EERSTE BLAD.
i
Dinsdag 101 Januari 1939
Franco strijdt aan twee fronten
No. .22066 tedere tegel meer f 0.30; la het Zaterdagnuramer
Memeigebied
Polen
Engeland
isnemarken
Gemengd Nieuws
Hoe een Brit zijn vrouw uit
Rusland haaide
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LftWGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Oe regeeringstroepen hebben succes biet
hun tegenoffensief aan het Estramadura-front.
HET OFFENSIEF DER REPUBLIKEINEN
IN- ESTRAMADURA
Het grensincident te. Munkacs
Sovjet-Rusland-jen - Japan..
De toestand in China
De rei' in Chamberlain
naar Rome
Maatregelen voor de lucht
bescherming
Duitschland
Nat. soc. spionnage
Vereenigde Staten
De neutraiiteitswet
Lick luuuiil icisclujm itieimt-
londenng van Zou- eo Feestdagen,
Prijs pet kwartaal f 2,—; franco per poet
2.50. Prijs per week: 15 els. Af?on
derlij Se Hammers 4 cte. Abonnementen
worden degelijks aangenomen.
Advertentiên voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór. elf uur aan het Bureau
bezorgd zyn, 's Zaterdags vóór 1* uur.
Een bepaalde plaats van adverlentiën
wordt niet gewaarborgd.
Prtf* der Ad verten tién: van 1rebels 11 ,\V,
f -LBO, iedere regel meer *f(X35
Reclames f 0.75-per regel. lacaBsakostenS ets.;
sclames f0.75-per
istkwitanties 15 ets. "Tarieven van adrertentieri
by abonnement iijd aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Adrertentiën opgenomen i 0.50 tfnu 15 «oor
den,*! 0.75' t/ra. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maximum van 80 woorden.
*s Woensdags: Kleine Advertentlën tot 25 woor
den f (X25, mits \6ór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, Indien
niet v66r Vrydagavond 6 uur bezorgd.
Nog voortdurend worden door de beide
partijen in den Spaanschen burgeroorlog
successen gemeld. Franco komt goed voor
uit in Catalonië nu zijn troepen de Segre
zijn overgetrokken. El liter hebben de re
geeringstroepen hem in Estremadura nogal
roet in het eten gestrooid, door hun. af
leidingsoffensief, waardoor hij zijn be
schikbare strijdkrachten over twee- fron
ten verdoelen* moet. Ook hier heeft de
■Overtocht over een rivier, n.l. de Zujar,
een belangrijken invloed op den strijd' ge
had'. Op twee plaatsen zijn de republikei
nen over de rivier getrokken, waardoor
zich een sterk-offensief, langs het industrie-
spoor van het Pennaroya-mijngebied' heeft
ontwikkeld. De aanval heeft zich thans
in vier richtingen ontketend-,
F>f front ten Noorden van Cordoba is
steects een der minder sterke van Franco
geweest, "wanneer deze .een offensief ont
ketende kon men er steeds op rekenen, dat
de republikeinen de kans waarnamen, in
Estremadura een afleidingsoffensief te be
ginnen.
Op 28 Juli j.L zuiverden de nationa-
len den zak bij Don Benito, rukten in de
richting van Almaden op, maar moestem
dit pogen staken, na Cabeza del Buey te
hebben ingenomen; zij verbeterden huil
positie tot over de Zujar en konden de
spoorwegverbinding tusscben Cordoba en
Badajoz herstellen.
Sinds Franco in Catalonië een voor
sprong gekregen heeft, boeken de republi
keinen aan het Cordobafromt eveneens suc
ces.
Valsequilio was, het eerste uitgangspunt;
sindsdien is het republikeinsche front uit
gebreid' tot over do rivier de Zujar.
Twee colonnes trekken deze rivier over
in de richting van den straatweg naar
Castuera; twee andere colonnes richten
zich Zuidwaarts, omsingelen Penarroya
en trachten stelling te nepen op de heuvel
kammen van de Sierra de los Santos. Een
derde colonne beweegt zicli in de rich
ting van Espiel, zoodat de geheele bewe
ging een weloverwogen plan inhoudt.
Men verwarm hier niet in deze streek
de industriesporen met die van de gewone
hoofdspoorweg. Het Industriespoor is ge
deeltelijk in handen der linkschen; de Vi
tale belangen der rechtsohen wordein hier
door ernstig geschaad; zoodat men ver
wachten kan, dat Franco wel liet een en
ander- zal moeien missen van het Cata-
laansche front hetzij vliegtuigen of man
schappen, om den republikeinschen op-
marsch te stuiten.
Berichten van regeeringszijde meldden
gisteren, dat het republikeinsche leger van
Miaja de stad Azuaga, op ongevem 60 mijl
ten N.W. van Cordoba, had bezet.
In den sector van Fuentc Ovcjuna had
den de aanvallende troepen hun druk ver
hevigd in hel Noord-Oosten en den greep
om Penarroya vernauwd. De regcenngs-
eolonnes ontplooien zich waaieisgewijs,
waarbij zij een aanval deden, tegelijkertijd
op de rechter en de linkerflanken van den
tegenstander in dezen sector. De reclit-
schen hebben talrijke versterkingen in d<e
sectoren van Astuera en Gabeza de Buey
teneinde hardnekkig het terrein te verde
digen, dat in Augustus jJ. door hen ver
overd werd. In de richting van Almaden
zetten de regeeringstroepen den aanval op
Monterrubio voort.
Reübtsche troepen en Guardia Cïvil wer
den in allerijl teruggetrokken uit La Linea,
Algedras en Tarifa. Zij werden naar Sevilla
gedirigeerd op weg naar het front in Es-
tramadura.
Tot dusver is nog geen bevestiging ont
vangen van de berichten, volgens welke
verste.rkiogen uit Marokko naar Spanje ge
haald zijn.
Nadere berichten melden, dat de rechter
vleugel van het lihksdhe leger zidh meester
heeft gemaakt van Monterrubio en van de
toegangswegen naar Clastuera een belang
rijk knooppunt van straat- en spoorwegen
in de provincie Badajoz. De linkervleugel,
die in Z.W. richting oprukt, heeft niet al
leen Azuaga ingenomen, doch orik de toe
gangswegen tot Valverde en de strategische
stad LJerena bezet.
In het communiqué der regeering wordt
verklaard, dat de regeeringstroepen aan
het front van Estramadura, na het verzet
van den vijand te hebben gebroken, ver
der oprukken in de richting van Monler-
rubio de la Serena en Azagua en den Rio
del Loro reeds gepasseerd zijn. Zij heb
ben zich meester gemaakt van belangrijke
Stellingen, o.a. van den heuvel Picuda,
waar zij talrijke krijgsgevangenen maakten.
Aan het Oostelijk front werden in den
sector van Artesa de Segre alle aanvallen
der opstandelingen afgeslagen. De aanvallen
vpn don vijand in_ het Zuidelijk deel van
ditfrorit werdén 'eveneens vérijdéd'.
Bet Catalaansche front
Intusscben gaat ook de rechlstfie op
ine rscth nog steeds voort. Gisterochtend
hebben de troepen van Franco het dorp
Mollerusa, aan den weg van Lerida naar
Cervera bezet. De spoorlijn van Lerida naar
Barcelona is thans over een lengte van
25 K.M. in rechtsche handen.
Bombardementen.
Berichten uit Barcelona maken melding
van een aantal bombardementen door vlieg
tuigen der rechtschen. Een vijftal Savoia-
vüegluigen hebben gisterochtend om half
twaalf de buitenwijken van Carthagena be
stookt, waarbij 10 personen werden ge
wond. Eveneens hebben vijf Savoia-loestel-
len des ochtends om negen uur de haven
wijken van Barcelona gebombardeerd, waar
bij 6 dooden (onder wie een Cngelschen
machinist) en 20 gewonden werden geteld.
Rcchtsche bombardementen te Tarragona
en Reus maakten 5 dooden eti S gewonden
Een Reuter-bericht meldde gisteren, dat
Franco thans de geheele controle over do
Urgelvlakten heeft.
In het rechtsche legerbericht wordt ge
zegd, dat de ran dé hruggehoofden bij
Lerida oprukkende troepen den laalslen
„zak",, die nog in handen der linkschen
was, weggewerkt hebben, Torresgrosa, Bel-
lock, Alamus, Palau de Anglesoh| Sidi-
nmnt en Fondanella werden bezet.
De Reutercorrespondeot heeft de Noorde
lijke sectoren van bet Catalaansche front
bezocht en vastgesteld, dat het daar betrek
kelijk rustig was. Er waren geen rechtsche
vliegtuigen te zien.
Italiaansche troepen.
Alle berichten uit republikeinsche bron
over de aanwezigheid van buitenlandsche
troepen in het rechtsche leger en met
name de 62ste divisie worden tegenge
sproken.
In de rijen van het rechtsche leger ba-
yinden zich geen andere vrijwilligere dan.
die openlijk bekend- zijn, verminderd met
dé 10.000, die op gracieuze wijze zijn ge
repatrieerd'.
Fan „zeer bevoegde" zijde wordt mede
gedeeld, dat de sterkte der Italiaansche
troepen, die deelneineri aan hét offensief
in Catalonië niet grooter is dan 16.315 man
op een totaal' van 352.000 man. Het on
der bevel van den Itaïiaanschen generaal
Gambara staande legerkorps der „pijlen"
omvat vier divisies; dé Zwarte, de blauwe
en de groene pijlen 'en de divisie Lattorio.
De Spanjaarden zijn in 'Al deze vier divi
sies in de meerderheid'.
Het aantal ftaliaansche jacht- of bom-
bardementsvliegers bedraagt 90 tot 110 op
meer dan 700 Spaansche vliegers, waar
nemers en werktuigkundigen.
In een officieel communiqué uit Rome
wordt medegedeeld, dat) de verliezen der
Italiaansche luchtmacht in Spanje op 1
Januari 1939 72 jagers,' 9 bommenwerpers
en 2 verkenners bedroegen.
Op denzelfden datum bad de luchtmacht
der legionnaires volgens hét communiqué
834 vijandelijke vliegtuigen, henevens 2
luchtschepen en een kabelballon neerge
haald1
DOOR DE REPUBLIKEINEN HEROVERD I InaTIONALEN
ALMADEN
CASTUERA
MALPARTIDA
DEL BUEY
- ALMORCHON
ZALAMEA
HKSUERA
MONTERRUBIO
peraledo
CAMPILUO f S'
ft
HINOJOS
el viso
MAGUILLA
UWWtilUJ%u
s noria
GRANJ
HORREHERMOSA
BERLANG
"AZUAGA
SGRANJUELA
POZOt -
PENARROY,
EBLÖNUEVO
>-S,S*«4
VitalANUEVA
VALVERDE
.MALCOCINAPO
VILLAHARTA
CVEJO
SPOORWEGEN
INDUSTRIE SPOOR
(secs)
aanvalsrichting DER
NERU3UXEINEN
Een neutral* zone ingesteld.
De Hongaarsche en Tsjecho-Slowaaksche
deskundigen, die te Muhka.cs in gemengde
commissie vergaderen, om het jóngste in
cident te regelen, zijn tot -een overeen
stemming gekomen over het afpalen van
een nieuwe grenslijn, t|eze lijn zal buiten
do heuvels, welke Munkacs beheerschen
loopen. Bovendien zal voorloopig een neu
trale zóne tusschen béide landen in het
leven worden geroepen. De gevangenen
zullen worden uitgewisseld.
Visscnerijvergunningen der Ja
pansche vissclicrs worden niet
verlengd.
Het Japansche ministerie van buitenland-
sclie zaken, heelt van de Japansche am
bassade te Moskou vernomen, dat niet
tegenstaande de onderhandelingen over het
visscherijverdrag worden voortgezet, de
Sovjet-Russisclie regeering alle vissche-
rij-vergunningen voor Japanners, welke 1
Februari a.s. ten einde loopen, niet zal
verlengen.
Van Japansche zijde is gepoogd dit be
sluit te doen intrekken, doch dit is niet
gelukt.
Wang Tsjing Wei handhaaft
zijn inmiing.
Wang Tsjing Wei heeft, volgens een
Reuter-bericht uit Tokio, iu een brief uit
eengezet, dat volgens zijn meening China
thans in een gunstige positie is om le
onderhandelen, nu de steun van Groot
Briitannië, de Vereemgde Staten en Frank
rijk merkbaar wordt.
Na verklaard te hebben, dat de vrede
in zicht zou zijn,-wanneer Japan zich zou
rcaliseeren dat China niet door de kracht
van wapenen onderworpen kan worden en
dat bet Verre Oosten niet onder de hege
monie van Japan kan worden gebracht,
si. hrijft Wang, dat uit de Japansche ro-
pooringsve!klaring van 22 December 1938
blijkt, dat.Japan lot een juist inzicht is
gekomen ten aanzien van China.
Vorming van ecu corps bruin hemden.
De leider der Duitschers in het Memel-
gebied-, Neumann, beeft last gegeven tot
de vorming in het Memeigebied van oen
coips brninhemden, groot 20.000 man, ge
lijk aan de Duitsche S.A.
Thans is de Duitsche taal in het Memel-
gebied' gelijkgesteld aan het Litausch.
De besprekingen van Beek jnct Hitler.
In Poolsehe regeeringskringen toont men
zich zeer voldaan over de reis van Beek
naar BeicLtesgaden. Het schijnt evenwel,
dat geen definitieve beslissingen zijn ge
nomen. De algemeene besprekingen hebben
de „overdr-ven geruchten" inzake de Duit
sche bedoelingen in Oost Europa niet be
vestigd, hetgeen er op schijnt te wijzen
dat Hitier Beek zekere verzekeringen heeft
gegeven inzake de regeling der zaken in
Oost Europa.
Over het algemeen hebben de bespre
kingen doen vaststellen, aldus verklaart
men in welingelichte kringen in War
schau, dat de betrekkingen van goede na
buurschap, welke in 1934 tot stand zijn
gekomen ,de grondslag blijven .vormen voor
de betrekkingen tusschen beide landen en
dat 'de* crisis van Tsjccho Slowakije geen
invloed ten kwade heeft op de normale
ontwikkeling der betrekkingen.
De besprekingen dienen voor
namelijk om terrein te ver
kennen. -
Ten aanzien van de reis van Cham
berlain en Halifax naar Rome, schrijft
de diplomatieke correspondent van Reu
ter o.W. het volgende:
Het zal meer gaan om een exploratie
dan om onderhandelingen. De ministers
gaan zonder vooropgezette denkbeelden
naar Rome, en hebben geen formeele agen
da. Wat de FranschItaliaansche betrek
kingen aangaat, er is geen sprake van een
Britsche bemiddeling. Een verbetering der
atmosfeer tusschen Parijs jn Rome zou
verwelkomd worden te Londen, doch dit
brengt niet mede, dat er op het oogen-
blik eenig voornemen bij Ciiamberlain be
staat om tusschenbeide te komen. Er is
volkomen overeenstemming in deze aan
gelegenheid tusschen Parijs en Landen. Wat
Spanje betreft zullen de Britsche ministers
waarschijnlijk duidelijk maken, dat Groot
Brittannië aanzienlijk belang hecht aan
een uitvoering van de Italiaansche belofte
om de Spaansche integriteit volledig te
eerbiedigen. Rechten van oorlogvoerenden
zullen niet toegekend worden zonder uit
voering van het plan betreffende terug
trekking der buitenlandsclie vrijwilligers. In
hoofdzaak echter zullen de besprekingen
gaan over de zaken, die Mussolini zelf
te berde zal brengen.
Hitveering in versneld tempo.
Gisteren heeft minister Anderson, verMa-
ringen afgelegd betreffende bescherming-
maatregelen tegen luchtaanvallen.
Tot aan de Septembercrisis had zijn de
partement gewerkt volgens een zeker tijd
schema. waarbij sommige zaken tegen
1941 voltooid moesten zijn, o.m. het voor
zien in een groote hoeveelheid brand blusclh-
materiaal voor het bestrijden ran branden
tengevolge van vliegtuigaanvallen. Tenge
volge van de versnelling tot omstreeks eind
1939 zal de uitrusting, die eerst eind 1941
gereed moest zijn, in hoofdzaak einde van
dit jaar gereed zijn.
Sprekende over de bescherming tegen
granaatscherven, zeide Anderson dat het
van essenlieel belang is, dat er aan gewerkt
wordt om een maximale bescherming daar
tegen zoo spoedig mogelijk te verkrijgen.
„Wij gaan bij onze werkzaamheden uit
van de veronderstelling, dat er oorlogsge
vaar beslaat binnen betrekkelijk kor'en tijd.
maar dat beteckent niet, dat wij oor'og ver
wachten. Werkelijk, er is sleclils één ma
nier om de burgers te beveiligen en dat
is een oorlog te voorkomen. Ons doel moei
zijn om, wanneer er een oorlog is, daaruit
met zoo min mogelijk letsel voor de natie
zegevierend te voorschijn te komen".
Geen verspilling van hout.
De vrouwelijke afdeeling van de nationaal
socialistische partij heeft er bij de Du t-
sche Lu'S'-rouven op aangedrongen zuinig
te zijn met hel gebruik van brandhout.
„Hout," zoo zegt een officieoic medetlee-
ling, „is me! alleen een belangrijk ma
teriaal, als brandstof, voor bouwdoelein
den en nmubels, maar ook ais basis voor
de vervaardiging van synthetische ben
zine, kunst .ijde, papierpulp, Ideeren en
zelfs van voe hngswaren."
Den Duiisclicn vrouwen vvmdt daarom
verzocht zuimg te zijn met brandhout hij
hef aanmaken van kachels en hun wordt
aangerauen gein nik te maken van vuur-
aaninakers, die Uit hars heslaan
Gebrek aan koffie.
fn vole gevallen waren de Bcriijnsche
winkels gisteren zonder koffie en moest
den huisvrouwen meegedeeld worden, dat
voor morgen geen nieuwe voorraden zou
den aankomen. De officieele verklaring
voor bei tekort is, dat dit veroorzaakt
is door moeilijkheden in de ruilovereen
komst met Drm'ië Bijgevolg zal voor het
eerste kwartaal van 1939 slechts 3/i van
de normale hoeveelheid koffie voor ver
koop aan het publiek gebrand worden,
Geheime microfoons werden gc-
brnikt.
De Daily Herald meldt uit Kopenhagen
over do onthullingen welke het blad heeft
gedaan over epionnage door nationaal so
cialisten, dat d» gearresteerde advocaat
Pontoppidan dooi middel van microfoons,
de gesprekken van Duitsche vluchtelingen
afluisterde. Lenige jaren geleden had oen
commissie gelden bijeen gebracht voor de
inrichting van een lokaal, waar de Duit
sche emigranten elkander konden ontmoe
ten.
Toevallig was een verdieping vrij van
een gebouw aan het Raadhuisplein, waar
ook de advocaat zijn kantoor had'. Deze
werd gehuurd. De vluchtelingen kwamen
er bij elkaar om hun vraagstukken te
bespreken én te praten over de familieleden
dto zij in Duitsehlana hadden achterge
laten en de behandeling, die zij er van
de naiionaal socialisten ondervonden.
Terwjfi zij spraken, luisterden de advo
caat en zijn vrienden, naar thans wordt
beweerd, door middel van een luidspre
ker.
Het instrument was* verbonden met ge
heime microfoons, welke de advocaat in
de groote zaal van de club had geplaatst],
Tegengestelde moties ingedknd
in Huis van Afgevaardigden.
Voor- sn te-gensiauders van de iicu.'iaii-
teitswet hebben bij het presidium van het
Huis .van Afgevaardigden moties ingediend,
welke van tegengestelde strekking zijn.
De democraat Faddis en dc republikein
AU vragen opheffing der wel, terwijl de
democraat Ludlow en de republikein Knul-
son vragen een embargo op wapenen af
te kondigen, niet alleen met betrekking
tot oorlogvoerenden, doch ook iu vredes
tijd.
Er worden verschillende bijeenkomsten;
gehouden, waarin het voor en tegen van
een embargd worden uiteengezet.
De commissie, welke voor de opheffing
van een emcaigo op wapens is, heeft
verklaard, dat „een embargo op voor da
Spaansche republiek bestemde wapens te
kort doet aan het doe! der neutraliteit,
daar Franco er door wordt bevoordeeld.
De s.s. boodschap van president-Roosevelt.
Uit gezaghebbende bron wordt vernomen,
dat president Roosevelt in de boodschap,
over de landsverdediging zal vooretellen
360 miJlioen dollars te bestemmen voor
den houw van nieuwe militaire vliegtui
gen en meer dan 41 mil li oen voor on
geveer 900 voor de marine Jrestemde toe
stellen.
N» een scheiding van vijf jaar
weer bijeen. Gelukkige terugkomst
in Engeland.
Men hoeft nu niet meer te vertellen,
dat de Engelschen geen gevoel voor ro
mantiek hebben. Zelfs in dezen modernen
tigd, waarin de romantiek slechts af en
toe een kans krijgt, heeft een Engelsch-
man bet gepresteerd' om do aandacht van
de wereld op zich ie vestigen, .door een
liefdesdaad te volbrengen, waaraan vrij
groole gevaren verbondon waren. Ilij was
vroeger als ingenieur werkzaam geweest
in de Sovjet Unie, doch vijf jaar geleden,
toen hij na een verblijf in Engeland wil
de terugkeeren, werd hem daartoe geen
vergunning verleend. Hij was in Rusland
met een Russische vrouw getrouwd, doch
deze werd evenmin toestemming verleend'
om het land te verlaten, teneinde in En
geland, waar baar man intusscben een
andere betrekking had gevonden, te gaan
wonen.
Vijf jaar duurde de seheiding. Toen nam
de Britsche ingenieur, Brian Grover, een
kloek besluit. Daar alle pogingen om zijn
vrouw langs den ambtejijfcen weg te- be
vrijden, geen resultaat hadden, zou
bij het langs een anderen weg probwavn.
Hij leerde vliegen. Zoodra bij zijn brevet
behaald bad, kochl hij een klein vliegtuig
en daarmede vloog hij via Finland naar
Rusland. Bij zijn daling verklaarde hij open
lijk geen papieren bij zich te hebben era
siechts te zijn. gekomen om zijn vrouw af
le halen en moe naar Engeland to nemen.
Grover werd drie weken lang in de go-
rangenis gehouden en verscheidene malen
duchtig aan den tam] gevoeld, doch hij
liet zich niet van zijn stuk brengen. Zelfs
de Britsche rc-geexing bemoeide zich ten
slotte met het geval en toen was het lood'
spoedig geleden. Hij kreeg vergunning om
met zijn vrouw Sovjet Rusland te verla
ten, doch zijn toestel weid verbeurd' ver
klaard, omdat hij zonder vergunning op
Russische» bodem was geland. Thans is
het echtpaar in Engeland aangekomen en
ziet Grover zijn stoutmoedige poging be
kroond' met een gelukkige hereeniging.
De Britsche ingenieur Grover met zfjn
Russische vrouw ïleaju na hun aankomst
int Londen.
