EERSTE BLAD.
Woensdag 2 November 1938
Chamberlain verdedigt zijn politiek
v. dl. AREND
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
91ste Jaargang.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Het groote debat ïn het Lagerhuis begonnen.
De Britschë luchtbescherming in handen van
den nieuwen minister Anderson.
Gisteren is liet Britsche Lagerhuis be
gonnen mei het groote debat over de bui-
tenlandsclie politiek, dat word «geopend
met een heiligen aanval van den leider
der arbeidersoppositie, Attlee. Onmiddellijk
daarop kwam minister-president Chamber
lain aan bet woord. In een omvangrijke
rede, waarin bij overigens weinig nieuws
kon mcdedeelen, verdedigde déze de poli
tiek van München.
Alles wat wij konden doen, aldus Cham
berlain, was zekere algomeene richtlijnen
uit te stippelen en aan een" internationale
commissie de taak voor te leggen, de bi-
zonderheden uit te werken.
Ten aanzien van de critisclie opmerkin
gen van Attlee op de internationale com
missie, zeide Chamberlain: "j,Wïj kunnen
deze oplossing misschien niet wenschen,
maar ik vraag Attlee niet te vergeten wat
het alternatief was en indien hij niet be
reid was het alternatief te aanvaarden,
hetgeen zou zijn gebruik te maken van
geweld, moeten wij erkennen, dat wij het
andere alternatief moesten aanvaarden,
hoe onaangenaam dat in vele opzichten ook
mocht zijn.
Ik beschouw de overeenkomst van Mün
chen, aldus Chamberlain, niet als een ne
derlaag voor de democratie of vóór de
zaak van recht en orde, integendeelde
overeenkomst was een poging om door
bespreking tusschen twee vertegenwoordi
gers der autocratische en tweo der demo
cratische staten een oplossing te vinden
voor een probleem, dat anders, naar het
ons toescheen, slechts door geweld zou
zijn opgelost. In plaats van op geweld
dadige wijze is de overeenkomst op orde
lijke wijze ten uitvoer gelegd.
Het is waar, dat er vele dingen gebeurd
zijn, die niemand van ons goedkeurt. Ik
verzoek u echter 111 aanmerking te nemen,
dat wij tusschen kwade dinger moesten
kiezen on, als go het niet eens zijt met
de oplossing, dje in practijk is gebracht,
moogt ge niet vergeten, wat het alter
natief was.
Het vluchtelingenvraagstuk.
Overgaande tot het vluchtelingenvraag
stuk zeide Chamberlain, dat iedereen dit
vraagstuk met de moest oprechte sympa
thie beziet.
Na herinnerd te hebben aan de tien mil-
lioen pond, welke do regeering tor beschik
king heeft gesteld van de regeering te
Praag om het hoofd1 te bieden aan drin
gende behoeften, in het bizonder van de
vluchtelingen uit de afgestane gebieden en
hun mogelijke verplaatsing naar elders, zei
de Chamberlain, dat de kwestie der ge
waarborgde leening, waarop deze tien mil-
lioen een voorschot zijn, een zaak van
het parlement is. Chamberlain wide, dat
er echter nog geen voldoende inlichtingen
zijn ontvangen en dat evenmin bekend
is, welk standpunt de Fransche rogeering
inneemt ten aanzien van de doelne? ing
aan eenigé leening van dezen aard.
De staatloozen.
Wat het nieuwe vraagstuk betreft van
het steeds grooter aantal personen, die
staatloos zijn en verdreven zijn uit het
land', waar zij gevestigd waren, zeide Cliam
berlain, dat de interdepartementale com
missie, welke onder leiding staat van den
kanselier van het hertogdom Lancaster, tot
taak heeft deze kwesties te behandelen
Zij heeft duidelijk gemaakt, dat de onvrij
willige immigranten uit Duitschland, tot
dezelfde categorie moeten worden be
schouwd1 als de andere onvrijwillige im
migranten uit Duitschland', waarmede de
commissie zich reeds heeft boziggehou
den. -
Dit is een kwestie, die de geboete we
reld' aangaat.
De reis van dr. Funk.
Chamberlain betreurde,dat Attlee het
wegens de economische gevolgen van de
activiteit van dr. Funk noodzakelijk achtte
hierachter eenig sinister politiek motief
te. veronderstellen. Het is deze zelfde ach
terdocht, dat niets door iemand kan wor-
den gedaan, doch dat een ander sinister
of ander kwaadaardig motief er achter
zoekt, dat de eigenlijke oorzaak vormt van
het gebrek aan' vertrouwen in Europa.
Geografisch bezit Duitschland reeds een
overheorschende positie in Midden- en
Zuid-Oost Europa. Spreker ziet echter geen
reden, waarom, men zou verwachten, dat
een fundamenteele wijziging in deze ge
bieden zou komen.
De verdediging en de luchtbe
scherming.
Chamberlain ging daarna over tot do
civiele en militaire verdediging van het
land en verklaarde, dat hij, hoewelde
voorbereidingen nog vérre van voltooid
zijn, \an meening is, dat de verdediging,
Int. Samenwerking
Overeenstemming tusschen Poien
en Tsjecho Slowakije
De grenskwestie geregeld.
Volgens een gisteravond te Praag
gepubliceerd officieel communiqué heb
ben Tsjecho Slowakije en de gezant
Polen te Praag gisteren nola's gewis
seld^ waarbij de Poolsch-Tsjecho Slo-
waaksche grenskwestie definite! wordt
geregeld'.
Gemengde grenscommissies zuilen de
nieuwe grenslijn aangeven. De werkzaam
heden der commissie moeten in Silezië
voor 15 November en in Slowakije voor
30 November geëindigd' zijn, waarna de
indien zij óp de proef zou zijn gesteld, i nieuwe grenzen direct door troepen zul-
heel wat beter zou hebben voldaan 'dan lea worden bezet,
menigeen schijnt te denken. Ons land is
soms nogal" moeilijk op gang te krijgen,
aldus de premier,1 maar wanneer hét op
gang is, werkt hét in dubbel snel tempo.
- \V"ij zijn, aldus vervolgde Chamberlain,
tot de slotsom gekomen, dat het stelsel van
luchtbeschenningsmaatregelen zulke reus
achtige afmetingen hoeft aangenomen dn
zoo'n verscheidenheid bevat, dat de last
werkelijk te groot is óm'door liet ministe
rie van binnenlandsche zaken naast de'ge-'
wane werkzaamheden verzorgd te worden.
Wij liebbeh" ëen specialen minister met
bizondere ervaring op het gebied' van or
ganisatie en administratie nood'ig, die zijn
gehoede aandacht aan dit onderwerp kan
wijden. Daarom heb ik Sir John Ander
son uitgenoodigd deze taak op zich te
nemen. Anderson zal als lord-grootzegel-
bewaarder een niet te zwaren werkkring
hebben en hij zal daarom in feite minis
ter van bescherming der burgerbevolking
zijn. In die functie zal hij direct belast
zijn met de zorg voor de luchtbeschennings
maatregelen en tevens verantwoordelijk
zijn voor de regeling van den vrijwillige
nationalen dienst in overleg met de an
dere departementen, die daarbjj betrokken
zijn (toejuichingen).
De Brilsch-Duitsche verklaring
te München.
Ten aanzien vaa de overeenkomst van
München zeide de minister-presdent nog,
dat Atlee blijkbaar de laatste daad te
München, welke niet de onbelangrijkste
was, heeft vergeten. De verklaring, welke
is onderteek-end dcor den minister-presi
dent on Hiker, is uit het geheugen ver
dwenen, Toch bergt deze verklaring kans
voor een nieuwen tijd van vrede in Euro
pa in zich (toejuichingen aan regeer ngs-
zijue).
Do minister-president is overtu'gd, dat
deze verklaring overeenkomt met het ver
langen van de meerderheid van de be
volking, zoowel in Engeland' als in Duitsch
land. Men moet positief pogen het ver
trouwen in Eur-,pa te herstellen. Het is
moeilijk dit in overeenstemming te bren
gen met het opvoeren van de bewapening,
De conferentie te Weenen
Hedenavond reeds gereed.
De conferentievoor de scheidsrechter
lijke regeling der Hongaarsch-Tsjecho-Slo-
waaksche grens is hedenochtend om elf
uur begonnen op'het slot Belvedere.
De Hongaren en Tsjeclio-Slowaken moes
ten eerst hun standpunt uiteenzetten.
Om vier uur zouden de Duitsche en Iiali-
aansche scheidsrechters in vergadering bij
eenkomen. Tegen zes uur zal uitspraak
worden gedaan. De beslissing zal worden
voorgelezen dojor Von Rihbentrop en ge-
teekend door Von Rihbentrop en Ciano.
Het aanvullend protocol zal dopr de
vier belanghebbende partijen worden op
gesteld en namens haar worden onder
teekénd.
Engeland
Minister Pirow aangekomen,
Pirow, de Zuid-Afrikaansche minister van
landsverdediging, is in Engeland aange
komen. Pirow weigerde het doel van zijn
bezoek mede te deelen met de opmerking,
dat hij verklaringen voor de pers voor
een latere gelegenheid bewaarde.
Sport en de more-ele herbewapening.
Een aantal op den voorgrond tredende
beoefenaren en leiders der sport in Enge
land, heelt een oproep uitgevaardigd on
der het opschrift: „Moreele herbewapening
door sport", waarin de bekende oproep
van Baldwin c.s. wordt overgenomen.
Sovjet Rusland
Maarschalk Dliicher.
Volgens een Havas-boricht zou maar
schalk Dliicher zich op het oogenhlik in
ecu zenuwinrichting in de omgevngi van
Moskou bevinden.
DuitschEand
Hel ontstaan van. de Siegfricdliiiic.
In het tijdschrift „Die Wehrmacht" komt
een artikel voor over het ontstaan der
verslorkingswerken in het Westen des
lands.
De Führer heeft, ondanks de dreigin-
'I tïr.é-rt
Z. K, JL Prins Rernhard kwam gisteren op de receptie van het bestuur
der Kon. Ned. Indische Luchtvaart Mij., welke ter gelegenheid van het 10-
jarig bestaan der K. N. I. L. M. in de aula van het Koloniaal Instituut
te Amsterdam werd gehouden. Zijn gelukwensehen aanbieden. V.I.n.r. Prins
Bernhard; de heer A. A. Pauw, generaal C. J. Snijders en jhr. H.
K. B. Bendorp.
BINNENLAND
daarom streeft de regeering naar een gen dor westelijke mogendheden, reeds in
overeenkomst (ot beperking van de be-April 1930 opdracht gegeven de uoodige
wapening. Eenzijdige ontwapening zou net voorbereidingen te treffen voor de ver
helpen, zoo vertelaarde de minister-presi- sterking der Duitsche westgrens. Reeds
dent verdor ilij is overtuigd, dat hijzelf in. 1936 zijn op de belangrijkste plaat
deze overeenkomst tot beperking van de sen de eciste 11b betonnen blokhuizen
bewapening niet zal zien, doch dit is en hindernissen aangelegd. Einde 1936 is
geen reden ora niet de eerste stappen te de beslissing genomen inzake den bomv
zetten op den weg, welke hierheen zal der versterkingen tesschen Moezei en Rijn.
leiden Men zal Let op dezen weg even- In. 1937 werden 500 betonnen blokhui-
wel niet ver brengen, wanneer men zich zen aangelegd.
niet went aan he1 denkbeeld, dat demo- In Mei 193b, aldus het artikel, werd
cratische en totalitaire staten niet in twee - de Führer door de Tsjechische crisis voor
kampen tegenover elkaar staan, doch dat de noodzakelijkheid geplaatst voor het ge-
zij, indien zij dit wenschen, kunnen sa- j val van een ingrijpen der westelijke 1110-
menwerken, niet alleen d'oor het regelen 'gendl leien tegea Duit ch and, de Duitsche
van geschillen, nadat deze zijn gerezen, j versterkingen in het Westen in den kortst
doch ook in het tot stand brengen van mogelijken tijd te vervaardigen in een om-
een opbouwend programma, tot vergemak- i vang, welke de absolute zekerheid va.ir-
kelijking van de uitwisseling van goede-borgt tegen het binnen dringen van eeni-
ren en tot regeling van dé internatio
nale verhoudingen. Dit wil de regeering
trachten te bereiken.
Frankrijk
Paul Reynaud minister van
financiën
De ordening heeft gewonnen.
Na afloop van den kabinetsraad van
gisteravond werd vernomen, dal Max-
chandeau de portefeuille vam financiën
verwisselt tegen die van justitie en
dat Paul Reynaud hem opvolgt als
minister van financiën.
Paul Reynaud, die een voorstander is
van de ordeningsgedachte, heeft voor de
.vertegenwoordigers der pers de richtlijnon
aangegeven, welke de regeering zal volgen
bij do gezondmaking der financiën, waarbij
de gedachte aan devaluatie wordt uitge
sloten.
Polen
Elfduizend Joodsche vluchtelingen uit
Duitschland.
De vereenigde Joodsche verdeelingscom-
missie te Warschau heeft medegedeeld, dat
zich in Polen meer dan elfduizend dakl'ooze
Joodsche vluchtelingen, zonder geld vertoe
ven. Hiervan verblijven duizend in War
schau. Gisteravond is een groep ambtena
ren van het Poolsche ministerie van buiten-
landsche zaken naar Berlijn vertrokken om
over het vraagstuk' te spreken.
gen vijand* ra Duitschland'. Daarbij werd
o.m dé rijksarbeiusdienst te werk gesteld
met ongeveer IOÜ.OQO man, om in de
eerste plaats hindernissen aan te leggen,
terwijl ongevee SQÜ 00'J arbeiders vaa den
militairen vestingbouw de in aanleg zijnde
werken, in de eerste plaats de groote
pantserwerken, moesten gereed' maken.
Daarenbovc hebben nog sterke afdieeliu
gen van het 'eger, infanteriedivisies en
in het bizoud'er bataljons pioniers, mee
gewerkt om veldvexsterkingen en hinder
nissen aan te leggen. Afdéelingen van het
luchtwapon hebben een z.g. iuchtverdedi-
gingszone aangelegd, welke in de eerste
plaats bestemd is voor de veilige opstel
ling van luchldoelartillerie. Foor den win
ter zal het stelsel dézer verdedigingswer
ken voltooid' zijn.
Verkorting van den leertijd.
De rijksleider van het arbeidsfront, Ley,
heeft verklaard, dat een vier-jarige leer
tijd onder de tegenwoordige omstandighe
den een luxe is, welke het rijk zich niet kan
veroorloven. Hij voegde hieraan toe, dat de
leertijd moet beginnen met het achtste
schooljaar en niet langer dan twee jaren
moet duren, heigeen in staat zou stellen
in zeer korten tijd een zoo groot mogelijk
aantal arbeidskrachten ten dienste van liet
Duitsche bedrijfsleven te stellen.
Meer dan anderhalf millioen arbeiders
en bedienden zullen aldus ter beschikking
komen van handel en industrie. De laalsie
reserves aan arbeidskrachten zijn reeds
lang uitgeput. Wij moeten thans de reser
ves mobiliseeren, die zich in de arbeiders
zeiven bevinden.
Het ambtenarenverbod
Ten aanzien van Kerk en Vrede c.d.
Biet betrekking tot do in bet voorloopigo
verslag genoemde onder het ambtenaren
verbod vallende vereenigingen, n.l. de In
ternationale vrouwenhond voor vrede ear
vrijheid, de Katholieke jongeren vrodesac-
tic en Kerk en Vrede, dient volgens de
opvattingen van de regeering, te worden
geconstateerd, dat zij ter bereiking van
haar, op zichzelf veelal toelaatbare paci
fistische doelstellingen, niet schromen, mid
delen te bezigen, zooals het samenwerken
met, dan wel het zich aansluiten bij or
ganisaties, die als extremistisch bekend
staan, waardoor het volstrekt ontoelaat
baar is, dat ambtenaren zich op eeniger-
lei wijze met de werkzaamheden dier ver
eenigingen inlaten.
liet is duidelijk, dat onder deze omstan
digheden niet met een individueele toetsing
van de betrouwbaarheid der betrokkenen
kan worden volstaan..
De regeering wenscht voorts, gezien haar
streven naar objectiviteit in dezen, niet
over te gaan tot een stelsel, waarbij het
systeem van z.g. verboden vereenigingen
geheel moet plaats maken voor dat van
individueele toetsing. Zij zou zoodoende
Simmers, ook daar waar toetsing volgens
objectieve vaststaande criteria mogelijk is,
deze zonder meer prijs geren.
Voorbereiding van koopvaardijofficiercn
met het oog op oorlogsgevaar.
In verband met de groote gevaren, welke
voor ons land in oorlogstijd kunnen voort
vloeien uit een slagnatie van den aanvoer
van levensmiddelen en grondstoffen over
zee, ligt het in het voornemen van den
minister van defensie den officieren van
de koopvaardij gelegenheid te geven zich
vertrouwd te maken met de maatregelen,
welke bij bedreiging op, onder of boven wa
ter genomen dienen te worden. Daarom
zullen eerlang te Amsterdam en Rotterdam
cursussen worden geopend', waar aan de
koopvaardij-officieren kennis zal woruen bij
gebracht over de aanvalsmogclijkheden op
zee en van de afweermiddelen daartegen,
Bizondere aandacht zal daarbij besteed wor
den aan het varen in convooi en de be
scherming tegen mijnen en gassen. De cur
sussen zijn voor die officieren der koop
vaardij bestemd, die reeds alle examens,
welke vereischt worden voor het bereiken
van den hoogsten rang, afgelegd' hebben.
Daarnaast ligt het in het voornemen hen,
die zich voorbereiden voor de voorgeschre
ven examens voor hoogeren rang bij de
handelsscheepvaart, in de gelegenheid te
stellen een cursus handelsbesoherniing te
volgen bij de bestaande centra van zee
vaartkundig onderwijs.
Het centrale vliegveld
Geen concurrentie van vliegvelden.
Ten aanzien van de kwestie van het
centrale vliegveld blijft de regeering, vol
gens de memorie van antwoord, onveran
derd van zienswijze, dat het voor het be-
houd der positie van Nederland in het
internationale luchtverkeer noodzakelijk is,
versnippering van het verkeer o\er verschil
lende vliegvelden zooveel mogelijk te ver
mijden en onderlinge concurrentie dier vel
den uit te schakelen.
Op welke w ij zo dat doel ware te be
reiken, hangt af van een complex van zich
wijzigende factoren.
De regeering stelt zich zich voor, om
trent de in de gegeven omstandigheden
meest aangewezen oplossing spoedig liaar
standpunt te bepalen.
De Piët Hein-vloot
Tol 13 November in Delfs-
haven.
De commissie tol tijdelijke instandhouding
der Piet Ileinlvoof, welke vloot van 15
September in de Achterlraven te Delfsha-
ven voor het publiek ter bezichtiging is
gesteld, deelt mede, dat sinds dien datum
ongeveer 5ÖOO betalende bezoekers aan
boord van de schepen zijn geweest, onge
teld een enorm aantal schoolkinderen, dat
in klasse verhand de schepen op de voor
middagen heeft bezocht.
De schepen zullen definitief op 15 No
vember uit de Achlerliaven verdwijnen.
Koninklijke Utreehtsche studenten weerbaar
heid.
Het heeft H.M. do Koningin behaagd dé
Utreehtsche studentenveroeniging tot vrij
willige oefening in den wapenhandel het
jïaedicaat „Koninklijk" te verleenen. 1
Het ontslag van dienstplichtigen.
Bij Kon. besluit is, uit overwoging dat
de internationale politieke toestand het niet
noodig maakt het ontslag van de dienst
plichtigen, die op 1 October j.L wegens
dienst-einuiging voor ontslag in aanmerking
kwamen, verder uit te stellen, bepaald,
dat het daarop betrekking hebbende be
sluit van 28 September j.l. wordt geacht
met ingang van 10 October 1938 buiten ver
dere werking te zijn gesteld.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uit
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—; iranco per post
f 2.50. Prys per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór olf uur aan het Bureau
bezorgd zyn, 'b Zaterdags vóór 9 uur.
Een bepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
5CHEDAMSCHE COURANT
Prya der Advertentiën: van 1—5 regels ft 55;
aaaa/i Iedere regel meer f0,30; in het Zaterdagnummer
NOb IIXJUO 15 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.35
m Reclames f 0.75 per regel. Incassokostenó ets.;
gostkwitanties 15 ets. Tarieven van advertentien
ij abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen fö.50 t/m. 15 v,oor-
fen, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk w oord meer
cent tot een maximum van 50 woorden,
s Woensdags: Kleine AdvertenüentotSówoor-
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd.
'a Zaterdags: Kleine Advertentien 11.00,mdien
niet vóór Vrijdagavond 0 uur bezorgd.
nnt-1 An t Avt nnnnKnn won inlAnno+lIn rrzjn TrtlU n/ll in flmijplllfltlGl 1) O '1 rKJi ll'Qrd
Een GOEDE BRIL
bij een GOEDEN OPTICIEN
dus
HOOGSTRAAT 91
Brillen voor Ziekenfondsleden
Kapt luit ter zee C Hellingman te
benoemd tot commandant van de
Onderzeedienst- kazerne te Den Helder
