Maandag 12 December 1938
EERSTE BLAD.
Memel aan
Du tschland
91ste laargang.
No. 22042
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
De Memel-Duitschers wenschen „terug naar
liet vaderland", maar laten de beslissing aan
Berlijn over. Heeft Hitier nu wérkelijk geen
territoriale eischen meer?
De Fransch-ltaliaansche spanning
De strijd in China
Frankrijk
Dormoy verschijnt niet
Duitschland
Hongarije
Italië
Zuid-SIavië
Vereenigde Staten
Engetand
BINNENLAND
Weensche kinderen in ons land
Gemengd Nieuws
Zware fabrieksbrand
1
Ueio couraai verschijnt dagelijks, met uit»
sondering Zon" en feestdagen.
Prns por kwartaal f 2.—; tranco per post
2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen
Advertentien voor liet eerstvolgend Dam
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
EDA i i 1HE COURANT
Pry8 der Advertentien: van lregels 11 55;
Iedere regel meer f 0.30; in het Zaterdagnummer
15 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.35
Reclames fü.75 per regel. Incassokosten» ets.;
postkvvitanties 15 ets. 'ianeven \an advertentien
Sij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentien opgenomen 10.50 t/m 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*6 Woensdags: Kleine Advertentiéntot25woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien 11.00, indien
üiet vóór Vrijdaga\ond 6 uur bezorgd.
in Memel de verkie-
\-oor den autonomen
Gisteren zijn
zingen gebouoen
landdag in bet Memelgebied. Op zicli
zelf zon dit een gebeurtenis van on
dergeschikt bening zijn, indien niet de
Memel-Duilschcrs (nat- soc. georgani
seerd.,, bij deze verkiezingen geijverd
hadden voor een voksstemming voor
vereeniging met het Duitsche rijk.
Zij liopen 27 van de 29 zetels te be
halen en zij hebben positief verklaard,
dat zij voornemens zijn in het nieuwe
jaar de aansluiting bij Duitschland le
eischen. Reeds zijn 450 Joodsche families
uit liet MetuelgeLied vertrokken, uit vrees
voor flitlerbcwmd.
Bijna 1 millioen pond sterling belegd
kapitaai zou zijn teruggelrokken. In de
straten van Memel patrouilleerden Zater
dag en gisteren Je in uniform gestoken
en kaplaarzen dragende wacht van dr.
Neumann, den 50,jarigen vee-arls, die in
Memel een gelijke praats inneemt als Hen-
lein destijds in het Sudetengebied. Tot
dusver Letrot d« Duitsche eisch uhslui-
tand de \olie-hee autonomie binnen Li-
tauen. Thans heelt evenwel Berluleit, de
plaatsvervanger van Neumann, verklaard,
dat men binnenkort den eisch zou stel
len „terug naar het Duitsche rijk", en
wel op ceil wijze, welke niet kan wor
den genegeerd.
In Kaunas, Je hoofdstad van Li-
lauen, neemt men aan, dat reeds be
sprekingen worden gevoerd niet
Duitschland over eventucele conces
sies ter ka'.meeriug van de bevol
king.
Het is echter wel zeker, dat de Litau-
sche regeoring vergeefs getracht heeft te
Berlijn zekeriieid te verkrijgen over de la
tere bedoelingen van Duitschland ten aan
zien van het Memelgebied. Berlijn heeft
onveranderlijk geantwoord, dat liet slechts
één ding verlangtalgehee'e naleving van
het Menielsiatunt. Duitschland wil blijk
baar niet in tegenspraak komen met de
herhaalde vcrzcuciingen van Hit'er, dat er
voor Duitschland na de regeling der Su-
deten-Duitsche kweslie, geen territoriaal
probleem meer in Europa bestaat. Deze
gereserveerde houding wordt echter min
der in acht genomen door de provinciale
organen in Oost Pruisen eri vooral door
de Duitsche leiders te Memel. Hun chef
Neumann, heeft dezer dagen gezegd: „Ons
vaderland moet weer vrij worden". Deze
elastische formule laat alle oplossingen
toe.
De pro-Duit.scbe stemming van „Rasge-
nooten, het vaderland roept u" en „Wij zijn
en blijven Duitschers", is algemeen
De opkomst voor de verkiezingen was
gisteren dan cos groot;-ongeveer 98 pet.
van het aantal kiezers heeft zijn stem
uitgebracht Over .en .*;le dagen zal de uit
slag eerst bekend gemaakt worden.
Dr. Neumann acht toestand rijp
voor beslissing ten aanzien van
Memel.
Dr. Ernst Neumann, de leider van het
„Kulturverband" in Memel, heeft een aan
tal buitenlandsche journalisten ontvangen,
en bij deze gelegenheid verklaard, „dat de
toestand rijp was voor een beslissing ten
aanzien van Memel". Ilij gaf eveneens te
kennen, dat tot „actie" zou kunnen wor
den overgegaan na de bijeenroeping van
den landdag in Januari a.s.
Deze verklaringen bevestigden den alge-
ineenon indruk, dien men te Memel krijgt,
namelijk, dat geen belangrijke wijziging als
onmiddellijk gevolg van de verkiezingen
behoeft te worden verwacht.
- Leidende Duitsche kringen te Memel zijn,
uitgaande van het beginsel, dat de regee-
iing te Kaunas het initiatief zal moeten
nemen tot verbetering van den toestand
te Memel, van oordeel, dat gewacht moet
worden op de bijeenkomst van den Land
dag en de betrekkingen, die zich tusschen
de plaatselijke autoriteiten en den cen
trale regeering zullen ontwikkelen.
De beslissing, welke een ossenlieele
verandering zal brengen in den toe
stand in Memel, zal niet genomen
worden te Memel, doch te Berlijn, en
het oogenblik, waarop do beslissing zal
vallen, zal blijkbaar afhangen van den
stand der betrekkingen tusschen de
beide betrokken regeeringen. In dit
verband moet de terugkeer afgewacht
worden van dr. Zechlin/den Duitsclien
gezant te Kaunas, die de Litausche re»-.
geering waarschijnlijk welomschreven
voorstellen der Duitsche regeering zal
voorleggen.
Bezorgdheid in Britschc pers over
het Memel-vraagstuk.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat men
in do plaats van de ontspanning, waarop
men na München gehoopt had, de laatste
twee maanden van verschillende onver
wachte kanten nieuwe oorzaken van span
ning heeft zien geboren worden. Na gewe
zen te hebben op de Jodenvervolgingen
noemt het blad de Memel-eischen, „een
ontwikkeling, die moeilijk in overeenstem
ming schijnt te kunnen worden gebracht
met de verzekeringen, dat Duitschland na
de inlijving van de Sudeten geen terri
toriale wenschen meer had", en het anti-
Fransclie optreden van Italië, 'dat welis
waar schijnt te luwen, doch welk verschijn
sel daarom „een niet minder verontrustend
symptoom is".
Wat deze uitbarstingen te verontrusten
der maakt, aldus het blad, is, dat zij zoo
zorgvuldig gesynchroniseerd; zijn en zoo
zwaar mogelijk drukken op het streven naar
kalmeering. Toen Chamberlain van Mün
chen terugkeerde, had hij het recht op
de hem toegezegde medewerking te reke
nen. Het is echter meer dan duidelijk, dat
het daaraan ontbroken heeft.
Anti-Franschc betiiogingcn
verboden.
Reuter meldt uit Ilome
Naar verluidt heeft de Ilaliaansche
minister van binuenJandsche zaken ge
lost, dat de anti-Fransclie befoogingen
geslaakt worden.
De hangende kwesties niet Frank
rijk moeten geregeld worden.
Het Ital. politieke tijdschrift „Relazioni In-
ternazionali" bespreekt de natuurlijke aspi
raties in Afrika va.n het Itaiiaansche volk
en zegt, dat de tusschen Frankrijk en Italië
hangende kweslies moeten, worden opge'ost,
want anders zal Italië ze zelf oplossen.
Tunis en Goisica, zoo vervolgt het tijd
schrift, zijn als een pistool op de borst
van Ilalië, en wat Dzjiboeti aangaat, het
lot van de haven en van de spoorlijn
naar Addis Abeba ligt in Italië's handen.
Ook brengt het blad den eisch naar een
herziening van het statuut van het Sucz-
kanaal ter sprake, en schrijft: Het uur voor
de regeling heeft geslagen. Het werd door
alle Italianen verwacht. Namen als Tunis
hebben dezelfde beteekenis als vroeger
Trente en Tiiëst.
Ciornalc d' Italia eischl her
ziening in bestuur van Suez-
kanaal.
Do „Giomale d' Italia" houdt zich in een
uitvoerig artikel bezig met de "kwestie van
het Suez-kanaaJ. Hel blad zegt, dat de
exploitatie van het kanaal aan de internatio
nale Suez-kanaal maatschappij enorme win
sten oplevert, welke alleen moeglijk zijn
door de zeer hooge tarieven.
Het blad noemt liet een ongehoord solum-
daal, dat de maatschappij ziclh er alleen
interesseert, sensationeel© dividenden aan
de aandeelhouders uit te keeren, zonder
acht te slaan op do vitale belangen van alle
landen, die varen en werken, dus van hon
derden millioenen menschcn.
Het oogenblik is gekomen, zegt de Gior-
nale, om een radicale en snelle wijziging
te brengen in het administratieve beheer
van het Suez-kanaal. De Franschen bc-
zifent ruim de helft der aandeelen van do
maatschappij en strijken een aanzienlijk
bedrag op aan dividenden, welke verre
hun aandeel in de tarieven overtreffen,
aangezien zij de vijfde plaats in het ge
bruik van hel kanaal innemen. (1. Enge
land, 2. Ilalië, 3. Duitschland! 4. Neder
land, 5. Fiankrijk).
Ilalië, dat na Engeland hel meeste be
taalt, heeft geen enkel aandeel in zijn
bezil. De tarieven nioelen dus stellig om
laag, in liet belang van de gchcoie wereld.
Waiyeoeng opnieuw door de
Chineczen bezel.
Van CUiineesche zijde wordt gemeld, dat
te Hongkong een nog niet bevestigd bericht
is ontvangen volgens hetwelk de Clhince-
sche hoepen in Kwangtoen opnieuw Waï-
yeoeng hebben bezet. Deze stad ligt aan
de Oost-rivier op 120 K.M. ten Oosten van
Kanton. Den Japainschen strijdkrachten zijn
lievige verliezen toegebracht. Zij moesten
zich teiugtrekken in de ridding van RoUdo,
dat 20 K.M. verder l'gt.
De strijd aan het centrale
front.
Sinds twee dagen zijn de militaire ope
ralies in Noord-Iloenan herval. De Japan-
sche .troepen zijn niet geslaagd in hun po
ging de Oiineeschc slrijdkradblen op> den
Noordelijken oever van de rivier Ilsintsjian-
go op te drijven.
De Chincesche troepen zijn er op den
Noordelijken oever niet alleen in geslaagd
de Japansche aanvallen bij Sankanglsoei en
Tsjinkangyi (e doen mislukken, doch zij
zijn ook over een aanzienlijken afsland op
gerukt en hebben Hsinkaitang, op 15 K.M.
ten Z.O. van Yolsjau heroverd.
Hij weigert als getuige op te
treilen in het proces-Skoblin.
Bij het begin van de middagzitling in
het proces Skoblin beeft de voorzitter Za
terdag een brief van Dormoy voorgelezen,
waarin gezegd wordt: „Als mijn getuigenis
nuttig kon zijn voor de waarheid en welke
zaak ook zou kunnen dienen, zou ik uiet j
aarzelen, maar ik weet niéts van de crimi
neele zaak, die de assizeu behandelen, ik
ben bovendien van meening, dat ik onmo
gelijk uitleg zou kunnen geven van reae©-
ringsdnden, waaiover ik slechts voor hel
parlement en voor het algeineene kies
recht rekening en verantwoouliiig zon heb
ben af le leggen".
Scbecpsstaking in Le Havre practiscli
afgeloopcn.
Pc schepelingen van do Zaterdag uit
New-York teruggekeerd©mailboot „Cham-
plriin", hebben geweigerd zich hij de sta
kingsbeweging aan le sluiten, lïenerzijds
als gevolg van deze wcigerïngg, en an
derzijds door het toenemend aantal ver
zoeken om bij de maatschappij to werk
te worden gesteld, beschikt de Compagnie
Générale Transatlanlique over voldoende
personeel om haar schepen te kunnen be
mannen. Die staking is feitelijk afgeloopen
De „Normandië,, zal 17 December a.s.
uit Le Havre naar New-York vertrekken.
Sehusclmiggs amnestie onder Hitlers
supervisie.
Gisteren is een door Hitier onderlee-
kend decreet uitgevraadigd', waarbij de
rijkskanselier zich iedere beslissing voor
behoudt ten aanzien van strafzaken, waar
voor de vroegere Oostenrijksche bonds
kanselier amnestie heeft verleend. Even
tueel zal de rijkskanselier bepalen, dat de
vervolging zal worden hervat of de von
nissen worden ten uitvoer gelegd.
Zuivering" van de bretelsindustrie.
In een vergadering van bretelsfabrikan
ten, heeft de leider van deze industrie
aangekondigd, dat voor het einde van dit
jaar deze industrie „gezuiverd" zat wor
den. Te Berlijn was de helft van deze in
dustrie in Joodsche handen.
Achttien predikanteu in Brandenburg
zonder traktement.
Naar vernomen wordt, is aan achttien
predikanten in Brandenburg op bevel der
kerkelijke autoriteiten hun tractement ont
houden, omdat zij op 30 September j.L
een kerkdienst hebben laten houden, welke
met het oog op de internationale crisis,
misplaatst werd geacht.
Van vijftien predikanten werd' om dezelf
de reden reeds het tractement ingehouden.
Op her oogenblik worden 12 predikanten
van de Belijdende Kerk, o.w. ds. Martin
Niemoeller, in concentratiekampen of in
de gevangenis vastgehouden.
Talrijke bekeeringen onder dc Joden.
De berichten over verscherping van do
anti-Joodsche wetten, hebben ertoe geleid,
dal de Joden te Boedapest zich op groote
schaal laten hekeeren.
Ongeveer 20.000 Joden willen overgaan
tot het roomsch-katholieko of protestant-
sche geloof, teneinde te ontkomen aan
de gevolgen van de wetgeving.
Mussolini naar Sardinië.
Met belangstelling zien politieke en. di
plomatieke kringen te Rome de reis te
gemoet, die Mussolini buinenkort naar Sar
dinië zal maken.
Deze reis zal ten doel hebben de inwij
ding van de nieuwe stecnkolenslad Car-
bonia, doch men neemt algemeen aan, dat
de Du.ce die gelegenheid een belangrijke
redevoering zal uitspreker»,
Na het défilé der troepen tijdens het bezoek van Z. K. H.
Prins Bernhard aan het corps mariniers te Rotterdam kwam
burgemeester Oud den Prins begroeten
Dc verkiezingen.
Bij dc gisteren gehouden verkiezingen
voor liet parlement, lieeft de radicale unie
van minister-president Slovadinowtisj, in
de hoofdstad 48.277 stemmen behaald, ter
wijl de oppositie-partijen 13.310 stemmen
behaalden.
Ook in Servië, Bosnië, Ilerzegowina en
"jSlowenie, heelt hij een groote meerder
heid behaald, terwijl in lvroatie en am
de kust de aanhangers van Malchck een
krachtige terreur op de kiezers hebben
uitgeoefend, waardoor de oppositie hier
betere resultaten heeft gekregen.
Volgens de tot nu toe bekende resul
taten zal de regeering in het nieuwe par
lement 300 tot 310 zetels krijgen en de op-
jo-itie 60 tot 70.
Eden bij Laguarilia.
Eden heeft Zaterdag een bezoek gebracht
aan den burgemeester van New-York, La
guardia.
Eden heeft gisteren den dag buiten de
stad doorgebracht. Vandaag is hij
Washington gegaan.
Teckenen van afnemen der terreur in
Palestina.
In gezaghebbende kringen te Jeruzalem
acht men het veelbeteekeneml voor de
w ending in de PaJestijnscho situatie, dat
meer vertrouwen en samenwerking tus
schen de Arabische plattelandsbevolking en
de militairen valt waar te nemen.
In het geheele land zijn bijna honderd
terroristen gearresteerd, liet grootste aan
tal sinds de toestand verergerd is.
Het krachtige optreden der troepen, be
staande In ven assen de overvallen en na
sporingen, lieblxm ertoe bijgedragen do bo-
Naar men ens mededeelde behoorden
deze kinderen echter niet tol het trans
port kinderen, welke voor onderbrenging
in ons land en voor doorreis naar En
geland zijn ingekomen
Dc aankomst in Hoek van nol-
land en Den Haag.
Om elf uur gisteravond is de trein in
Hoek van Holland aangekomen.
Velen, die ter ontvangst en begeleiding
van de kinderen uil Den Haag en Rotter
dam gekomen varen, bevonden zich reeds
op het station.
Oc-k het publiek toonde voor de aankomst
van de vlnclitelingetjes veel belangstelling
en stond builen het station den trein af
te w achlcn.
Ook in Hoek van Holland had alles een
vlot en geregeld verloop.
De 1.02 kinderen 62 jongens van 2
tot 17 jaar en 40 meisjes \an 6 tot 17
jaar voor Dm Haag slapten het eerst
uit den trein en begaven zich buiten hot
slation,, waar vtw bussen stonden te wach
ten om heil naar Den Haag te brengen.
De kinderen, u aarvan vooral dc jongslen
er na do lange reis wel vermoeid uitza
gen, toonden niettemin groote belangstel
ling voor hun nieuwe omgeving. In de
bussen word de slaap sommigen wel wat
le machtig en enkelen kwamen slapende
in Den Haag aan.
Nadat de bussen vertrokken waren, ver
lieten do 500 anderen den trein en bega
ven zich aan boord van de „Prague", wel
ke hen naar Engeland zou brengen.
De voor Den Haag bestemde kinderen
werden eerst naar het gemeentelijk badhuis
aan de Nieuwe Haven gebracht, waar zij
een korte medische inspectie ondergingen
en in het bad werden gestopt. Daarna
het was reeds ver na middernacht gewor
den gingen de kinderen naar hun. eerste
vu. vi» iiuuL uau vvxnvu
wegingen dei terroristen nauwkeurige) l!' i tehuis hier te lande, naar do school in de
loeren kennen. Het georganiseerde terro- frpemicusstraat, waar zij na hun lange
risme is thans aan het kwijnc-n tot spora
dische aanslagen.
Hermann Rrascli, een ambtenaar van
Barclay's Bank te Jeruzalem, is toen hij
zich na het invallen van de duisternis te
voet huiswaarts begaf, vanuit een hinder
laag doodgeschoten. Zijn lijk werd aan den
kant van den weg gevonden door een
Zweedsclie zendelinge.
reis rustig konden gaan slapen.
Zeshonderd Joodsche kinderen
aan de grens. Vijfhonderd rei
zen door naar Engeland.
Gisteravond 0111 kwart over acht is te
Nijmegen de extra-trein uit Wee non aan
gekomen met zes honderd Joodsche vluch
telingen, waarvan er vijf honderd be
stemd zijn voor Engeland en honderd voor
Den Haag.
De trein was gisterochtend twee uur
later dan was vastgesteld uit Weenen
vertrokken. De reis had een vlot ver
loop. De stemming onder de kinderen was
zeer opgewekt en allen waren zeer dank
baar voor de hartelijke ontvangst Het
vluchtelingencomité had gezorgd voor kof
fie, brood en fruit, in zoo ruime mate,
dat men nog over hield. Vier geneeshee-
ren gingen verder met den trein mede
voor nader onderzoek. Dames'eden van
het Rotterdamsche en Ilaagsche vluchtelin
gencomité waren naar Nijmegen gekomen
om de kinderen naar Hoek van Holland
te vergezellen. Om uw a rt voor negen reed
de lange trein het station Nijmegen uit,
waarbij de vele belangstellenden de jonge
reizigers hartelijk nawuifden, die op hun
beurt daarop vroolijk reageerden.
Aan dc grens achtergebleven.
Twee en twintig kinaeren, wier papie
ren niet in orde waren, moesten aan
de grens achterblijven. Alsnog worden po
gingen m het werk gesteld om vergun
ning tot toelalmg van deze groep te ver
krijgen.
Houtfabriek bij Eindhoven.
grootcndeels afgebrand. 1
Vrijdagavond heeft in het dorp Nuenen,
nabij Eindhoven een hevige brand gewoed1,
die een groot deel van de fabriek van
Raessens Houtindusirie in asch heeft ge
legd.
Omstreeks kwart voor acht werd de
brand ontdekt in een houtloods van 2
verdiepingen, naast de machinale hout
zagerij.
Personeel van de fabriek, trachtte nog
het vuur te blussclien met eigen middelen,
doch de vuurgloed was reeds te hevig.
De voorraden hout in deze loods brand
den als een fakkel. Het primitieve hand-
spuitje van Nuenen kon tegen deze vuur
zee ook hoegenaamd niets uitrichten.
Onmiddellijk werd de Eindhovensche
brandweer gerequireerd, doch déze kon
ongelukkigerwijze niet direct water geven,
wegens een defect.
Intusschen was het vuur overgeslagen
naar de groote zagerij.
Binnen weinige oogenblikken stonden ook
de aideeling voorbereiding, deuren eu de
lijmkamer in lichtelaaie.
Toen bleek liet gevaar voor verdere uit-
eiding echter geweken. De loods met
den geileden voorraad hout, alsmede d'e
zagerij, was toen tot den laaf sten spaander
uitgebrand. Het gelukte de brandweer ech
ter het kantoor en de sigarenkistenfabriek!
te redden.
Ongeveer 40 man kon aan het werk
blijven. In de verwoeste deuienfabriek veifc
te eveneens een 40-tal arbeiders.
