EERSTE BLAD.
Ruwe handen
Woensdag 21 December 1938
Strijd om Chamberlain
Roemenië
Engeland
Vereenigde Staten
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Het oppositioneele standpunt inzake Engeland's
buitenlandsch beleid.
De strijd in China
De Russisch-Japansche spanning
Belgie
Tsjecho Slowakije
De spanning in tiet kabinet
Duitschland
Kerk en School
De financiën van het
Zendings bureau
Desa courant Terschijnt dagelyks, met uit-
sondering van Zon- en Feestdagen.
Prqs per kwartaal f 2.franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers* 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num-
jner moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Pry* der Advertentiën; van 15 regels fl 55;
Nn 999*50 lcdere meer f0.30; in het Zaterdagnummer
l"ü# AAUJU 15 regels f L80, iedere regel meer f0.35
Reclames f0.75 per regel. IncaBsokoste«5ct9.;
■Tostkwitanties 15 ets. Tarieven van advertentiën
•ij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen k 1 0.50 t/in. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk v/oord meer
5 cent tot een maximum van 30 voorden.
s Woensdags: Kleine Advertentiéntot25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën M.QO,indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Het is nu drie maanden geleden, dal
Neville Chamberlam zich .door zijn sen
sationeel© vliegtocht, haar.- Bercbt'esgadeh
voorgoed een plaats in degeschiedenis
boeken van de toekomst verwierf.' Zoolang
de menschen nog vatbaar blijven,„v.oqi-, hét
dramatische en avontuurlijke in de historie,
zoolang zal de naam Chamberlain blijven
leren. -Daaraan kan geen "twijfel bestaan.
Aanr.ienlijk minder zekér is bet, of de
geschiedenis zal ccrdeelen, dat de man,"
•wiens naam voorgoed - aan het drama' van
September 1938 verbonden zal blijven, een
werkelijk groot staatsman was. Daarom
trent heerscben ook nu reeds scherpe rnee-
ningsverschil!en. Er is een groote catego
rie van menschen, vooral vrouwen," die
elke kritiek op den premier met de groot
ste verontwaardiging van de hand wij
zen, alsof het heiligschennis was. Cham
berlain is voor hen dé 'man, die het
nameloos leed van den oorlog aan de
wereld bespaart heeft, en dat is voor
hen genoeg cm hem boven alle kritiek
te verheffen.
Dit blind vertrouwen in den premier
is echter allerminst universeel. Hij heeft
in alle kringen des volks zijn tegenstan
ders, dia even overtuigd niet in hem ge-
looven als zijn aanhangers het wel doen.
Om voor de hand liggende redenen kun
nen de stemmingscijférs in het Lagerhuis
niet geacht worden een correct beeld te
geven van^ de relatieve sterkte dezer twee
groepen. Zij geven geenerlei afspiegeling
van de huidige slaat der publieke opi
nie. Het toe va1 wil echter, dat wij over
een ander middel beschikken om de pu
blieke opinie over Chamberlam te pei
len, en dat is het resultaat van een on
langs ingestelde enquête van het British
Institute of Public Opinion. Op de vraag:
„Zijt gij tevreden met Chamberlam als pre
mier?" antwoordden 49 pet. van totaal
aantal gevraagdf n ja. 4(VpiOj or.~.
Jten de overblijvende 11 pet geen mee
ning uit. Gezien de wetenschappelijke wijze
waarop het insüluut bij haar enquêtes
te werk gaat, mogen do bovenstaande cij
fers als een redelijk goede index van
Chamberlain's huidige populariteit bij het
Engesche volk worden beschouwd.
Het zou dus blijken, dat de Engelsche
premier zich nog allerminst die positie
van onbetwist leiderschap heeft verwor
ven waar zijn vurigste aanhangers vaak
aanspraak voor hem op maken.
Wat is de verklaring van dit wijdver
spreide wantrouwen in „de man die den
vrede gered heeft"? Conservatieve sprekers
plegen het gaarne voor te stellen alsof
het verzet tegen Chamberlain uit de on
bevredigde oorlogszuchtigheid van zijn te
genstanders voortspruit. Dit is een even
goedkoope als doorzichtige truc, om op
do gevoelens van het kiezerspubliek to
werken. Te zeggen dat de critici van Cham
berlain's verzoeningspolitiek den oorlog
willen, is erger dan dwaasheid, het is een
voudig laster. Zij verlangen den vrede
even vurig als de premier en zij critisee-
ren hem slechts, omdat zij ervan over
tuigd zijn, dat de wijze waarop hij dit
gemeenschappelijke doel nastreeft, dp
vrede eerder in gevaar brengt dan haar
behoedt. Chamberlain baseert zijn politiek
o de overtuiging, dat hij er met tegemoet-
Koudheid, vriendelijkheid en royaliteit
in /.al slagen de vriendschap en eerbied van
de dictatoren te winnen. Daarmee begaat
hij, volgens zijn critici, een kardinale psy
chologische fout. Hij begrijpt niet, of wil
riet toegeven want, terwijl niemand
zal willen beweren dat de premier niet
intelligent is, moet tochb worden erkend,
dat hij een uitermate koppig man is, die
een eenmaal ingeslagen weg niet, dan on
der de grootste druk, zal opgeven dat
de dictatoren elke tegemoetkomendheid als
een bewijs van zwakte opvatten en elke
concessie zullen misbruiken, om telkens
weer nieuwe en nog verder gaande con
cessies te eischen.
'1 blijven sbeven, maar het moet er'
zich' rekenschap van geven, dat een
dergelijke verzoening, slechts mogelijk
- is, de basis 'van wèderzijdscb respect,
1 Een zoodanig repsect zal niet worden
verkregen door, te praten over idealen
"van", internationale samenwerking, waar de
dictatoren niets, dan minachting voor heb
ben. Het zal niet" worden 'verkregen door
een - politiek van eenzijdige tegemoetko
mendheid én concessies, die door de dicta
toren slechts alsbewijzen van democrati
sche decadentie worden opgevat. Respect
zal sléchts 'worden verkregen door het
eenige argument, ..waarvoor de dictatoren
vatbaar zijn:,.macht. Daarom moet Enge
land zich'bovenal op de versterking van
zijn machtspolitiek toeleggen. Het moet
niét alleen 'zijn bewapening veel krachti
ger ter hand neinen dan 'tot nu toe, het
moet de macht ook zoeken in het winnen
van nieuwe bondgenooten en het moot
last and not least bewijzen dat het het
spel ,van de dictatoren verstaat door de
ietwat kwispelstaartende toon van zijn
diplomatic en den zoetelijken aard van zijn
officieele uitingen te laten varen, niet
voor dreigementen, maar voor een sobere
koele zakelijkheid.
Hij wil niet inzien, dat de dictatoren
voor zijn prijzenswaardig ideaal van
een vriendschappelijke internationale
samenleving niets voelen, dat zij even
overtuigde als bekwame spelers van
het oude spel om de macht zijn, en
dat de veiligheid en de vrede van het
Britsehe Rijk, derhalve gebieden dat
het dit gevaarlijke spel met evenveel
ernst en bekwaamheid zal spelen, als
de tegenspelers. Met andere woorden,
Engeland mag zich niet langer in slaap
sussen met schoone droomen van
Europeesche verbroedering, het moet
de realiteit onbeschroomd onder
oogen zien. Het moet naar verzoening
Japansch offensief tegen N.W.
Chinecsche provincies verwacht.
Ook in China is thans felle koude ingetre
den en zwaie sneeuwstormen jagen over
de N.W. provincies. De Gele Rivier is be
vroren en in verband hiermede gelooft men,
dat thans spoedig het verwachte Japansche
offensief tegen de N.W. provincies zal be
ginnen. De Ghineesclie minister van lands
verdediging heeft kort geleden een rondreis
vemaakt blWTf.fU- ,fl:n il._i
oevers van de Gele Rivier en de laatste
instructies gegeven voor de "or de-ding der
troepen in het N.W. om aan een mogelijk en
lOpmarsch der Japanneezen het hoofd te
bieden. Mevrouw Tsjang Kai Sjek' heeft
de verstrekking georganiseerd van winter
jassen voor de troepen in de N.W. pro
vincies en die welke de Gele Rivier ver
dedigen.
Wang Tsjing Wei gevlucht.
De Chineesclio minister van buitenland-
sclia zaken, Wang Tsjing Wei, is met zijn
echtgenoote in het geheim per vliegtuig
uit Tsjoengking gevlucht. Do red'cn hier
van schijnt een verschil van meening met
Tsjang Kai Sjek, inzake vredesonderhan
delingen tusschon China en Japan.
Het echtpaar is 19 December naar Hanoi
vertrokken en wordt morgen te Hongkong
verwacht
Japansclio troepen uit Nourd-Cliina
naar Mandsjoekwo.
Reuter maldl uit Peiping:
Op den spoonveg PeipingMoekden heeft
zich een nieuwe ver-breking van het ver
keer voorgedaan tengevolge vau de om
vangrijke troepenbewegingen, naar uit be
trouwbare bron gemeld wordt.
Er wordt verklaard, dat koit geleden vijf
Japansche divisies uit Noord-China zijn
vertrokken naar Mandsjoekwo op grond
van de algemeene nervositeit over den
RussischJapanschen toestand. Deze di
visies zijn onttrokken aan Sjantoeng, Zuid-
Ilopei en Sjansi, aangezien de ontworpen
opmarsch met het doel den weg dor Rus
sische leveranties aan China af te snijden
niet ten uitvoer is gelegd.
Het Prinselijk gezin: H. K. H. Prinses Juliana, Z. K. H. Prins Bcrnhard ea de
foto, zeer welvarend is.
(Foto Zieglcr Den Haag)
kleine Prinses Beatrix, Die, blijkens dezo
Koning van Griekenland te Brussel.
Koning George van Griekenland, die in
cognito een bezoek aan België brengt, is
gisteravond aan het Gare du Nord aan
gekomen, waar lrrj door koning Leopold
werd ontvangen.
Grensincident geregeld.
Het Hongaarscb-S'owaaksche grensinci
dent is, volgen? een Havas-bericht, uit
Praag, bijgelegd.
De onderhandelingen over de grensafba-
kening zijn hervat.
De minister van buitenlandsclie zaken
biedt ontslag aan.
De minister van buitenlandsche zaken
Clomnen heeft zijn ontslag aangeboden.
In politieke kringen alhier meent men
te weten, dat de vroegere onderstaatssecre
taris Gafencu, thans directeur van het dag
blad Timpul, tot minister van buitenland
sche zaken zal worden benoemd.
Zijn benoeming zal a!s het begin van een
nieuwe bui tenland sck -poli l i eke activiteit van
Roemenië moeten worden beschouwd.
Sl'eer van onbehaaglijkheid len
aanzien van de defensie.
Minister-president Chamberlain houdt
zich bozig met een onderzoek naar de
vertoogen der „junior" ministers over het
tempo der herwapening. .Ret is niet waar-
rullijnjijiv» vjtvv i—-«■£, .viO vrw vtc n.
zal hooren voor het Kerstreces. Ook alge
meene verkiezingen in de eerstvolgende
maanden lijken onwaarschijnlijk.
Inlusschen blijkt het een feit, dat er
in het parlement een zekere mate van on
behaaglijkheid over den toestand der de
fensie beslaat. Er is ook verschil van.
mooning over de vraagstukken van ge
dwongen dienst en een ministerie van
voorradt-n, terwijl enkelen het betwijfelen,
ot een beoezk aan Rome verstandig en
nuttig is Ieder dezer dissidente groepen
is klein, doch tezamen veroorzaken zij
een atmosfeer van politieke onzekerheid,
die overigens ook niet al te belangrijk is.
Het waarschijnlijkst lijkt hel, dat nog juist
voor het weder bijeenkomen van het par
lement een verwisseling van portefeuilles
tol stand zal komen, waarbij wellicht
Maugham, Runciman en Winterton, be
trekke zouden zijn.
Gisteravond laat beeft Ilore Belisha een
onderhoud gehad met minister-president
Chamberlain over de opvattingen der jon
gere ministers inzak# de landsverdediging.
Het schijn!, dat de minister-president de
lords Strathcona en Dufforin heeft laten
weten, dat hij hen wilde spreken.
Reuter heeft verder vernomen, dat de
„backbenchers" van de liberale 'egeermgs-
partij gisteravond laat een vergadering heb
ben gehad in liet Lageriruis over de moei
lijkheden in de regecring ten aanzien van de
landsverdediging. De vergadering heeft be
sloten sir John Simon ie verzoeken krach
tig bij den minister-president te willen pro
testeeren en uiteen (e zetten, dat e's aan
val op de liberalen in de regeering fnuikend
moet zijn voor de nationale eenheid.
Wordt Palestina rustiger?
De Moefti van Jenin, die den Britschen
autoriteiten de verzekering kwam geven,
dat hij bereid is mode te werken aan de
handhaving der orde, was vergezeld van
twintig gemeenteraadsleden en notabelen.
De heeren verklaarden er over voldaan (e
zijn, dat vijf Arabische leiders, die naar
de Seychellen waren verbannen, hun be
wegingsvrijheid hebben herkregen.
Een tweede bewijs voor het tanen der
terroristische actie ziet men in het feil,
dat verscheidene duizenden Arabieren iden
titeitskaarten en reisvergunningen hebben
aangevraagd.
Havas meldt uit Jeruzalem:
In de nabijheid van Nazareth is het tot
een gevecht gekomen lusschen een zestig
tal opstandelingen en een Britsehe pa
trouille. Tien ïciellen sneuvelden, terwijl
groote voorraden munitie in beslag werden
genomen. Een Britsen soldaat werd ge
wond.
Ten zuiden van Ilaifa hebben do troe
pen opnieuw eeri rechtbank der opstan
delingen verrast. Negen personen werden
gevangen genomen.
Minister Funk te Londen verwacht.
De „Daily Express" bericht, dat vermoe
delijk de Duitsehe minister van handel,
Funk, binnenkort naar Londen zal komen.
Funk zou een handelsoorlog lusschen
Duitschland en Engeland in Zuid-Oost-
Europa willen voorkomen en de Britsehe
regeering zou te verstaan hebben gegeven,
dat zij bereid is een tweezijdig verdrag
Europa.
Bioscooptheaters voor Joden.
De Joodsche Cultuurbond heeft machti
ging gekregen een bioscooptheater voor
Joden in te richten.
Sedert hot decreet van 12 November j.l.
mogtn de Joden geen openbare gelegen
heden meer binnenkomen.
Ook in andere steden zullen zalen voor
bijeenkomsten van Joden worden inge-
Vooris zijn te Kassei speciale winkels op
gericht voor de levering van dagelijksche
verbruiksartikelen aan Joden.
Kleinzoon van ex-keizer gehuwd.
Prins Alexander van Pruisen, een klein
zoon van den ex-keizer, is te Dresden in
l»et huwelijk gelreden met Irmgard Wey-
gand.
Het beroep van Chamberlain op Duitschland.
Het is niet waarschijnlijk, dat Duitsch
land een antwoord zal geven op het be
roep, dat Chamberlam heeft gedaan op
een teeken, dat Duitschland bereid is tot
samenwerking lot bet uit den wet ruimen
van de dreiging van oen Europeeschen
oorlog. Veeleer is de officieele houding
te Berlijn deze, dat Hitler in zijn rede
voeringen reeds voldoende teelcens ge
geven hoeft otn Groot-Brittannië tevreden
te stelten, wanneer het zo slechts wilde
gelooven. Als en wanneer er een nieuwe
crisis ontstaat, kan men er op vertrou
wen, dat Duitschland zijn wensch tot vrede
zal toonen, aldus verklaarde oen welin
gelichte woordvoerder gisteravond tegen
over een vertegenwoordiger van Reuter.
IJzerafval wordt verzameld.
De rijkscommissaris voor het productief
maken van oude materialen, Ziegler, hoeft
op order' van minister Goering bevel ge
geven tot het op touw zetten van ©en actie
tot het verzamelen van oud ijzer in han
del en industrie. Deze actie vormt ©en
aanvulling op hel bijeenbrengen van oud
ijzer in huishouding en op het platteland.
Zij duurt van 1 Januari tot 31 Maart en
is opgedragen aan het Duitsehe arbeids
front.
Laguardia aangevallen en neer
geslagen.
Op de treden van hel stadhuis te New-
Yrouik! heeft gisteren ©en zwaargebouwde
man «zich plotseling op burgemeester La-
guardia geworpen en hem met den vuist
neergeslagen. De politie en omstanders ren
den op den aanvaller toe ©n sloegen hem
buiten bewustzijn.
Burgemeester Laguardia borstelde zich
spoedig en gaf order tot het wegleiden van
zijn aanvaller.
Reuter meldt nader:
Er is nog geen verklaring gegeven van
den aanval op burgemeester Laguardia.
Men herinnert er aan, dat een paar dagen
wet. Bij Apdhen Drogisten
voor zijn vijT 'en zewg
guard ia een briefje beeft onlvauegii, waar
in hij met den dood bedreigd werd, wanneer
hij voortging met het ridlqen van aanvallen
op de Dnitsch nalionaal socialistische
De aanvaller van Laguardia is een zekere
Hagen, die niet geheel loerekeningsvatbaar
schijnt te zijn en daarom in een ziekenhuis
ter observatie is opgenomen.
Laguardia heeft tegenover dc pers ver
klaard, dat Hagen hem ongeveer vier jaar
lang lastig had gevallen met sollicitaties,
waarvan hij den aard niet mededeelde. Do
aanval op Laguardia heeft in alle Ameri-
kaansche kringen aanzienlijke beroering ge
wekt en men wijst op dc noodzakelijkheid,
oen einde te maken aan bet drieste optre
den van elementen, die opgehitst zijn door
buitenlandsche propaganda.
Zal minister Cummings Grynspan ver
dedigen?
De minister van justitie, Commngis, dia
in Januari uit het kabinet treedt, overweegt,
volgens berichten in de pers een aanbod,
zich te belasten met de verdediging van
Grynszpan, die te Parijs den Duitschen
leanrieiaad, Von Rath, heeft vermoord.
Gelden uit nalatenschappen van in Duitsch
land overleden personen.
De Duitsehe zaakgelastigde heeft gis
teren den plaatsvervangend en minister van
buitenaindsche zaken medegedeeld, dat in
het vervolg alle gelJen uit nalatenschap
pen van in Duilschiand overleden perso
nen ten volle aan rechthebbenden in de
Véreenigue Staten zullen worden uitge
keerd. Daardoor is ©en der kleinere pun
ten van wrijving lusschen de Vereenigde
Staten en Duilsohiand uit den weg ge
ruimd.
Zal men den top bereiken?
Het Zendingsbureau te Oegstgeest vraagt
ons plaats voor het volgende:
Dezer dagen stelden wij in een rondge
zonden circulaire, die den stand der fi
nanciën bekend maakte, deze vraag: Zul
len wij den top bereiken? En die top is
het eindcijfer der begroeting.
Helaas is een lichte twijfel bij ons op
gekomen ten aanzien van het antwoord1
op die vraag. Want terwijl van 1 Juli
af maand na maand het bedrag der- in
komsten liooger was dan in de gelijke
maand van het vorige jaar, dreigt er nu
plotseling voor December een terugval.
Verleden jaar ontvingen wij in die maand
f120.000. In deze maand is het dit jaar
tot nog toe f72.000.Wij moeten dus
voor Oudejaarsdag nog bijna f 50.000.
ontvangen om op het peil van 1937 to
blijven.