TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
BINNENLAND
Het vertrek van de „Reiger"
naar Zuid-Afrika
De „wilde" busdiensten
Nederlandsches vrijwilligers uit
Spanje
Rechtszaken
Meineed voor een rijksdaalder
Prins Bernhard en minisier-presi
dent Colijn doen het K.L.M.-vlieg
tuig uitgeleide.
Op Schiphol heersehte vanmorgen een
grootere drukte dan normaal,.
Voor de eerte maals zou een K.LAI.
vliegtuig naar Zuid-Afrika vertrekken. Deze
vlucht, ter gelegenheid van het eeuwfeest
van den grooten trek en van de honderdste
herdenking van den Dingaansdag, is ech
ter niet alleen van beteekenis voor de
Nederlandsche luchtvaart, doch ook van
groote cultuxeele beteekenis, omdat de
„Reiger" o.a. als passagier naar Zuid-
Afrika brengt den vice-president van den
Raad van State, jlir. mr. M. F. Beelaerts
van Blokland, die namens de Nederland
sche regeering officieel komt getuigen van
het medeleven in ons land met het stam
verwante broedervolk van Zuid-Afrika
Het bizondere karakter van dit verlrek
werd wel in de eerste plaats geaccentueerd
door de aanwezigheid van Prins Bern-
hard, die tegen half acht per auto uit
Soestdijk op Schiphol aankwam. Verder
waren aanwezig de ministerpresident dr.
II. Colijn, de minister van builenlandsche
zaken, mr. dr. J. A. N. Palijn; de oud-
minister van buitenlandsche zaken, jhr,
mr. A. C. D. de Graeff; de gezant der
unie van Zuid-x\frika te "s-Gravenhage;
dr. H. D. van Broekhuizen, en vele an
deren.
Kort voor acht uur begaven de loden
der bemanning, de oommandaat Scholte,
gezagvoerder Viruly, de marconist Pest
man, de mecanicien Dunk, en de steward
Eggenliuizen zich naar het op het plat
form gereedstaande vliegtuig, terwijl alle
aanwezigen op het terras bijeenkwamen.
Bede van dr. Van Broekhuizen.
D'e heer Van Broekhuizen noemde het
een mooi gebaar van het Nederlandsche
volk, de „Reiger" naar Zuid-Afrika te
zenden, waarheen de hear Beelaerls van
Blokland een. vredesboodschap van het Ne
derlandsche volk zal brengen. Hij herinner
de er aan dat het in 1652 drie kleine Ne
derlandsche schepen onder commando van
Van Riebeek waren, die den hoeksteen
van de vestiging in Zuid-Afrika hebben
gelegd. B-ij alles wat met hot Afrikaansche
volk is gebeurd, hebben de Nederlanders
meegeleefd en spr. herinnerde aan het ge
baar van ELM. de Koningin, toen deze
in 1902 de „Gelderland" naar_J2ui,dLAfrika
stuurde om den onvergetelijken president
Kruger ai te Halen,'""TehsloUe wenschte
hij passagiers en 'bemanning een goede
thuisreis. -
Namens de afdeoiing Amsterdam van,
het algemeen Nederlandsch verbond) spira'k
dr. C. Ga jen taan.
Laatste spreker was de directeur dor
K.L.M., de heer A. PI es man, die o.a. med Ge
deelde, dat de machine geheel volgeboekt
was en dat zij 23.000 poststukken voor
het vervoer had meegekregen. Behalve elf
passagiers vervoert de „Reiger" 138 K.G.
briefpost en 52,150 - K.G. vracht.
Deze vlucht droeg-©en bizonder karakter
en de heer Pies man sprak de hoop uit,
dat daardoor de mogelijkheid 'zou ontstaan,
voor de K.L.M., een" rogelmatigen weke-
lijkschen lu'clitdienst op Zuid-Afrika te ex-
ploiteeren, in samenwerking met den En-
gelschen en Zuid-Afrika.
Tenslotte nam spr. afscheid van passa
giers en bemanning, die zich naar het
vliegtuig begaven, waar eerst"iiog de pers-,
fotografen hun werk deden, waarna het
Wilhelmus weerklonk, wat in stilte door
allen werd aangehoord. Toen begonnen
de motoren te draaien en te ongeveer
8.10 uur taxide de „Pveiger" onder het
gejuich van de menigte naar den andoren
kant van het veld. Zeer snel trok Scliolte
de machine op, die nog eenmaal in een
wijde hoog" boven het platform verscheen,
om daarna in Zuidelijke richting te ver
dwijnen.
De speciale K.LM.-vlucht naar Zuid-
Afrifea was begonnen.
Hooge onderscheiding voor de Koningin.
H.M, de Koningin heeft gistermiddag
kwart over vier op haar paleis Noord
einde ontvangen den bitengewouon ge
zant en gevolmachtigd minister van Bra
zilië bij Hr. Ms. hof, den heer Pedro de
MoraesBarros, ter overhandiging van het
grootkruis in de orde van de „Cruzeiro
Do Sul" en van het tot de verleening
daarvan betrekkelijk eigenhandig schrijven
van den president van do Vereenigde Sta
ten van Brazilië.
Een noodwetje te wachten.
De regeeringspersdienst meldt:
Nu bij arrest van den Hoogen Raad
art. 2 van het reglement autovervoer
personen onverbindend is verklaard,
heeft de regeering opnieuw overwogen
wat haar in dezen te doen stond. Zij
stelt zich voor, met spoed de totstand
koming van een noodwetje te bevor
deren, teneinde in de gebleken lacune
te voorzien.
In den tussclieniijd worden de vroegere
politiemaatregelen ingetrokken. Dit wil
intusschcn niet zeggen, dat alle „wilde"
bussen vanaf heden ongehinderd zullen
mogen loopen. Vele busdiensten zagen n.l.
presidentieele vonnissen tegen zich uit
gesproken, uitvoerbaar bij voorraad on
met den sterken arm, waarbij deze dien
sten op anderen grond, n.l. art. 1 van
de wet openbare vervoermiddelen, wer
den verboden.
De beteekenis van het arrest van
den Hoogen Baad.
In ded N.R.C. van gisteren lezen wij
de volgende beschouwing over de betee
kenis van het arrest van den Hoogen
Raad in strafzaak-Sommeling.
Men moet bij do beoordeeling van de
beteekenis van dn uitspraak, in het oog
houden, dat deze is gewezen in een straf
zaak, welke was aangespannen legen den
directeur van oen der exploiteerende ven
nootschappen, Zooals men weet, loopen
er echter nog civiele vorderingen, zoowel
van de spoorwegen c.s. tegen autobus
ondernemers als van autobusondernemers
contra den staat, de laatste procedures op
grond van het door eischers gestelde on
rechtmatige optreden van den minister van
justitie. Bij deze "procedures speelt art. 2
R. A. P. eeri belangrijke rol en die heeft
bet reeds gespeeld1 irn de processen in kort
geding, welke zrjn- gevoerd- voor presiden
ten van verschillende rechtbanken. De
presidenten onderscheidenlijk van-die recht
banken te 's-Gravenhage, Rotterdam,
dkrahëm en Leeuwardendiébben de .vo-rdo
riftgemtégen dé autobusondernemers afge
wezen, .eendat art. 2 R. A. P. h.i. onver
bindend'' was.. Nu hadden de spoorwegen
e'r zieli- o.m, op beroepen, dat de onder
nemers^ dan .geacht zouden moeten" wor
den te' hebben gehandeld in strijd -met
de wet op de openbare middelen van ver
voer van 1880, welke hij een onverbin
dend1 art. 2 R. A. P., - weer. of nog zou
gelden en welke het hebben van een ver
gunning voorschrijft. Dit beroep kon den
poonvegen echter niet baten, aangezien
bijv. d© president te Rotterdam overwoog;
dat krachtens do Machtigingswet 1935 een
afwijzend vergunningsstelsel in het leven
was geroepen, zoodat de wet van 1880
in elk geval terzijde was gesteld. Over
de rechtskwestie denken de president van
de Amsterdamsche rechtbank en dit col
loge in pleno echter juist anders. Zij ach
ten de wet van 1880 allerminst ter zijde
gesteld, zoodat in elk geval op grond hier
van een vergunning voor een autolus
dienst veraischt zou zijn. Het is voor deze
rechtskwestie, dat prof. mr. M. H. Breg-
stein in het jongst» nummer van de Eco
nomisclie Statistische Berichten de aan
dacht vraagt. Hij schreef e.m. (uiteraard'
óór de beslissing van vandaag békend
was)
Mocht de Hooge Raad art. 2 R. A. P
onverbindend achten in de redactie van
Juni 1938, dan blijft nog open de vraag
of op grond van art. 1 van de wet van
1880 toch althans de vaste autobusdien
sten kunnen worden verboden. Hieromtrent
kan men dan'een uitspraak van het Am
sterdamsche Hof in het begin van het
volgend jaar tegemoet zien".
Deze rechtskwestie zal binnenkort ook door
het gerechtshof te 's-Gravenhage behan
deld' worden.
De mogelijkheid nu bestaat, dat de Hooge
Raad, in hoogste instantie oordeel end e
over de civiele vorderingen, een verbod
van diensten op grond' van do wet van
1880 als wettig zal aanvaarden. In dit
verband maakt het blad' de waarschuwen
de opmerking, dat de minister zich, hoe
deze uitspraak ook zal luiden, had moe
ten houden aan den regel „in dubiis absti-
ne" onthoudt u in twijfelgevallen. Blijkens
het Kamerdebat luidde de meening van
de groote meerderheid van de woordvoer-
dei's in gelijken zin. Moge de beslissing
van den Hoogen Raad den minister tot
de overtuiging brengen, dat de „wilde"
voortvarendheid' hij de gezagshandhaving,
welke ook in de zaak-Oss ten toon is ge
spreid, het aanzien van het gezag aller
minst goed doet.
•Wtv f
lu opdracht der regeenng wordt Eet kamp van de Rotterdamscie "VaeantiescEool te Hoek van Holland in gereedheid gebracht
voor de ontvangst van de uitgewekenen uit Duitschland.
Een laatst vaarwel bij het vertrek van de
Reiger naar Zuid-Afrika. V.r.n.1.: wethou
der Kropman, havenmeester Thomson en
Z.K.H. Prins Bern hard.
Vestiging kleinbedrijf.
De minister van -economische zaken hoeft
het tijdelijk vestigingsverbod' voor het brai-
deniersbedrijf en voor het automobiel- en
garagebedrijf met ten hoogste een half jaar
verlengd tot 6 Juni 193?.
Gisteren in ons Jand teruggekeerd.
Niet den trein, die te 14.42 uur uit
Frankrijk te Roosendaal arriveerde, zijn
gistermiddag 115 Nederlandsche vrijwilli
gers, voor het meerendeel jonge menschen
tusschen 20 en 25 jaar, die aan de zijde
van de Spaansclie regeering hebben ge
streden, op Neaerlandschen bodem terug
gekeerd.
Om demonstraties te voorkomen, waren
te Roosendaal van overheidswege strenge
maatregelen genc-men. De belangstellenden
werden op v enen afstand gehouden.
Na de passencontrole, welke geruimen
tijd in beslag nam, werden de aaagekome-
nea gevisiteerd. Na afloop dezer formal!
teilen werd aan ieder van hen medege
deeld, welke maatregelen de regeering te
hunnen opzichte had genomen, n.l., dal zij
niet van steun zullen zijn uitgesloten, niet
zullen worden belemmerd in het zoeken
naar ecu werkkring hier te lande, doch
wel vervallen zijn verklaard van hun staats
burgerschap en bijgevolg zich van elke
politieke activiteit moeten onthouden.
In de eerste Lasso-restauratie werd !hen
van regeermgswege een warmen maaltijd
aangeboden.
In de enkele oogenblikken, dat wij met
de teruggekeerden konden spreken, ver
klaarden zij hot te betreuren, Spanje te
hebben moeten verlaten, hoewel zij na-
tuurijk vcrheugl waren' hun vrienden en
kennissen weer te kunnen ontmoeten. De
'mannen, die er slecht gekleed uitzagen
ten einde zich tegen het gure Nederland
sche klimaat te beschermen, hadden zij,
bij gebrek aan jassen, jvollen dGeken om
den hals geslagen waren vol lof over
de bejegening in Spanje ondervonden. Zij
verklaarden overtuigd té zijn van de uit
eindelijke overwinning der Spaansclie re
geering. Vorgens deze zegslieden, die gestre
den hadden hij Bilbao en aan de Ebro,
bevinden zich nog 118 Nederlanders in
Spanje. Ook deze zullen spoedig terug
keeren.
Onder de mannen, die gisteren zijn aan
gekomen, waren er enkelen, die aan het
Iront waren gewond. Vier Nederlanders wa
ren met zware verwondingen in Spanje
achter gelieven. Zij worden in een der
hospitalen van Barcelona verpleegd.
In den vroegen avond vertrokken de
jongelieden groepsgewijze naar hun onder
scheidene woonplaatsen.
De aankomst te Rotterdam.
Aan station D.P, te Rotterdam stond
gistera-. ond een groote menigte, voorzien
van bloemen en geschenken, om hun fa
milieleden at te halen en eerst, toen de
trein van 6.04, die pas om tien voor halt
zeven het perron binnen reed, weer ver
trokken was, vernam men, dat de 13 Rot
terdammers cp het laatste oogenblik or
der hadden gekregen aan de Beurs uit
te stappen.
Op dit station waren o.m. enkele be
stuursleden van de Communistische Partij
Nederland aanwezig. Toen de trein tot
stilstand was gekomen, sprak de heer Reu-
derink namens deze partij de (eruggekeer
den toe, waarna een daverend hoera over
het perron -weerklonk. De mannen zongen
uit volle borst de Internationale.
Een van de Rotterdammers verhaalde
van zijn verblijf in Spanje. Ondanks den
iriesten achtergrond, kwam meermalen een
opgewekt element naar voren: de Neder
landsche brigade was een legeronderdeel,
waarop men kon bouwen en waarin de
geest voorlreffelijk was.
De indruk, die do mannen moe naar
Nederland hebben genomen is, dat het
republikeinschc Spanje van geen wijken
weet, het volksleger is uitmuntend geor
ganiseerd. Als bewijs van de groote dank
baarheid kreeg ieder vertrekkend lid van
de international brigade een som van
frs. 300 mee.
Dr bet Koloniaal Instituut te Amsterdam worden thans de voorbereidingen getrof
fen in verband met de Nederlandsche deelname aan de wereldtentoonstelling in 1939
te New York. Ben kijkje bij de werkzaamheden in de groote zaal der Indische at-
deeling.
Kameraad, die wilde echtschei-
den, haalde hem daartoe over.
De 43-jarige kolenwerJker J. J. ter S.
is wegens uitlokking van meineed doer de
Rotterdamsche rechtbank veroordeeld tot
een gevangenisstraf van één jaar, van welk
onnis hij in appel kwam bij het Haagsdhe
gerechtshof.
Uit het getrrigen-verhoor voor dit college
bleek, dat ter S. in een echtscheidingspro
cedure met zijn echtgenoole gewikkeld
was.
Volgens de verklaringen van zijn vrouw
leefde verdachte met een andere vrouw
samen, waarop zij een eisclr tot celrlsdhei-
ding indiende.
Verdachte zelf beantwoordde zijn vrouw
met een weder-eisch, haar van overspel
De laatste toebereidselen voor de K.L.M.-vlucht naar Zuid Afrika ter gelegen
heid van den lOOsten Dingaansdag. De -Reiger' wordt op Schiphol in gereedheid
gebracht
betichtende. Om dit ie bewijzen had hij
een kameraad overgehaald om voor de
rechtbank te getuigen, dat deze zijn vrouw
in een har bad gezien, omringd, door een
aantal mannen. Deze verklaring bleek op
onwaarheid te berusten, daar de kastelein
als getuige mededeelde, dat de vrouw noodt
in zijn café is geweest.
Ook' de kameraad bekende, dat hij dt val»
sche verklaring heeft afgelegd om verdach
te een plezier te doen.
Deze had hem er eerst twee kwartjes,
later nog twee gulden voor gegeven.
De kameraad was evenwel wegens mein
eed vervolgd en veroordeeld tot zes maan
den gevangenisstraf.
Verdachte zelf hield vol, dat de vrouw
wél in het café is geweest en dat de kame
raad zelf aangeboden heeft om eens te
gaan kijken.
Dat zoowel hij, als de vrouw en de kas
telein nu anders verklaren, schreef verdach
te toe aan het feit, dat ze tegen hem sa
men spassen.
De advocaat-generaal, mr. J. V. Polman,
achtte de getuigenverklaringen zoo duidelijk
en pertinent ,dat hij de uitlokking bewezen
achtte en bevestiging van bet vonnis van
de rechtbank vorderde.
Mr. D. J. I. van den Oever, de verdedi
ging voerend, wees op verdachte's gunstig
verleden. Nooit heeft iemand om op een
onwaarheid betrapt. De vromv evenwel
bezocht geregeld café's en ging met andere
mannen om. Pleiter concludeerde lot vrij
spraak en drong subs, op een voorwaarde-,
lijke straf aan.
Uitspraak 19 December. 1
DER
DINSDAG 6 DECEMBER 1938. No. 22031
