EERSTE BLAD.
Vrijdag 9 December 1938
OOK VOOR
HEREÜMODE
Zwedenduldt geen inmenging
Lockheed neergestort
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
91ste Jaargang.
No. 22040
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Rede van minister-president Sandler tegen
Süitsèhe bemoeiingen:
Be Zweedsche ministervan buiteniand-
sche zaken, Sandler, .heeft te Gothenburg
een rede gehouden," waarin t bij verschil
lende vraagstukken" van' dé buitenlaridsehe
politiek bezag; v
Hij zeide, dat de kléine Europee olie
mogendheden haar "onaöiankelijklicid,
beslist willen behouden.' Zij willen, al-
dus Sandler, haar zaken zelf regelen
zonder zicli te plaatsen onder de eco
nomische of politieke hegemonie van
een of andere grooten staat.
Be staten van de Balkan-Entente en de
Oostzeestaten hebben verklaard een neu
traliteitspolitiek te willen volgen, die ana
loog is aan die der Noorscne staten.
Al deze landen, met inbegrip van Ne
derland, België en Zwitserland, zien
zich genoodzaakt steeds meer aan
dacht te wijden aan het verzet tegen
de neiging der groote mogendheden,
die een ongepasten invloed op hen
willen uitoefenen. Tegelijkertijd stre
ven zij er naar normale en vriend
schappelijke betrekkingen met alle
groote mogendheden te onderhouden.
Onpartijdigheid en gematigdheid zijn
daarbij noodig.
Sandler koerde zich tegen inmengingen
en pogingen tot beïnvloeding van buiten
af van de meening in een vrij land on
sprak uitvoerig over „Zekere pogingen der
Duitsche autoritellen om buiten de Duit-
scho grenzen een ariseering- tot stand te
brengen".
Zweedsche firma's, die zaken doen met
Biuitscbland, hebben de mededeeling ge
kregen, dat het haar niet past niet-arisch
personeel in dienst te hebben, zekere in
Zweden gevestigde filialen van in Duitsch-
land ingeschreven maatschappijen zijn uit-
genoodigd inlichtingen te geven over het
ras van hun personeel. „Hier, aldus Sand
ler, heeft men de grens van het toelaat
bare overschreden".
De firma's, die weigeren aan. deze po
gingen gevolg te geven en hun bedrijf
te „ariseeren" hebben recht op instem
ming van de openbare mcening en op
steun van de regeering. Spreker er klaarde
te welen, dat dikwijls helaas het tegen
overgestelde bet geval is en daarom spoort
hij de Zweedsche leiders aan het beginsel
te huldigen, dat in Zweden alleen de
Zweedsche wetten gelden. Overmoed te
beantwoorden met zwakheid is geen goede
methode.
Ten aanzien van de beslissing van de
Zweedsche regeering eor. agent naar Bur
gos te zenden, stelde spreker vast, dat
de regeering zich alleen liet leiden door
de belangen van Zweden en niels anders
inhoudt clan de erkenning, dat Franco
meester is in het grootste deel van Spanje.
Reeds eerder heeft spreker hel liesluit
van de regeering medegedeeld, uit de niet
inmengingscomrais«>e te treden, aangezien
zij teleurgesteld was door de houding van
deze commissie Sandler wees er op, dat
België een gelijke houding heeft aange
nomen als Zweden. Zweden heeft deze
maatregel genomen om niet heirokken te
worden in maatregelen van de groote mo
gendheden, waarin Zweden niet wenseht te
worden betrokken.
De medewerking van Zweden aan de
niel-inmencing omvat drie punten:
Ten eerste- Het besluit den uitvoer van
wapenen en munitie te verbieden, genomen
Augustus 1936.
Ten tweede- het besluit tot samenwer
ken met de nxet-inmengingscommissie, ge;
nomen in September 1930.
Ten derde: Be verkiezing van Zweden
tot lid van c!c- subcommissie.
Ten aanzien van al deze punten kan
Zweden zijn houding wijzigen en de re
geering behoudt zich het recht voor naar
omstandigheden te handelen.
Vervolgens behandelde Sandler nog
liet vraagstuk van de beperking der
bewapening en in verhand hiermede
deelde tij brede, dat er reden is om
aan te nemen, dat binnenkort de on-
dertcekoning zaï volgen van een vloot-
verdrag tussclien Groot Brüfannië en
de Scandinavische staten,
len aanzien van de denkbeelden tot
hervorming van den Volkenbond, geuit door
Smuts, zeidc Sandler, dal men, omdat
de tijden moeilijk en onzeker zijn, moet
vasthouden aan de overtuiging, dat het
systeem van internationale samenwerking
moet worden gewijzigd De Noord Ameri-
kaansche republiek zal dan een zeer be
langrijke rol kunnen vervullen.
De. strijd in Spanje
Vrijwilligers verlaten Spanje.
Met een bizoaderen trein zijn gisteren
vierhonderd Britten van de internationale
brigade uit Spanje te Foix in Frankrijk
aangekomen. Even tevoren waren vierhon
derd Amerikanen aangekomen.
Het optreden der reehtsche
luchtmacht.
Uit Barcelona wordt gemeld, diait sedert
het begin van den burgeroorlog in 393 aan
vallen uit de lucht en' uit zee op de acht
voornaamste steden in Clalakmië 3788 men-
Te Barcelona werden 2500 mensdien ge
dood en 3200 gewond.
Belgie
De positie van Spaak
Hij heeft nog den steun der socia
listen.
Na een vergadering van socialistische
leiders is gisteravond de volgende mede
deeling gepubliceerd:
„De leden van liet bestuur der Belgi
sche werkliedenpartij, in vergadering Bij
een met do gedelegeerden van het bestuur
van het vakvereenigingsvcrboiid en de voor
zitters en secretarissen der socialistische
fracties in Kamer en Senaat, hebben ge
constateerd eenstemmig van meening te
zijn, dat de beslissing van het congres van
5 December betreffende Burgos gerespec
teerd moet worden.
Zij hebben kc-nnis genomen van liet aan
bod der socialistische ministers, onmiddel
lijk af le treden. Zij. zijn, echter, met,bot
oog op liet belang van het land en de ar
beidersklasse, van meening, dat onder de
bestaande omstandigheden er geen aanlei
ding voor is, dat de socialistische minis
ters uit de regeering treden, gezien het
feit, dat de voorwaarde, door het congres
voor dit aftreden gesteld, niet vervuld is".
De begrooting door de Kamer aangenomen.
De Belgische Kamer heeft met 121 tegen
26 stemmen bij 7 onthoudingen de gewone
begrooting en het legercontingent voor het
volgende jaar aangenomen.
De Kamer heeft de lichting 1939 be
paald op 88000 man. De Kamer moet de
sterkte van do lichting steeds voor het ein
de van het jaar vaststellen en dit is de
reden, waarom gisteren de Kamer nog bij
een is gebleven.
Engeland
De a.s. reis van Chamberlain en Halifax
naar Rome.
Vernomen wordt, dat de ambtenaren,
die Chamberlain en Halifax op hun reis
naar Rome zullen vergezellen, dezelfden
zuilen zijn als die hen naar Parijs ver
gezelden, rei uitzondering van William
Strang, in wiens plaats Maurice Ingram,
de chef van de afdeeling Zuid Europa van
het departement van buiteniandsche zaken,
die deskundig is in Italiaansche aangele
genheden, zal meegaan.
Koningin Marie van Zuid-SIavii; in Enge
land.
Koningin Marie van Zuid-Slavië is gis
teren voor een particulier bezoek o.a. aan
koningin Mary te Dover aangekomen.
Frankrijk
Versterkingen te Tunis aangekomen.
Gisteravond zijn uit Cbnstanline nieuwe
versterkingen te Tunis aangekomen voor de
mobiele garde. Voorts zijn politie vers terkin-
gen uit Frankrijk onderweg.
Gistermiddag zijn bij demonstraties zes
tien Italianen aangehouden.
Onder hen bevinden zich de voorzitter
van de „Dopolavoro" te Tunist, Ubaldo en
den fascisten leider, Licinio, employé
van het Italiaansche consulaat-generaal. Bei
den hebben de bevolking aangespoord' te
genbetogingen te honden en te roepen
„Tunisia a noi" (Tunis voor ons).
In Tripolis zijn bij tallooze Jqodsche za
ken de ruiten met steenen ingeworpen. Jol
den zijn mishandeld.
Italië
Jamais".
Behalve de berichten over de betogingen
te Tunis en elders in Frankrijk tegen de
Italiaansche aanspraken, publiceert de „Tri
bunal" onder bet opschrift in het Fran solt
„jamais" het volgende: 1
1360 Italië te Napels? nooit
1870 Italië te Rome? nooit.
1911 Italië te Tripolis? nooit
1919 Italië te Fiume? nooit.
1935 Italië te Addis Abeba? nooit
1938 Italië te Tunis, Ajaccio, Dzjiboeti?
nooit nooit.
Tsjecho Slowakije
Alice Masaryk treedt af als voorzitster van
het Roode Kruis.
De voorzitster van het Tsjechische Roode
Kruis, Alice Masaryk, de dochter van den
eersten president heeft haar functie neer
gelegd.
Een generaal werd belast met de reor
ganisatie van het Roode Krnis.
Vereenigde Staten
Laguardh in verband act anti-Duitsche
houding bedreigd.
L'aguardia, de burgemeester van New
York, heeft gisteravond verklaard-, dat hij
Woensdag een ropde.Jkartonnen doos had
ontvangen, die den 7en p'coember op Long
Island was gepost, en die een revolver
kogel bevatte, alsmede een mét een haken
kruis onderteekend briefje riiet de woor
den: „Dit zult gij ontvangen)* als gij door
gaat met uw aanvallen op de Duitsche
nazi-partij",
Laguardia heeft het briefje en den kogel
onmiddellijk aan de politie overhandigd'
voor het instellen van een onderzoek.
Oud- ambassadeur Dodd vervolgd.
Een klacht is ingediend tegen den vrc<e-
geren ambassadeur der Vereenigde Staten
te Berlijn, William Dodd. Hij wordt be
schuldigd Maandag j.l. met zijn auto te
Hanover in Virginië een negermeisje van
vier jaar te hebben aangereden en daarna
de vlucht te hebben genomen. Hel kind
werd zwaar gewand.
Duitschland
Brit sein consul-generaal weigert officieele
uitnoodiging.
De Britsclie consul-generaal heeft een of
ficieele uitnoodiging geweigerd, met de
mededeeling, dat hij zulke plechtigheden
niet kon bijwonen, zoolang overal in
Duitschland nog in het openbaar aanplak
biljetten hangen, welke voor het Britsche
leger beleedigend zijn, en waarop Britsche
soldaten zijn afgebeeld, die in Palestina
met machinegeweren schieten, met een
tekst, waarin gewezen wordt op de ge
welddaden, die, naar men beweert, in het
Britsohe rijk hoogtij vieren.
Een antwoord aan Mac Donald.
De „Voelkischer Beobachter" bespreekt
de verklaringen van den Britschen minis
ter van koloniën, Mac Donald, over het
koloniale vraagstuk. Het blad zegt, dat de
redenen van Mac Donald' om de vroegere
koloniën niet aan Duitschland terug te
geven, niet steekhoudend' zijn. De Britsche
regeering aldus het blad heeft niets
„af te staan", want zij en de Britsche
dominions bezitten de koloniën niet, doch
besturen ze slechts. Duitschland beschouwt
zijn oude koloniën nis zijn rechtmatig be
zit. Het is Duitschland overigens onver
schillig of „andere land-en" bij de kolo
niale kwestie betrokken zijn.
Duitschland eischt elk zijner koloniën
terug van het land, dat deze op het oogon-
blik bezit. De „vrijwillige meening der in-
Wederom een vliegongeluk nabij Schiphol.
Vier slachtoffers. Toestel neergestort en
verbrand.
Om kwart over elf vanmorgen heeft in de onmiddellijke nabijheid van Schip
hol weer een ernstig vliegtuigongeval plaats gehad, dal dilmaal aan vier perso
nen het leven heeft gekost.
Het Lockheed-vïiegtuig Ekster" van de K.L.M. is kort na den start op korten,
afstand van Schiphol afgegleden, neergestort en in brand gevlogen. Het toestel
kwam neer nabij den dijk van den Haarlemmermeerpolder.
Aan boord van het vliigtntgï^dat "opgestegen was voor een lesvlucht,, bevonden
zieh vier personen, n.1. de gezagvoerder, de radiotelegrafist, de boordwerktuig
kundige en een leerling, die allen zijn omgekomen.
Het beticht van deze vliegramp, zal
met ontzetting vernomen worden. Nog
versch in liet geheugen ligt de ramp
van de „ijsvogel". Ditmaal is welis
waar geen lijnvliegluig van de K.L.M.
verongelukt, doch de ramp, weer in
de onmiddellijke nabijheid van de Ani-
sterdamsche luchthaven, heeft weer
vier siachtoifers geeisclit.
Te kwart over eif was het Loekheed-
vliegtuig „Ekster" opgestegen met als
besluurder-leeraar de vlieger Van der
Sijde. Als leerling-vlieger vloog mee
de heer Schrey. Verder waren aan
boord de werktuigkundige Jedeker en
de radio-lelegrafist Becking.
Wat er precies gebeurd is, kon niet
direct worden vastgesteld. Vast staat,
dat het toestel kort nadat het was ge
start en toen het zich nog op vrij
geringe hoogte bevond, is afgegleden
en neergestort.
Het toestel kwam neer in den. Haar
lemmermeerpolder vlak bij den dijk
langs den Ringvaart, op ongeveer an
derhalve kilometer van den ingang van
het vliegveld Schiphol.
Direct nadat liet toestel was
neergekomen, vloog het in brand.
Toen men bij het toestel kwam
was dit geheel in vlammen gehuld
en was het niet meer mogelijk aan
de inzittenden hulp te bieden. Het
is waarschijnlijk, dat de vier slacht
offers op slag gedood werden. Hun
lijken zijn verkoold. Van liet toe
stel is niet meer dan een doof"
brand geheel vernield wrak 'over
gebleven.
Onmiddellijk nadat bekend werd, dat
er op Schiphol een vliegtuig was neer
gekomen, zijn uit Amsterdam de ge
meentelijke geneeskundige dienst en de
brandweer ter assistentie derwaarts
vertrokken. Ook van het vliegveld zelf
werd onmiddellijk alle beschikbare
hulpmateriaal naar de plaats1 van de
ramp gedirigeerd, dociï "redding was
niet meer mogelijk.
Hel verhaal van een ooggetuige.
Nader meldt men ons uit Amsterdam.'»
Toen wij op de plaats van de ramp kwa
men, ronden wij daar een ooggetuige van
de ramp, die onze luchtvaart thans weer
heeft getroffen.
,„De „Ekster" aldus onze zegsman
kwam laag vliegende in aanraking met
de toppen van da hoornen aan den Schip-
holdijk. 1
Direct daarop is het, niet draaiende mo
toren, neergestort tegen den weg, die van
den Schipholdijk, ioopende langs de Ring
vaart, leidt naar de boerderij „Johannes-
hoeve" van den heer Van do Veldt.
Onmiddellijk nadat liet toestel was neer
gestori, vloog het in brand. Geweldige vlam
men schoten omhoog en iedere mogelijk
heid om de inzittenden te hulp te komen,
was uitgesloten. Het brandende toestel
verspreidde een enorme hitte, zoodat het
gevaarlijk was dicht hij te komen".
Hoe de ramp geschiedde.
Officieel vernemen wij van de zijde van
do K.L.M., dat de gezagvoerder-loeraar
Van der Sijde was aangewezen om den
heer Schrei] les te geven in de behandeling
van het Lockheed-vüegtuig. Hierbij wor
den volgens oen bepaald programma oefe
ningen uitgevoerd onder nabootsing van
de moest ongunstige omstandigheden.
Vanmorgen werden met hot vliegtuig
„Ekster" op vollast oefeningen uitgevoerd
in hel stilzetten van één motor na den
start.
Aangenomen moet worden, dat het vlieg
tuig daarbij door te weinig snelheid is
afgegleden en tegen den grond is gestoo»
ten, waardoor liet in brand is geraakt.
De Lockheed Super Electra „Ekster"
genummerd PHAPE, is een van do heide
Lockheed-vliegtuigen, waarover de KLM
tot dusver beschikte.
landers", waaTaan men thans aandacht wil-
schenken, is niet gevraagd, toen zij onder
de overwinnende landen verschachterd zijn.
In 1919 zouden zij 2ich, indien zulk een
volksstemming al mogelijk zou zijn, stel
lig voor Duitschland hebben uitgesproken.
Geen conferentie te Miinchcn.
Naar aanleiding van het bericht, over
de bijeenrocping van nazileiders te Miin
chcn tegen vandaag en over een dub
bele ontmoeting lusschen Von Ribbentrop
en Ciano en Mussolini en Hitier, wordt
volgens Havas te Berlijn van bevoegde
zijde verklaard, dat men van niets weet.
Men is ^an meening, dat het hier om niet
anders dan proefballons gaat.
Mexico
Mexico verkoopt olie aan Duitschland.
Volgens een telegram uit Mexico aan de
„New York Times" heeft de Mexicaansche
regeering twee overeenkomsten geteekend,
op grond waarvan in 1939 voor een be
drag van 25 miltioen dollars aan onteigen
de olie naar Duitschland' zal worden ver
scheept.
Voorts meldi het blad, dat de eerste
overeenkomst betrekking heeft op den aan
koop, deels contant, voor een waarde van
8 milliocn dollar voor de Duitsche ma
rine, terwijl krachtens de tweede overeen
komst olie tot een bedrag van 17 millioen
dollar zal worden geruild voor Duitsche
machinerieën en andere goederen. Men
meent le weten, dat de prijs aanzienlijk
beneden den wereld-marktprijs ligt.
BINNENLAND
Beteugeling van het cadeaustelsel
gevraagd.
In een telegram aan de Tweede Kamer
zegt de cenlr. contact-commissie tussdhen
de Nederiandsche vereeniging van Huis
vrouwen en den Koninklijken Nederland1.
schen Middenstandsbond, te zamen omvat-
tonde meer dan 60 0000 leden, met groote
teleurstelling kennis te hebben genomen
van het afwijzend standpunt van den mi
nister van economische zaken, t.a.z. de
wettelijke beteugeling van het cadeaustelsel.
Zij is geenszins overtuigd door de hiervoor
aangevoerde argumenten, welke van eenzij
dig industrieel karakter zijn en verzoekt
de Kamer den minister uit te noodigen, on.
verwijld een wetsontwerp terzake voor te
bereiden, aangezien de uit het oog verloren
overwegende belangen van verbruiker en
handelaren zulks vorderen, i
tti
Het stoffelijk overschot van Koningin Mand van Noorwegen is gisteren ten
grave gedragen. Een overzicht tijdens den rouwdienst in de Kathedraal te
Oslo. (Telegrafisch overgebrachte foto).
Dc/.e uüurani '.erschijut dadelijks, met ait*
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—; franco per ?ost
f 2.5Ö. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen,
Advertentiee, rooi het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan liet Bureau
bezorgd zijn, 'n Zaterdags vóór 9 uur.
Een bepaalde plaats van advertentiëa
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Prijs der Advertenlien: van 15 regels f 1 55;
Iedere regel meer 10.30, in het Zaterdagnummer
15 regels f 1.60, iedere regel meer ƒ0.35
Reclames fü.75 per regel. IncassoivOstenScts.;
Eostkwitanties 15 ets. 'Janeven \an advertenüen
y abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertenüen opgenomen h 10.50 t/m. woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden*
*s Woensdags: Kleine Ad verten tien tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentién 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
i. i CCVGG 1
sen en weraen g^uiuruu. cu wsigvwuriu,
3182 gebouwen weiden vernield.
