliegtuigen
verongelukt.
Gisteren zijn tijdens <on rondvlucht out
Rio de Janeiro twee vliegtuigen veronge
lukt. De rondvlucht maakte onderdeel uit
van vliegwedstrijden der Biaziliaansche
vliegweek. De inzittenden van een der
beide toestellen kwamen er met den schrik
af. De besluuiöors "au het tweede toe
stel, dat zestig meter van het strand af
kon uitbreiding stuiten. Meer dan een der- in zee viel, vcraionken.
Deze cuuüJt versOuiui ilJr'el;_ t>-, ii.ti uit
zondering van Zon- en Feesttijen
Prijs per kwartaal f 2.—; iianco por post
f g 50, Prijs per week: 15 ets Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags voor uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
iKHIEDi MSCHE J0URAN1
Prys der Advertentien: van 1—5 regels fi 55;
Iedere regel meer f 0.30, m bet Zaterdagnummer
1—5 regels f 180, iedere regel meer f 0.35
Reclames f0.75 per regel. IncassoKostenöcts.;
postkwitanties 15 cis. tarieven \an ad\ertentjtn
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelyka worden tegen vooruitbetaling Klems
Advertentign"1 opgenomen f0.50 t/m 15 woor
den, f 0.75 ifm. 25 wooiden. Uk voord meer
5 cent tot een maximum van 80 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentien tot25woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien f 1.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
v VXX
-.H
j-j.jj-