EERSTE BLAD.
Maandag 23 Januari 1939
De opmarsch van Franco
Filmglinsters
Tol. No. 69300 (3 lijnen).
91ste Jaargang.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
buitenland
Barcelona negentien maal gebombardeerd.
De rechtschen thans nog op 25 K.M. van
Barcelona.
De toestand in China
Engeland
Int. Samenwerking
Duitschland
Nauw verband leger en S.A.
De Joodsche emigratie
Gemengd Nieuws
Moordaanslag op bejaard echtpaar
Luchtvaart
Vliegtuig op den Atlantischen
Oceaan vergaan
Detes courant verschijnt dagoi(jka, met uit-
londeriug; tan Zou- on Feestdagen.
Prjja per kwartaal f 8,franco por poot
2.50. Vrijs por week: 15 cto. Afzon
derlijks nummers 4 ets. Abonnementen
worden degelijk» aangenomen.
Advertentie roor het eerstvolgend num
mer snoeten vóór elf uur aan kat Bureau
besorgd zijn, 'b Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats tan adterlentiën
wordt niet gewaarborgd.
Prfli der Advertentiëii: van 1—5 regels f 1 55$
I|a O O tin Iedere regel meer f 080: ia het Zaterdagnummer
HO. fcZU/ 16 regels ft80, iedere regel meer f0.35
Reclames f 0.75 per regel IncassokostenÖ cts.$
oostkwitantlea 15 cta Tarieven van advertentién
bü abonneroRiit rijn aan het Bnreau verkrijgbaar.
Dagelyks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiên opgenomen k f 0^0 tym. 15 woor
den; f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 80 woorden,
'a WoensdagsKleine Advertentién tot 25 woor-
- den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën f 4.00, indien
niet vóór Vnjdagavond 6 uur bezorgd.
Franco heeft 'Barcelona niet bepaald een
prettig week-emde bereid. Dc berichten
over luchtbombardementen kwamen giste
ren in ononderbroken reeks binnen. Een
Havas-I encht van gisteravond deelde mede,
dat om kwart 'over zes Barcelona voor
de tiende maal gebombardeerd was op
dezen Zondag. Over het geheele week
einde schijnen, volgens Reuter, 19 lucht
aanvallen op de stad te hebben plaats ge
had. Ilierb.j zouden dertig personen ge
dood en zestig gewond zijn. De autoritei
ten haciien Eet te dTuk om de juiste
aantallen op te gevfen, daar de werkzaam
heden m de ziekenhuizen zeer belemmerd
werden door de herhaalde alarmeeringen.
Een der leehtsehe vliegtuigen was gister
avond 'neergehaald.
Ook Valencia is gisteren vier maal door
lien, van Majorca komende vliegtuigen, ge-
bombar eerd, waarbij de brug van het
Britsche vrachtschip Cardiff ernstig bescha
digd werd. Een Britsch matroos werd ge
wond. Voorts wercien een arbeider gedood
en vier personen gewond.
'Bij de bombardementen op Barcelona,
die in hoofdzaak op het havengebied ge
richt waren werden oen viertal Britsche
schepen getroffen en aanzienlijk beschadigd.
Van de bemanning van één der schepen
werden rier Grieken gedood. Het schijnt,
dat de rechtschen een blokkade in de
lucht willen instellen.
Ook buiten Barcelona werden Zaterdag
bombardementen gemeld. Te Magrat wer
den de school cn vele huizen verwoest,
waarbij 10 burgers om het Ieren kwa
men en dertig gewona werden. Te Vich zijn
tengevolge van den luchtaanval der op
standelingen 15 menschen om het leven
gekonmn en 82 gewond. Te Manlleu wer
den S menschen gedood en 22 gewond.
Azana. naar Madrid?
In Imksche Spaansclie kringen te Per-
pignan liep het gerucht, dat president
Azana Barcelona met onbekende bestem
ming zou hebben verlaten. Men. gelooft
in het algemeen, dat hij zich naar Va
lencia ot Madrid zaï begeven.
Volgens mededeelingen van uit Barcelona
komende Franschen wordt de levensmidde-
lensehaarschte in de Calalaansche hoofd
stad, waar steeds meer vluchtelingen bin
nen komen, voortdurend grooter.
Een g-steren door den raadsheer voor
economie van de generaliteit gepubliceerd
decreet bepaalt, dat handel en industrie
iu Baiceiona van af heden stop gezet
zullen worden, opdat alle valide mannen
tot 55 jaar, en alle vrouwen, die zich als
vrijwilligers zuilen aanmelden, ter beschik
king zullen kunnen worden gestekt van
het miiitaue gezag voor de uitvoering van
de werken, die men hun zal aanwijzen.
Uitgezonderd zjn do oorlogsindustrieën, de
sanitaire inrichtingen en de levensmidde-
lenbedrijven, benepens de restaurants, de
dagbladen en ae openbare diensten
Zaterdagochtend hadden de troepen van
Franco een punt bereikt, dat 40 K.M. van
Bai'celona verwijderd ligt. D'oor de in
neming van Arbos had Franco de controle
gekregen over de geheele provincie Tar
ragona. De plaats ligt halverwege tusschen
Vendrell en Villafranca. Het werd ver
ovewi door de Marokkanen van generaal
Yague.
De rechtsehcn op 25 K.M. van.
Barcelona.
Het hoofdkwartier van Franco deelde
gistermiddag om twee uur mede, dat
de troepen van generaal Yague na
de bezetting van de kleine haven Sit-
ges op 25 K.M. van Barcelona waren
aangekomen langs den kustweg.
Meer in het Noorden bevonden zich
de troepen van generaal Garcia Vali
ne, die aangekomen waren voor het
groote dorp San Sadurnï de Noya,
gelegen dicht bij den spoorweg van
Barcelona, eveneens op 25 K.M. der
Calalaansche hoofdstad,
Igualda was des morgens om negen
uur bezet door de legionarissen, die
sedert drie dagen voor de stad' ston
den. In de andere sectoren was de
opmarsch algemeen.
Officieel werd medegedeeld, dat er
geen versterkte regeeringslinies meter
waren, niet meer konden zijn, voor
Barcelona.
Sindsdien is door de rechtschen nog
een aantal dorpen bezet.
Eer» Duilscli-Spaausche eulturecle
overeenkomst.
Van officieuze Buitsche zijde wordt mede
gedeeld, dat een eulturaele overeenkomst
is uitgewerkt welke tusschen het Duit
sche rijk en het Spanje van Franco zal
worden gesloten.
Deze overeenkomst zou dienen voor de
verdieping der cultu'reele betrekkingen van
beide landen.
Emigrantenlitteraluiir zal wouden uitge
schakeld. Tegelijkertijd zullen de boeken
worden verboden, welke den staat in een
ongunstig daglicht' stellen. Op het gebied
van tooneel, muziek, film en radio zal een
uitwisseling geschieden.
Stimson vraagt wapens voor
Spanje".
De Amerikaansche oud-minister van bui-
tenlandscho zaken in het ministerie Hoo
ver, Stimson, heeft zijn opvolger Huil een
schrijven gezonden, waarin hij verzoekt
het verbod van uitvoer van wapenen naar
Spanje op te heffen.
Stimson heeft den vertegenwoordiger van
Havas medegedeeld', dat hij van oordeel
is, dat de Vereenigde Staten hier onmid
dellijk een beslissing moeten nemen 'en
hij voegde hieraan toe, dat alleen zijn ge
zondheidstoestand hem verhinderde inliet
openbaar een verklaring af te leggen. Hij
is reeds langen tijd van meeming, dat
Spanje het slagveld is in den stnjd' tus
schen dictatuur en democratie.
Tsjang Kai Sjek voorzitter van
den politieken volksraad.
Naar het Cihineesöhe Telegraaf Agent
schap mededeelt, is rnaarscihalk Tsjang Kai
Sjek benoemd tot voorzitler van den poli
tieken volksraad, ter vervanging van Wang
Tsjing Wei.
In zijn nieuwe functie heeft Tsjang Kai
Sjek de raadsleden uitgenoodïgd voor 10
Februari in Tsjoengking aanwezig te zijn
voor de derde algemeen® zitting.
Dat zal dan de eerste zitting zijn, waarin
Tsjang Kai Sjek als voorzitter optreedt.
Een leening van 3 millioen pond sterling
voor China?
Volgens de „Daily Hïrahl" zijn reeds
bijna alle sehiktnngen getroffen voor een
leening van drie millioen pond sterling
door de Britsche regeermg te verstrekken
tot steun \ran de Chineesche valuta en
en de stahüiseering van de munt.
Het bezoek van Ciano aan Stojadinowitsj
Betreffende de door den Italiaanschem
minister van buitenlandsche zaken, Ciano,
met den Zuid-Slavisclien premier, Stoja
dinowitsj, gevoerd© besprekingen is een
communiqué uitgegeven, waarin gezegd
wordt:
Het vriendschappelijk bezoek heeft de
gelegenheid' gegeven tot oen diepgaande
gedachtenwisseling van de grootste harte
lijkheid'.
De beide staatslieden hebben nogmaals
met genoegdoening het volkomen functio-
neeren en de gunstige resultaten van het
ItaliaanschZuid-Slavische pact van 25
Maart 1937 kunnen comstateeren, dat een
der fundamcnteele elementen der politiek
van beide landen vormt.
Terzelfdcrtijd hebben zij de verschillen
de situaties in Europa bestudeerd', die
voor beide landen van belang zijn, en
hun gemeenschappelijken wil bevestigd' om
hun samenwerking voor de versterking van
den vrede en de orde in dit deel van
Europa voort te zetten en te verdiepen,
en wel in overeenstemming met alle be
langhebbende landen en in verband:' met
de recente betoogmgen in de aan Zuid-
Slavië grenzende landen, welke in Bel
grado een gunstigem weerklank hebben ge
wekt.
Aan dit werk dér samenwerking neemt
Itaiië deel in den constructieven getest,
wplke de as RomeBerlijn kenmerkt. Bij
de ie gelegenheid zijn ook dte economische
betrekkingen tusschen Italië en Zuid-Sla-
vie aan een aandachtige* studie onderwor
pen, waarbij geconstateerd' werd, dat ook
op dit gebied, aangezien de huishoudin
gen van beide landen elkander aanvullen,
groote en vergaande ontwikkelingsmoge
lijkheden bestaan, tot welker verwerkelij
king de beide Tegeeringen overeenkwamen
haar contacten te intensifieeran.
De S. A. zorgt voor de voor
opleiding.
De regeering heeft belangrijke maatrege
len genomen ter versterking der Duitsrihe
weermacht en tot het vormen van een
nauwer verband tusschen leger en S. A.
Hitier heeft nJ. gedecreteerd, dat het on-
dersöheidingsteeken van de S. A. voorlaan
de waarde zal hebben van het militaire on
derscheid]ngsteeken der bruine militie en
den grondslag zal vormen van de pre- en
post-militaire opleiding. Elke Duitsctoer van
zeventien-jarigen leeftijd, die geschikt is
voor den wapeadïenst, is verplicht het mili
taire ondersdheidingsteeken der S. A'. te
verkrijgen als voorbereiding voor den mili
tairen dienst. De soldaten, die actie ven
dienst verricht hebben, zullen worden in
gelijfd bij de zg. Wehrniannsefoaffen, nieu
we formaties, die met de S. A. in nauw
verband staan, en waar zij,- naar gelang der
behoeften van het geregelde leger eén
speciale militaire training rullen onder
gaan.
De regeering wil de kwestie tot
oplossing brengen.
Yan semi-offioieele zijde wordt gemeld:
In welingelichte kringen fe Berlijn is niets
bekend van de in Amerikaansche bladen
verspreide geruchten, als Zouden de bespre
kingen met den op het oogenblik te Ber
lijn vertoevenden voorzitter van het inter
nationale vluchtelingencomité Rublee zijrt
afgebroken.
Men wijt deze geruchten aan de omstan
digheid, dat ingevolge de wijziging ïn de
leiding van de rijksbank eerst eenige tech
nische reorganisaties moeten worden getrof
fen. Naar evenwel vernomen wordt, is het
het streven van de rijksregeering, voort te
gaan op den ingeslagen weg, teneinde het
vraagstuk der tenuitvoerlegging van de
Joodsche emigratie tot oplossing te brengen.
Besprekingen met Itublee niet
afgebroken
Yan semi-ofiicieele zijde wordt gemeld:
Tegenover de nerichten in het buiten
land, dat de Ijesprekingen met Rnblee van
Duitsche zijd» zijn afgebroken, wordt van
welingelichte zijde nogmaals verklaard, d'at
deze bewering eiken grondslag mist.
Ohvalkowsky door Hitier* ontvangen.
De Fuhrer heeft Zaterdag in tegenwoor
digheid van den rijksminister van boiien-
iandsehe zakten van Ts je-dh o -SI o waffnje
Chvalkowskv, ontvangen.
In politieke kringen deelt men mode,
dat de bespreking tusschen Hitier en ClhVal-
kowsky een uur hebben geduurd. De mi
nister is laat in den avond per trein 'naar
Praag teiuggeteerd.
De vrouw overleden en de man
in emstigen toestand in bet
ziekenhuis.
Zaterdagmiddag om ongeveer half twee
is te Losser een moordaanslag ge
pleegd op het reeds bejaarde echtpaar
De Boer in de Oldenzaalsehestraat.
Toen men het drama ontdekte, bleek
de vrouw tengevolge van messteken
reeds te zijn overleden. De man werd1
in levensgevaarlijken toestand per
brancard overgebiacht naar bet zieken
huis te Losser. In verband' met deze
moordaanslag is in zijn woning gear
resteerd de echtgenoot van een pleeg
dochter der slachtoffers, een zekere
W. \Y., wonende te Yoswinkel.
Tusschen het reeds bejaarde echtpaar
en den man van de pleegdochter dezer
oudjes bestond reeds langen tijd omsanig-
heid. Ook had deze man voortdurend ruzie
met zijn 17-jaxige dochter, die volgens
verklaringen van buren het huis was uit
gejaagd en bij haar grootouders onderdak
vond'. Haar vader beweerde tegen buiten
staanders echter steeds, dat zijn dochter
was weggeloopen.
Zaterdagmiddag ongeveer één uur begaf
de vader zich naar d© woning van de
twee oudjes met het doel zijn dochter
terug te halen. Het meisje was evenwel
niet thuis. Er ontstond' een woordenwis
seling tusschen den vader en den 74-ja-
rigen ouden man, wiens echtgenoot©, die
71 jaar is, op dat moment niet in de kamer
was, maar die op het ramoer naar binnen
ging. De oude man sommeerde zijn
schoonzoon het huis te verlaten, doch
inplaats hieraan te vold'oen, greep hij een
broodmes, dat op tafel lag en .waarmede
hij als een wildeman in het rond sloeg.
De gevolgen waren verschrikkelijk. D;
oude vrouw kreeg een diepe, gapende won
de in den rug even onder het schouder
blad' en een haal over het gezicht. Zij
had' nog de kraelit ïn een stoel te gaan
zitten. Haar echtgenoot kreeg eveneens een
lange, diepe messteek in den rug. Hevig
bloedend vluchtte de oude man het huis
uit om te trachten hulp te halen. Hij
werd opgemerkt door een overbuurman,
Een gezelschap van 32 Zuid Afrikaansche studenten, die een bezoek aan ons land brengen,
arriveerden Zondag in de hoofdstad, waar zij door de V.V.V. werden ontvangen
den njkscommies P. Bakker, die op dat
moment zijn huis verliet en die oogen-
blikkelijk naar binnen ging, waar hij de
oude vrouw stervende aantrof. Geneeskun
dige hulp mocht niet meer baten. Haar
echtgenoot werd per brancard naar het
ziekenhuis in Losser vervoerd en hoewel
zijn toestand aanvankelijk ernstig leek,
was deze later in den middag redelijk wel.
De politie heeft den dader, die naar zijn
woning was teruggekeerd, gearresteerd.
Storm op den Atlantischen Oceaan.
De Fransche mailboot „Paris'' is Ply
mouth binnengeloopen met de patrijspoor
ten en een deel van het meubilair be
schadigd door den storm, welke de hevig
ste was, ooit door de „Paris"''tijdens zijn
(echten over den Atlantischen Oceaan be
leefd.
Zes cm zeventig mijnwerkers levend be
dolven.
Tengevolge van een mijngasontploffing
in de mijnen van Miyadach, in de Japan-
sche prefectuur Foekoeoka zijn gisteren
76 mijnwerkers levend begraven.
Zes mijnwerkers, van wie drie gewond
waren, konden aan de oppervlakte ge
bracht worden.
Tien inzittenden gered. Drie
slachtoffers.
Het vliegtuig „Cavalier" van de Im
perial Airways van den dienst tusschen
New York en de Bermuda-eilanden,
is gisteren vergaan. Tien personen
werden gered. Twee passagiers en een
steward kwamen om.
Nadat het toestel Zaterdagnacht op zee
was neergestreken en de eerste noodsei
nen had' gegeven, werd er niets meer van
vernomen. Laler seinde de bemanning
evenwel weer dat het vliegtuig zinkende
was.
Geruimen lijd werd door vliegtuigen en
schepen gezocht naar de „Cavalier".
Eindelijk heeft hel schip „Esso Baylown"
het wrak van het vliegtuig gevonden en
tien der inzittenden gered. Zij waren zoo
uitgeput, dat zij den eersten tijd niets
konden zeggen.
De koller van de kustwacht „Oliamplain"
zocht nog de omgeving af met sterke zoek
lichten.
Te zes uur m den ochtend is het stoom
schip „Erie" bij de „Esso Bay town" aan
gekomen en de dokter van dit schip heeft
zich onmiddellijk naar de „Esso Baytown"
begeven om de geredden hulp te verleu
nen.
De tien overlevenden hebben later mede
gedeeld, dat zij zich gedurende tien uur
aan het wrak van het vliegtuig hebben
vastgeklemd1. Ieder oogenblik dreigde het
wrak te zinken, alleen de vleugels staken
nog boven het water uit en hierop had
den bemanning en passagiers met door
weekte kleeren en verkleumd van koud©
zich vastgeklemd. Drie personen raakten
bewusteloos en weiden door de golven
in zee geslagen. Vermoedelijk zijn zij ver
dronken.
Onder de passagiers bevond zich een
echtpaar, dat voor zijn veertigjarig huwe
lijksfeest een vacantiereisje naar de Ber
muda-eilanden maakte. Een van 'de andere
geredden had onlangs een ongeluk gehad,
waarbij bij een arm brak. Toch wist hij
zich vast te houden.
Winlersclie Zondag bespiegeling.
33 Januari. Er zijn van die win
ters che Zondagen zooals deze, waarop
ik mij tot schrijven heb gezet dat Üe
menstjh is als die dag zelf: grauw, luste
loos en zonder opbloei of verlangen. Zoo-
als zijn tuin er uit ziet, zoo ziet zijn hart
er uit: grijs, koud en zonder één enkel
bloemetje of kleurtje. De rozenstruiken
zijn kaal en zwart en het bloembed is
vochtig en rommelig. De dooie tuin, het
doode hart, zoto'n doode wintersdhe dag.
En wie zich op andere dagen uitslooft
en rent en druk-doenerig doet om d'ie
groote en.de kleine plicihten die het leven
hem heeft opgelegd naar bdhooren te ver
vullen ,die zit nu in een stoel en rookt
sigaret na sigaret, en bladert in wat boe
ken en kijkt de krant nog weer eens in
en loopt naar liet raam om oip straat (e
kijken en maakt een gesprek met vriend
of huurman die voorbijgaat en even stil
blijft staan om te zeggen dat de dag, dat
deze 'dag zoo kil en grauw is en snaait
vele vrijagiën autour de sa chambre en
denkt dat het dWaas en zonderling genoeg
is dat hij op de heele wijde wereld alleen
maar dit ééne slukje gronds heeft, met
die paar vierkante meters verlrek, om bij
zichzelf thuis te zijn.
Wonderlijke gedachte dat dit alles van,
mij is en mij vertrouwd is en van geen
ander is en dat alles wat van af idie
andere menschen is alléén voor hen en
alleen voor hen vertrouwd is en voior mij
vreemd en oneigen.
Dit asübbahje en die Klok en juist deze
theetafel is van mij en van geen ander.
Als er één van de overige 873.000.000.00D
aschbakjes die er op de wereld zijn hier
stond, dan zou ik zeggen: „Marie* waf!
ïloet dat gekke vreemde asdhbakje hier?"
en wanneer do klok van mijn buurman, of
van den kroonprins van Zweden of va'ai
den banketbakker uit Ctettinje bij mij zou
tikken ,dan zou ik zeggen: Marie, dat rare
getik maakt mij dood zenuwachtig, ik ben
daar niet aan gewend" en de kroon
prins van Zweden zou weer zenuwachtig
worden van onzen klokketik.
Ik loop door de zes bij tien meier
die mijn domein, mijn leven en mijn inti
miteit omsluiten en ik denk: twee deci
meter meer naar links en ik zit in de
kamer van mijn buurman, en iedereen
zou mij verbaasd aankijken om wat ild
cl.uir kwam doen en wanneeT mijnheer dei
buurman, die een ordentelijk persoon is
van wien men zulke boevenstreken niet
mag verwachten /nu eens een halve meter
opschoof en op mijn gemakkelijken stoel
zou gaan zitten inplaats van op de zijne
dan was alles in de war en rommelig en.
moeilijk en verteerd.
Zóó is de mensch gehecht aan de waan
van den eigendom ,aan de realiteit van!
zijn speciale en particuliere gezelligheid,
aan juist dezen stoel en juist die
Mok en juist dat asdhbakje.
Dat is een grijze gedachte op een grij
zen Zondagmiddag in den winter.
Even grijs en grauw als m'n wintersdhe
stadstuintje.
Fm even onvruchtbaar. 1
Luchtvaartdeskundigen schrijven het on
geluk toe aan het bevriezen van den car
burateur. Men neemt verder aan, dat del
romp, die zoo gebouwd was, dat hij bij
een normale zee drijvend© moest blijven,
door het plotseling hard neerkomen op
het water lek geslagen is.