EERSTE BLAD.
üiLJZS-.T^&=JSS,
c.^3. vr
Vrijdag 18 November 1938
Britsch-Amerikaansche handels
overeenkomst
No. 22022
buitenland
Duitschland
Filmglinsters
Roemenië
Egypte
Tel. No. 69300 (3 iijnen).
91ste Jaargang.
BUREAU LANtaE HAVEFI 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
Vermindering van invoerrechten. De invloed
van het verdrag op den economischen toestand
in het Britsche rijk.
De toestand in het Verre Oosten
Het anti-semietisme in Duitschland
Engeland
Tsjech© Slowakije
De regeeringsverklaring
Frankrijk
Belgle
Italië
Dcie courant verschijnt da„-e!i ks, mclnit-
zondering van Zou- cu Feestdagen
I'rijs per Uartaal t 2.-. lianco por post
- Een bepaalde plaats van advertentien
•wordt met gewaarborgd.
SCHI EDliMSCHE COURANT
Prijs der Advertentiln: van 15 regels f155;
Iedere regel meer f O 30; in het Zaterdagnummer
15 regals ft.80, iedere regel meer f0.35
Reclames T0.75 per regel. IncassokostenÖ cta.}
nostk\vitantie315 ets. Taneven van advertentien
by abonnement zyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentién opgenomen k fü,5Q t/m. 45 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentien tot 25 woor
den f 0 25, mits vóór Dinsdagavond G uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags' Kleine Advertentien 14.00, indien
niet vóór Vrijdagavond G uur bezorgd.
Gistermiddag is op Kot Wille Huis
to Washington in tegenwoordigheid
van president Roosevelt de Engelsch-
Amciikaansclie haiulelsoi ereenkomst
onderteekend.
De Vereenigde Staten en Canada
hebben tézelider tijd een nieuwe han
delsovereenkomst onderteekend ter ver
vanging van de einde van dit jaar a£-
loopendc overeenkomst.
D'e Britsche ambassadeur Lindsay en
Overton, de tweede secretaris van het mi
nisterie van handel, teekenden voor Groot-
Brittanmë, en Huil voor de Vereenigde
Staten.
Minister-president Mackenzie Ring heelt
de Amerikaanscli-Caniideesche orereen-
komst onderteekend1.
Een korte toespraak werd gehouden door
minister Huil. Ook president Roosevelt
voeide het woord.
De Engelsch-Amerikaansche handelsover
eenkomst versterkt niet alleen de Engelsch-
Amerikaansche handelsbetrekkingen, doch
is in mindere mate van invloed op de
economische regelingen in het geheele Brit
sche rijk.
De overeenkomst is gebaseerd op de
behandeling als meestbeguiistigde natie en
is drie jaar geldig, ingaande 1 Januari a.s.
Zij zal kunnen worden gecontinueerd,doch
er is een opzeggingstermijn van zes maan
den gesteld.
De Butsche regeering geelt in een
préambule uitdrukking aan haar hartelijke
waardeering jegens de dominions en Indie
wegens hun bereidheid de sluiting der
overeenkomst te vergemakkelijken door in
te stemmen in zekere wijzigingen in hun
rechten op grond van die overeenkomsten
van Ottawa, De overeenkomst doet zien,
dat de Vereenigde Staten de beste af
nemers zijn van Groot-Brittannië. Zij heb
ben in 1936 ingevoerd voor een waarde
van 40 millioen pond aan Britsche goede
ren, in hoofdzaak vervaardigde producten,
terwijl de Britsche invoer uit de Vereenig
d'e Staten in hoofdzaak bestaat uit grond
stoffen.
De Veieenigde Staten staat vermindering
van rechten toe op de Britsche textiel-
goederen, welke voor het overgrooto deel
naar Amerika worden uitgevoerd en een
waarde vertegenwoordigen van meer dan
tien millioen pond. Vrij van rechten zijin
Britsche artikelen ter waarde van 9 xj> mil
lioen pond. Op Britsche goederen Ier waar
de van 23 millioen, waarop rechten wor
den geheven, wordt een vermindering
dezer rechten verleend over een waarde
van 11 millioen, terwijl de huidige Ame-
rikaansche rechten zoo blijven op een in
voer ter waarde van zes millioen.
Be vermindering der Amerikaansche in
voerrechten bedraagt meerendeels 30 tot
40 pet. De rechten op Biitsclie whiskey
blijven onveranderd. Amerika doet con
cessies voor 600 aitikelen.
De Britsche concessies behelzen, dat het
tegenwoordige voorkeursrecht op uit het
Britsche rijk afkomstige tabak niet zal
worden verhoogd. Groot Briüanmè zal den
besiaanden vrijen invoer van ruwe ka
toen en mais handhaven. De rechten op
tarwe, sommige vrachtensoorten en zacht
hout worden "ernrinderd. De rechten op
in de Vereenigde Staten vervaardigde goe
deren worden algemeen met 20 tot 15
pCt. verlaagd.
Tegen de verwachting zal het invöer-
recht voor Amerikaansche automobielen
'niet worden verlaagd.
De koloniën genieten dezelfde algemeen©
--«.voordeelen en gaan dezelfde algemeene ver
plichtingen aan als het vereenigd konink
rijk. Do bestaande vrije invoer op feitelijk
alle uit het koloniale rijk afkomstige ar
tikelen in de Vereenigde Staten blijft be-
De Chineesche aanvallen in
Kw anglociig.
Naar het Chiheesclie persbureau meldt,
heeft de Chineesche woordvoerder de bui-
tenlandsche berichten, volgens welke de
Chineesche troepen vorderingen maken bij
hun tegenaanval op Kanton, bevestigd
Reeds zijn vier belangrijke steden ten Oos
ten en ten Noordoosten van Kanton nJ
Tsjoenghva, Tsjengsjin, Polio en Waijeoing
heroverd. De voorhoede der1 langs den
spoorweg KantonIianiau oprukkende
troepen i s genaderd tot het slalion Hsiau-
ping, 12 kilometer ten Noorden van Kan
ton. Eenige dagen geleden hebben de Clii-
neezen Tamsjoei, op 10 kilometer van de
Biasbaai, genomen. Japansche tegenaanval
len zijn afgeslagen.
Terwijl de Japansche troepen in Noord-
Hoenan zeer langzaam langs den spoorweg
KantonHankau vorderen, hebben de Clii-
neezen in het Zuidoosten van Hoepeh een
verrassende flankbeweging uitgevoerd op
een punt, dat 10 kilometer ten Noorden
van Tingstselsjau ligt. De Japamieezen ver
loren 1000 dooden en gewonden, terwijl hun
opmarsch in Hoenan door deze nederlaag
belemmerd wordt.
Tengevolge van een Japanschen lucht
aanval op Lioetsjau in Kwangsi, zijn hon
derd personen gedood of gewond. Vele
huizen zijn in de asch gelegd. Ook op
Loengtsjau is een luchtaanval gedaan. Het
aantal slachtoffers daar is echter nog n iet
bekknd.
vmzm-
De nieuwe Oranjebrug is bij de N.V, C. Swarttouw Constructie Werkplaatsen en
Machinefabriek aan de Wilhelminahaven met behulp van twee drijvende bokken op
een elevatorbak geplaatst. Hel gevaarte van 140.000 K.G. hangt in de takels. De
brug is 23 M. breed en 10 M. lang. Op de foto zijn de verhoogde gedeelten aan
weerszijden van het brugdek te onderscheiden, die bestemd zijn voor voetgan
gers en wielrijders.
staan.
Er zijn voorzieningen getroffen voor op
zegging der overeenkomst, indien de ver
houding tusschen de koersen van pond
en dollar op ingrijpende wijze verandert.
De overeenkomst kan gewijzigd wordenl
indien eenig land grooter voordeel of een
bizondere concessie verkrijgt.
Er zijn voorzieningen getroffen tegen
dumping en export-subsiches.
Wat de Amerikaansch Canadeesche over
eenkomst betreft, wordt verklaard, dat een
vermindering van 2i/2 tot 10 pet. wordt
4p^Sestaa-n op de door Groot Rrittannië
tan deerde voorkeur.
De opgelegde boete.
Volgens inlichtingen uit goede bron, wel
ke echter nog niet officieel zijn bevestigd
hebben de belastingautoriteiten opdracht
ontvangen, aleer de boete van een milliard
ten volle zal zijn voldaan, aan Duitsche
Joden geen certificaten meer te vers hekken
dat alle belastingen betaald zijn.
Zooals men weet zijn deze certificaten
noodig om machtiging te kunnen krijgen
Duitschland te verlaten.
Huurovereenkomsten met de
Joden gelden niet meer.
Er zal binnenkort een decreet worden
gepubliceerd op grond waan an de bepalin
gen van de tegenwoordige Weiten op de
huurovereenkomsten niet meer zullen gel
den ten aanzien van Joodsche huurders.
Naar schatting zullen op grond van de/en
maatregel alleen te Beilijn ongeveer 80.000
woningen vrijkomen voor Duitsche huur
ders.
Kunstwerken worden gered".
Gisteren zijn uit de huizen an verschel
dene Duitsche Joden te München kostbare
schilderijen, collecties Clhineesoh jiorselem
en antieke meubelen weggehaald en over
gebracht naar het nationale museum om
.veilig te worden opgeborgen".
Leden van de Kulturkammer te Munchen
hebben, vergezeld van ambtenaren van de
Gestapo, bezoeken gebracht aan de huizen
en de artikelen op Vrachtauto's geladen.
Dit was volgens de instructies van gouw
leider Wagner, die onlangs heeft verklaard,
dat hij er voor zou zorgen, dat kostbare
aan Joden toebehoiorende voorwerpen voor
het Duitsche Volk' ziouden worden bezaaiden.
De overheid is over het algemeen zieer
beleefd, doch men heeft den eigenaars niet
gezegd of zij eenige schadevergoeding zul
len ontvangen, i
Dok de Amerikaansche Iian-
ddsattaché naar Washington
terug.
De handelsattaché der Vereenigde Staten
te Berlijn, Miller, is naar Washington ont
boden. Het departement van handel deelt
mede, dat het hier een maatregel betreft,
waartoe reeds een maand geleden was be
sloten en die niet in verband staat met
den terukeer van Wilson.
Matiging der Amerikaansche
immigratiewetten?
De Amerikaansche minister van arbeid
heeft volgens een telegram uit Washington,
medegedeeld, dat het congres in zijn vol
gende zitting zal worden gevraagd de im
migratiewetten op meer libeiale wijze toe
te passen.
Het ministerie van arbeid overweegt
deze kwestie, doch heeft zicliii tot nu toe
nog geen definitieve gedachten over deze
aangelegenheid gevormd.
Het Brilsehe protest als ken
nisgeving aangenomen.
Het Duitsche an'woord op het Brit
sche protest tegen het feit, dat de „An-
gnff" Britsche staalslirdvn ui verban 1 ge
bracht heeft met de'daders van de aan
slagen op Von Rath en Gustloff, is als
kennisgeiiag aangenomen, mair met aan
vaard, naar Reuter verneemt.
Naar verluidt, heeft men de zaak aan
Londen voorgelegd err zijn nog geen in
structies voor verder optreden ontvangen.
De omslandigheid, dat in de in Duitsch
land! gepubliceerde lezing van het inter
view van Reuter met Goebhels niet de
passage slond, waarin Goebbels de ver
zekering gaf, dat de zaak onderzocht zou
werden, is te BerKjn in het bizonder op
gevallen.
Pirow te "Eerlijn.
D'e minister van landsverdediging van
Zuid-Afrrka is gisteravond om tien vooï
negen uit Londen te Berlijn aangekomen.
Het bezoek van koning Carol.
Koning George, koning Karei en prins
Michael, zijn gisteravond gasten geweest
van lord Halifax, die op het Foreign Office
in de LoeamP-zaal een maaltijd aanbood,
welke een der schitterendste was sinds de
kroning.
Behalve het gevolg van koning Karei
en de leden van de Roemeensche legatie
waren vele kabinetsministers aanwezig,
voorts liooge commissarissen voor de do
minions. de hoofden der militaire depar
tementen en ambtenaren van hel mi
nisterie van buitenlandsche zaken.
Er waren geen dames genoodigd, ter
wijl geen toespraken werden gehouden.
Het parlement voor hel eerst
sedert de crisis bijeen. Syrovy
Finaneieele hesluiten
rr<!
gepubliceerd.
De boekbespreker.
18 November. Gisteren was ik op
bezoek hij mijn vriend den boekencrilieus.
Aan zijn huisdeur hing een bordje w aar-
op: „Stilte" stond, en daaronder was
met potlood geschreven: „De beroepszieke
is licht ontvlambaar, werp dus niet ach
teloos brandende of gloeiende woorden op
zijn gemoed". Ik tikte bescheiden op het
voordeur-ruitje. Een verpleegster deed open.
„Meneer maakt hot naar omstandigheden
redelijk vvèl", fluisterde ze „die ijszak op
zijn hoofd doet hem goed, maar de patient
is nog uiterst prikkelb.uu".
Vooizichtig deed ik zijn v\ eikkumeuleur
open en het tafereel ofschoon mij van
ieder jaar om dc-zen tijd wel bekend
dat zich aan mij veitoonde, deed inij ont
stollen. Er stond een muur van boeken.
Een hooge dikko muur van opeengesta
pelde hoeken. Zij was in twee muren ver
deeld. Door de smalle spleet er tusschen
zat een gtauvv heer, een ijszak op het
hoold, van slechle-majonaise-gele huids
kleur, wolken rook hingen om zijn zeer
zorgelijk geiunpeldo voorhoofd, een och
tendjas hing achteloos om zijn al 6e ma
gere borst, een kist sigaren, twintig
doozen sigaretten, een batterij van twaalf
pijpen, twee tabakspotten stonden voor
liem. Hij stond op. Vreemd balanceer-
Hct Staatsblad! zat vandaag twee be j de zijn hoofd de ijszak. Stak mij een
sluiten van het min'ster.e van financiënmagere hand toe en mompelde: „Zeg
pubheceren. 'niets, waaide vriend, alles wat je zoudt
liet eerste brengt de jaarhjkscl.e rente u Me want
op de gewone schaUustbons met een loop-1 bb i
tijd' van zes maanden tot 9i/£ pet. Het dlcs uaL mensclien zouden kunnen zeg-
tvveede te jaarlijkscho rente op schat, t- 8el1 13 dez0 vierhonderd nieuwe, hteder-
bons met een looptijd van 75 tot io5landsclie hoeken gezegd. Dezen muur links
üagen op 2 7 '10 pet Het derde decreet heb ik reeds gelezen en deze muur rechts
Schort, n et ingang van 18 Nov ember, debevat de boeken, die ik nog moet lezen,
inschrijvingen op sehatkbtpap ei met een lederen dag gaan er zes af en lederen
looptijd' van drie maanden op.
De koloniale kwestie.
De koloniale kamercommissie heeft een
dag komen er tien bij Die klassieke he
den die tevergeefs een ton tegen oen
i berghelling moesten opdnwen, zouden re-
mot, e aangenomen, waarin z,j er haar hobben Jüa Nederlandschen
vreugde over uitspreekt, dat zij van den
minister-president do verklaring hoeft ver
kregen, dat Frankrijk zijn koloniale Tijk,
zooals het aan het einde van den wereld
oorlog was samengesteld, zal handhaven.
De kwestie van toelating van Duitsche
vluchtelingen.
De Kamer heeft bepaald, dat Dinsdag
a.s. gedebatteerd zal worden over de po
litiek, welke de regoering voornemens is
boekbeoordeelaar-m-November te bevrij
den. Neon, zeg niets! Alle goede, troos
tende, hove, wijze, wanhopige, -vroolijke,
smartelijke, gezellige, vleiende, barse he,
opwekkende, verheffend© en neerslachti
ge woorden die een sterfelijke mensck
volzinnen kan staan hier in. In dezen lin
ker muur. En vertel mij niets van onze
tantes, nichten, maagden en moeien. Haar
lot, haar avontuur, haar vvenseh en haar
werkelijkheid, zijn honderdvoudig bereids
te volgen tegenover uit Duitschland konita-beschreven in deze vierhonderd maal
de vluchtelingen en over de vraag of do drie honderd is 120.000 bladzijden, ieder
vraagt volmachten.
Het parlement der tweede Tsjecho-Slo-
waaksche republiek is gistermiddag te vier
uur Voor het eeist bijeengekomen.
Aan de rechterzijde van den Tsjecho-
Slowaakschen minister-president, genciaal
Syrovy, had de eerste minister van Slo
wakije, dr. Tisso, plaats genomen}, aan de
linkerzijde van Syrovy ontbrak Wolcein,
de ministerpresident van de Karpatische
Oekraïne, welke door geen enkelen minister
vertegenwoordigd w as.
Generaal Syrovy nam het woord voor
het voorlezen der regeeringsverklaring. Hij
gaf een uiteenzetting van hetgeen de re
geering sedert 4 October gedaan heeft en
deed' een beroep op het land, dat het hem
zon li elpen bij de vervulling van zijn taak
en verzocht het pariement daarna een aaln-
vang te maken met de behandeling van de
constitutioneeel wet, die Slowakije en de
Karpathiscke Oekraïne autonomie toekent
tot de nieuwe grondwet zal zijn afgekon
digd. Bovendien vroeg hij het parlement
de regeering volmachten te verleen en. De
snelle ontwikkeling der gebeurtenissen
aldus zeide hij maakt het noodig, dat
de centrale regeering en de regeeringen van
Slowakije en de Karpatische Oekraine be
schikken over voldoende volmachten, opdat
zij snel de beslissingen kunnen nemen, die
voor het land noodzakelijk zijn. De vol
machten zijn onmisbaar, indien men wil,
dat de rcgecring onmiddellijk1 de met an
dere staten gesloten overeenkomsten ten
uitvoer kan leggen.
Minister-president Syrovy kondigde nog
aan, dat de Kamer de volgende week zal
worden bijeengeroepen a oor de verkiezing
an een president der icpubliek1. Hij bo
sloot zijn rede met een oproep tot een
heid.
regeering een overeen komstigen maatregel
zal nemen als de Noderlandsche regeering.
Naar aanleiding van het protest van den
communistischen afgevaardigde Relecom
tegen de terugzending van uit Duitsch
land komende vluchtelingen, heeft de mi
nister van justitie verklaard, dat de re
geering zich, met beklemd gemoed, ver
plicht heeft gezien de controle op buiten
landers te verscherpen.
De eischen \an openbare orde moeten
in overeenstemming warden gebracht met
overwegingen van menschehjkheid. De re
geering heeft beviel gegeven de uitleidin
gen op te schorten, indien de openbare
orde niet wordt verstoord.
De kinderkraut moet hervormd worden.
De Italiaansche minister van volksop
voeding heeft gisteren de directies en
hoofdredacties van do bladen bijeengeroe
pen om met hen de kinderkrant te be
spreken. Deze moet in het vervolg aan de
hand van de volgende bepalingen worden
geredigeerd
Ten eerste: afschaffing van alle copie
uit het buitenland, met uitzondering van
de producten van Walt Disney.
'len tweede: beperking tot de helft van
het aantal pagina's gewijd aan illustraties
en vermeerdering van den tekst.
Ten derde: in den tekst moet vooral
gewezen worden op het Italiaansche he
roïsme, het Italiaansche ras en de Ita
liaansche geschiedenis.
Anti-semietisme.
E'e ijzeren garde heeft gepoogd in de
Boekowina te Boekarest systematisch de
winkels en fabrieken van Joden te plun
deren en in brand te steken, politie en
gendarmerie zijn evenwel onmiddellijk
krachtig opgetreden en hebben tot nu toe
alle pogingen verijdeld.
De agitatoren pogen ook hooi- en stroo-
mijten in brand te steken.
Talrijke arrestaties zijn verricht en maat
regelen zijn genomen om de orde te hand
haven.
Prinses geboren.
Koningin Farida heeft gisteren het le
ven geschonken aan een dochter.
Het kind zal Ferial genoemd worden.
Het is het eerste lid' van de dynastie
van Mohamed Aly, dat in het Montaza-
paJeis is geboren.
bevatter vijfhonderd' woorden. Zou jij
aan deze 60.000.000 gedrukte woorden nog
een paar honderd gesprokene willen
toevoegen? Nee, vertel me niets van het
ongeluk van Jeanne Dreuvelvveide, wier
verloving af is. Dertig ongelukkige-Jean-
ne boeken heb ik gelezen en er wachten
er nog zestig. En tracht niet mij op de
hoogte te brengen van de ziele-tnoeibjk-
lieden van je neef Antoon Lampenist. In
den linkermuur bevinden zich achten
vijftig hoeken met ziele-m oeil ijklioden.
Temidden van de barsclio Noorsche na
tuur, van het lachende Italiaansche land
schap, van Friesche weiden, Groninger
dorpsleven en Afglianistansche maxkt-
tafereelen. Ik nam reeds kennis van con
flicten in het binnenste van advertentie-
reizigers, biskw ie fabrikanten, aapjeskoet
siers, staatslieden, postzegelhand'elaars, di
plomaten, ijscolïeden en wat die meer zijn.
Dacht je dat ik dan nog belangstelling
zou hebben voor het leven van Antoon
Lampenist?
Neen, zwijg stil, Amice Filmglinsteraar.
Vertel mij niet van de reis die je gemaakt
hebt. Ik ben deze week, via dien muur
hier in Thibet, in Ankara, in Syrië, op
de toppen van de Himalaya en aain de
Ivoien kust geweest, ik heb bevers ge
vangen in (Canada, gezeild1 over de Frie
sche meren en ananassen geplukt ila Cali
fornia. Reisbeschrijving genoeg. "Waarom
zou ik dan jouw gezanik over vijf dagen
in Parijs nog moeten aanhoorea?
„Ik"... begon ik.
Niks te Ikken. Heelemaal geen ik.
Er zijn driehonderd en drie hoeken over
ik verschenen. Ik heb met driehonderd en
drie ikken kennis gemaakt. Ik stik in ik.
Ik word misselik van ik. Hou je mond
over ik. Ik interesseert me niet.
De situatie zou pijnlijk geworden zijn,
ware het niet, dat de verpleegster bin
nen Had. Zij gaf mij een wenk, dat ik
ongemerkt moest verdwijnen. „De zenu
wen van meneer..." zei ze. „Niks zenu
wen, in de naam d'er muren, praat niet
over zenuwen. Hier liggen 280 boeken
over complexen en projecties..."
Hier is uw nieuwe ijszak, meneer
Boekbespreker", zei de zuster „en er is
een groot pak bezorgd'. Ik heb het maar-
voor u open gemaakt. Twee en vijftig
nieuwe Noderlandsche ronrans..."
