EERSTE BLAD
Maandag 21 November 1938
Krachtiger politiek
der Vereenigde Staten
Tel. No. 6930D (3 lijnen).
91ste laargang.
No. 22024
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Washington werpt zich op als- voorvechter
dèr democratieën tegen dé dictaturen.
Volgens „Associated Presfe" verklaren1
eenige zeer Vooraanstaande Amerikaan-
sche industrieelen,.die-zeggen ,dc plaii- -
nen der regeering''kennen,-Jdafc*~de J
Vereenigde.Staten'zeer Irinnenkert-aul-,-
len overgaan - tót, &m~uvijzigifigvan
internationale én •,l^nén&idscB&7.';|)a-
litiek, welk© van^'hisk^sclie'.fbefe^
kenis zal zijn. Een -dezer'-in^nstrveelèii 'g -
gaf als zijn niêenmg te kénnen,dat
Amerika voortaan de taal der dicta
toren zal spreken.
Hij voegde er aan-toe; dat diplomatie
en handelspolitiek gesteund zouden wor
den door een wapening, die elk© mogelijke
combinatie van totalitaire staten ontzag
zou inboezemen.
In deze industrieele kringen, verwacht
men, dat de volgende punten op het re-
geeringsprogramma zullen voorkomen:
1. een leger,» een vloot en een lucht
macht, die de -wereld „op een afstand!
kunnen houden"/
2. een internationale diplomatieke actie,
dio ten doel heeft den democratieën een
hart onder de riem te steken, om ver
dere totalitaire aanmatigingen onmogelijk
te maken;
3. een snelle actie tot opheffing van
werkloosheid, arbeidsconflicten en econo
mische onrust in de Vereenigde Staten,
waardoor men den totalitairen staten hun
belangrijkste argument betreffende „het
echec der democratieën" zou ontnemen.
Intusschen is men in dezelfde kringen
van meening, dat Amgrika altijd bereid zal
zijn tot - ontwapening,^ als, andere, JancTën
willen medewerken.
Amerikaansche luchtvloot zal In
1942 de sterkste ter wereld zijn.
Snijder, voorzitter van de militaire on
dercommissie van het Amerikaanschc con
gres, heeft na een bespreking met amb
tenaren van het departement van oorlog
verklaard, dat tengevolge van Roosevelts
wapeningspTogramma de Amerikaansche
luchtvloot in 1942 de sterkste tor wereld
zal zijn.
Drie slagschepen besteld,
liet Amerikaansche departement van ma
rine heeft opdracht gegeven tot den bouw
van drie slagschepen, die naar schatting
meer dan 150 millioen dollar zullen kosten.
Het vierde slagschip is nog niet besteld.
Nader wordt gemeld, dat de slagschepen
35.000 ton zullen meten. Daar reeds twee
schepen van deze afmeting in aanbouw
zijn, zal Amerika over vijf van deze schepen,
beschikken
De verhouding tot Duitscliland.
Het dagblad „New-Yorker Slaatszeitung"
een belangrijk orgaan van de Duitsche ko
lonie, dat tot dusverre de officicele Duit-
sclie opvattingen verdedigde, schrijft naar
aanleiding van het vertrek van den Duit-
schen ambassadeur uit Washington:
„Dë berichten uit Berlijn getuigen dat
men in Berlijn niet wil gelooven aan de
sombere beschrijving der reacties In de
Amerikaansche openbare meening. Wij ho
pen dat Dieckhoff er in zal slagen de Wil-
helmstrasse en de leiders der nationaal-
socialistische partij te overtuigen van den
ernst van den toestand.
Duitscliland moet niet hopen dat deze
heftige storm gaat liggen.
Dieckhoff Iaat slechts ruïnes achter zich;
alle krachtsinspanningen die hij ontplooid
lieeit om een verzoening tusschen Buitsch-
land en de Vereenigde Staten tot stand' te
brengen, zijn te niet gedaan. Alle hoop op
het sluiten van een nieuw handelsverdrag
is verdwenen. De rn Duitscliland voorge
vallen gebeurtenissen hebben de Vereenig
de. Staten en Engeland economisch en
politiek vereenigd. Deze gebeurtenissen
hebben den kloof tusschen Duitscliland
en de Vereenigde Staten onoverschrijdbaar
gemaakt".
De uitzetting der Joden uit
Duiischland
De antisemietische propaganda.
De „Angriff" meldt, dat een golf van
antisemietische propaganda over Berlijn
zal gaan. Tot klaart 1939 zullen vijftien
honderd vergaderingen, gewijd aan den
strijd tegen de Joden, worden gehouden,
waarop de beste redenaars dér partij zul
len spreken.
Het onroerend bezit der Joden.
Van welingelichte zijde worden teri stel
ligste de heriebten tegengesproken, als zou
het Duiische arbeidsfront te München den
Joden gelast hebben 90 procent van hun
vermogen ai te staan. Hieraan wordt toe
gevoegd, dat het niet Jn_ dë bedoeling ligt
den 'loden,, behalve,;:dé boete» van 1 mil
liard "rijksmark; toog extra boetes op
-leggen
te
-- „Provocaties''.
Denationaal* socialistische -Part eik or res
pondent- méldt dat -in de toekomst '-anti
semietische - maatregelen zulleii-.wojdjèn.
'afgekondigd, ,d'ie, het,/ mogelijkzullen afii,
kan, in" -DuiisctdaWl tegen de. Joden -op'
te treden, Wanneer zich ,jdadén van 'ter
rorisme (egan het Duiische volk" of „JcoJ-
sche provocaties" voordoen, zelfs vaa
neer deze daden in het buitenland wor
den gepleegd.
De Palestijnsche Joden willen
5900 Duitsche hinderen huis
vesten.
Er.is in Jeruzalem een inschrijving ge
opend van Joodsche families in Palestina,
die bereid1 zijn Joodsche kinderen uit
Duitschland' op te nemen.
Men hoopt1 5000'kinderen onderdak te
kunnen verschaffen.
Roosevelt beraadslaagt over het vraag
stuk der Joodsche vluchtelingen.
President Roosevelt heeft Brandeis, rech
ter in het hooggerechtshof, ontvangen, met
wien hij beraadslaagde over de middelen,
om asyl te verschaffen aan Duitsche bal
lingen.
Men meent te weten, dat president Roo
sevelt -hetzelfde probleem besproken heeft
met den 'Britschen ambassadeur te Was
hington; sir Ronald' Lindsay, dien hij gis
termiddag op het Witte Huis heeft ont
vangen. Voorts heeft de president van ge
dachten gewisseld' „met William Philipps,
,dcrk;Amérik"aanscht,*andu\s3adësr teRywn©.
Tanganyika voor joodsche vluch
telingen open?
De politieke redacteur van het blad „Th©
People" meldde dat Chamberlain vandaag
in het Lagerhuis bekend zou maken, dat
Engeland de vroeger Dnitsclie kolonie
Tanganyika, dio thans onder Britseh man
daat staat, heeft uitgekozen voor de vesti
ging van Joodsche vluchtelingen uit
Duitscliland.
Gelukkige uitzonderingen!
Havas meldt uit Vervïers:
Drie Joden zijn er in geslaagd uit Duitsch-
land te ontsnappen. Zij zijn te Malmcdy
aangekomen met vier millioen rijksmark
bij zich.
Japan is gesloten.
Uit goede bron wordt te Tokio verno
men, dat van 25 November af, den dag
waarop het Duitsch-Japansclie cultureel©
accoord wordt onderteekend, de toelating
van Duitsche Joden practisdi verboden zal
zijn. De aanstelling van Duitsch-Joodsch'e
onderwijzers, die de laatste drie jaar in
Japan op bizonder groote schaal is ge
schied, zal voortaan onmogelijk zijn, daar
de Duitsche regeering zich de keuze zal
voorbehouden van de Duitsche onderwij
zers, die naar Japan worden gezonden.
De Duitsche Joden, die door de Japan-
sche autoriteiten in dienst genomen zijn,
zullen niet weggezonden worden, doch de
Tegeering heeft niet-offieieel den wenseh
te kennen gegeven, dat zij, wier verbinte
nissen afloopen, door anderen worden ver
vangen.
De strijd in Spanje
Vijf dooden bij luchtbom
bardement.
Zaterdag hebben eenige watervliegtuigen
dis' er niet in slaagden bos en Barcelona
te komen, Bad al on a en Mongat gebom-
batdeerèL Er zouden 5 dooien en 40
gewonden zijn. Een der toestellen, een
Savoia, werd neergehaald. De beide Kali
aansche bestuurders sprongen met het val
scherm omlaag, en werden gevangen geno
men. 1
Grieksch schip tot zinken ge
bracht.
liet Britsche schip „African Explorer",
is te' Marseille aangekomen, komende vau
Garthagena.
Het schip had veertien opvarenden van
het' Grieksche stoomsditip „Eleni" aan
boord, dat in de haven van Aguila tot zin
ken is gebracht.
Na drie maanden is dc pusiiie
aan het Ebrofront onveranderd.
Nu de veldslag aan het Ebrofront, die
drie en.' een halve maand geduurd heeft,
voorbij Is, kan worden vastgesteld, dat de
'stèHmgén nog juist zoo zijn, als op 24
Juli, den dag, waarop de strijd begon. In
dien tijd rijn ÏOÖ.OOO soldaten gesneuveld
of gewond.
De republikeinen zeggen, dat zij de over
winnaars rijn, daar Franco .-niet verder tot
Valencia genaderd is, docih te Burgos ver
klaart men, dat dit dan een Phyrrhusover-
winning zou zijn, daar' de republikeinen
tweemaal zooveel mannen hebben verloren
als de rechtschen en - aldus zegt men
in rechtsche kringen liet Ciatalaanseihe
leger een vernietigenden slag is toege
bracht.
Brand in.munitiefabriek in
Barcelona.
In een munitiefabriek" in een buitenwijk
van Barcelona zou een brand gewoed heb
ben, die talrijke slachtoffers gemaakt zou
hebben. Ex zouden vierhonderd dooien
en vermisten zijn.
De ramlp zou veroorzaakt zijn, doordat
een werkman een granaat liet vallen, waar
door verscheidene ontploffingen ontstonden.
Er brak brand uit en het personeel, door
een paniek! bevangen, haastte zich naar
buiten.
De geheele fabriek' stond weldra in
ylammon. j
Vele arbeiders, die in schuilplaatsen wa
ren gevlucht, konden niet «nXIrtxmem.
Itegccringsvlicgluig 'maakt nood
landing op Malta. a
Volgens den coriespondent van de Sun
day Express op Malta heeft een Spaan sch
vliegtuig met vier generaals van het re-
geeringsleger aan boord een noodlanding
moeten maken op Malta. Het vliegtuig dat
zich naar Marseille begaf was Van af Bar
celona nagezeten door een rechts©].i toestel.
-Noorwegen
Koningin Maud overleden
De nieuwste foto van den vorst der Belgen, koning Leopold III. gemaakt in
de werkkamer van den koning in het paleis te Laeken. Koning Leopold is
hedenmiddag in ons land aangekomen voor het afleggen van een officieel be
zoek aan II. M. de Koningin. Gedurende het verblijf van koning Leopold
zullen, zooals men vreet, Amsterdam en Den Haag bezocht worden. Vanmid
dag is de koning, die vergezeld wordt door zijn minister-president, tevens mi
nister van buiteulandsche zaken, Spaak, in de hoofdstad aangekomen.
De strijd in China.
De tegenaanval op Kanton.
Volgens b.„ het Cliineesche persbureau
ontvangen berichten blijven de Cliinee
sche troepen uit vier richtingen hun te
genoffensief naar Kanton voortzetten. De
Ghin«"=cbe voorposten zouden reeds de
buitenwijken der stad bereikt hebben. De
Japanneezen hebben zich uit de om
geving naar het centrum der stad terug
getrokken. Het .Tapansche garnizoen in
Kanion is reeas met ruim 5000 man ver
sterkt, terwijl u?t Formosa nog een ge
heele divisie onder weg is.
De stad Iteiang in Westelijk Hoepeh,
op den Noordelijken oever van de
Jangtse, 280 k.m. ten Westen van Han-
kau, is door Janansche vliegtuigen vier
maal zwaar gebombardeerd. Tien bom
men zijn neergekomen op de Fransclie ka
tholieke kerk en het ziekenhuis, hoewel
een groote Fransche vlag het dak be
dekt. Kerk en ziekenhuis werden gedeelte
lijk vernield. Ruim 40 Chineescho vluch
telingen, die zich hl de kerk bevonden,
hebben hierbü den dood' gevonden, en 20
anderen werden "ewond1. Voorts werden
biandbcmmen geworpen op de arme woon
wijken, waardoor vele branden ontston
den en honderden bewoners daklocs wer
den. Ook Sian, de hoofdstad der provin
cie Sjensi, is door bommen geteisterd.
Vele hu'zm werden vernield, en er vie
len 90 s'gchtoffers.
Koningin Maud van Noorwegen is
gis(eren te LonJ-m overleden.
Koningin Mnid van Noorwegen, die
gistermorgen in een Londenscb zieken
huis is overleden, waar zij op 16 No
vember j.l. een operatie had ondergaan,
was in i860 in. Marlborough House ge
boren.
Zij was een dochter van koning Eduard'
VII, IrL 1896 trad zij in het- huwelijk met
prins Karei van Denemarken, die in 1905
koning van Noorwegen werd onder den
naam Haakon VU. Uit dezen echt werd
prins Olaf geboren, die in 1929 in het
huwelijk trad met prinses Martha, van
Zwc-den.
Duitsehland
Bata wegens dcviezcnsmokkelarij
gearresteerd.
Het Sudeten Dm'tsche dagblad „DieZeit"
publiceert bet volgende bericht:
De bekende schoenen industries] Balais
dezer dagen Lij Leitmeritz gearresteerd',
wegens een poging tot het smokkelen van
deviezen. De arrestatie werd verricht
door organen van de Duitsche linancieele
grenswacht. Bala is in de gevangenis van
het lanösger< ebt Leitmeritz opgesloten.
Bata bevond zich met zijn neef in Leit
meritz. Toen hij de grens wilde passee-
ren werd hij in verband met zijn ner
veuze optreden gefouilleerd, waarbij 164 000
Engelsche ponden werden gevonden, wel
ke Bala Tsjecho Slowakije wilde binnen
smokkelen.
Naar verluidt zou Sezleld verborgen ge
houden zijn in een brandkast van het
voormalige 'Batahuis in Leitmeritz.
Een bevestiging van dit bericht door
de polit'e is nog niet verkregen.
Belgie
Duitsche douane op Belgisch gebied.
De Brusselsclie bladen melden uit Ver
vïers, dat Duitsche douanebeambten, die
op Belgisch gebied waren gekomen, scho
ten hebben gelost op twee inwoners van
La Calamine, die op 200 meter van de
giens mispels verzamelden in een bosch.
Men vermoedt, dat de Duitschers ben voor
smokkelaars hebben gehouden, doch men
verwondert zicli er over, dat zij niet heb
ben geaarzeld de grens te overschrijden.
Er wordt een onderzoek ingesteld naar
dit incident, dat het derde in deze week
is.
Engeland
De terreur in Palestina.
Twee leden van het bestuur van de Ara
bische partij van nationale verdediging,
die zich tegenover de politiek van den
vroegeren Moefti van Jeruzalem stelt, zijn
vermoord.
Frankrijk
Kening Carol te Parijs.
Koning Carol en kroonprins Michael zijn
Zaterdag 1e Parijs aangekomen. Zij werden
verwelkomd door den minister van bui
tenlandsche zaken Bonnet.
Hel verblijf van dc hooge Roemeensche
gasten te Parijs duurt slechts enkele dagen.
Volkenbond
De terugtrekking der vrijwilligers uil
Spanje.
De terugtrekking der vrijwilligers, onder
controle der door den Volkenbond benoem
de internationale commissie, vindt regel
matig voortgang. Onlangs zijn 1740 Fran-
sclien, die in de gelederen der Spaanscbe
regeeringstroepen gestreden hebben, naar
hun land teruggekeerd1. Een groep Belgen,
Franschen en Luxemburgers heeft Vrijdag
Spanje verlaten en Zaterdag vertrok een
groep Franschen en vrijwilligers uit an
dere landen. Gisteren verliet een groep
Nederlanders, Denen en Noren het tooneel
van den burgerstrijd.
Gemengd Nieuws
Auto tegen trammast gebotst
Twee dooden, drie gewonden.
Gisternacht is op den Haarlemmerweg
onder Ilaailcmmcrliede, een uit de richting
Amsterdam komende auto, waarin 5 por
sonen zaten, even voor de Liedebrug, in
volle vaart togen een zwaren betonnen
trammast schotst De auto drong me', het
voorstuk in den mast, uelko ontzet werd,
de motor schoof naar achteren, de car
rosserie werd nagenoeg geheel versplin
terd.
Het bleek dat zich in den wagen
een huurauto int Amsterdam behalve
den chauffeur, twee hei ren en twee da
mes bevonden TM waren de familes S.
tV. F. lïendnkse en mr. O. ter Haar,
beiden uit Heemstede. Alle vijf personen
hadden mm of meer ernstige verwondin
gen gekregen Het, ergst was de beer
Ilendrikse er aan toe, die een schedel
fractuur had bekomen.
Tijdens het vervoer naar het zieken
huis is hij overleden. Zijn echtgenoot©,
die vermoedelijk een lichte hersenschud
ding had opgeloopen, is in het St. Elisa-
bet'tziekonhuis te Haarlem opgenomen.
Mr. Ter Haar is met ernstige verwondin
gen in het Diaeonessenhuis ie Haarlem
overgebracht, evenals de chauffeur, zeke
re van der Klis, uit Amsterdam, die een
enkel baa gebroken. Mevrouw ter Haar
kon naar haar woning vervoerd worden.
In den afgelcopen nacht is ook mr. Ter
Haar aan zijn verwondingen overleden.
Doodelijke aanrijding te Utrecht.
Zaterdagmiddag omstreeks vijf uur is
ter hoogte van de administratiegebouwen
der NeJerlandsche spoorwegen op den
Calherijnensingel te Utrecht, een ver
keersongeluk gebeurd, dat het leven ge
kost heeft aan een 45 jarige vrouw.
Het slachtoffer, een ongehuwde strijk
ster, werkzaam aan de rijksklinieken, reed
per rijwie1 over den Calherijnensingel en
stak zonder eenige richting aan te geven
plo'so'm? den rijweg over. Zij werd ge
grepen door een haar achterop rijdende
gemeentebus, welks bestuurder onmoge
rijn de aanrijding kon voorkomen.
Mei een zware hersenschudding ei een
gebroken onkel werd de vrouw overge
bracht naar de rijksklinieken, waar zij
gistermiddag is overleden.
De moordaanslag te Brunssum
Weer het mes in het geding.
Omtrent den moordaanslag te Brunssum,
in verband waarmee de 28-jarige M. werd
gearresteerd, vernemen w ij nog, dat ook
do zuster en de zwager van M., die bij
hem inwoonden, eveneens zijn gearresteerd'.
Voordat eenige arrestatie was verricht,
was de broeder van de vermoorde vrouw,
een zekere S. uit Overhoren hij Sittard,
overgekomen.
"ij was woedend over het gebeurde en
stak de zuster van M. met een mos in het
achterhoofd. De man werd gearresteerd,
doch is later door de politie vrijgelaten.
De moordaanslag in Den Haag
De dader probeerde zich te ver
drinken.
De 30-jarige faxi-cliauffeur >C. B., die in
de Zeestiaat to 's-Gravenhage een moord
aanslag heeft gepleegd op do 21-jarige
dienstbode J. M. D., is na zijn daad in
het water van de Kortenaerkade gespron
gen, echter niet om aan zijn achtervol
gers te ontkomen, maar om zelfmoord te
plegen. Uit verklaringen van omstanders
is gebleken, dat hij trachtte zichzelf een
kogel door het hoofd to jagen, voordat
bij in liet,water sprong. Door ketsen van
het wapen is dit evenwel mislukt. Toen
B. eenmaal in liet water lag, probeerde
hij zich van het leven te berooven door
zooveel mogelijk water in te nemen. Ook
hierin is hij niet geslaagd, want hij werd'
tegen zijn wil gered door den 36-jarigen*
expediteur A. C. Franken, in Den Haag,
wien door den hoofdcommissaris van po
litie voor zijn moedig optreden een be
looning is aangeboden.
Schipper verdronken.
Hedenmorgen te kwart over ze\en is
te Cutemborg, door tot nog toe onbekende
oorzaaic, de 44-jarige gehuwde schipper
A. L. F., varende op liet schip „De On
derneming" komende van de richting Rot
terdam, op den Lek over booid ge»lagen
en verdronken De verongelukte laat een
vrouw en kind na.
In een lift doodgedrukt.
Zaterdag is in -de fabriek der N.V. P.
de Gruyter en Zonen in Den Bosch, een
tragisch ongeval gebeurd. Toen de 16 jarige
II. van B. met een lift een iossen wagen,
vervoerd, kwam plotseling het voertuig;
in beweging, kipte om en drukte den jon
gen tegen den wand klem. Slechts nadat
de wagen was stuk geslagen, kon het
slachtoffer worden bevrijd. Het bleek toen
reeds overleden te zijn. I
Koningin Maud van Noorwegen is te
Londen vrij onverwacht overleden
D«e courant verschijnt dagelijks, meiuit-
ïonderiBg fan Zou- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—. franco per post
f 8.50. Prijs per week- 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen,
Adrertentiën voor het eerstvolgend nnm-
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentieo
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Pr^a er Advertentién: ran 1o regels f 155j
ledereregel meer J03Ü, in hetZaUrdagnummer
t—5 regels f 1.80, Iedere regel meer f 0.35
Reclame» f 0.75 per regel. Incassokostenö cts.j
postkuritantieslöcta. laneven \ao advertentjen
bij abonnement rijn aan het Bureau \erknjgbaar.
Dogelgks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentién opgenomen fü.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maximum van SO woorden.
'b Woensdags: Kleine Ad ver ten tihn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
*8 Zaterdags: Kleine Advertentién 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
- -.y
(Foto Zicgler
